سوره بقره/متن و ترجمه
 |
| درباره سوره بقره (2) |
| آیات سوره بقره |
| فهرست قرآن |
| پخش و دانلود ترتیل سوره (پرهیزگار)
|
برای مشاهده ترجمه ها و تفسیرهای هر آیه روی آن کلیک کنید.
1
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان
الف لام میم
2
ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَرَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ
این است همان کتابی که در آن هیچ شکی نیست، پرهیزگاران را راهنماست..
3
الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ
آنان که به غیب ایمان می آورند و نماز می گزارند و از آنچه روزیشان داده ایم، انفاق می کنند.
4
و آنان که به آنچه بر تو و بر پیامبران پیش از تو نازل شده است، ایمان می آورند و به آخرت یقین دارند.
5
أُوْلَـئِكَ عَلَى هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ وَأُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
ایشان از سوی پروردگارشان قرین هدایتند و خود رستگارانند.
6
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَيُؤْمِنُونَ
کافران را خواه بترسانی یا نترسانی تفاوتشان نکند، ایمان نمی آورند.
7
خدا بر دلهایشان و بر گوششان مهر نهاده و بر روی چشمانشان پرده ای است و برایشان عذابی است بزرگ
8
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَبِالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ
پاره ای از مردم می گویند: به خدا و روز قیامت ایمان آورده ایم، حال آن که ایمان نیاورده اند.
9
يُخَادِعُونَ اللّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُم وَمَا يَشْعُرُونَ
اینان خدا و مؤمنان را می فریبند و نمی دانند که تنها خود را فریب می دهند.
10
فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً وَلَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ
در دلهاشان مرضی است و خدا نیز بر مرضشان بیفزوده است و به کیفر دروغی که گفته اند برایشان عذابی است دردآور
11
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ
چون به آنان گفته شود که در زمین فساد مکنید، می گویند: ما مصلحانیم.
12
أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَـكِن لاَّ يَشْعُرُونَ
آگاه باشید که اینان خود تبهکارانند و نمی دانند.
13
و چون به آنان گفته شود که شما نیز همانند دیگر مردمان ایمان بیاورید، می گویند: آیا ما نیز همانند بیخردان ایمان بیاوریم: آگاه باشید که آنان خود بیخردانند و نمی دانند.
14
و چون به مؤمنان می رسند، می گویند: ایمان آورده ایم و چون با شیطان های خویش خلوت می کنند، می گویند: ما با شما هستیم، ما استهزایشان می کنیم.
15
اللّهُ يَسْتَهْزِىءُ بِهِمْ وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ
خداست که آنها را استهزا می کند و وامی گذاردشان تا همچنان در طغیان خویش سرگردان بمانند.
16
اینان گمراهی را به هدایت خریدند، پس تجارتشان سود نکرد و در شمار هدایت یافتگان درنیامدند.
17
مثلشان، مثل آن کسانی است که آتشی افروختند چون پیرامونش را روشن ساخت، خدا روشنایی از آنان باز گرفت و نابینا در تاریکی رهایشان کرد.
18
صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ
کرانند، لالانند، کورانند و باز نمی گردند.
19
یا چون بارانی سخت در ظلمت همراه با رعد و برق از آسمان فرود آید، تا مباد که از بانگ صاعقه بمیرند، انگشتان خویش در گوش ها کنند و خداست که بر کافران احاطه دارد.
20
نزدیک باشد که برق دیدگانشان را نابینا سازد هرگاه که بردمد، چند گامی برمی دارند و چون خاموش شود، از رفتن بازایستند اگر خدا می خواست گوشهاشان را کر و چشمانشان را کور می ساخت که او بر هر کاری تواناست.
21
ای مردم، پروردگارتان را که شما و پیشینیانتان را بیافریده است، بپرستید. باشد که پرهیزگار شوید.
22
آن خداوندی که زمین را چون فراشی بگسترد و آسمان را چون بنایی بیفراشت و از آسمان آبی فرستاد و بدان آب برای روزی شما از زمین هر گونه ثمره ای برویانید و خود می دانید که نباید برای خدا همتایانی قرار دهید.
23
و اگر در آنچه بر بنده خویش نازل کرده ایم در تردید هستید، سوره ای همانند آن بیاورید و جز خدای همه حاضرانتان را فراخوانید اگر راست می گویید.
24
و هرگاه چنین نکنید که هرگز نتوانید کرد پس بترسید از آتشی که برای کافران مهیا شده و هیزم آن مردمان و سنگ ها هستند.
25
به آنان که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند، بشارت ده که برایشان بهشت هایی است که در آن نهرها جاری است و هرگاه که از میوه های آن برخوردار شوند. گویند: پیش از این در دنیا از چنین میوه هایی برخوردار شده بودیم که این میوه ها شبیه به یکدیگرند و نیز در آنجا همسرانی پاکیزه دارند و در آنجا جاودانه باشند.
26
خدا ابایی ندارد که به پشه و کمتر از آن مثل بزند آنان که ایمان، آورده اند می دانند که آن مثل درست و از جانب پروردگار آنهاست و اما کافران می گویند که خدا از این مثل چه می خواسته است؟ بسیاری را بدان گمراه می کند و بسیاری را هدایت اما تنها فاسقان را گمراه می کند.
27
کسانی که پیمان خدا را پس از بستن آن می شکنند و آنچه را که خدا به پیوستن آن فرمان داده می گسلند و در زمین فساد می کنند، زیانکارانند.
28
چگونه خدا را انکار می کنید، در حالی که مرده بودید و او شما را زنده ساخت، باز می میراند و زنده می کند و آنگاه به نزد خود باز می گرداند؟
29
اوست که همه چیزهایی را که در روی زمین است، برایتان بیافرید. آنگاه به آسمان پرداخت و هر هفت آسمان را برافراشت و خود از هر چیزی آگاه است.
30
و چون پروردگارت به فرشتگان گفت: من در زمین خلیفه ای می آفرینم، گفتند: آیا کسی را می آفرینی که در آنجا فساد کند و خونها بریزد و حال آن که ما به ستایش تو تسبیح می گوییم و تو را تقدیس می کنیم؟ گفت: آنچه من می دانم شما نمی دانید.
31
و نامهای چیزها را به آدم بیاموخت سپس آنها را به فرشتگان عرضه کرد و گفت: اگر راست می گویید مرا به نامهای این چیزها خبر دهید.
32
قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
گفتند: منزهی تو ما را جز آنچه خود به ما آموخته ای دانشی نیست تویی، دانای حکیم
33
گفت: ای آدم، آنها را از نامهای چیزها آگاه کن چون از آن نامها آگاهشان کرد، خدا گفت: آیا به شما نگفتم که من نهان آسمانها و زمین را می دانم و بر آنچه آشکار می کنید و پنهان می داشتید آگاهم؟
34
و به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده کنید، همه سجده کردند جز ابلیس که سرباز زد و برتری جست و او از کافران بود.
35
و گفتیم: ای آدم، خود و زنت در بهشت جای گیرید و هر چه خواهید و هر جا که خواهید، از ثمرات آن به خوشی بخورید و به این درخت نزدیک مشوید که به زمره ستمکاران درآیید.
36
پس شیطان آن دو را به خطا واداشت و از بهشتی که در آن بودند بیرون راند. گفتیم: پایین روید، برخی دشمن برخی دیگر و قرارگاه و جای برخورداری شما تا روز قیامت در زمین باشد.
37
فَتَلَقَّى آدَمُ مِن رَّبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
آدم از پروردگارش کلمه ای چند فراگرفت پس خدا توبه او را بپذیرفت، زیرا توبه پذیر و مهربان است.
38
گفتیم: همه از بهشت فرو شوید، پس اگر از جانب من راهنمایی برایتان آمد بر آنها که از راهنمایی من پیروی کنند بیمی نخواهد بود و خود اندوهناک نمی شوند.
39
وَالَّذِينَ كَفَرواْ وَكَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا أُولَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
کسانی که کافر شوند و آیات خدا را تکذیب کنند خود اهل جهنمند و جاودانه در آنجا خواهند بود.
40
ای بنی اسرائیل، نعمتی را که بر شما ارزانی داشتم به یاد بیاورید و به عهد من وفا کنید تا به عهدتان وفا کنم و از من بترسید.
41
و به آنچه نازل کرده ام و کتاب شما را تصدیق می کند ایمان بیاورید و از نخستین کسانی که انکارش می کنند، مباشید و آیات مرا به بهای اندک مفروشید و از من بیمناک باشید.
42
وَلاَ تَلْبِسُواْ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُواْ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
حق را به باطل میامیزید و با آن که حقیقت را می دانید، کتمانش مکنید.
43
وَأَقِيمُواْالصَّلاَةَ وَآتُواْالزَّكَاةَ وَارْكَعُواْ مَعَ الرَّاكِعِينَ
و نماز را بر پای دارید و زکات بدهید و با رکوع کنندگان رکوع کنید.
44
آیا در حالی که کتاب را می خوانید، مردم را به نیکی فرمان می دهید و خود را فراموش می کنید؟ آیا به عقل درنمی یابید؟
45
وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ
از شکیبایی و نماز یاری جویید و این دو کاری دشوارند، جز برای اهل خشوع
46
الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
آنان که بی گمان می دانند که با پروردگار خود دیدار خواهند کرد و نزد او باز می گردند.
47
ای بنی اسرائیل، نعمتی را که بر شما ارزانی داشتم و شما را بر جهانیان برتری دادم به یاد بیاورید.
48
و بترسید از روزی که هیچ کس دیگری را به کار نیاید و هیچ شفاعتی از کسی پذیرفته نگردد و از کسی عوضی نستانند و کسی را یاری نکنند.
49
و به یاد آرید آنگاه که شما را از فرعونیان رهانیدیم: شما را شکنجه های سخت می کردند، پسرانتان را می کشتند و زنانتان را زنده می گذاشتند و در این آزمونی بزرگ از سوی پروردگارتان بود.
50
وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ
و آن هنگام را که دریا را برایتان شکافتیم و شما را رهانیدیم و فرعونیان را در برابر چشمانتان غرقه ساختیم.
51
و آن هنگام را که چهل شب با موسی وعده نهادیم و شما که ستمکاران بودید، بعد از او گوساله را پرستیدید.
52
ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُمِ مِّن بَعْدِ ذَلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
پس گناهانتان را عفو کردیم، باشد که سپاسگزار باشید.
53
وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
و به یاد آرید آن هنگام را که به موسی کتاب و فرقان دادیم، باشد که هدایت شوید.
54
و آن هنگام را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من، شما بدان سبب که گوساله را پرستیدید بر خود ستم روا داشتید، اینک به درگاه آفریدگارتان توبه کنید و یکدیگر را بکشید که چنین کاری در نزد آفریدگارتان ستوده تر است پس خدا توبه شما را بپذیرفت زیرا توبه پذیر و مهربان است.
55
و آن هنگام را که گفتید: ای موسی ما تا خدا را به آشکارا نبینیم به تو ایمان نمی آوریم و همچنان که می نگریستید صاعقه شما را فرو گرفت.
56
ثُمَّ بَعَثْنَاكُم مِّن بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
و شما را پس از مردن زنده ساختیم، شاید سپاسگزار شوید.
57
و ابر را سایبانتان گردانیدیم و برایتان من و سلوی فرستادیم: بخورید از این چیزهای پاکیزه که شما را روزی داده ایم و آنان بر ما ستم نکردند، بلکه بر خود ستم می کردند.
58
و به یاد آرید آن زمان را که به شما گفتیم: به آن قریه درآیید و از نعمت های آن هر چه و هر جا که خواسته باشید به فراوانی بخورید ولی سجده کنان بر دروازه داخل شوید و بگویید: بار گناه از ما فرو نه تا خطاهای شمارا بیامرزیم و به پاداش نیکوکاران بیفزاییم.
59
اما ستمکاران آن سخن را دیگر کردند و بر آنان به جزای عصیانی که کرده بودند عذابی آسمانی فرود آوردیم
60
و به یاد آرید آنگاه را که موسی برای قوم خود آب خواست گفتیم: عصایت را بر آن سنگ بزن پس دوازده چشمه از آن بگشاد هر گروهی آبشخور خود را بدانست از روزی خدا بخورید و بیاشامید و در روی زمین به فساد سرکشی مکنید.
61
و آنگاه را که گفتید: ای موسی، ما بر یک نوع طعام نتوانیم ساخت. از پروردگارت بخواه تا برای ما از آنچه از زمین می روید چون سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز برویاند. موسی گفت: آیا می خواهید آنچه را که برتر است به آنچه فروتر است، بدل کنید؟ به شهری بازگردید که در آنجا هر چه خواهید به شما بدهند، مقرر شد بر آنها خواری و بیچارگی و خشم خدا را بر خود هموار ساختند و این بدان سبب بود که به آیات خدا کافر شدند و پیامبران را به ناحق کشتند و نافرمانی کردند و تجاوز ورزیدند.
62
کسانی که ایمان آوردند و کسانی که آیین یهودان و ترسایان و صابئان را برگزیدند، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان داشته باشند و کاری شایسته کنند، خدا به آنها پاداش نیک می دهد و نه بیمناک می شوند و نه محزون
63
و به یاد آرید آن زمان را که با شما پیمان بستیم و کوه طور را برفراز سرتان بردیم آنچه را که به شما داده ایم با اطمینان بگیرید و آنچه را که در آن است به خاطر بسپارید باشد که پرهیزگار شوید.
64
ولی از فرمان سرباز زدید و اگر فضل و رحمت خدا نبود از زیانکاران می بودید.
65
و شناخته اید آن گروه را که در آن روز شنبه از حد خود تجاوز کردند، پس به آنها خطاب کردیم: بوزینگانی خوار و خاموش گردید.
66
فَجَعَلْنَاهَا نَكَالاً لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ
و آنها را عبرت معاصران و آیندگان و اندرزی برای پرهیزگاران گردانیدیم.
67
و به یاد آرید آن هنگام را که موسی به قوم خود گفت: خدا فرمان می دهد که گاوی را بکشید، گفتند: آیا ما را به ریشخند می گیری ؟ گفت: به خدا پناه می برم اگر از نادانان باشم.
68
گفتند: برای ما پروردگارت را بخوان تا بیان کند که آن چگونه گاوی است؟ گفت: می گوید گاوی است نه سخت پیر و از کارافتاده، نه جوان و کار نکرده، میانسال اکنون بکنید آنچه شما را می فرمایند.
69
گفتند: برای ما پروردگارت را بخوان تا بگوید که رنگ آن چیست؟ گفت: می گوید گاوی است به زرد تند که رنگش بینندگان را شادمان می سازد.
70
گفتند: برای ما پروردگارت را بخوان تا بگوید آن چگونه گاوی است ?، که چنین گاوانی بر ما مشتبه شده اند و اگر خدا بخواهد ما بدان راه می یابیم.
71
گفت: می گوید از آن گاوان نیست که رام باشد و زمین را شخم زند و کشته را آب دهد بی عیب است و یکرنگ گفتند: اکنون حقیقت را گفتی پس آن را کشتند، هر چند که نزدیک بود که از آن کار سرباز زنند.
72
وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا وَاللّهُ مُخْرِجٌ مَّا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ
و به یاد آرید آن هنگام را که کسی را کشتید و بر یکدیگر بهتان زدید و پیکار درگرفتید و خدا آنچه را که پنهان می کردید، آشکار ساخت.
73
سپس گفتیم: پاره ای از آن را بر آن کشته بزنید خدا مردگان را این چنین زنده می سازد و نشانه های قدرت خویش را این چنین به شما می نمایاند، باشد که به عقل دریابید.
74
پس از آن دلهای شما چون سنگ سخت گردید، حتی سخت تر از سنگ که از سنگ، گاه جویها روان شود و چون شکافته شود آب از آن بیرون جهد و گاه از ترس خدا از فراز به نشیب فرو غلتد و خدا از آنچه می کنید، غافل نیست.
75
آیا طمع می دارید که به شما ایمان بیاورند و حال آن که گروهی از ایشان کلام خدا را می شنیدند و با آن که حقیقت آن را می یافتند تحریفش می کردند و از کار خویش آگاه بودند؟
76
و چون با مؤمنان دیدار کنند، گویند: ما هم ایمان آورده ایم و چون با یکدیگر خلوت کنند، گویند: آیا با آنان از دانشی که خدا به شما ارزانی داشته سخن می گویید تا به یاری آن در نزد پروردگارتان بر شما حجت آرند؟ آیا به عقل درنمی یابید؟
77
أَوَلاَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ
آیا نمی دانند که هر چه را که پنهان می دارند و هر چه را که آشکار می، سازند، خدا می داند؟
78
وَمِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لاَ يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلاَّ أَمَانِيَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَظُنُّونَ
برخی از ایشان بیسوادانی هستند که نمی دانند در آن کتاب چیست، جز سخنانی که شنیده اند و می خوانند اینان تنها پایبند گمان خویشند.
79
پس وای بر آنهایی که کتاب را خود به دست خود می نویسند و تا سودی اندک برند، می گویند که از جانب خدا نازل شده پس وای بر آنها بدانچه نوشتند و وای بر آنها از سودی که می برند.
80
و گفتند: آتش جز چند روزی ما را نسوزاند. بگو: آیا با خدا چنین پیمانی بسته اید تا او خلاف پیمان خود نکند؟ یا آن که از روی نادانی چنین نسبتی به خدا می دهید؟
81
آری آنان که مرتکب کاری زشت می شوند و در گناه غرقه می گردند، اهل جهنمند و جاودانه در آن
82
و آنان که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند، اهل بهشتند و در آن جاویدان
83
به یاد آرید آن هنگام را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و درویشان نیکی کنید و به مردمان سخن نیک گویید و نماز بخوانید و زکات بدهید ولی جز اندکی پشت کردند و رویگردان شدند.
84
و آن هنگام را که با شما پیمان نهادیم که خون هم مریزید و یکدیگر را از خان و مان آواره مسازید و شما به پیمان گردن نهادید و خود بر آن گواه هستید.
85
پس شما چنین جماعتی هستید که یکدیگر را می کشید و گروهی از خود را از خان و مانشان آواره می کنید و بر ضد آنها به گناه و بیداد به همدستی یکدیگر برمی خیزید و اگر به اسارت شما درآیند در برابر آزادیشان فدیه می گیرید و حال آنکه بیرون راندنشان بر شما حرام بود آیا به بعضی از کتاب ایمان می آورید و بعض دیگر را انکار می کنید؟ پاداش کسی که چنین کند در دنیا جز خواری نیست و در روز قیامت به سخت ترین وجهی شکنجه می شود و خدا از آنچه می کنید، غافل نیست.
86
اینان همان کسانند که آخرت را دادند و زندگی دنیا را خریدنند از عذابشان کاسته نگردد و کس یاریشان نکند.
87
به تحقیق موسی را کتاب دادیم و از پی او پیامبران فرستادیم و به عیسی بن مریم دلیل های روشن عنایت کردیم و او را به روح القدس تایید نمودیم و هرگاه پیامبری آمد و چیزهایی آورد که پسند نفس شما نبود سرکشی کردید و گروهی را دروغگو خواندید و گروهی را کشتید.
88
وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَل لَّعَنَهُمُ اللَّه بِكُفْرِهِمْ فَقَلِيلاً مَّا يُؤْمِنُونَ
گفتند: دلهای ما در حجاب است نه خدا آنان را به سبب کفری که می ورزند، مطرود ساخته و چه اندک ایمان می آورند.
89
و چون ایشان را از جانب خدا کتابی آمد و او را شناختند، هر چند کتابشان را هم تصدیق کرده بود و با آنکه زان پیش خواستار پیروزی بر کافران بودند به او ایمان نیاوردند که لعنت خدا بر کافران باد.
90
با خود بد معامله ای کردند آنگاه که از حسد به کتاب خدا کافر شدند و از این که خدا فضل و کرم خویش را به هر کس از بندگان خود که بخواهد ارزانی می دارد. حسد بردند و خشم دیگری بر خشم خدا افزودند و کافران را عذابی است خوارکننده.
91
و چون به آنها گفته شود که به آنچه خدا نازل کرده است، ایمان بیاورید. می گویند: ما به آنچه بر خود ما نازل شده است ایمان آورده ایم و به غیر آن هر چند با حقیقت همراه باشد و کتابشان را هم تصدیق کند، ایمان نمی آورند. بگو: اگر شما ایمان آورده بودید از چه روی پیامبران خدا را پیش از این می کشتید؟
92
موسی با دلیل های روشن خویش به هدایت شما آمد و شما ستمکاران، پس از او به گوساله گرویدید.
93
و با شما پیمان بستیم و کوه طور را برفراز سرتان بردیم اکنون آنچه را که برایتان فرستاده ایم با ایمان استوار بگیرید و کلام خدا را بشنوید. گفتند: شنیدیم و به کار نخواهیم بست عشق گوساله و کفر در دلشان با هم سرشته است. بگو: اگر بدانچه می گویید باور دارید، باورتان شما را به بدکاری وامی دارد.
94
بگو: اگر راست می گویید که سرای آخرت نزد خدا ویژه شماست نه مردم دیگر، پس آرزوی مرگ کنید.
95
وَلَن يَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمينَ
ولی به سبب اعمالی که مرتکب شده اند، هرگز آرزوی مرگ نخواهند کرد خدا ستمکاران را می شناسد.
96
آنان را از مردم دیگر، حتی مشرکان به زندگی این جهانی حریص تر، خواهی یافت و بعضی از کافران دوست دارند که هزار سال در این دنیا زیست کنند و این عمر دراز عذاب خدا را از آنان دور نخواهد ساخت که خدا به اعمالشان بیناست.
97
به آنان که با جبریل دشمنی می ورزند، بگو: اوست که این آیات را به فرمان خدا بر دل تو نازل کرده است تا کتابهای دیگر آسمانی را تصدیق کند و برای مؤمنان رهنمون و بشارت باشد.
98
هر که دشمن خدا و فرشتگان او و پیامبرانش و جبریل و میکال باشد، خدا هم دشمن کافران است.
99
وَلَقَدْ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَمَا يَكْفُرُ بِهَا إِلاَّ الْفَاسِقُونَ
هر آینه که بر تو آیاتی روشن نازل کردیم و جز فاسقان کسی منکر آنها نخواهد شد.
100
أَوَكُلَّمَا عَاهَدُواْ عَهْداً نَّبَذَهُ فَرِيقٌ مِّنْهُم بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَيُؤْمِنُونَ
آیا هر بار که با خدا پیمانی بستند گروهی از ایشان پیمان شکنی کردند؟ آری بیشترشان ایمان نخواهند آورد.
101
و گروهی از اهل کتاب چون پیامبری از جانب خدا بر آنان مبعوث شد که به کتابشان هم گواهی می داد، کتاب خدا را چنان که گویی از آن بی خبرند، پس پشت افکندند.
102
و از افسونی که دیوها به روزگار پادشاهی سلیمان می خواندند، پیروی کردند و سلیمان کافر نبود ولی دیوها که مردم را جادوگری می آموختند، کافر بودند و نیز آن افسون که بر آن دو فرشته، هاروت و ماروت در بابل نازل شد، در حالی که آن دو به هر کس که جادوگری می آموختند. می گفتند: کار ما فتنه است، مباد کافر شوی و مردم از آن دو جادوهایی می آموختند که می توانستند میان زن و شوی جدایی افکنند و آن دو جادوگر جز به فرمان خدا به کسی زیانی نمی رسانیدند و آنچه مردم می آموختند به آنها زیان می رسانید، نه سود و خود می دانستند که خریداران آن جادو را در آخرت بهره ای نیست خود را به بد چیزی فروختند، اگر می دانستند.
103
اگر ایمان آورده و پرهیزگار شده بودند، پاداشی که از جانب خدا به آنها داده می شد از هر چیز دیگری نیکوتر می بود، اگر می دانستند.
104
ای کسانی که ایمان آورده اید، مگویید راعنا بگویید انظرنا و گوش فرا دارید که برای کافران عذابی است دردآور.
105
از میان اهل کتاب آنان که کافر شدند و نیز مشرکان دوست نمی دارند که از جانب پروردگار به شما خیری برسد و حال آن که خدا هر کس را که بخواهد به بخشایش خویش مخصوص می دارد خدا صاحب فضلی بزرگ است.
106
هیچ آیه ای را منسوخ یا ترک نمی کنیم مگر آنکه بهتر از آن یا همانند آن را می آوریم. آیا نمی دانی که خدا بر هر کاری تواناست؟
107
آیا نمی دانی که خدا فرمانروای آسمانها و زمین است و شما را جز او یاری و یاوری نیست؟
108
آیا می خواهید از پیامبر خود چیزی بپرسید، همچنان که قوم موسی پیش از این از موسی پرسیده بودند؟ آن کس که کفر را به جای ایمان برگزیند، چون کسی است که راه راست را گم کرده باشد.
109
گروهی از اهل کتاب بر شما حسد می ورزند و با آن که حقیقت بر آنها آشکار شده، دوست دارند شما را از راه خود به کفر بازگردانند عفو کنید و گذشت کنید تا خدا فرمانش را بیاورد که او بر هر کاری تواناست.
110
نماز بگزارید و زکات بدهید هر نیکی را که پیشاپیش برای خود روانه می دارید نزد خدایش خواهید یافت. هر آینه خدا به کارهایی که می کنید بیناست.
111
گفتند: جز یهودان و ترسایان کسی به بهشت نمی رود این آرزوی آنهاست. بگو: اگر راست می گویید حجت خویش بیاورید.
112
آری، هر کس که از روی اخلاص رو به خدا کند و نیکوکار بود، پاداشش را از پروردگارش خواهد گرفت و دستخوش بیم و اندوه نمی شود.
113
با آن که کتاب خدا را می خوانند، یهودان گفتند: که ترسایان بر هیچند و ترسایان گفتند: که یهودان بر هیچند همچنین آنها که ناآگاهند سخنی چون سخن آنان گویند خدا در روز قیامت درباره آنچه در آن اختلاف می کنند، میانشان حکم خواهد کرد.
114
کیست ستمکارتر از آن که نگذاشت که نام خدا در مسجدهای خدا برده شود و در ویران ساختن آنها کوشید؟ آنان در آن مسجدها جز بیمناک و ترسان داخل نخواهند شد و نصیبشان در دنیا خواری و در آخرت عذابی بزرگ است.
115
مشرق و مغرب از آن خداست پس به هر جای که رو کنید، همان جا رو به خداست خدا فراخ رحمت و داناست.
116
گفتند: که خدا فرزندی گرفت منزه است او بلکه هر چه در آسمانها و زمین است از آن اوست و همه فرمانبردار اویند.
117
بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْراً فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ
آفریننده آسمانها و زمین است چون اراده چیزی کند، می گوید: موجود شو و آن چیز موجود می شود.
118
نادانان گفتند: چرا خدا با ما سخن نمی گوید؟ یا معجزه ای بر ما نمی آید؟ پیشینیانشان نیز چنین سخنانی می گفتند دلهاشان همانند یکدیگر است ما برای آنان که به یقین رسیده اند، آیات را بیان کرده ایم.
119
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلاَ تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ
ما تو را که سزاوار هستی به رسالت فرستادیم تا مژده دهی و بیم دهی تو مسئول دوزخیان نیستی.
120
یهودان و ترسایان از تو خشنود نمی شوند تا به آیینشان گردن نهی بگو:، هدایت، هدایتی است که از جانب خدا باشد اگر از آن پس که خدا تو را آگاه کرده است. از خواسته آنها پیروی کنی، هیچ یاور و مددکاری از جانب او نخواهی داشت.
121
کسانی که کتابشان داده ایم و آنچنان که سزاوار است آن را می خوانند، مؤمنان به آن هستند و آنان که به آن ایمان ندارند، زیانکاران هستند.
122
ای بنی اسرائیل، از آن نعمتی که بر شما ارزانی داشتم و شما را بر جهانیان برتری دادم، یاد کنید.
123
و بترسید از روزی که هیچ کس دیگری را به کار نیاید و فدیه پذیرفته نشود و شفاعت سودشان نکند و کسی به یاریشان برنخیزد.
124
و پروردگار ابراهیم او را به کاری چند بیازمود و ابراهیم آن کارها را به تمامی به انجام رسانید. خدا گفت : من تو را پیشوای مردم گردانیدم. گفت: فرزندانم را هم؟ گفت: پیمان من ستمکاران را دربرنگیرد.
125
و کعبه را جایگاه اجتماع و مکان امن مردم ساختیم مقام ابراهیم را نمازگاه خویش گیرید. ما ابراهیم و اسماعیل را فرمان دادیم: خانه مرا برای طواف کنندگان و مقیمان و راکعان و ساجدان پاکیزه دارید.
126
و ابراهیم گفت: ای پروردگار من، این شهر را جای امنی گردان و از مردمش آنان را که به خدا و روز قیامت ایمان دارند از هر ثمره روزی ساز گفت: هر کس که کافر شد او را اندک برخورداری دهم سپس به عذاب آتش دچارش گردانم که بدسرانجامی است.
127
و ابراهیم و اسماعیل پایه های خانه را بالا بردند. گفتند: ای پروردگار ما از ما بپذیر که تو شنوا و دانا هستی.
128
ای پروردگار ما، ما را فرمانبردار خویش ساز و نیز فرزندان ما را فرمانبردار خویش گردان و مناسکمان را به ما بیاموز و توبه ما بپذیر که تو توبه پذیرنده و مهربان هستی.
129
ای پروردگار ما از میانشان پیامبری بر آنها مبعوث گردان تا آیات تو را برایشان بخواند و به آنها کتاب و حکمت بیاموزد و آنها را پاکیزه سازد و تو پیروزمند و حکیم هستی.
130
چه کسی از کیش ابراهیم روی برمی تابد جز آن که خود را بی خرد ساخته باشد؟ ابراهیم را در دنیا برگزیدیم و او در آخرت نیز از شایستگان است.
131
إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ
و پروردگارش به او گفت: تسلیم شو. گفت: من در برابر پروردگار جهانیان تسلیمم.
132
ابراهیم به فرزندان خود وصیت کرد که در برابر خدا تسلیم شوند و یعقوب به فرزندان خود گفت: ای فرزندان من، خدا برای شما این دین را برگزیده است، مباد بمیرید بی آنکه بدان گردن نهاده باشید.
133
آیا شما حاضر بودید، آنگاه که مرگ یعقوب فرا رسید و به فرزندانش گفت: پس از من چه چیز را می پرستید؟ گفتند: خدای تو و خدای نیاکان تو ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را به یکتایی خواهیم پرستید و در برابر او تسلیم می شویم.
134
آنها امتهایی بوده اند که اکنون در گذشته اند آنچه کرده بودند. از آن آنهاست و آنچه شما کنید از آن شماست و شما را از اعمالی که آنها می کرده اند، نمی پرسند.
135
گفتند: یهودی یا نصرانی شوید تا به راه راست افتید. بگو: ما کیش، یکتاپرستی ابراهیم را برگزیدیم و او مشرک نبود.
136
بگویید: ما به خدا و آیاتی که بر ما نازل شده و نیز آنچه بر ابراهیم واسماعیل و اسحاق و یعقوب و سبطها نازل آمده و نیز آنچه به موسی و عیسی فرستاده شده و آنچه بر پیامبران دیگر از جانب پروردگارشان آمده است، ایمان آورده ایم. میان هیچ یک از پیامبران فرقی نمی نهیم و همه در برابر خدا تسلیم هستیم.
137
اگر به آنچه شما ایمان آورده اید آنان نیز ایمان بیاورند، هدایت یافته اند اما اگر روی برتافتند پس با تو سر خلاف دارند و در برابر آنها خدا تو را کافی است که او شنوا و داناست.
138
صِبْغَةَ اللّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدونَ
این رنگ خداست و رنگ چه کسی از رنگ خدا بهتر است ما پرستندگان او هستیم.
139
بگو: آیا درباره خدا با ما مجادله می کنید؟ او پروردگار ما و شماست اعمال ما از آن ما و اعمال شما از آن شماست و ما او را به پاکدلی می پرستیم.
140
آیا می گویید که ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و سبطها یهودی یا، نصرانی بودند، بگو: آیا شما آگاه ترید یا خدا؟ ستمکارتر از کسی که گواهی خود را از خدا پنهان می کند، کیست؟ و خداوند از کارهایی که می کنید غافل نیست.
141
آنان امت هایی بوده اند که اکنون در گذشته اند آنچه آنها کردند از آن آنهاست و آنچه شما می کنید از آن شماست و شما را از اعمال آنها نمی پرسند.
142
از مردم آنان که کم خردند، خواهند گفت: چه چیز آنها را از قبله ای که روبروی آن می ایستادند، برگردانید؟ بگو: مشرق و مغرب از آن خداست و خدا هر کس را که بخواهد به راه راست هدایت می کند.
143
آری چنین است که شما را بهترین امت ها گردانیدیم تا بر مردمان گواه باشید و پیامبر بر شما گواه باشد و آن قبله ای را که روبروی آن می ایستادی دگرگون نکردیم جز بدان سبب که بدانیم چه کسی از پیامبر پیروی می کند و چه کسی به خلاف او برمی خیزد. هر چند که این امر جز بر هدایت یافتگان دشوار می نمود خدا ایمان شما را تباه نمی کند، او بر مردمان مهربان و بخشاینده است.
144
نگریستنت را به اطراف آسمان می بینیم تو را به سوی قبله ای که می پسندی، می گردانیم پس روی به جانب مسجدالحرام کن و هر جا که باشید روی بدان جانب کنید اهل کتاب می دانند که این دگرگونی به حق و از جانب پروردگارشان بوده است و خدا از آنچه می کنید، غافل نیست.
145
برای اهل کتاب هر برهان و نشانه ای که بیاوری از قبله تو پیروی نخواهند کرد و تو نیز از قبله آنها پیروی نمی کنی و آنها هم خود پیرو قبله یکدیگر نخواهند بود. هرگاه پس از آگاهی پی خواهش های ایشان بروی از ستمکاران خواهی بود.
146
اهل کتاب همچنان که فرزندان خود را می شناسند او را می شناسند ولی گروهی از ایشان در عین آگاهی حقیقت را پنهان می دارند.
147
الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ
آنچه از جانب خدا بر تو نازل شده حق همان است، تردید مکن.
148
هر کسی را جانبی است که بدان روی می آورد پس در نیکی کردن بر یکدیگر سبقت گیرید. هر جا که باشید خدا شما را گرد می آورد که او بر هر کاری تواناست.
149
از هر جای که بیرون شوی روی خود به جانب مسجدالحرام کن حق همان است که پروردگارت بدان امر فرموده و خدا از کارهایتان ناآگاه نیست.
150
از هر جای که بیرون شوی روی خویش به جانب مسجدالحرام کن و هر جا که باشید روی بدان سوی کنید تا هیچ کس را جز ستمکاران با شما مجادله ای نباشد از ایشان مترسید، از من بترسید تا نعمت خویش بر شما تمام کنم، باشد که هدایت شوید.
151
همچنان که پیامبری از خود شما را بر شما فرستادیم تا آیات ما را برایتان بخواند و شما را پاکیزه گرداند و کتاب و حکمت آموزد و آنچه را که نمی دانستید به شما یاد دهد.
152
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْلِي وَلاَ تَكْفُرُونِ
پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم مرا سپاس گویید و ناسپاسی من مکنید.
153
ای کسانی که ایمان آورده اید، از شکیبایی و نماز مدد جویید که خدا با شکیبایان است.
154
وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبيلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ
آنان را که در راه خدا کشته می شوند، مرده مخوانید آنها زنده اند و شما درنمی یابید.
155
البته شما را به اندکی ترس و گرسنگی و بینوایی و بیماری و نقصان در محصول می آزماییم و شکیبایان را بشارت ده.
156
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ
کسانی که چون مصیبتی به آنها رسید. گفتند: ما از آن خدا هستیم و به او باز می گردیم.
157
أُولَـئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ
صلوات و رحمت پروردگارشان بر آنان باد که هدایت یافتگانند.
158
صفا و مروه از شعایر خداست پس کسانی که حج خانه را به جای می آورند یا عمره می گزارند، اگر بر آن دو کوه طواف کنند مرتکب گناهی نشده اند پس هر که کار نیکی را به رغبت انجام دهد بداند که خدا شکر پذیرنده ای داناست.
159
کسانی را که دلایل روشن و هدایت کننده ما را پس از آن که در کتاب برای مردم بیانشان کرده ایم، کتمان می کنند. هم خدا لعنت می کند و هم دیگر لعنت کنندگان.
160
مگر آنها که توبه کردند و به صلاح آمدند و آنچه پنهان داشته بودند، آشکار ساختند که توبه شان را می پذیرم و من توبه پذیر و مهربانم.
161
بر آنان که کافر بودند و در کافری مردند، لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم باد.
162
خَالِدِينَ فِيهَا لاَيُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ
جاودانه در آتشند و در عذابشان تخفیف داده نشود و لحظه ای مهلتشان ندهند.
163
وَإِلَـهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ
خدای شما خدایی است یکتا خدایی جز او نیست بخشاینده و مهربان.
164
در آفرینش آسمانها و زمین و در آمد و شد شب و روز و در کشتی هایی که در دریا می روند و مایه سود مردمند و در بارانی که خدا از آسمان فرومی فرستد تا زمین مرده را بدان زنده سازد و جنبندگان را در آن پراکنده کند و در حرکت بادها و ابرهای مسخر میان زمین و آسمان برای خردمندانی که درمی یابند، عبرتهاست.
165
بعضی از مردم خدا را همتایانی اختیار می کنند و آنها را چنان دوست می دارند که خدا را ولی آنان که ایمان آورده اند خدا را بیشتر دوست می دارند و آنگاه که این ستم پیشگان عذاب را ببینند دریابند که همه قدرت از آن خداست هر آینه خدا به سختی عقوبت می کند.
166
آنگاه که پیشوایان، عذاب را بنگرند و از فرمانبران خویش بیزاری جویند و پیوند میان ایشان گسسته گردد.
167
و آن پیروان گویند: کاش بار دیگر بازمی گشتیم تا آنچنان که از ما بیزاری جسته اند. از آنها بیزاری می جستیم خداوند کردار هایشان را این چنین مایه حسرتشان سازد و آنان از آتش رهایی نیابند.
168
ای مردم از آن چیزهای حلال و پاکیزه که در زمین است، بخورید و پای به جای پای شیطان مگذارید که دشمن آشکار شماست.
169
إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاء وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَتَعْلَمُونَ
او شما را به بدی و زشتی فرمان می دهد و می خواهد که درباره خدا چیزهایی بگویید که بدان آگاه نیستید.
170
چون به ایشان گفته شود که از آنچه خدا نازل کرده است پیروی کنید، گویند: نه، ما به همان راهی می رویم که پدرانمان می رفتند حتی اگر پدرانشان بیخرد و گمراه بوده اند.
171
مثل کافران، مثل حیوانی است که کسی در گوش او آواز کند و او جز بانگی و آوازی نشنود. اینان کرانند، لالانند، کورانند و هیچ در می یابند.
172
ای کسانی که ایمان آورده اید، از آن چیزهای پاکیزه ای که روزی شما کرده ایم، بخورید و اگر خدا را می پرستید، سپاسش را به جای آورید.
173
جز این نیست که مردار را و خون را و گوشت خوک را و آنچه را که به هنگام ذبح نام غیر خدا بر آن بخوانند، بر شما حرام کرد. اما کسی که ناچار شود هرگاه که از حد نگذراند و بی میلی جوید، گناهی مرتکب نشده است که خدا آمرزنده و بخشاینده است.
174
آنان که کتابی را که خدا نازل کرده است پنهان می دارند تا بهای اندکی بستانند، شکم های خود را جز از آتش انباشته نمی سازند و خدا در روز قیامت با آنها سخن نگوید و پاکشان نسازد و بهره آنها عذابی دردآور است.
175
اینان گمراهی را به جای هدایت برگزیدند و عذاب را به جای آمرزش چه چیز بر آتش شکیبایشان ساخته؟
176
زیرا که خدا کتاب را به حق نازل کرد و کسانی که در کتاب خدا اختلاف می کنند، در مخالفتی دور از صوابند.
177
نیکی آن نیست که روی خود به جانب مشرق و مغرب کنید بلکه نیکوکار کسی است که به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب خدا و پیامبران ایمان آورد و مال خود را با آن که دوستش دارد به خویشاوندان و یتیمان و درماندگان و مسافران و گدایان و دربند ماندگان ببخشد و نماز بگزارد و زکات بدهد و نیز کسانی هستند که چون عهدی می بندند. بدان وفا می کنند و آنان که در بینوایی و بیماری و به هنگام جنگ صبر می کنند، اینان راستگویان و پرهیزگارانند.
178
ای کسانی که ایمان آورده اید، درباره کشتگان بر شما قصاص مقرر شد: آزاد در برابر آزاد و بنده در برابر بنده و زن در برابر زن پس هر کس که از جانب برادر خود عفو گردد باید که با خشنودی از پی ادای خونبها رود و آن را به وجهی نیکو بدو پردازد. این حکم تخفیف و رحمتی است از جانب پروردگارتان و هر که از آن سرباز زند، بهره او عذابی است دردآور.
179
وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَاْ أُولِيْ الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
ای خردمندان، شما را در قصاص کردن زندگی است باشد که پروا کنید.
180
هرگاه یکی از شما را مرگ فرارسد و مالی بر جای گذارد، مقرر شد که درباره پدر و مادر و خویشاوندان از روی انصاف وصیت کند و این شایسته پرهیزگاران است.
181
پس هر کس که آن وصیت را بشنود و آنگاه دگرگونش سازد، گناهش بر آن کسی است که آن را دگرگون ساخته است، خدا شنوا و داناست.
182
هرگاه بیم آن رود که وصیت کننده ای در وصیت خویش دستخوش ستم یا گناهی شده باشد، اگر کسی به اصلاح میان آنان پردازد مرتکب گناهی نشده است که خدا آمرزنده و مهربان است.
183
ای کسانی که ایمان آورده اید، روزه داشتن بر شما مقرر شد. همچنان که بر کسانی که پیش از شما بوده اند، مقرر شده بود تا پرهیزگار شوید.
184
روزهایی معدود هر کس که از شما بیمار یا در سفر باشد به همان تعداد از روزهای دیگر روزه بدارد و آنان که توانایی آن ندارند، هر روز را به اطعام مسکینی باز خرند و هر که به رغبت در آن بیفزاید، برایش بهتر است و اگر می خواهید بدانید، بهتر آن است که خود روزه بدارید.
185
ماه رمضان که در آن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت و جداساختن حق از باطل قرآن نازل شده است پس هر کس که این ماه را دریابد، باید که در آن روزه بدارد و هر کس که بیمار یا در سفر باشد به همان تعداد از روزهای دیگر خدا برای شما خواستار آسایش است نه سختی و باید که آن شمار را کامل سازید و خدا را بدان سبب که راهنماییتان کرده است به بزرگی یاد کنید و سپاس گویید.
186
چون بندگان من درباره من از تو بپرسند، بگو که من نزدیکم و به ندای کسی که مرا بخواند، پاسخ می دهم. پس به ندای من پاسخ دهند و به من ایمان آورند تا راه راست یابند.
187
همبستری با زنانتان در شب ماه روزه بر شما حلال شد آنها پوشش شمایند و شما پوشش آنهایید خدا می دانست که شما به خویشتن خیانت می ورزید، پس توبه شما را بپذیرفت و شما را عفو کرد اکنون با آنها همبستر شوید و آنچه را که خدا بر شما مقرر گردانیده است، انجام دهید و بخورید و بیاشامید تا رشته روشن صبحدم در تاریکی شب آشکار شود و روزه را به شب برسانید و چون در مسجد اعتکاف کنید با زنان همبستر مشوید اینها حدود فرمان خداست. پیشتر میایید خدا آیات خود را این چنین بیان می کند، باشد که به پرهیزگاری برسند.
188
اموال یکدیگر را به ناشایست مخورید و آن را به رشوت به حاکمان مدهید تا بدان سبب اموال گروهی دیگر را به ناحق بخورید و شما خود می دانید.
189
از تو درباره هلالهای ماه می پرسند، بگو: برای آن است که مردم وقت، کارهای خویش و زمان حج را بشناسند و پسندیده نیست که از پشت خانه هابه آنها داخل شوید، پسندیده آن است که پروا کنید و از درها به خانه ها درآیید و از خدا بترسید تا رستگار شوید.
190
با کسانی که با شما جنگ می کنند، در راه خدا بجنگید و تعدی مکنید زیرا خدا تعدی کنندگان را دوست ندارد.
191
هر جا که آنها را بیابید بکشید و از آنجا که شما را رانده اند، برانیدشان که فتنه از قتل بدتر است و در مسجدالحرام با آنها مجنگید مگر آنکه با شما بجنگند و چون با شما جنگیدند بکشیدشان که این است پاداش کافران.
192
فَإِنِ انتَهَوْاْ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
و اگر باز ایستادند، خدا آمرزنده و مهربان است.
193
با آنها بجنگید تا دیگر فتنه ای نباشد و دین تنها دین خدا شود ولی اگر از آیین خویش دست برداشتند، تجاوز جز بر ستمکاران روا نیست.
194
این ماه حرام در مقابل آن ماه حرام و شکستن ماههای حرام را قصاص است، پس هر کس بر شما تعدی کند به همان اندازه تعدی اش بر او تعدی کنید و از خدا بترسید و بدانید که او با پرهیزگاران است.
195
در راه خدا انفاق کنید و خویشتن را بدست خویش به هلاکت میندازید و نیکی کنید که خدا نیکوکاران را دوست دارد.
196
حج و عمره را برای خدا کامل به جای آرید و اگر شما را از حج بازداشتند، آن قدر که میسر است قربانی کنید و سر متراشید تا قربانی شما به قربانگاهش برسد. اگر یکی از شما بیمار یا در سرش آزاری بود به عنوان فدیه روزه بدارد یا صدقه دهد یا قربانی کند و چون ایمن شوید، هر که از عمره تمتع به حج باز آید، آن قدر که او را میسر است قربانی کند و هر که را قربانی میسر نشد سه روز در حج روزه بدارد و هفت روز چون از حج بازگردد، تا ده روز کامل شود و این حکم برای کسی است که از مردم مکه نباشد از خدا بترسید و بدانید که خدا به سختی عقوبت می کند.
197
حج در ماههای معینی است هر که در آن ماهها این فریضه را ادا کند، باید که در اثنای آن جماع نکند و فسقی از او سر نزند و جنگ نکند هر کار نیکی که انجام می دهید خدا از آن آگاه است و توشه بردارید که بهترین توشه ها پرهیزگاری است ای خردمندان از من بترسید.
198
اگر به هنگام حج طالب روزی خدا باشید، مرتکب گناهی نشده اید و چون از عرفات بازگشتید خدا را در مشعرالحرام یاد کنید، از آن رو که شما را هدایت کرده در حالی که پیش از آن گمراه بوده اید.
199
ثُمَّ أَفِيضُواْ مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
سپس از آنجا که دیگر مردم بازمی گردند، شما نیز بازگردید و از خدا آمرزش بخواهید که آمرزنده و مهربان است.
200
چون مناسکتان را به جای آورید، همچنان که پدران خویش را یاد می کردید حتی بیشتر از آن خدای را یاد کنید. برخی از مردم می گویند: ای پروردگار ما، ما را در دنیا چیزی بخش اینان را در آخرت نصیبی نیست.
201
و برخی از مردم می گویند: ای پروردگار ما، ما را هم در دنیا خیری بخش و هم در آخرت و ما را از عذاب آتش نگه دار.
202
أُولَـئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ
اینان از آنچه خواسته اند، بهره مند می شوند و خدا به سرعت به حساب هر کس می رسد.
203
خداوند را در روزهایی چند یاد کنید و هر کس که دو روز پیش افتد، مرتکب گناهی نشده است. هر پرهیزگاری هم که تاخیر کند گناهی نکرده است. از خدا بترسید و بدانید که همگان به پیشگاه وی گرد می آیید.
204
در این دنیا کسی است از مردم که خدا را به درستی اعتقاد خویش گواه می گیرد و تو را سخنش درباره زندگی این دنیا به شگفت می دارد، در حالی که کینه توزترین دشمنان است.
205
چون از نزد تو بازگردد، در زمین فساد کند و کشتزارها و دامها را نابود سازد و خدا فساد را دوست ندارد.
206
و چون به او گویید که از خدای بترس، در گناهکاری دستخوش خودخواهی شود. جهنم، آن آرامگاه بد او را بس باشد.
207
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ
بعضی دیگر از مردم برای جستن خشنودی خدا جان خویش را فدا می کنند، خدا بر این بندگان مهربان است.
208
ای کسانی که ایمان آورده اید، همگان به اطاعت درآیید و پای به جای، پای شیطان مگذارید که او دشمن آشکار شماست.
209
فَإِن زَلَلْتُمْ مِّن بَعْدِ مَا جَاءتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
هرگاه پس از آن که این آیات روشن خدا به شما رسید، در ایمان خویش لغزشی یافتید، بدانید که خدا پیروزمند و حکیم است.
210
آیا اینان منتظر آن هستند که خدا با فرشتگان در زیر سایبانی از ابر نزدشان بیاید و کار یکسره شود؟ حال آن که خدا مرجع همه کارهاست.
211
از بنی اسرائیل بپرس که ایشان را چه آیات روشنی دادیم. هر کس که نعمتی را که خدا به او عنایت کرده است، دگرگون سازد بداند که عقوبت او سخت است.
212
برای کافران زندگی این جهانی آراسته شده است و مؤمنان را به ریشخند می گیرند آنان که از خدا می ترسند در روز قیامت بر فراز کافران هستند و خدا هر کس را که بخواهد بی حساب روزی می دهد.
213
مردم یک امت بودند، پس خدا پیامبران بشارت دهنده و ترساننده را بفرستاد و بر آنها کتاب بر حق نازل کرد تا آن کتاب در آنچه مردم اختلاف دارند میانشان حکم کند ولی جز کسانی که کتاب بر آنها نازل شده و حجت ها آشکار گشته بود. از روی حسدی که نسبت به هم می ورزیدند. در آن اختلاف نکردند و خدا مؤمنان را به اراده خود در آن حقیقتی که اختلاف می کردند، راه نمود که خدا هر کس را که بخواهد به راه راست هدایت می کند.
214
می پندارید که به بهشت خواهید رفت؟ آیا هنوز سرگذشت کسانی را که پیش، از شما بوده اند، نشنیده اید؟ به ایشان سختی و رنج رسید و متزلزل شدند، تا آنجا که پیامبر و مؤمنانی که با او بودند، گفتند: پس یاری خدا کی خواهد رسید؟ بدان که یاری خدا نزدیک است.
215
از تو می پرسند که چه انفاق کنند؟ بگو آنچه از مال خود انفاق می کنید، برای پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و رهگذران باشد و هر کار نیکی که کنید خدا به آن آگاه است.
216
جنگ بر شما مقرر شد، در حالی که آن را ناخوش دارید شاید چیزی را ناخوش بدارید و در آن خیر شما باشد و شاید چیزی را دوست داشته باشید و برایتان ناپسند افتد. خدا می داند و شما نمی دانید.
217
تو را از جنگ کردن در ماه حرام می پرسند. بگو: جنگ کردن در آن ماه، گناهی بزرگ است اما بازداشتن مردم از راه حق و کافر شدن به او و مسجدالحرام و بیرون راندن مردمش از آنجا در نزد خداوند گناهی بزرگتر است و شرک از قتل بزرگتر است آنها با شما می جنگند تا اگر بتوانند شما را از دینتان بازگردانند. از میان شما آنها که از دین خود بازگردند و کافر بمیرند، اعمالشان در دنیا و آخرت تباه شده و جاودانه در جهنم باشند.
218
کسانی که ایمان آورده اند و آنان که مهاجرت کرده اند و در راه خدا جهاد نموده اند، به رحمت خدا امید می دارند و خدا آمرزنده و مهربان است.
219
تو را از شراب و قمار می پرسند. بگو: در آن دو گناهی بزرگ و سودهایی است برای مردم و گناهشان از سودشان بیشتر است و از تو می پرسند، چه چیز انفاق کنند؟ بگو: آنچه افزون آید خدا آیات را این چنین برای شما بیان می کند، باشد که در کار دنیا و آخرت بیندیشید.
220
تو را از یتیمان می پرسند. بگو: اصلاح حالشان بهتر است و اگر با آنها، آمیزش می کنید چون برادران شما باشند خداوند تبهکار را از نیکوکار باز می شناسد و اگر خواهد بر شما سخت می گیرد که پیروزمند و حکیم است.
221
زنان مشرکه را تا ایمان نیاورده اند به زنی مگیرید و کنیز مؤمنه بهتر از آزاد زن مشرکه است، هر چند شما را از او خوش آید و به مردان مشرک تا ایمان نیاورداند. زن مؤمنه مدهید و بنده مؤمن بهتر از مشرک است، هر چند شما را از او خوش آید اینان به سوی آتش دعوت می کنند و خدا به جانب بهشت و آمرزش و آیات خود را آشکار بیان می کند، باشد که بیندیشید.
222
تو را از حیض زنان می پرسند، بگو: حیض رنجی است پس در ایام حیض از زنان دوری گزینید و به آنها نزدیک مشوید تا پاک گردند و چون پاک شدند از آنجا که خدا فرمان داده است با ایشان نزدیکی کنید هر آینه خدا توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست دارد.
223
زنانتان کشتزار شما هستند هر جا که خواهید به کشتزار خود درآیید و کاری کنید که مستوجب کرامت شوید و از خدا بترسید و بدانید که به نزد او خواهید شد و مؤمنان را بشارت ده.
224
خدا را وسیله سوگندهای خویش قرار مدهید تا از نیکوکاری و تقوی و اصلاح در میان مردم بازایستید که خدا شنوا و داناست.
225
خدا شما را به سبب سوگندهای لغوتان بازخواست نمی کند بلکه به خاطر نیتی که در دل نهان می دارید، بازخواست می کند. خدا آمرزنده و بردبار است.
226
برای کسانی که سوگند می خورند که با زنان خویش نیامیزند، چهار ماه مهلت است پس اگر باز آیند خدا آمرزنده و مهربان است.
227
وَإِنْ عَزَمُواْ الطَّلاَقَ فَإِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
و اگر عزم طلاق کردند، خداوند شنوا و داناست.
228
باید که زنان مطلقه تا سه بار پاک شدن از شوهرکردن بازایستند و اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارند، روا نیست که آنچه را که خدا در رحم آنان آفریده است. پنهان دارند و در آن ایام اگر شوهرانشان قصد اصلاح داشته باشند به بازگرداندنشان سزاوارترند و برای زنان حقوقی شایسته است همانند وظیفه ای که بر عهده آنهاست ولی مردان را بر زنان مرتبتی است و خدا پیروزمند و حکیم است.
229
این طلاق دوبار است و از آن پس یا به نیکو وجهی نگه داشتن اوست یا به نیکو وجهی رها ساختنش و حلال نیست که از آنچه به زنان داده اید. چیزی بازستانید مگر آن که بدانند که حدود خدا را رعایت نمی کنند اما هرگاه دانستید که آن دو حدود خدا را رعایت نمی کنند اگر زن خود را از شوی باز خرد، گناهی بر آن دو نیست اینها حدود خدا است از آن تجاوز مکنید که ستمکاران از حدود خدا تجاوز می کنند.
230
پس اگر باز زن را طلاق داد دیگر بر او حلال نیست مگر آن که به نکاح مردی دیگر درآید و هرگاه آن مرد زن را طلاق دهد، اگر می دانند که حدود خدا را رعایت می کنند رجوعشان را گناهی نیست اینها حدود خدا است که برای مردمی دانا بیان می کند.
231
هرگاه زنان را طلاق دادید و مهلتشان سر آمد، یا آنان را به نیکو وجهی نگه دارید یا به نیکو وجهی رها سازید و تا بر آنها زیان برسانید یا ستم بکنید در خانه نگاهشان مدارید و هر کس که چنین کند به خویشتن ستم کرده است و آیات خدا را به ریشخند مگیرید و از نعمتی که خدا به شما داده است و از آیات و حکمتی که برای موعظه شما فرستاده است، یاد کنید و از خدا بترسید و بدانید که او به همه چیز آگاه است.
232
و چون زنان را طلاق دادید و مهلتشان سر آمد، مانع مشوید که به نکاح مردان دیگر هرگاه که میانشان رضایتی حاصل شده باشد درآیند کسی که از شما به خدای و روز قیامت ایمان آورده باشد. این چنین پند گیرد و این شما را بهتر و به پاکی نزدیکتر است خدا می داند و شما نمی دانید.
233
مادرانی که می خواهند شیر دادن را به فرزندان خود کامل سازند، دو سال تمام شیرشان بدهند خوراک و لباس آنان به وجهی نیکو بر عهده صاحب فرزند است و هیچ کس بیش از قدرتش مکلف نمی شود. نباید هیچ مادری به خاطر فرزندش زیانی ببیند و هیچ پدری به خاطر فرزندش و قیم نیز چنین بر عهده دارد و اگر پدر و مادر بخواهند با رضایت و مشاورت یکدیگر فرزندشان را از شیر بازگیرند مرتکب گناهی نشده اند و هرگاه بخواهید کسی دیگر را به شیر دادن فرزندتان برگمارید، اگر مزدی نیکو و در خورش بپردازید گناهی نیست از خدا بترسید و بدانید که او به کاری که می کنید بصیر و بیناست.
234
کسانی که از شما بمیرند و زنانی بر جای گذارند، آن زنان باید که چهار ماه و ده روز انتظار کشند و چون مدتشان به سر آمد، اگر درباره خویش کاری شایسته و در خور کنند، بر شما گناهی نیست که خدا به کارهایی که می کنید، آگاه است.
235
و اگر به کنایت از آن زنان خواستگاری کنید یا اندیشه خود در دل نهان دارید، گناهی بر شما نیست زیرا خدا می داند که از آنها بزودی یاد خواهید کرد ولی در نهان با آنان وعده منهید مگر آن که به وجهی نیکو سخن گویید و آهنگ بستن نکاح مکنید تا آن مدت به سر آید و بدانید که خدا به آنچه در دل دارید، آگاه است. از او بترسید و بدانید که او آمرزنده و بردبار است.
236
اگر زنانی را که با آنها نزدیکی نکرده اید و مهری برایشان مقرر نداشته اید، طلاق گویید. گناهی نکرده اید ولی آنها را به چیزی در خور بهره مند سازید: توانگر به قدر توانش و درویش به قدر توانش این کاری است شایسته نیکوکاران.
237
اگر برایشان مهری معین کرده اید و پیش از نزدیکی طلاقشان می گویید، نصف آنچه مقرر کرده اید، بپردازید مگر آن که ایشان خود یا کسی که عقد نکاح به دست اوست آن را ببخشد و بخشیدن شما به پرهیزگاری نزدیکتر است و فضیلت را میان خود فراموش مکنید که خدا به کارهایی که می کنید بیناست.
238
حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ
نمازها و نماز میانین را پاس دارید و مطیعانه برای خدا قیام کنید.
239
و اگر از دشمن بیمناک بودید، پیاده یا سواره نماز کنید و چون ایمن شدید خدا را یاد کنید زیرا به شما چیزهایی آموخت که نمی دانستید.
240
مردانی از شما که می میرند و زنانی بر جای می گذارند باید که درباره زنان خود وصیت کنند که هزینه آنها را به مدت یک سال بدهند و از خانه اخراجشان نکنند پس اگر خود خارج شوند در مورد تصمیمی که به نحو شایسته ای برای خود می گیرند گناهی بر شما نیست و خدا غالب و حکیم است.
241
وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ
برای زنان مطلقه بهره ای است شایسته چنان که در خور مردان پرهیزگار باشد.
242
كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
خدا آیاتش را برای شما اینچنین بیان می کند، باشد که تعقل کنید.
243
آیا آن هزاران تن را ندیده ای که از بیم مرگ از خانه های خویش، بیرون رفتند؟ سپس خدا به آنها گفت: بمیرید آنگاه همه را زنده ساخت. خدا به مردم نعمت می دهد ولی بیشتر مردم شکر نعمت به جای نمی آورند.
244
وَقَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
در راه خدا جنگ کنید و بدانید که خدا شنوا و داناست.
245
کیست که به خدا قرض الحسنه دهد، تا خدا بر آن چند برابر بیفزاید؟ خدا تنگدستی دهد و توانگری بخشد و شما به سوی او باز می گردید.
246
آیا آن گروه از بنی اسرائیل را پس از موسی ندیدی که به یکی از پیامبران خود گفتند: برای ما پادشاهی نصب کن تا در راه خدا بجنگیم. گفت: نپندارید که اگر قتال بر شما مقرر شود از آن سرباز خواهید زد؟ گفتند: چرا در راه خدا نجنگیم در حالی که ما از سرزمینمان بیرون رانده شده ایم و از فرزندانمان جدا افتاده ایم؟ و چون قتال بر آنها مقرر شد جز اندکی از آن روی برتافتند خدا به ستمکاران آگاه است.
247
پیغمبرشان به آنها گفت: خدا طالوت را پادشاه شما کرد گفتند: چگونه او را بر ما پادشاهی باشد؟ ما سزاوارتر از او به پادشاهی هستیم و او را دارایی چندانی نداده اند. گفت: خدا او را بر شما برگزیده است و به دانش و توان او بیفزوده است و خدا پادشاهیش را به هر که خواهد دهد که خدا دربرگیرنده و داناست.
248
پیغمبرشان گفت: که نشان پادشاهی او این است که تابوتی که سکینه پروردگارتان و باقی میراث خاندان موسی و خاندان هارون در آن است و فرشتگانش حمل می کنند، نزد شما آید. اگر مؤمن باشید این برای شما عبرتی است.
249
چون طالوت سپاهش را به راه انداخت، گفت: خدا شما را به جوی آبی، می آزماید: هر که از آن بخورد از من نیست و هر که از آن نخورد یا تنها کفی بیاشامد از من است همه جز اندکی از آن نوشیدند چون او و مؤمنانی که همراهش بودند از نهر گذشتند، گفتند: امروز ما را توان جالوت و سپاهش نیست آنانی که می دانستند که با خدا دیدار خواهند کرد، گفتند: به خواست خدا چه بسا گروه اندکی که بر گروه بسیاری غلبه کند که خدا با کسانی است که پای می فشرند.
250
چون با جالوت و سپاهش روبرو شدند، گفتند: ای پروردگار ما بر ماشکیبایی ببار و ما را ثابت قدم گردان و بر کافران پیروز ساز.
251
پس به خواست خدا ایشان را بشکستند و داود جالوت را بکشت و خدا به او پادشاهی و حکمت داد و آنچه می خواست به او بیاموخت و اگر خدا بعضی از مردم را به وسیله بعضی دیگر دفع نمی کرد زمین تباه می شد ولی خدا بر جهانیان فضل و کرم خویش را ارزانی می دارد.
252
تِلْكَ آيَاتُ اللّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
این است آیات خدا که به راستی بر تو می خوانیم و تو از پیامبران هستی.
253
بعضی از این پیامبران را بر بعضی دیگر برتری دادیم خدا با بعضی سخن گفت و بعضی را به درجاتی برافراشت و به عیسی بن مریم معجزه ها دادیم واو را به روح القدس یاری کردیم و اگر خدا می خواست مردمی که بعد از آنها بودند، پس از آن که حجت ها بر آنان آشکار شده بود با یکدیگر قتال نمی کردند ولی آنان اختلاف کردند: پاره ای مؤمن بودند و پاره ای کافرشدند و اگر خدا می خواست با هم قتال نمی کردند ولی خدا هر چه خواهد می کند.
254
ای کسانی که ایمان آورده اید، پیش از آنکه آن روز فرا رسد که نه در آن خرید و فروشی باشد و نه دوستی و شفاعتی، از آنچه به شما روزی داده ایم انفاق کنید و کافران خود ستمکارانند.
255
الله خدایی است که هیچ خدایی جز او نیست زنده و پاینده است نه خواب، سبک او را فرا می گیرد و نه خواب سنگین از آن اوست هر چه در آسمانها و زمین است چه کسی جز به اذن او در نزد او شفاعت کند؟ آنچه را که پیش رو و آنچه را که پشت سرشان است می داند و به علم او جز آنچه خود خواهد، احاطه نتوانند یافت کرسی او آسمانها و زمین را دربردارد. نگهداری آنها بر او دشوار نیست او بلند پایه و بزرگ است.
256
در دین هیچ اجباری نیست هدایت از گمراهی مشخص شده است پس هر کس که به بت کفر ورزد و به خدای ایمان آورد، به چنان رشته استواری چنگ زده که گسستنش نباشد خدا شنوا و داناست.
257
خدا یاور مؤمنان است ایشان را از تاریکی ها به روشنی می برد ولی آنان که کافر شده اند، بت یاور آنهاست که آنها را از روشنی به تاریکی ها می کشد اینان جهنمیانند و همواره در آن خواهند بود.
258
آن کسی را که خدا به او پادشاهی ارزانی کرده بود ندیدی که با ابراهیم، درباره پروردگارش محاجه می کرد؟ آنگاه که ابراهیم گفت: پروردگار من زنده می کند و می میراند. او گفت: من نیز زنده می کنم و می میرانم. ابراهیم گفت: خدا خورشید را از مشرق برمی آورد تو آن را از مغرب برآور آن کافر حیران شد زیرا خدا ستمکاران را هدایت نمی کند.
259
یا مانند آن کس که به دهی رسید دهی که سقفهای بناهایش فرو ریخته بود، گفت: از کجا خدا این مردگان را زنده کند؟ خدا او را به مدت صد سال میراند آنگاه زنده اش کرد و گفت: چه مدت در اینجا بوده ای؟ گفت: یک روز یا قسمتی از یک روز. گفت: نه، صد سال است که در اینجا بوده ای. به طعام و آبت بنگر که تغییر نکرده است و به خرت بنگر می خواهیم تو را برای مردمان عبرتی گردانیم، بنگر که استخوانها را چگونه به هم می پیوندیم و گوشت بر آن می پوشانیم چون قدرت خدا بر او آشکارشد، گفت: می دانم که خدا بر هر کاری تواناست.
260
ابراهیم گفت: ای پروردگار من، به من بنمای که مردگان را چگونه زنده می سازی. گفت: آیا هنوز ایمان نیاورده ای؟ گفت: بلی، ولکن می خواهم که دلم آرام یابد. گفت: چهار پرنده برگیر و گوشت آنها را به هم بیامیز و هر جزئی از آنها را بر کوهی بنه پس آنها را فراخوان شتابان نزد تو می آیند و بدان که خدا پیروزمند و حکیم است.
261
مثل آنان که مال خود را در راه خدا انفاق می کنند، مثل دانه ای است که هفت خوشه برآورد و در هر خوشه ای صد دانه باشد خدا پاداش هر که را که بخواهد، چند برابر می کند. خدا گشایش دهنده و داناست.
262
مزد کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند و پس از انفاق منتی نمی نهند و آزاری نمی رسانند با پروردگارشان است نه بیمناک می شوند و نه اندوهگین.
263
قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَآ أَذًى وَاللّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ
گفتار نیکو و بخشایش، بهتر از صدقه ای است که آزاری به دنبال داشته باشد، خدا بی نیاز و بردبار است.
264
ای کسانی که ایمان آورده اید، همانند آن کس که اموال خود را از روی ریا و خودنمایی انفاق می کند و به خدا و روز قیامت ایمان ندارد، صدقه های خویش را به منت نهادن و آزار رسانیدن باطل مکنید مثل او مثل سنگ صافی است که بر روی آن خاک نشسته باشد به ناگاه بارانی تند فرو بارد وآن سنگ را همچنان کشت ناپذیر باقی گذارد چنین کسان از آنچه کرده اند سودی نمی برند که خدا کافران را هدایت نمی کند.
265
و مثل کسانی که اموال خویش را برای طلب رضای خدا از روی یقین و اعتقاد انفاق می کنند مثل بوستانی است بر تپه ای که بارانی تند بر آن بارد و دو چندان میوه دهد و اگر نه بارانی تند که نرم بارانی بر آن بارد خدا به کارهای شما بیناست.
266
آیا از میان شما کسی هست که دوست داشته باشد که او را بوستانی از خرما و انگور بوده باشد و جوی ها در پای درختانش جاری باشد، و هر گونه میوه ای دهد و خود پیر شده و فرزندانی ناتوان داشته باشد، به ناگاه گردبادی آتشناک در آن بوستان افتد و بسوزد؟ خدا آیات خود را برای شما اینچنین بیان می کند، باشد که بیندیشید.
267
ای کسانی که ایمان آورده اید، از اندوخته های نیکوی خویش و از آنچه برایتان از زمین رویانیده ایم، انفاق کنید نه از چیزهای ناپاک و بد که خود آنها را جز از روی اغماض نمی ستانید و بدانید که خدا بی نیاز و ستودنی است.
268
شیطان شما را از بینوایی می ترساند و به کارهای زشت وامی دارد، در حالی که خدا شما را به آمرزش خویش و افزونی وعده می دهد خدا گشایش دهنده و داناست.
269
به هر که خواهد حکمت عطا کند و به هر که حکمت عطا شده نیکی فراوان داده شده و جز خردمندان پند نپذیرند.
270
هر چه را انفاق یا نذر کرده اید، خدا به آن آگاه است و ستمکاران را هیچ یاری و مددکاری نیست.
271
اگر آشکارا صدقه دهید کاری نیکوست و اگر در نهان به بینوایان صدقه دهید، نیکوتر است و گناهان شما را می زداید و خدا به کارهایی که می کنید آگاه است.
272
هدایت یافتن آنان بر عهده تو نیست بلکه خداست که هر که را که بخواهد، هدایت می کند و هر مالی که انفاق می کنید ثوابش از آن خود شماست و جز برای خشنودی خدا چیزی انفاق مکنید و هر چه انفاق کنید پاداش آن به شما می رسد و بر شما ستم نخواهد شد.
273
این صدقات از آن بینوایانی است که خود را در طاعت حق محصور کرده اند و در طلب قوت ناتوانند و آنچنان در پرده عفافند که هر که حال ایشان نداند پندارد که از توانگرانند آنان را از سیمایشان می شناسی که به اصرار از کسی چیزی نخواهند و هر مالی که انفاق می کنید خدا به آن آگاه است.
274
آنان که اموال خویش را در شب و روز در پنهان و آشکار انفاق می کنند، اجرشان با پروردگارشان است. نه بیمناک می شوند و نه غمگین.
275
آنان که ربا می خورند، در قیامت چون کسانی از قبر برمی خیزند که به افسون شیطان دیوانه شده باشند و این به کیفر آن است که گفتند: ربا نیز چون معامله است در حالی که خدا معامله را حلال و ربا را حرام کرده است. هر کس که موعظه خدا به او رسید و از رباخواری باز ایستاد، خدا از گناهان پیشین او درگذرد و کارش به خدا واگذار می شود و آنان که بدان کار بازگردند، اهل جهنمند و جاودانه در آن خواهند بود.
276
يَمْحَقُ اللّهُ الْرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ
خداوند ربا را ناچیز می گرداند و صدقات را افزونی می دهد و هیچ کفران کننده گنهکار را دوست ندارد.
277
آنان که ایمان آورده اند و کارهای نیکو کرده اند و نماز خوانده اند و زکات داده اند، مزدشان با پروردگارشان است نه بیمناک می شوند و نه غمگین.
278
ای کسانی که ایمان آورده اید، از خدا بترسید و اگر ایمان آورده اید از ربا هر چه باقی مانده است، رها کنید.
279
و هرگاه چنین نکنید، بدانید که با خدا و رسول او به جنگ برخاسته اید و اگر توبه کنید، اصل سرمایه از آن شماست در این حال نه ستم کرده اید و نه تن به ستم داده اید.
280
و اگر وامدار تنگدست بود، مهلتی باید تا توانگر گردد و اگر دانا باشید، دانید که چون بر او ببخشاید برایتان بهتر است.
281
از آن روز که به سوی خدا باز می گردید و به هر کس پاداش عملش به تمامی داده می شود و ستمی نمی بیند، بیمناک باشید.
282
ای کسانی که ایمان آورده اید، چون وامی تا مدتی معین به یکدیگر دهید، آن را بنویسید و باید در بین شما کاتبی باشد که آن را به درستی بنویسد و کاتب نباید که در نوشتن از آنچه خدا به او آموخته است سرپیچی کند و مدیون باید که بر کاتب املاء کند و از الله، پروردگار خود بترسد و از آن هیچ نکاهد اگر مدیون سفیه یا صغیر بود و خود املاء کردن نمی توانست ولی او از روی عدالت املاء کند و دو شاهد مرد به شهادت گیرید اگر دو مرد نبود، یک مرد و دو زن که به آنها رضایت دهید شهادت بدهند، تا اگر یکی فراموش کرد دیگری به یادش بیاورد و شاهدان چون به شهادت دعوت شوند، نباید که از شهادت خودداری کنند و از نوشتن مدت دین خود، چه کوچک و چه بزرگ ملول مشوید این روش در نزد خدا عادلانه تر است و شهادت را استوار دارنده تر و شک و تردید را زایل کننده تر و هرگاه معامله نقدی باشد اگر برای آن سندی ننویسید مرتکب گناهی نشده اید و چون معامله ای کنید، شاهدی گیرید و نباید به کاتب و شاهد زیانی برسد که اگر چنین کنید نافرمانی کرده اید از خدای بترسید خدا شما را تعلیم می دهد و او بر هر چیزی آگاه است.
283
هرگاه در سفر بودید و کاتبی نیافتید، باید چیزی به گرو گرفته شود و اگر کسی از شما دیگری را امین دانست، آن کس که امین دانسته شده امانت را باز دهد و باید از الله پروردگارش بترسد و شهادت را کتمان مکنید هر کس که شهادت را کتمان کند به دل گناهکار است و خدا از کاری که می کنید آگاه است.
284
از آن خداست هر چه در آسمانها و زمین است آنچه را که در دل دارید، خواه آشکارش سازید یا پوشیده اش دارید، خدا شما را بدان بازخواست خواهد کرد پس هر که را که بخواهد می آمرزد و هر که را بخواهد عذاب می کند و خدا بر هر کاری تواناست.
285
پیامبر خود به آنچه از جانب پروردگارش به او نازل شده ایمان دارد و همه مؤمنان به خدا و فرشتگانش و کتاب هایش و پیامبرانش ایمان دارند. میان هیچ یک از پیامبرانش فرقی نمی نهیم. گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم، ای پروردگار ما آمرزش تو را خواستاریم که سرانجام همه به سوی توست.
286
خدا هیچ کس را جز به اندازه طاقتش مکلف نمی کند نیکی های هر کس از آن، خود اوست و بدی هایش از آن خود اوست. ای پروردگار ما اگر فراموش کرده ایم یا خطایی کرده ایم ما را بازخواست مکن ای پروردگار ما، آن گونه که بر امت های پیش از ما تکلیف گران نهادی، تکلیف گران بر ما منه و آنچه را که طاقت آن نداریم. بر ما تکلیف مکن گناه ما ببخش و ما را بیامرز و بر ما رحمت آور تو مولای ما هستی پس ما را بر گروه کافران پیروز گردان.
