آیه 129 سوره بقره
| <<128 | آیه 129 سوره بقره | 130>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
پروردگارا، در میان آنان رسولی از خودشان برانگیز که بر آنان تلاوت آیات تو کند و آنان را علم کتاب و حکمت بیاموزد و روانشان را (از هر زشتی) پاک و منزه سازد، که تو بر هر کار که خواهی قدرت و علم کامل داری.
پروردگارا! در میان آنان پیامبری از خودشان برانگیز، که آیات تو را بر آنان بخواند، و آنان را کتاب و حکمت بیاموزد، و [از آلودگی های ظاهری و باطنی] پاکشان کند؛ زیرا تو توانای شکست ناپذیر و حکیمی.
پروردگارا، در ميان آنان، فرستاده‌اى از خودشان برانگيز، تا آيات تو را بر آنان بخواند، و كتاب و حكمت به آنان بياموزد و پاكيزه‌شان كند، زيرا كه تو خود، شكست‌ناپذير حكيمى.»
اى پروردگار ما، از ميانشان پيامبرى بر آنها مبعوث گردان تا آيات تو را برايشان بخواند و به آنها كتاب و حكمت بياموزد و آنها را پاكيزه سازد و تو پيروزمند و حكيم هستى.
پروردگارا! در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمی (و بر این کار، قادری)!»
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
حكمت: درك و تشخيص اصل، آن منع از فساد، منع براى اصلاح است. مراد از آن در آيه ظاهرا موعظه ها و اعتقاديات و مراد از كتاب، احكام است.
يزكيهم: زكاة: پاكى، تزكيه: پاك كردن.
عزيز: عزت: توانايى، مقابل ذلت، عزيز: توانا (قاموس قرآن).[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«129» رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
پروردگارا! در ميان آنان پيامبرى از خودشان مبعوث كن تا آيات تو را بر آنها بخواند و به آنان كتاب و حكمت بياموزد و (از مفاسد فكرى، اخلاقى و عملى) پاكيزه‌شان نمايد، همانا كه تو خود توانا و حكيمى.
جلد 1 - صفحه 204
نکته ها
اين آيه، دعايى ديگر از حضرت ابراهيم عليه السلام را بازگو مى‌كند كه بيانگر عظمت فوق‌العاده روح، و ترسيم كننده‌ى سوز و اخلاص درونى اوست. با آنكه خود در حال حيات و از پيامبران برجسته الهى است، براى نسل‌هاى آينده دعا مى‌كند كه پروردگارا! در ميان مردم و ذريّه من، پيامبرى از خودشان مبعوث كن.
از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است كه فرمودند: «أنا دعوة ابى ابراهيم»، من نتيجه اجابت دعاى پدرم ابراهيم هستم كه فرمود: «رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ» «1»
با آنكه در دعاى ابراهيم عليه السلام تعليم بر تزكيه مقدّم شده است، امّا خداوند در اجابت اين دعا، تزكيه را مقدّم داشته تا به ابراهيم هشدار دهد كه تزكيه، با ارزش‌تر است و تعليم در مرتبه بعدى است. «يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ» «2»
پیام ها
1- نياز به رهبر آسمانى، از اساسى‌ترين نيازهاى جامعه بشرى است. اگر قرن‌ها قبل براى آن دعا مى‌شود، نشان دهنده‌ى اهميّت و ارزش و نقش آن است. «يَرْفَعُ إِبْراهِيمُ ... وَ ابْعَثْ فِيهِمْ» آرى، بالا بردن ديوارهاى كعبه بدون حضور رهبر معصوم و الهى، بتخانه‌اى بيش از آب درنمى‌آيد.
2- هدف از بعثت پيامبران، تعليم و تزكيه مردم بر اساس كتاب آسمانى است. «يَتْلُوا ... يُعَلِّمُهُمُ ... يُزَكِّيهِمْ»
3- علم ودانش زمانى نتيجه مى‌دهد كه همراه با بينش و حكمت، و همراه با تزكيه و تقوا باشد. «يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ»
«1». تفسير صافى والميزان.
«2». جمعه، 2.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (129)
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 258
تتمه دعاى حضرت ابراهيم و اسمعيل را فرمايد:
رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ: پروردگارا و برانگيز و مبعوث گردان در ميان امت، رَسُولًا مِنْهُمْ: پيغمبرى از ايشان تا ذريه مرا عزتى و شرفى باشد بدان پيغمبر.
حق تعالى دعاى او را اجابت فرمود، حضرت خاتم النبيين صلّى اللّه عليه و آله و سلم را مبعوث ساخت چه غير از آن حضرت پيغمبرى ديگر از ذريه حضرت ابراهيم عليه السلام و اسمعيل عليه السلام نبود، زيرا انبياى بنى اسرائيل از نسل اسحق بودند لذا حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود: كنت نبيّا و ادم بين الماء و الطّين و انا دعوة ابراهيم و بشرى عيسى و رؤيا امّى: يعنى من پيغمبر بودم و حال آنكه آدم ميان آب و خاك بود، و منم دعاى پدرم ابراهيم عليه السلام كه از خدا درخواست نمود، و منم بشارت عيسى به آمدن من، چنانچه فرموده و مبشّرا برسول يأتى من بعدى اسمه احمد صلّى اللّه عليه و آله و سلم و منم خواب مادرم در مكه كه به خواب ديده بود نورى از او جدا شد كه قصور شام به آن روشن گشت.
بعد صفت رسول را بيان فرمايد: يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ: بخواند آن پيغمبر برايشان آيات تو را و تبليغ نمايد آنچه بر سبيل وحى به او نازل شود از دلايل توحيد و نبوت و معاد. وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ: و تعليم دهد و بياموزد ايشان را كتاب قرآن، وَ الْحِكْمَةَ: و آن چيزى كه به آن نفوس كامل شود از معارف و احكام حلال و حرام و امر و نهى و مواعظ و زواجر كه سنت حاوى تمام آنست. وَ يُزَكِّيهِمْ: و پاكيزه گرداند ايشان را از شرك و معاصى به سبب شرايع، و تزكيه نمايد ايشان را از اخلاق رذيله و صفات ناشايسته. إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ: و بدرستى كه توئى غالب كه هرگز مغلوب نشوى از آنچه اراده كنى، پس بر اجابت دعا قادر هستى، عالم و دانا به حقايق اشياء كه هر چه كنى بر وجه حكمت و مصلحت باشد.
تبصره: آيه شريفه دالّ است بر آنكه حضرت ابراهيم و اسمعيل عليه السلام دعا نمودند براى پيغمبر ما به جميع شرايط نبوت، زيرا اداى
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 259
رسالت در تحت تلاوت است، و بيان در تحت تعليم و سنت در تحت حكمت مندرج باشد، و دعا كردند براى امت مرحومه به لطفى كه به سبب آن متمسك به كتاب و شريعت او شده از جمله ازكيا شوند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (129)
ترجمه
پروردگار ما و مبعوث فرما در ايشان پيغمبرى از خودشان كه بخواند بر ايشان آيات تو را و بياموزد ايشانرا كتاب و حكمت و پاك نمايد آنانرا همانا بدرستيكه توئى داراى عزت و حكمت.
تفسير
ضمير در كلمه فيهم راجع است بامت مسلمه چنانچه از حضرت صادق (ع)
جلد 1 صفحه 174
روايت شده است و جز پيغمبر خاتم رسولى كه از اولاد هر دو پيغمبر باشد مبعوث نشده است و قمى فرموده مراد اولاد اسمعيل (ع) است لذا پيغمبر (ص) فرموده من خوانده پدرم ابراهيم (ع) ميباشم و مراد از تلاوت آيات قرائت آنها و ابلاغ وحى الهى است كه مشتمل بر دلائل توحيد و نبوت است و مراد از حكمت بيان معارف الهيه و احكام دينيه است كه موجب كمال نفس است و تزكيه از شرك و فسق و اخلاق ناپسند بايد بعمل آيد و خداوند عزيز است ولى بقهر و غلبه بر مراد عزت پيدا نكرده بلكه صفاتش مانند ذاتش قديم است و امرش استوار و محكم و مطابق با حكمت و مصلحت است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
رَبَّنا وَ ابعَث فِيهِم رَسُولاً مِنهُم يَتلُوا عَلَيهِم آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الكِتاب‌َ وَ الحِكمَةَ وَ يُزَكِّيهِم إِنَّكَ أَنت‌َ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ (129)
(پروردگار ما پيغمبري از ايشان در ميانشان برانگيزان که آيات تو را بر آنان بخواند و كتاب بآنان بياموزد و آنان را تزكيه كند همانا تو البته غالب و دانايي) «ربنا» اينکه قسمت تتمه دعاء ابراهيم و اسمعيل است درباره ذريه مسلمة که ذكر شد و مراد از رسول پيغمبر اكرم صلّي اللّه عليه و آله و سلّم محمّد بن عبد اللّه صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است چون از ذريه ابراهيم و اسمعيل پيغمبري جز او نبوده و انبياء بني اسرائيل از ذريه اسحق و يعقوب بوده‌اند و لذا در حديث از آن حضرت وارد شده چنانچه در
جلد 2 - صفحه 199
مجمع است «
انا دعوة ابي ابراهيم و بشارت عيسي
» و مراد از بشارت عيسي بشارتي است که در آيه شريفه در سوره صف ذكر شده:
وَ مُبَشِّراً بِرَسُول‌ٍ يَأتِي مِن بَعدِي اسمُه‌ُ أَحمَدُ.
يَتلُوا عَلَيهِم آياتِكَ مراد آيات شريفه قرآن است بقرينه كلمه يتلوا، و آياتك جمع مضاف است و افاده عموم ميكند و كساني که همه آيات شريفه بجميع خصوصيات آنها از ناسخ و منسوخ، محكم و متشابه، مجمل و مبين خاص و عام، مطلق و مقيد، حقيقت و مجاز، و شأن نزول و مورد، بر آنان تلاوت شده امير المؤمنين عليه السّلام و خاندان طاهرين او ميباشند و اينکه نيز مؤيد اينست که مراد از امت مسلمة اينکه خاندان ميباشند.
وَ يُعَلِّمُهُمُ الكِتاب‌َ وَ الحِكمَةَ تعليم كتاب غير از تلاوت است و شامل تفسير و تأويل و علم ببطون آن ميشود و دانستن قرآن بجميع اينکه خصوصيات نيز از خصايص اينکه خاندان است چنانچه در خبر است «
انما يعرف القرآن من خوطب به
» و مراد از حكمت، علم بمصالح و مفاسد است و علم اينکه خاندان بحكم و مصالح فردي و اجتماعي واضح است.
وَ يُزَكِّيهِم تزكيه بمعني تطهير از شرك و كفر و ضلالت و اخلاق رذيله و صفات خبيثه و معاصي كبيره و صغيره است و مرتبه اعلاي آن عصمت است که مفاد آيه شريفه إِنَّما يُرِيدُ اللّه‌ُ لِيُذهِب‌َ عَنكُم‌ُ الرِّجس‌َ أَهل‌َ البَيت‌ِ وَ يُطَهِّرَكُم تَطهِيراً«1» ميباشد و اينکه نيز از خصايص اينکه خاندان ميباشد و اينکه نيز مؤيد ديگري بر اثبات مدعا ميباشد.
و هر گاه اشكال شود به اينكه اولا پيغمبر اسلام صلّي اللّه عليه و آله و سلّم مبعوث بر كافه جن و انس تا دامنه قيامت بوده و وجهي براي اختصاص امت باين خاندان نيست و ثانيا
1- سوره احزاب آيه 33
جلد 2 - صفحه 200
در آيات ديگر نيز اينکه خصوصيات براي پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم براي عموم است ذكر شده بطوري که تخصيص در آن درست نيايد مانند آيه شريفه هُوَ الَّذِي بَعَث‌َ فِي الأُمِّيِّين‌َ رَسُولًا مِنهُم يَتلُوا عَلَيهِم آياتِه‌ِ وَ يُزَكِّيهِم وَ يُعَلِّمُهُمُ الكِتاب‌َ وَ الحِكمَةَ وَ إِن كانُوا مِن قَبل‌ُ لَفِي ضَلال‌ٍ مُبِين‌ٍ«1» و آيه شريفه لَقَد مَن‌َّ اللّه‌ُ عَلَي المُؤمِنِين‌َ إِذ بَعَث‌َ فِيهِم رَسُولًا مِن أَنفُسِهِم يَتلُوا عَلَيهِم آياتِه‌ِ وَ يُزَكِّيهِم وَ يُعَلِّمُهُمُ الكِتاب‌َ وَ الحِكمَةَ وَ إِن كانُوا مِن قَبل‌ُ لَفِي ضَلال‌ٍ مُبِين‌ٍ«2» جواب گوئيم اولا كساني که از ذريه حضرت ابراهيم و اسمعيل نباشند و همچنين كساني که از ذريه آنها بوده و ايمان نياورده‌اند قطعا از مورد آيه خارج هستند زيرا ميفرمايد وَ مِن ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسلِمَةً لَك‌َ باقي مي‌مانند مؤمنين از ذريه اسمعيل و آنها نيز جز خاندان طاهرين از بني هاشم با اينکه شواهد و قرائن و اخبار وارده از مورد آيه خارج مي‌شوند.
و اما ذكر اينکه خصايص براي اميين (اهل مكّه) يا عموم مؤمنين ضرر بمورد خاص آن نمي‌زند زيرا اينکه امور ذي مراتب است و مرتبه اعلي آنها مخصوص اينکه خاندان است مانند ساير صفات حسنه.
و ثانيا امّت بمعني طائفه و گروه است چنانچه در آيه شريفه ميفرمايد:
قِيل‌َ يا نُوح‌ُ اهبِط بِسَلام‌ٍ مِنّا وَ بَرَكات‌ٍ عَلَيك‌َ وَ عَلي أُمَم‌ٍ مِمَّن مَعَك‌َ«3» که از قوم نوح تعبير بامتها (بصيغه جمع) به اينكه نوح مبعوث بر همه آنها بوده و باصطلاح همه امت نوح بوده‌اند، بلكه بسا اطلاق بر فرد هم ميشود مانند آيه شريفه إِن‌َّ إِبراهِيم‌َ كان‌َ أُمَّةً قانِتاً لِلّه‌ِ«4» بنا بر اينکه دائره امّت سعه و ضيق دارد و هر جا بمناسبت مقام مراد معلوم ميگردد
1- سورة الجمعة آيه 3
2- سوره آل عمران آيه 185
3- سوره هود آيه 48
4- سوره النحل آيه 120
جلد 2 - صفحه 201
إِنَّكَ أَنت‌َ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ براي عزيز چند معني ذكر شده است بمعني قلت وجود آمده چنانچه گفته ميشود «هذا الشي‌ء عزيز الوجود» و بمعني شريف و محترم استعمال ميشود چنانچه ميگويند فلان عزيز، و بمعني قهر و غلبه است مقابل زبوني و خفت، و بمعني قدرت و قوت و دقت در كار (ريزه كاري) نيز آمده است و بجميع اينکه معاني اطلاق آن بر خدا رواست.
و حكيم از صفات ذات و حكمت از شئون علم است و بمعني علم بمصالح و مفاسد امور ميباشد.
برگزیده تفسیر نمونه
اشاره
(آیه 129)- پنجمین تقاضای آنها این است که: «پروردگارا! در میان آنها پیامبری از خودشان مبعوث کن» (رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ).
«تا آیات تو را بر آنها بخواند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد و آنها را پاکیزه کند» (یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِکَ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ یُزَکِّیهِمْ).
«چرا که تو توانا هستی و بر تمام این کارها قدرت داری» (إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ)
پیامبری از میان خود آنها
این تعبیر که رهبران و مربیان انسان باید از نوع
ج1، ص124
خود او باشند، با همان صفات و غرایز بشری، تا بتوانند از نظر جنبه‌های عملی، سرمشقهای شایسته‌ای باشند، بدیهی است اگر از غیر جنس بشر باشند نه آنها می‌توانند دردها، نیازها، مشکلات، و گرفتاریهای مختلف انسانها را درک کنند و نه انسانها می‌توانند از آنها سرمشق بگیرند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
