تفسیر نور (کتاب)
 | |
| نویسنده | محسن قرائتی |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱۲ |
|
| |
«تفسیر نور» دوره کامل تفسیر قرآن به زبان فارسى، تألیف حجةالاسلام محسن قرائتی است که در ۱۲ جلد به چاپ رسیده است. تکیه این تفسیر بر نکته‌ها و پیامهای آیات قرآن کریم می‌باشد.
انگیزه و هدف تفسیر
هدف از تدوین این تفسیر به گفته مفسر در مقدمه کتاب، این بوده تا درسهایى از قرآن را که قابل ترجمه به زبانهاى زنده دنیا باشد به صورت تابلو و پیام درآورد. مفسر در مصاحبه خود با مجله بینات مى‌فرماید: تفسیر نور، عنوان اصلى‌اش تحقیق نیست، صادراتى است، یعنى از اول به این قصد نوشته شده است؛ این تفسیر براى آدمهاى بى حوصله است.
روش تفسیر
مطالب «تفسیر نور» در قالب ۵ عنوان زیر ارائه شده است:
۱- متن آیه، که با رسم الخط عثمان طه و با اعراب کامل تایپ و چندین بار مورد دقت قرار گرفته است.
۲- ترجمه هر آیه، که بصورت گروهى و زیر نظر مؤلف محترم و با استفاده از بهترین ترجمه‌هاى موجود (حداقل ۶ ترجمه) نگارش یافته و به جهت گویایى و روانى آن، مطالب توضیحى در صورت لزوم در میان پرانتز آمده است.
۳- نکته‌ها، که امور زیر در این قالب عرضه گردیده است:
الف) بیان ریشه و ترجمه لغات مشکل آیه
ب) بیان شأن نزول آیه که در فهم محتواى آن نقش کلیدى داشته است.
ج) بیان آیات مرتبط با آیه که در فهم موضوعى قرآن تأثیر به بسزایى دارد.
د) بیان روایات ذیل آیه، که در این بخش با توجه به گستردگى روایات، تنها به ذکر نمونه‌هایى بسنده شده است.
ه) طرح برخى پرسش‌ها و پاسخ گویى به آنها.
۴- پیامها، که مقصود اصلى مؤلف از این تفسیر، همین بخش بوده است تا نشان دهد قرآن کتاب زندگى بشر در همه عصرها و براى همه نسل هاست. البته مستند برداشت‌هاى مؤلف چنانکه در پایان هر پیام آمده است، یکى از این موارد مى‌باشد: الف) مفردات و کلمات هر آیه ب) عبارتى مرکب از چند کلمه ج) رابطه هر آیه با آیات قبل. بیشتر پیامها و درسها از متون تفاسیر معتبر شیعه و سنى استفاده گردیده، و به مطالبى که راهگشاى زندگى و قابل عرضه در جامعه مسلمین باشد، پرداخته شده است.
۵- پاورقى، که نشانى آیات و روایات و کتب تفسیرى را به اختصار آورده است. همچنین مطالبى مربوط به آیه که در قالب نکته‌ها و پیامها نمى‌گنجد در پاورقى ذکر شده است.
مرحوم آیت الله سید مهدى روحانى در تقریظ خود بر این تفسیر نوشته است: «پس از ترجمه هر آیه به زبان ساده و رسا، به شرح محتواى آن آیه با بیان نکاتى که آنها را پیام آیه نامیده، پرداخته است، این نکات در حقیقت روشنگر روح تفسیر و شرح و بسط آن مى باشد. و انصافا در بسیارى از موارد، نکات و برداشت‌هاى ایشان ابتکارى است و تازگى دارد».
ویژگی‌های تفسیر
- از اصطلاحات فنى، ادبى، فقهى، کلامى و فلسفى احتراز شده است و تنها درسهایى از قرآن که قابل ترجمه به زبانهاى زنده دنیا به صورت تابلو و پیام باشد آورده شده است.
- از تفسیر به رأی احتراز شده و از متن آیات و روایات اهل بیت (علیهم السلام) استفاده شده است.
- بیشتر پیامها و درسها از متون تفاسیر شیعه و سنى استفاده شده است و برخى نکات از مؤلف یا همکاران بوده است.
- با وجود اختصار داراى بحثهاى موضوعى نیز مى‌باشد، مانند ذیل آیه ۲۱۶ بقره، جهاد در ادیان دیگر، بحثى پیرامون عوامل آرامش و دلگرمى ذیل آیه ۲۸ سوره رعد.
منابع تفسیر
مؤلف در مورد منابع تفسیر خود مى‌فرماید: از تفاسیر شیعه و سنى، دوازده تفسیر دیده مى‌شود مانند: تفسیر فى ظلال، تفسیر مراغى، تفسیر فخر رازى، تفسیر قرطبى، مجمع البیان، نور الثقلین، تفسیر صافى، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر الکشاف، اطیب البیان، تفسیر الفرقان. ما این تفاسیر را سطر به سطر مى‌بینیم، منتهى نکات برجسته‌اش را بیرون مى‌آوریم.
منابع
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، به کوشش خرمشاهى، ج ۱ ص ۷۷۵.
- سیر تطور تفاسیر شیعه، سید محمد على ایازى، ص ۲۱۶.
- طبقات مفسران شیعه، عقیقى بخشایشى، ج ۵ ص ۷۰.
- فصلنامه بینات، مؤسسه معارف اسلامى امام رضا، شماره مسلسل ۹، سال سوم شماره ۱، ۱۳۷۵.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
