همانا كسانى كه كافر شدند و در حال كفر از دنيا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و مردم، همگى بر آنها خواهد بود.
«162» خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ
(آنان براى) هميشه در آن (لعنت و دورى از رحمت پروردگار) باقى مى‌مانند، نه از عذابِ آنان كاسته مى‌شود و نه مهلت داده مى‌شوند.
جلد 1 - صفحه 249
نکته ها
در آيه‌ى قبل بيان شد كه اگر كتمان كنندگان، توبه كرده و حقايق را بيان نمايند، مورد لطف الهى قرار مى‌گيرند. در اين آيه مى‌فرمايد: امّا اگر كفّار توبه نكرده و در حال كفر بميرند، باز همان لعنت خداوند و فرشتگان و تمام مردم گريبان‌گير آنان خواهد بود.
سؤال: در آيه، لعنت همه‌ى مردم بر كفّار مطرح شده است، ولى ناگفته پيداست كه بعضى از مردم، خودشان كافر يا دوست كافرند، پس لعنت همه مردم در آيه به چه معنا مى‌باشد؟
پاسخ: لعنت، در دنيا و آخرت مطرح است. كسانى كه در دنيا دوست كفّار يا خود كافرند، در آخرت لعنت خواهند شد. «كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها» «1»
يكى از درخواست‌ها و دعاهاى اولياى خدا، مسلمان مردن است. حضرت يوسف از خداوند مى‌خواهد كه مسلمان بميرد: «تَوَفَّنِي مُسْلِماً» «2» حضرت ابراهيم و يعقوب به فرزندان خود سفارش مى‌كنند كه «فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» «3» نميريد مگر اينكه مسلمان يعنى تسليم پروردگار باشيد.
پیام ها
1- اصرار بر كفر ودر حال كفر مردن، دورى ابدى انسان را از رحمت الهى بدنبال دارد. «ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ ... عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ»
2- آنچه مهم است، پايان عمر انسان است كه آيا با ايمان مى‌ميرد يا بى‌ايمان. «ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ»
«1». اعراف، 38.
«2». يوسف، 101.
«3». بقره، 132.
تفسير نور(10جلدى)، ج1، ص: 250
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (162)
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 303
خالِدِينَ فِيها: در حالتى كه مخلد و جاويد هستند در آن لعنت، يا مخلدند در جهنم. لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ: سبك نشود از ايشان عذاب آتش جهنم، وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ: و نباشند ايشان كه مهلت داده شوند، يا منظور نظر رحمت الهى نگردند.
تبصره: در تفسير اهل بيت عليهم السّلام وارد شده باطن آيه: إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا باللّه فى ردّهم نبوّة محمّد و ولاية علىّ بن أبي طالب وَ ماتُوا على كفرهم ذلك وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ الخ: بدرستى آنانكه كافر شدند به خدا در رد كردن آنها نبوت حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و ولايت على بن ابى طالب عليه السّلام و مردند بر كفر، آن جماعت برايشان است لعنت خدا و ملائكه و مردم تماما. «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (162)
ترجمه
جاودانيان در آن نه سبك كرده شود از آنها عذاب و نه آنها مهلت داده شوند.
تفسير
خلود در لعنت و آتش جهنم است و تخفيف و مهلتى نيست حتى يكروز و يك ساعت.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنهُم‌ُ العَذاب‌ُ وَ لا هُم يُنظَرُون‌َ (162)
(در حالي که اينان در دوزخ جاودانند و عذاب از آنان تخفيف داده نميشود و مورد نظر خدا واقع نميشوند) خالِدِينَ فِيها مرجع ضمير فيها را بعضي گفتند لعنت است که در آيه سابق مذكور ميباشد ولي ظاهر اينست که ضمير راجع بجهنم است و اگر چه ذكر جهنم در آيه سابق نشده ولي مفاد آن معلوم ميگردد كانّه ميفرمايد:
1- سورة العنكبوت آيه 24
جلد 2 - صفحه 271
اولئك عليهم لعنت اللّه و الملائكة و النّاس اجمعين يدخلون في جهنم خالدين فيها لا يُخَفَّفُ عَنهُم‌ُ العَذاب‌ُ اينکه جمله ردّ بر كساني است که قائلند اهل عذاب پس از مدتي طبيعت آنها آتشي شده و ديگر از عذاب رنج نميبرند و اينکه عقيده مخالف صريح آيات و اخبار است مانند همين آيه و آيه شريفه:
كُلَّما نَضِجَت جُلُودُهُم بَدَّلناهُم جُلُوداً غَيرَها لِيَذُوقُوا العَذاب‌َ«1» و غير اينها چنانچه در ذيل آيه شريفه وَ لَهُم عَذاب‌ٌ عَظِيم‌ٌ مفصلا بيان گرديد«2» وَ لا هُم يُنظَرُون‌َ بعضي گفتند ينظرون از انظار بمعني مهلت دادن است يعني مهلت توبه بآنها داده نميشود و بعضي گفتند فترة در عذاب ندارند و مستمرا معذب خواهند بود و بعيد نيست که مراد از نظر بمعني توجه و نگاه رحمت باشد يعني اينان مورد لطف الهي قرار نميگيرند چنانچه در آيه شريفه ميفرمايد:
أُولئِكَ لا خَلاق‌َ لَهُم فِي الآخِرَةِ وَ لا يُكَلِّمُهُم‌ُ اللّه‌ُ وَ لا يَنظُرُ إِلَيهِم يَوم‌َ القِيامَةِ«3»
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 162)- سپس اضافه می‌کند: «آنها جاودانه در این لعنت الهی و لعنت فرشتگان و مردم خواهند بود، بی‌آن‌که عذاب خدا از آنها تخفیف یابد و یا مهلت و تأخیری به آنها داده شود» (خالِدِینَ فِیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
