و اگر تصميم به طلاق گرفتند (آن هم با شرائطش، مانعى ندارد.) همانا خداوند شنوا و داناست.
نکته ها
اين آيه‌ى كوتاه، در عين اينكه طلاق را بلامانع مى‌داند، ولى در مفهوم آن، اين هشدار و تهديد نيز وجود دارد كه اگر مردان تصميم بر طلاق گرفتند، ديگر وعده‌ى مغفرت و رحمت در كار نيست و خداوند نسبت به كردار آنان شنوا و آگاه است و مى‌داند كه آيا هواپرستى، شوهر را وادار كرده تا از قانون طلاق سوء استفاده كند و يا اينكه براستى وضعيّت خانوادگى چنان اقتضا مى‌كرد كه از همديگر جدا شوند؟
پیام ها
1- اسلام، طلاق را با همه تلخى‌ها و زشتى‌هايش مى‌پذيرد، ولى بلا تكليف گذاشتن همسر را نمى‌پذيرد. «وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ»
2- تصميم طلاق با مرد است. «عَزَمُوا»
3- از هواپرستى وتصميمى كه زندگى زن را تباه مى‌كند پرهيز نماييد. «فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»
وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ: و اگر قصد كنند طلاق را، يعنى اهل ايلاء طلاق زنان خود بدهند، فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ: پس بدرستى كه خداى تعالى شنوا است قول مولى را در صيغه طلاق و قبول فرمايد آن را، دانا است به مقصد و غرض او.
تبصره: صاحب كنز العرفان گويد: چون ايلاء واقع شود بر وجه مذكور، پس اگر زوجه صبر كند، هيچ كلامى در آن نيست؛ و اگر رجوع به حاكم شرع نمايد، زوج را امر نمايد به كفاره و عود. و اگر از رجوع امتناع كند، او را چهار ماه مهلت دهد. و بعد او را الزام نمايد به طلاق يا مواقعه و تكفير.
پس اگر از اين ابا كند او را حبس نمايد و مطعم و مشرب را بر او تنگ كند تا اختيار يكى از اين دو نمايد، و حاكم او را به اين امر نكند تا زوجه مرافعه ننمايد.
و اگر قصد كنند طلاق را پس همانا خداوند شنواى دانا است..
تفسير
مراد از عزم طلاق در ذيل روايت كافى از صادقين عليهما السلام در آيه سابقه بيان شد و خداوند شنوا است صيغه طلاق را و دانا است قصد قسم خورنده و طلاق دهنده را كه براى اضرار بزن است يا دفع ضرر از خود يا غير آن.
(پس اگر بر طلاق عازم شوند محققا خداوند شنوا و داناست) وَ إِن عَزَمُوا الطَّلاقَ اينکه يكي ديگر از دو شق‌ّ تخيير است که عزم بر طلاق باشد و چنانچه گذشت بايد طلاق حضور غير مواقعه و ظهور عدلين و ساير شرايط آن باشد، و اگر اظهار عزم بر طلاق نمود پس بايد بداند که خداوند سميع است و كلام او را ميشنود و عليم است از ما في الضمير او خبر دارد.
از ذكر غفور رحيم در آيه قبل، و سميع عليم در اينکه آيه استفاده ميشود که رجوع، محبوب حق تعالي و مستحب‌ّ است و حتي از عقوبت خلف قسم عفو مينمايد ولي طلاق مذموم و مكروه است.
تنبيه: هر گاه زوج از رجوع يا طلاق امتناع كند، حاكم او را حبس مينمايد و در خوراك بر او سخت ميگيرد و بمقدار ضرورت باو ميدهد تا يكي از اينکه دو امر را اختيار كند، و حاكم نميتواند طلاق اجباري دهد بنا بر مذهب شيعه بخلاف عامه که طلاق حاكم را روا ميدانند.
455
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 227)- «و اگر تصمیم به جدایی گرفتند (آن هم با شرایطش مانعی ندارد) خداوند شنوا و دانا است» (وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).
و هر گاه مرد هیچ یک از این دو راه را انتخاب نکند، نه به زندگی سالم زناشویی باز گردد، و نه او را با طلاق رها سازد، در اینجا حاکم شرع دخالت می‌کند و مرد را به زندان می‌اندازد و بر او سخت می‌گیرد که بعد از گذشتن چهار ماه مجبور شود یکی از دو راه را انتخاب کند و زن را از حال بلاتکلیفی در آورد.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
