و با آن همه آیات و معجزات روشن که موسی برای شما آشکار نمود باز گوساله پرستی اختیار کردید، و شما مردمی سخت ظالم و ستمکارید.
و قطعاً موسی برای شما معجزات و دلایلی روشن آورد، سپس شما پس از [رفتن] او [به کوه طور] گوساله را معبود خود گرفتید، در حالی که [به خود و دلایل آشکار و روشن حق] ستمکار بودید.
و قطعاً موسى براى شما معجزات آشكارى آورد، سپس آن گوساله را در غياب وى [به خدايى] گرفتيد، و ستمكار شديد.
موسى با دليلهاى روشن خويش به هدايت شما آمد و شما ستمكاران، پس از او به گوساله گرويديد.
و (نیز) موسی آن همه معجزات را برای شما آورد، و شما پس از (غیبت) او، گوساله را انتخاب کردید؛ در حالی که ستمگر بودید.
وهمانا موسى (آن همه) معجزات براى شما آورد، ولى شما پس از (غياب) او گوساله را (به خدايى) گرفتيد، در حالى كه ستمكار بوديد.
نکته ها
شاهد زندهى ديگر بر اينكه شما عرب بودن محمد صلى الله عليه و آله را فقط بهانه قرار دادهايد تا به او ايمان نياوريد، اين است كه با آنكه حضرت موسى عليه السلام برجسته ترين پيامبر از نژاد شما بود و آن همه دلايل روشن و معجزات براى شما آورد، ولى همين كه چند شبى براى مناجات وگرفتن تورات به كوه طور رفت، به سراغ گوسالهپرستى رفتيد و تمام زحمات موسى عليه السلام را بر باد داده و بر خويشتن ستم كرديد.
پیام ها
1- ذكر سوابق، زمينه را براى قضاوت درست فراهم مىكند. «اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ»
2- بازگشت به شرك وجاهليّت، ظلمى به خود ونسلهاى بعد است. «أَنْتُمْ ظالِمُونَ»
وَ لَقَدْ جاءَكُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ: و هر آينه بتحقيق آمد شما را موسى عليه السّلام به نشانههاى روشن و معجزات هويدا كه آيات نه گانه باشد. ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ: پس فرا گرفتيد گوساله را به خدائى و پرستش بعد از رفتن موسى به كوه طور. وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ: و حال آنكه شماها ستم نموديد به نفس خود به سبب پرستش گوساله، يا به اخلال نمودن به آيات الهى. اين آيه نيز براى ابطال قول ايشان است كه مىگفتند: ما ايمان آورديم به آنچه بر ما نازل شده از تورات؛ و تنبيه بر اين كه طريقه آنها با حضرت خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم همان طريقه اسلاف آنها است با حضرت موسى عليه السّلام كه با مشاهده آيات، مخالفت مىنمودند؛ پس بنابراين تكرار نخواهد بود.
و هرآينه بتحقيق آمد نزد شما موسى با آن حجتها پس گرفتيد گوساله را بعد از او و شمائيد ستمكاران.
جلد 1 صفحه 142
تفسير
بعد از رفتن حضرت موسى (ع) بكوه طور بنى اسرائيل گوساله پرست شدند با آن كه معجزات آنحضرت را مشاهده نموده و ايمان آورده بودند و مخالفت نمودند با خليفه و جانشين منصوص او كه حضرت هرون بود و اين معامله در اين امت هم بعد از رحلت حضرت ختمى مرتبت جارى گرديد.
(و هر آينه بتحقيق موسي با معجزات و آيات بينات شما را آمد و شما بعد از غيبت او گوساله را معبود خود قرار داديد در حالي که ستمكاران بوديد.
اينکه آيه دليل ديگري را بر ضعف ايمان و سستي و بي حقيقتي اعتقاد بني اسرائيل بيان ميكند که پيغمبري مانند موسي که در نظر شما افضل انبياء بني اسرائيل است با معجزات با هرات از عصا و يد بيضاء، و شكاف دريا، و خروج آب از سنگ و بسياري از معجزات ديگر بسوي شما آمد و بمجرد اينكه چند روزي از ميان شما غائب شد گوساله که بدست سامري ساخته شده بود معبود خود قرار داديد و يكتا پرستي که اولين عهد الهي با همه بندگانش ميباشد فراموش كرديد پس شما ظالميد يعني عبادت را در غير موضع خود قرار دادهايد يا اينكه شرك که ظلم عظيم است مرتكب شدهايد، و يا اينكه بنفس خود ظلم نموده و مستوجب عذاب دنيا و آخرت شدهايد.
107
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 92)- اگر به راستی آنها به تورات ایمان داشتند، توراتی که قتل نفس را گناه بزرگی میشمرد نمیبایست پیامبران بزرگ خدا را به قتل برسانند.
قرآن برای روشنتر ساختن دروغ و کذب آنها، سند دیگری را بر ضدّ آنها افشا میکند و میگوید: «موسی آن همه معجزات و دلایل روشن را برای شما آورد، ولی شما بعد از آن گوساله را انتخاب کردید و با این کار ظالم و ستمگر بودید»! (وَ لَقَدْ