سریع العقاب (اسم الله): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
اسم شصت و هشتم. '''سريع العقاب'''
+
'''اسم شصت و هشتم.''' '''سریع العقاب؛'''
  
اين اسم در [[قرآن]] در دو مورد آمده و در هر مورد وصف خدا قرار گرفته است:
+
این اسم در [[قرآن]] در دو مورد آمده و در هر مورد وصف [[الله|خدا]] قرار گرفته است:
  
1. {{متن قرآن|«وَ هُوَ الّذِى جَعَلَكُمْ خَلائِفَ الأَرضِ وَ رَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوقَ بَعْض دَرَجات لِيَبْلُوَكُمْ فِى ما اتاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ العِقاب وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِيم»}}.([[سوره انعام]]/165)
+
۱. {{متن قرآن|«وَ هُوَ الّذِى جَعَلَکمْ خَلائِفَ الأَرضِ وَ رَفَعَ بَعْضَکمْ فَوقَ بَعْض دَرَجات لِیبْلُوَکمْ فِى ما اتاکمْ إِنَّ رَبَّک سَرِیعُ العِقاب وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِیم»}}.([[سوره انعام|انعام]]/۱۶۵) «او است که شما را در زمین جانشین قرار داد، و برخى از شما را بر برخى دیگر، مرتبه بالاتر بخشید،تا شما را با آنچه مقرر کرده است بیازماید، مسلماً پروردگار تو سریع کیفر ده و آمرزنده و مهربان است».
  
«او است كه شما را در زمين جانشين قرار داد، و برخى از شما را بر برخى ديگر، مرتبه بالاتر بخشيد،تا شما را با آنچه مقرر كرده است بيازمايد، مسلماً پروردگار تو سريع كيفر ده و آمرزنده و مهربان است».
+
۲. {{متن قرآن|«وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبّک لَیبْعثَنَّ عَلَیهِمْ إِلى یومِ القِیامَة مَنْ یسُومُهُمْ سُوءَ العَذابِ إِنَّ رَبّک لَسَریعُ العقابِ وَ انّه لَغَفُورٌ رَحِیمٌ»}}.([[سوره اعراف|اعراف]]/۱۶۷) «هنگامى که پروردگارت اعلام کرد تا روز قیامت  کسى را بر آنها مى گمارد که به طور مداوم آنها را در عذاب سختى قرار دهد، پروردگار تو سریع کیفر ده و او آمرزنده و مهربان است».
  
2. {{متن قرآن|«وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبّكَ لَيَبْعثَنَّ عَلَيْهِمْ إِلى يَومِ القِيامَة مَنْ يَسُومُهُمْ سُوءَ العَذابِ إِنَّ رَبّكَ لَسَريعُ العقابِ وَ انّه لَغَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.(اعراف/167)
+
با معنى سرعت در گذشته آشنا شدیم و امّا «عقاب»: چیزى است که به دنبال چیز دیگر مى آید، از این جهت به شب و روز «عقِیبان» مى گویند، زیرا یکى پس از دیگرى مى آید و اگر به کیفر، عقوبت مى گویند، زیرا پس از جرم ظاهر مى شود.<ref>مقاییس اللغة، ج۴، ص ۷۷.</ref>
  
«هنگامى كه پروردگارت اعلام كرد تا روز قيامت كسى را بر آنها مى گمارد كه به طور مداوم آنها را در عذاب سختى قرار دهد، پروردگار تو سريع كيفر ده و او آمرزنده و مهربان است».
+
مطابق دو [[آیه|آیه]] یاد شده، (سریع العقاب) از اوصاف [[خدا]] است ولى باید توجه نمود که اوصاف دایمى او نیست، بلکه در موارد خاصى این وصف تجلى مى کند، از این جهت در هر دو آیه پس از وصف (سریع العقاب) دو اسم مظهر رحمت یعنى (غفور رحیم) وارد شده است و اگر سریع العقاب اسم دایمى و وصف دایمى او بود جمع میان این دو از نظر [[بلاغت]] صحیح نبود.
  
با معنى سرعت درگذشته آشنا شديم و امّا «عقاب»: چيزى است كه به دنبال چيز ديگر مى آيد، از اين جهت به شب و روز«عقِيبان» مى گويند، زيرا يكى پس از ديگرى مى آيد واگر به كيفر، عقوبت مى گويند، زيرا پس ازجرم ظاهر مى شود.(1)
+
گواه دیگر بر این که این وصف دایمى نیست، آیات یاد شده در زیر است:
  
مطابق دو آيه ياد شده، (سريع العقاب)از اوصاف خدا است ولى بايد توجه نمود كه اوصاف دايمى اونيست، بلكه درموارد خاصى اين وصف تجلى مى كند، از اين جهت در هر دو آيه پس از وصف (سريع العقاب) دو اسم مظهر رحمت يعنى (غفور رحيم)وارد شده است واگر سريع العقاب اسم دايمى و وصف دايمى او بود جمع ميان اين دو از نظر بلاغت صحيح نبود.
+
۱. {{متن قرآن|«وَ یسْتَعْجِلُونَک بِالعَذابِ وَ لَولا أَجَلٌ مُسَمّىً لَجائَهُمُ العذاب و لَیـَأتِینَّهُمْ بَغْتَةً وَهمُ لا یشْعُرُونَ»}}.([[سوره عنکبوت|عنکبوت]]/۵۳) «آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند، اگر موعد مقررى تعیین نشده بود، بر آنها عذاب وارد مى شد، و البته عذاب به صورت ناگهانى مى آید در حالى که آنان آگاه نیستند».
  
گواه ديگر بر اين كه اين وصف دايمى نيست، دو آيه ياد شده در زير است:
+
۲. {{متن قرآن|«یسْتَعجِلُونَک بِالعَذاب وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَةٌ بِالکافِرینَ»}}.(عنکبوت/۵۴) «آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند، و حال آن که دوزخ بر کافران احاطه دارد».
  
1. {{متن قرآن|«وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالعَذابِ وَ لَولا أَجَلٌ مُسَمّىً لَجائَهُمُ العذاب و لَيـَأتِيَنَّهُمْ بَغْتَةً وَهمُ لا يَشْعُرُونَ»}}.
+
۳. {{متن قرآن|«وَ لَو یعَجِّلُ اللّهُ لِلنّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالخَیرِ لَقُضِىَ إِلَیهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِینَ لا یرْجُونَ لِقاءَنا فِى طُغْیانِهِمْ یعْمَهُونَ»}}.([[سوره یونس|یونس]]/۱۱) «اگر خدا نیز مثل مردم که در تحصیل خوبى ها عجولند در عذابشان تعجیل مى کرد، مرگشان فرا رسیده بود، لکن کسانى را که به لقاء ما امید ندارند رها مى کنیم تا در طغیان خود سرگردان بمانند».
  
«آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند، اگر موعد مقررى تعيين نشده بود، بر آنها عذاب وارد مى شد، و البته عذاب به صورت ناگهانى مى آيد در حالى كه آنان آگاه نيستند».
+
سرانجام باید گفت تجلى گاه سرعت عقاب در مورد افرادى است که مصلحت در تعجیل عقاب آنها است چه بسا در افرادى که از نظر طغیان به حد بالا برسند، عقاب هاى دنیوى و اخروى دامنگیر آن‌ها مى شود.<ref> [http://tohid.ir/fa/index/book?bookID=167&page=11#id272_p272  منشور جاوید جلد۲، جعفر سبحانی، صفحه۲۷۲ تا ۲۷۴].</ref>
 
 
2. {{متن قرآن|«يَسْتَعجِلُونَكَ بِالعَذاب وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالكافِرينَ»}}. (عكنبوت/53ـ54)
 
 
 
«آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند،وحال آن كه دوزخ بر كافران احاطه دارد».
 
 
 
3. {{متن قرآن|«وَ لَو يُعَجِّلُ اللّهُ لِلنّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالخَيْرِ لَقُضِىَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ»}}
 
1 . مقاييس اللغة، ج4، ص 77.
 
 
 
{{متن قرآن|«فَنَذَرُ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا فِى طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»}}.(يونس/11)
 
 
 
«اگر خدا نيز مثل مردم كه در تحصيل خوبى ها عجولند در عذابشان تعجيل مى كرد، مرگشان فرا رسيده بود، لكن كسانى را كه به لقاء ما اميد ندارند رها مى كنيم تا در طغيان خود سرگردان بمانند».
 
 
 
سرانجام بايد گفت تجلى گاه سرعت عقاب در مورد افرادى است كه مصلحت در تعجيل عقاب آنها است چه بسا در افرادى كه از نظر طغيان به حد بالا برسند، عقاب هاى دنيوى و اخروى دامنگير آن‌ها مى شود.<ref> [http://shia.ir/fa/persian/book?bookID=167&page=11#id272_p272  منشور جاوید جلد۲، جعفر سبحانی، صفحه۲۷۲ تا ۲۷۴،  پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سبحانی] </ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
{{پانویس}}
+
<references />
<references/>
+
== منابع ==
 
+
* [http://tohid.ir/fa/index/book?bookID=167&page=11#id272_p272 منشور جاوید، جعفر سبحانی، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سبحانی]
 
{{اسماء الله}}
 
{{اسماء الله}}
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۳۱

اسم شصت و هشتم. سریع العقاب؛

این اسم در قرآن در دو مورد آمده و در هر مورد وصف خدا قرار گرفته است:

۱. «وَ هُوَ الّذِى جَعَلَکمْ خَلائِفَ الأَرضِ وَ رَفَعَ بَعْضَکمْ فَوقَ بَعْض دَرَجات لِیبْلُوَکمْ فِى ما اتاکمْ إِنَّ رَبَّک سَرِیعُ العِقاب وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِیم».(انعام/۱۶۵) «او است که شما را در زمین جانشین قرار داد، و برخى از شما را بر برخى دیگر، مرتبه بالاتر بخشید،تا شما را با آنچه مقرر کرده است بیازماید، مسلماً پروردگار تو سریع کیفر ده و آمرزنده و مهربان است».

۲. «وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبّک لَیبْعثَنَّ عَلَیهِمْ إِلى یومِ القِیامَة مَنْ یسُومُهُمْ سُوءَ العَذابِ إِنَّ رَبّک لَسَریعُ العقابِ وَ انّه لَغَفُورٌ رَحِیمٌ».(اعراف/۱۶۷) «هنگامى که پروردگارت اعلام کرد تا روز قیامت کسى را بر آنها مى گمارد که به طور مداوم آنها را در عذاب سختى قرار دهد، پروردگار تو سریع کیفر ده و او آمرزنده و مهربان است».

با معنى سرعت در گذشته آشنا شدیم و امّا «عقاب»: چیزى است که به دنبال چیز دیگر مى آید، از این جهت به شب و روز «عقِیبان» مى گویند، زیرا یکى پس از دیگرى مى آید و اگر به کیفر، عقوبت مى گویند، زیرا پس از جرم ظاهر مى شود.[۱]

مطابق دو آیه یاد شده، (سریع العقاب) از اوصاف خدا است ولى باید توجه نمود که اوصاف دایمى او نیست، بلکه در موارد خاصى این وصف تجلى مى کند، از این جهت در هر دو آیه پس از وصف (سریع العقاب) دو اسم مظهر رحمت یعنى (غفور رحیم) وارد شده است و اگر سریع العقاب اسم دایمى و وصف دایمى او بود جمع میان این دو از نظر بلاغت صحیح نبود.

گواه دیگر بر این که این وصف دایمى نیست، آیات یاد شده در زیر است:

۱. «وَ یسْتَعْجِلُونَک بِالعَذابِ وَ لَولا أَجَلٌ مُسَمّىً لَجائَهُمُ العذاب و لَیـَأتِینَّهُمْ بَغْتَةً وَهمُ لا یشْعُرُونَ».(عنکبوت/۵۳) «آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند، اگر موعد مقررى تعیین نشده بود، بر آنها عذاب وارد مى شد، و البته عذاب به صورت ناگهانى مى آید در حالى که آنان آگاه نیستند».

۲. «یسْتَعجِلُونَک بِالعَذاب وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَةٌ بِالکافِرینَ».(عنکبوت/۵۴) «آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند، و حال آن که دوزخ بر کافران احاطه دارد».

۳. «وَ لَو یعَجِّلُ اللّهُ لِلنّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالخَیرِ لَقُضِىَ إِلَیهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِینَ لا یرْجُونَ لِقاءَنا فِى طُغْیانِهِمْ یعْمَهُونَ».(یونس/۱۱) «اگر خدا نیز مثل مردم که در تحصیل خوبى ها عجولند در عذابشان تعجیل مى کرد، مرگشان فرا رسیده بود، لکن کسانى را که به لقاء ما امید ندارند رها مى کنیم تا در طغیان خود سرگردان بمانند».

سرانجام باید گفت تجلى گاه سرعت عقاب در مورد افرادى است که مصلحت در تعجیل عقاب آنها است چه بسا در افرادى که از نظر طغیان به حد بالا برسند، عقاب هاى دنیوى و اخروى دامنگیر آن‌ها مى شود.[۲]

پانویس

منابع

اسماء الله در قرآن
تعداد:۱۳۵
الف اله، اَحَد، اوّل، آخِر، اعلى، اکرم، اعلم، ارحم الراحمین، احکم الحاکمین، احسن الخالقین، اهل التقوی، اهل‌ المغفرة، اقرب، ابقى، اسرع الحاسبین.
ب بارى، باطن، بدیع، بَرّ، بصیر.
ت توّاب.
ج جبّار، جامع.
ح حکیم، حلیم، حیّ، حق، حمید، حسیب، حفیظ، حفى.
خ خبیر، خالق، خلاق، خیر، خیرالماکرین، خیرالرازقین، خیرالفاصلین، خیرالحاکمین، خیرالفاتحین، خیرالغافرین، خیرالوارثین، خیرالراحمین، خیرالمنزلین.
ذ ذوالعرش، ذوالطول، ذوانتقام، ذوالفضل العظیم، ذوالرحمة، ذوالقوة، ذوالجلال و الاکرام، ذوالمعارج.
ر رحمان، رحیم، رؤوف، رب، رفیع الدرجات، رزاق، رقیب.
س سمیع، سلام، سریع الحساب، سریع العقاب.
ش شهید، شاکر، شکور، شدید العذاب، شدید العقاب، شدید المحال.
ص صمد.
ظ ظاهر.
ع عالِمُ غيبِ السماواتِ و الأرضِ، علیم، عزیز، عفوّ، على، عظیم، علام‌الغیوب، عالم الغیب و الشهادة.
غ غافرالذنب،غالب، غفار، غفور، غنى.
ف فالق الاصباح، فالق الحب و النوى، فاطر، فتّاح.
ق قوى، قدوس، قیوم، قاهر، قهار، قریب، قادر، قدیر، قابل‌التوب، القائم على کل نفس.
ک کبیر، کریم، کافی.
ل لطیف.
م مؤمن، مهیمن، متکبر، مصوِّر، مجید، مجیب، مبین، مولی، محیط، مقیت، متعال، محیى، متین، مقتدر، مستعان، مبدى، مالک الملک.
ن نصیر ، نور.
و وهاب، واحد، ولی، والی، واسع، وکیل، ودود.
ه هادی.