غالب (اسم الله): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ قرآن]]}}
+
'''«الغالب»''' از اسماء و صفات [[خداوند]] و به معناى کسى است که با قدرت و توانمندى بر هر کس و هر چیز که بخواهد دست مى یابد.<ref>الأسنى فى شرح اسماء اللّه الحسنى، قرطبى، ج ۱، ص ۲۱۸.</ref> به عبارت دیگر، خدا موجود قاهرى است كه قدرتى بالاتر از آن نيست و مشيت او نافذ و پايدار است.
  
از اسماى الهى و به معناى كسى است كه با قدرت و توانمندى بر هر كس و هر چيز كه بخواهد دست مى يابد.<ref>الأسنى فى شرح اسماء اللّه الحسنى، قرطبى، ج 1، ص 218.</ref>
+
لفظ «غالب» سه بار در [[قرآن کریم]] آمده و در يك مورد وصف خدا قرار گرفته است. چنانکه مى فرمايد: {{متن قرآن|«... وَ كَذلِكَ مَكَّنّا لِيُوسُفَ فِى الأَرْض وَ لِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الأَحادِيثِ وَ اللّهُ غالِبٌ عَلى أَمْرِهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ الناسِ لا يَعْلَمُونَ ...»}}. ([[سوره یوسف]]/ ۲۱) «اين چنين يوسف را متمكن ساختيم تا تعبير خواب را به او بياموزيم، خداوند بر كار خويش چيره است ولى اكثر مردم نمى دانند».
  
اين اسم و صفت به صورت اسمى يك بار: {{متن قرآن|«...واللّهُ غالِبٌ عَلى اَمرِهِ...»}}. ([[سوره يوسف]](12)/ 21)  
+
مقصود از جمله {{متن قرآن|«وَ اللّهُ غالبٌ عَلى أَمْرِهِ»}} چيست؟ در اين جمله دو احتمال وجود دارد: يكى اين كه ضمير در كلمه «أمره» به [[حضرت یوسف علیه السلام|حضرت يوسف]] علیه السلام برگردد، ديگرى اين كه به [[خدا]] برگردد. بنابر احتمال نخست، مقصود اين است كه خدا در امور مربوط به يوسف توانا است، او را حفظ مى كند، روزى مى دهد و از قعر چاه به نهايت قدرت مى رساند و زعامت يوسف به اين شكل جلوه گاه اسم غالب بودن است. و بنابر احتمال دوم، مقصود اين است كه خدا در امور مربوط به خويش توانا است؛ جهان را مى آفريند و آن را تدبير مى كند، و مغلوب كسى نمى شود و آنجا كه [[اراده الهی|اراده]] كند احدى را ياراى تمرد و [[تكبر]] نيست. چنانكه در آيه ديگر مى فرمايد: {{متن قرآن|«... إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ...»}}. ([[سوره طلاق]]/ ۳) «خدا مشيت و تدبير خود را به پايان مى رساند».
  
و به صورت فعلى نيز يك بار در قرآن آمده است: {{متن قرآن|«كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي...»}}. ([[سوره مجادله]](58)/ 21)
+
همچنین صفت «غالب» در مورد خداوند به صورت فعلى نیز یک بار در [[قرآن]] آمده است: {{متن قرآن|«کتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِی إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ»}}. ([[سوره مجادله]]/ ۲۱) خدا لازم و مقرّر کرده است که بی تردید من و پیامبرانم پیروزیم. همانا خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است.
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
فرهنگ قرآن، جلد 21، صفحه 372.
+
* [http://tohid.ir/fa/index/book?bookID=167&page=12#id303_p303 منشور جاوید، آیت الله سبحانی، ج ۲، ص ۳۰۳].
 +
*[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، ج ۲۱، ص ۳۷۲.
 +
{{اسماء الله}}
  
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۶

«الغالب» از اسماء و صفات خداوند و به معناى کسى است که با قدرت و توانمندى بر هر کس و هر چیز که بخواهد دست مى یابد.[۱] به عبارت دیگر، خدا موجود قاهرى است كه قدرتى بالاتر از آن نيست و مشيت او نافذ و پايدار است.

لفظ «غالب» سه بار در قرآن کریم آمده و در يك مورد وصف خدا قرار گرفته است. چنانکه مى فرمايد: «... وَ كَذلِكَ مَكَّنّا لِيُوسُفَ فِى الأَرْض وَ لِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الأَحادِيثِ وَ اللّهُ غالِبٌ عَلى أَمْرِهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ الناسِ لا يَعْلَمُونَ ...». (سوره یوسف/ ۲۱) «اين چنين يوسف را متمكن ساختيم تا تعبير خواب را به او بياموزيم، خداوند بر كار خويش چيره است ولى اكثر مردم نمى دانند».

مقصود از جمله «وَ اللّهُ غالبٌ عَلى أَمْرِهِ» چيست؟ در اين جمله دو احتمال وجود دارد: يكى اين كه ضمير در كلمه «أمره» به حضرت يوسف علیه السلام برگردد، ديگرى اين كه به خدا برگردد. بنابر احتمال نخست، مقصود اين است كه خدا در امور مربوط به يوسف توانا است، او را حفظ مى كند، روزى مى دهد و از قعر چاه به نهايت قدرت مى رساند و زعامت يوسف به اين شكل جلوه گاه اسم غالب بودن است. و بنابر احتمال دوم، مقصود اين است كه خدا در امور مربوط به خويش توانا است؛ جهان را مى آفريند و آن را تدبير مى كند، و مغلوب كسى نمى شود و آنجا كه اراده كند احدى را ياراى تمرد و تكبر نيست. چنانكه در آيه ديگر مى فرمايد: «... إِنَّ اللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ...». (سوره طلاق/ ۳) «خدا مشيت و تدبير خود را به پايان مى رساند».

همچنین صفت «غالب» در مورد خداوند به صورت فعلى نیز یک بار در قرآن آمده است: «کتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِی إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ». (سوره مجادله/ ۲۱) خدا لازم و مقرّر کرده است که بی تردید من و پیامبرانم پیروزیم. همانا خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است.

پانویس

  1. الأسنى فى شرح اسماء اللّه الحسنى، قرطبى، ج ۱، ص ۲۱۸.

منابع

اسماء الله در قرآن
تعداد:۱۳۵
الف اله، اَحَد، اوّل، آخِر، اعلى، اکرم، اعلم، ارحم الراحمین، احکم الحاکمین، احسن الخالقین، اهل التقوی، اهل‌ المغفرة، اقرب، ابقى، اسرع الحاسبین.
ب بارى، باطن، بدیع، بَرّ، بصیر.
ت توّاب.
ج جبّار، جامع.
ح حکیم، حلیم، حیّ، حق، حمید، حسیب، حفیظ، حفى.
خ خبیر، خالق، خلاق، خیر، خیرالماکرین، خیرالرازقین، خیرالفاصلین، خیرالحاکمین، خیرالفاتحین، خیرالغافرین، خیرالوارثین، خیرالراحمین، خیرالمنزلین.
ذ ذوالعرش، ذوالطول، ذوانتقام، ذوالفضل العظیم، ذوالرحمة، ذوالقوة، ذوالجلال و الاکرام، ذوالمعارج.
ر رحمان، رحیم، رؤوف، رب، رفیع الدرجات، رزاق، رقیب.
س سمیع، سلام، سریع الحساب، سریع العقاب.
ش شهید، شاکر، شکور، شدید العذاب، شدید العقاب، شدید المحال.
ص صمد.
ظ ظاهر.
ع عالِمُ غيبِ السماواتِ و الأرضِ، علیم، عزیز، عفوّ، على، عظیم، علام‌الغیوب، عالم الغیب و الشهادة.
غ غافرالذنب،غالب، غفار، غفور، غنى.
ف فالق الاصباح، فالق الحب و النوى، فاطر، فتّاح.
ق قوى، قدوس، قیوم، قاهر، قهار، قریب، قادر، قدیر، قابل‌التوب، القائم على کل نفس.
ک کبیر، کریم، کافی.
ل لطیف.
م مؤمن، مهیمن، متکبر، مصوِّر، مجید، مجیب، مبین، مولی، محیط، مقیت، متعال، محیى، متین، مقتدر، مستعان، مبدى، مالک الملک.
ن نصیر ، نور.
و وهاب، واحد، ولی، والی، واسع، وکیل، ودود.
ه هادی.