سوره دخان
| <<زخرف | دخان | جاثیة>> | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
«سوره دخان» چهل و چهارمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۵۹ آیه می باشد.
نزول سوره
«سوره دخان» مکی است. این سوره در ترتیب مصحف، چهل و چهارمین سوره و در ترتیب نزول، شصت و چهارمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره زخرف و پس از آن سوره جاثیه نازل شده است.
تعداد آیات
سوره دخان بنابر قرائت اهل کوفه دارای پنجاه و نه آیه، بنابر قرائت اهل بصره پنجاه و هفت آیه، بنابر قرائت دیگر قراء پنجاه و شش آیه است. اختلاف آیات در چهار مورد است:
- «حم» از نظر اهالى کوفه
- «إِنَّ هَٰؤُلَاءِ لَیقُولُونَ» (آیه ۳۴) از نظر کوفى
- «إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقُّومِ» (آیه ۴۳) از نظر عراقى، شامى و مدنى اوّل
- ««فِی الْبُطُونِ» (آیه ۴۵) از نظر عراقى، مکى و مدنى اخیر.
فضیلت سوره
- ابى بن کعب از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت می کند که فرمودند: هر کس شب جمعه سوره دخان را بخواند آمرزیده خواهد شد.
- ابو امامه از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت می کند که فرمودند: هر کس سوره دخان را شب و روز جمعه بخواند، خداوند در بهشت خانه‌اى برایش بنا خواهد نمود.
- ابوحمزه ثمالى از امام باقر علیه السلام روایت می کند که فرمود: هر کس سوره دخان را در نمازهاى فریضه و نافله خود بخواند، خداوند او را روز قیامت جزء امان یافتگان مبعوث خواهد فرمود و او را زیر سایه عرش خود جا داده، حسابى آسان از او می کند و نامه عملش را بدست راستش می دهد.[۱]
محتوا و هدف سوره
غرض سوره در یک کلمه خلاصه می‌شود، و آن این است که می‌خواهد کسانی را که به کتاب خدا شک دارند از عذاب دنیا و عذاب آخرت، انذار کند. و این غرض را در این سیاق بیان می‌کند که: قرآن کتابی است روشن که از ناحیه خدا نازل شده بر کسی که او به سوی مردم گسیل داشته، تا انذارشان کند. و به این منظور نازل کرده تا رحمتی از او به بندگانش باشد. و در بهترین شب نازل کرده، شب قدر که در آن شب هر امری بطور خلل‌ناپذیری تقدیر می‌شود. چیزی که هست مردم- یعنی کفار- در باره آن خود را به شک می‌اندازند، و با هوی و هوس خود بازی می‌کنند، و به زودی عذابی دردناک در دنیا از هر سو ایشان را احاطه می‌کند، آن گاه به سوی پروردگار خود برمی‌گردند، و خداوند بعد از فصل قضاء و محاسبه دقیق با عذابی جاودانه از ایشان انتقام می‌گیرد.
آن گاه برای آنان مثالی در خصوص عذاب دنیوی می‌آورد و آن داستان موسی (ع) است، که به سوی قوم فرعون و برای نجات بنی اسرائیل گسیل شد، و فرعونیان او را تکذیب کردند، و خداوند به همین جرم در دریا غرقشان کرد.
و سپس برای عذاب دومشان که آن را انکار می‌کردند، یعنی بازگشت به خدا در روز فصل قضا (قیامت) چنین اقامه حجت می‌کند که: قیامت آمدنی است، چه بخواهند و چه نخواهند. و در آخر پاره‌ای از اخبار قیامت را و آنچه بر سر مجرمین می‌آید و آنچه از انواع عذاب به آنها می‌رسد، برشمرده، قسمتی هم از ثواب هایی را که به متقین می‌رسد که حاصل جمعش عبارت است از حیاتی طیب و مقامی کریم، بیان می‌کند.[۲]
پانویس
منابع
- فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲۲، ص۲۸۱.
- محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۹، قم ۱۳۷۴.
- ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.
پیوست
| سوره قبلی:
۴۳.الزخرف |
۴۴.الدخان | سوره بعدی:
۴۵.الجاثية |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس
