سوره غافر
| <<زمر | غافر | فصلت>> | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
«سوره غافر» چهلمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۸۵ آیه می باشد. این سوره از سور حوامیم است.
مکان نزول
«ابن عباس» و «قتاده» گفته‌اند که این سوره تماما مکی مى‌باشد، به غیر از دو آیه «إِنَّ الَّذِینَ یجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ» تا «لایعْلَمُونَ» (۵۶-۵۷) که در مدینه نازل شده‌اند.
و «حسن بصری» گوید: این سوره تماما در مکه نازل شده به غیر از آیه «وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّک بِالْعَشِی وَالْإِبْکارِ»؛ و تسبیح گو بحمد پروردگارت شامگاهان و بامداد (آیه ۵۵) که در مدینه نازل شده است زیرا مراد از «عشىّ» نماز مغرب و مراد از «ابکار» نماز صبح است و این هر دو در مدینه واجب شده اند.
این سوره در ترتیب مصحف، چهلمین سوره و در ترتیب نزول، شصتمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره زمر و پس از آن سوره فصلت نازل شده است.
عدد آیات
«کوفیان» و «شامیان» این سوره را هشتاد و پنج آیه و «حجازیان» هشتاد و چهار آیه و «بصریان» هشتاد و دو آیه گفته‌اند.
محتوای سوره
این سوره پیرامون بلندپروازیهاى کفار، و جدالشان به باطل به منظور از بین بردن حقى که بر آنان نازل شده، سخن می‌گوید، و لذا می بینیم که آیات آن یکى پس از دیگرى متعرض جدال آنان، و پاسخ دادن به جدالشان می شود، یک جا می فرماید: «ما یجادِلُ فِی آیاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کفَرُوا فَلا یغْرُرْک تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلادِ»، جاى دیگر می فرماید: «الَّذِینَ یجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ بِغَیرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ کبُرَ مَقْتاً»، باز هم می‌فرماید: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ یجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ أَنَّى یصْرَفُونَ».
و با این تکرار، صولت استکبار و جدال آنان را از راه به رخ کشیدن عذابى که امم گذشته به جرم تکذیب گرفتار آن شدند می‌شکند، و به همین منظور عذاب‌هاى خوار کننده‌اى را که خدا به ایشان وعده داده، با ذکر نمونه‌اى از آنچه در آخرت بر سرشان می‌آید خاطر نشان می‌کند.
و سخنان باطلشان را با حجت‌هایى که گویاى وحدانیت خدا در ربوبیت و الوهیت است، به کلى مردود مى‌سازد و رسول گرامى خود (ص) را امر به صبر نموده هم آن جناب و هم همه مؤمنین را وعده نصرت مى‌دهد. و نیز آن جناب را امر می‌کند به اینکه به کفار اعلام کند که تسلیم پروردگار خویش است و دست از پرستش او برنخواهد داشت، تا به کلى از آن جناب مأیوس گردند.[۱]
فضیلت سوره
- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که دوست دارد در باغ هاى بهشت بگردد، پس سوره‌هایى را که اول آنها به (حم) آغاز مى‌شود در نماز شب بخواند.
- «انس بن مالک» از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده که فرمود: سوره‌هایى که اول آنها (حم) است دیباج قرآن مى‌باشند.
- «ابن عباس» از پیغمبر خاتم صلی الله علیه و آله نقل کرده که فرمود: هر چیزى داراى زبده و جوهریست و زبده قرآن سوره‌هاى (حم) است.
- «ابن مسعود» از پیغمبر صلی الله علیه و آله آورده که گفت: هر زمانى که در سوره هاى (حم) قرار گرفته و دقیق شدم، گویا در باغهاى خرم و لطیف قرار گرفته و دقیق شدم.
- «ابى بن کعب» گوید، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر که سوره (حم - مؤمن) را بخواند، روح همه پیامبران و صدیقان و مؤمنان بر او نماز گزارده و براى وى طلب آمرزش کنند.
- «ابو بصیر» از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: سوره‌هاى (حم)، «ریحان» قرآن هستند، پس خدا را ستایش و سپاس کنید با حفظ کردن و خواندن آنها، همانا بنده چون برخیزد که بخواند سوره‌هاى (حم) را، خارج شود از دهان او بویى که خوشتر از مشک و عنبر است و خداوند رحم مى‌کند تلاوت کننده آن و خواننده آن را و همسایگان و دوستان و آشنایان او را و مى‌آمرزد هر کسى را که با اظهار دوستى به او نزدیکى مى‌کند و در روز قیامت «عرش» و «کرسى» و فرشتگان مقرب الهى براى او استغفار مى‌کنند.
- «ابو صباح» از امام باقر علیه السلام آورده که فرمود: هر که بخواند (حم - مؤمن) را در هر سه مى‌آمرزد خدا براى او از گناهانش آنچه گذشته و آنچه خواهد آمد و تقوى را همراه او کرده و آخرت او را از دنیاى او بهتر مى‌کند.
پانویس
- ↑ ترجمه المیزان، ج۱۷، ص: ۴۵۹
منابع
- فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲۱، ص۲۲۴.
- محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۴۵۹، قم ۱۳۷۴.
- ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.
پیوست
| سوره قبلی:
۳۹.الزمر |
۴۰.غافر | سوره بعدی:
۴۱.فصلت |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس
