سوره اعلی: تفاوت بین نسخه‌ها
جز (صفحه‌ای جدید حاوی 'نام هشتاد و هفتمين سوره قرآن كريم. اين سوره مكى و هفتمين يا هشتمين سوره در ترت...' ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف قرآن کریم]]}} | |
| − | + | {{شناسنامه سوره | |
| + | |نام=اعلی | ||
| + | |قبلی=طارق | ||
| + | |بعدی=غاشیه | ||
| + | |شماره=۸۷ | ||
| + | |جزء=۳۰ | ||
| + | |محل نزول=مکه | ||
| + | |ترتیب نزول=۸ | ||
| + | |تعداد آیه=۱۹ | ||
| + | }} | ||
| − | + | '''سوره اعلی''' هشتاد و هفتمین [[سوره]] از [[قرآن|قرآن کریم]] است و دارای ۱۹ [[آیه]] می باشد. این سوره از سور «[[مسبحات]]»، یعنى از ۷ سوره‌اى است که با [[تسبیح]] الهى آغاز شده است.<ref> معجم علوم القرآن، ص ۲۶۸.</ref> | |
| − | + | ==نزول سوره== | |
| + | این سوره [[سوره های مکی و مدنی|مکى]] و هفتمین یا هشتمین [[سوره]] در [[ترتیب نزول سوره ها|ترتیب نزول]] است و پس از [[سوره تکویر|سوره تکویر]] و پیش از [[سوره لیل]] نازل شده است.<ref> مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۶۱۲؛ الاتقان، ج ۱، ص ۱۸؛ البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۰.</ref> همچنین در ترتیب مصحف، هشتاد و هفتمین سوره و میان دو [[سوره طارق]] و [[سوره غاشیه]] قرار گرفته و داراى ۱۹ [[آیه]] و ۷۸ کلمه است.<ref> بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۵۱۴.</ref> نام این سوره از واژه «الاَعلى» به معناى «برتر» از نخستین آیه آن یعنی {{متن قرآن|«سَبِّحِ اسمَ رَبِّک الاَعلى»}} گرفته شده است.<ref> بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۵۱۴.</ref> | ||
| − | برخى | + | در برخى روایات، آیات ۱۴ ـ ۱۵ این سوره: {{متن قرآن|«قَد اَفلَحَ مَن تَزَکى * و ذَکرَ اسمَ رَبِّهِ فَصَلّى»}} به [[زکات]] فطره و [[نماز عید فطر|نماز عید]]، [[تفسیر قرآن|تفسیر]] شده،<ref> فقه‌القرآن، ج ۱، ص ۲۵۲؛ کنزالعرفان، ج ۱، ص ۲۴۸.</ref> در حالى که تشریع این دو، پیرو تشریع [[روزه]] در [[مدینه]] بوده است؛ از همین‌رو، برخى احتمال داده‌اند بخش‌هاى پایانى سوره اعلی در مدینه نازل شده باشد.<ref> المیزان، ج ۲، ص ۲۶۴؛ مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۷۲۲.</ref> |
| − | + | بنا به نقلى ضحاک، مفسر [[تابعین|تابعى]] این سوره را [[سوره های مکی و مدنی|مدنى]] دانسته است؛<ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۱۷؛ کشف‌الاسرار، ج ۱۰، ص ۴۶۲.</ref> اما برخى مفسران با اشاره به محتوا، نظم و اسلوب این آیات، [[نزول قرآن|نزول]] یکباره آن را در [[مکه]] و در اوایل [[مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله|بعثت]] ترجیح داده‌اند و اشاره به زکات فطره و نماز عید را به معناى ترغیب به این کارها و نزول را سابق بر حکم دانسته‌اند؛ نه به معناى تشریع.<ref> التفسیرالحدیث، ج ۱، ص ۵۱۷ـ۵۱۸؛ کشف‌الاسرار، ج ۱۰، ص ۴۶۲؛ تفسیر قرطبى، ج ۲۰، ص ۱۷.</ref> | |
| + | ===ارتباط با سوره‌های دیگر=== | ||
| − | + | برخى در بیان ارتباط [[سوره اعلى]] با دو سوره قبل و بعد آن گفته‌اند: [[سوره طارق]] و اعلى هر دو به بیان آفرینش گیاه و انسان پرداخته است، چنان‌که سوره اعلى به مؤمن، کافر، [[جهنم]] و [[بهشت]] اشاره مى‌کند و [[سوره غاشیه]] به شرح آنها پرداخته است.<ref> اسرار ترتیب القرآن، ص ۱۵۷.</ref> | |
| − | + | ===فضاى نزول=== | |
| − | سوره | + | این سوره در آغازین روزهاى [[دعوت علنی پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله|دعوت علنى پیغمبر اکرم]] صلى الله علیه و آله نازل شده است؛ یعنى زمانى که هنوز [[قریش]] به صورت جدى و گسترده به رویارویى با [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلى الله علیه و آله نپرداخته بودند، از همین‌رو سوره بدون اشاره به پندار و رفتار مشرکان و مکذبان، دورنماى کلى از دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله و اهداف آن را نشان مى‌دهد.<ref> التفسیر الحدیث، ج ۱، ص ۵۱۱ ـ ۵۱۲.</ref> با توجه به فضاى نزول مى‌توان گفت که غرض این سوره، آماده ساختن پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله براى [[نبوت|رسالت]] جهانى اوست.<ref> من وحى القرآن، ج ۲۴، ص ۱۹۳ ـ ۱۹۴.</ref> |
| − | + | ==محتواى سوره== | |
| − | + | سوره اعلى در آغاز، خطاب به [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلى الله علیه و آله او را به [[تسبیح]] شایسته نام پروردگار بلندمرتبه، فرمان مى‌دهد؛ پروردگارى که پس از آفرینش موجودات با هدایت تکوینى آنان را در مسیر کمال قرار داده است. سپس با بیان نمونه‌اى به رویانیدن گیاهان از دل زمین براى چراى حیوانات و خشک و سیاه شدن آن ادامه مى‌یابد، آنگاه بار دیگر خطاب به پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌فرماید: ما [[قرآن]] را بر تو نازل مى‌کنیم و آن را به تو مى‌آموزیم، به گونه‌اى که (با قدرت و مشیت الهى) هرگز فراموش نخواهى کرد و ما تو را با روشى آسان براى تبلیغ این [[دعوت جهانی پیامبر اسلام (ص)|رسالت جهانى]] آماده مى‌کنیم. تو مردم را به [[اسلام]] فراخوان و اگر تذکر، سودمند باشد به آنان تذکر ده. | |
| − | + | در بخش سوم، مردم را در برابر دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله به دو دسته تقسیم مى‌کند: گروهى که به موجب ترس از [[الله|خدا]] متذکر شده، به سوى پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌آیند و دسته شقى و بدفرجام که از وى دورى مى‌گزینند و کیفر چنین گروهى آتش بزرگى است که در آن وارد مى‌شوند و مرگ و زندگى در آن راه ندارد، آنگاه تأکید مى‌ورزد که اهل [[تزکیه نفس|تزکیه]] که بر یاد خدا و گزاردن [[نماز]] اصرار دارند رستگار مى‌شوند. | |
| − | + | در پایان به رویکرد آدمیان و محور اصلى دعوت [[پیامبران|پیامبران]] اشاره مى‌کند که شما (مردم) دنیا را بر [[آخرت]] ترجیح مى‌دهید، در حالى که آخرت بهتر و پایدارتر است. این آموزه‌ها در همه کتب آسمانى پیشین، از جمله کتاب‌هاى [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت موسى]] علیهماالسلام آمده است. | |
| − | + | ==فضایل سوره== | |
| − | + | بر اساس روایات، [[پیامبر اسلام|پیغمبر اکرم]] صلى الله علیه و آله هنگام [[تلاوت قرآن|تلاوت]] آیه {{متن قرآن|«سَبِّحِ اسمَ رَبِّک الاَعلى»}}، بدون فاصله ذکر «سبحان ربى الأعلى» را نیز مى‌گفت. [[اهل بیت]] علیهم‌السلام و [[صحابه]] نیز به پیروى از پیامبر صلى الله علیه و آله چنین مى‌کردند. طبق برخى روایات، پس از نزول آیه {{متن قرآن|«سَبِّحِ اسمَ رَبِّک الاَعلى»}}، [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله به ذکر «سبحان ربّى الأعلى» در [[سجده|سجود]] امر کرده است.<ref> مسند احمد، ج ۵، ص ۱۵۵؛ سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref> | |
| − | على | + | بر پایه روایتى از [[امام علی علیه السلام|امیرمؤمنان على]] علیه‌السلام، این سوره مورد علاقه پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله بود،<ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۱۷، الدرالمنثور، ج ۸، ص ۴۸۰.</ref> از همین‌رو قرائت آن را در [[نماز]] به اصحابش سفارش مى‌فرمود<ref> تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص ۵۳۳.</ref> و خود در نماز عید و روز [[جمعه|جمعه]]، سوره های اعلى و [[سوره غاشیه|غاشیه]] را مى‌خواند،<ref> الدر المنثور، ج ۸، ص ۴۸۰.</ref> چنان‌که در سایر نمازهاى واجب نیز این سوره را تلاوت مى‌کرد. |
| − | ==پانویس == | + | از على علیه‌السلام نقل است که ۲۰ شب به پیامبر صلى الله علیه و آله اقتدا کردم و او در نماز جز سوره اعلى قرائت نکرد و فرمود: اگر مردم مى‌دانستند در این سوره چیست، در هر روز ۲۰ بار آن را مى‌خواندند.<ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۱۷.</ref> |
| + | |||
| + | راز علاقه ویژه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به این سوره چنین تبیین شده که خداوند در این سوره به پیامبر صلى الله علیه و آله بشارت داده که [[قرآن]] را به گونه‌اى که فراموش نکند در قلب او جاى مى‌دهد و تبلیغ و دعوت را که بر دوش او سنگینى مى‌کرد، آسان مى‌کند.<ref> فى ظلال القرآن، ج ۶، ص ۳۸۸۲.</ref> | ||
| + | |||
| + | على علیه‌السلام نیز به خواندن این سوره اهتمام داشت. بر پایه نقلى، هنگام ورود آن حضرت به [[کوفه|کوفه]] در ۴۰ [[نماز صبح|فریضه صبح]] این سوره را قرائت کرد. [[امام صادق]] علیه‌السلام [[شیعه|شیعیان]] را به خواندن [[سوره جمعه]] و سوره اعلى در نمازهاى شب جمعه سفارش کرده و فرمود: هر کس سوره اعلى را در نماز [[واجب]] یا [[مستحب]] بخواند، در [[قیامت]] به او گفته مى‌شود: از هر در مى‌خواهى به [[بهشت]] درآى. | ||
| + | |||
| + | و بر پایه روایتى از پیامبر، هر کس این سوره را قرائت کند، خداوند به شمار هر حرفى که بر [[حضرت ابراهیم علیه السلام|ابراهیم]]، [[حضرت موسی علیه السلام|موسى]] و [[پیامبر اسلام|محمد]] (صلى الله علیه و آله) نازل کرده بدو پاداش مى‌دهد.<ref> البرهان، ج ۵، ص ۶۳۳.</ref> | ||
| + | |||
| + | ==پیوست== | ||
| + | [[سوره اعلی/متن و ترجمه]] | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | + | ==منابع== | |
| − | + | * على خراسانى، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۴، صفحه ۸۸-۹۱. | |
| − | على خراسانى، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد | + | {{فهرست سوره های قرآن |
| + | |سوره=۸۷.[[سوره اعلی|الأعلى]] | ||
| + | |قبلی=۸۶.[[سوره طارق|الطارق]] | ||
| + | |بعدی=۸۸.[[سوره غاشیه|الغاشية]] | ||
| + | }} | ||
| + | {{قرآن}} | ||
[[رده: سوره های قرآن]] | [[رده: سوره های قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۲۴
| <<طارق | اعلی | غاشیه>> | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
سوره اعلی هشتاد و هفتمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۱۹ آیه می باشد. این سوره از سور «مسبحات»، یعنى از ۷ سوره‌اى است که با تسبیح الهى آغاز شده است.[۱]
محتویات
نزول سوره
این سوره مکى و هفتمین یا هشتمین سوره در ترتیب نزول است و پس از سوره تکویر و پیش از سوره لیل نازل شده است.[۲] همچنین در ترتیب مصحف، هشتاد و هفتمین سوره و میان دو سوره طارق و سوره غاشیه قرار گرفته و داراى ۱۹ آیه و ۷۸ کلمه است.[۳] نام این سوره از واژه «الاَعلى» به معناى «برتر» از نخستین آیه آن یعنی «سَبِّحِ اسمَ رَبِّک الاَعلى» گرفته شده است.[۴]
در برخى روایات، آیات ۱۴ ـ ۱۵ این سوره: «قَد اَفلَحَ مَن تَزَکى * و ذَکرَ اسمَ رَبِّهِ فَصَلّى» به زکات فطره و نماز عید، تفسیر شده،[۵] در حالى که تشریع این دو، پیرو تشریع روزه در مدینه بوده است؛ از همین‌رو، برخى احتمال داده‌اند بخش‌هاى پایانى سوره اعلی در مدینه نازل شده باشد.[۶]
بنا به نقلى ضحاک، مفسر تابعى این سوره را مدنى دانسته است؛[۷] اما برخى مفسران با اشاره به محتوا، نظم و اسلوب این آیات، نزول یکباره آن را در مکه و در اوایل بعثت ترجیح داده‌اند و اشاره به زکات فطره و نماز عید را به معناى ترغیب به این کارها و نزول را سابق بر حکم دانسته‌اند؛ نه به معناى تشریع.[۸]
ارتباط با سوره‌های دیگر
برخى در بیان ارتباط سوره اعلى با دو سوره قبل و بعد آن گفته‌اند: سوره طارق و اعلى هر دو به بیان آفرینش گیاه و انسان پرداخته است، چنان‌که سوره اعلى به مؤمن، کافر، جهنم و بهشت اشاره مى‌کند و سوره غاشیه به شرح آنها پرداخته است.[۹]
فضاى نزول
این سوره در آغازین روزهاى دعوت علنى پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله نازل شده است؛ یعنى زمانى که هنوز قریش به صورت جدى و گسترده به رویارویى با پیامبر صلى الله علیه و آله نپرداخته بودند، از همین‌رو سوره بدون اشاره به پندار و رفتار مشرکان و مکذبان، دورنماى کلى از دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله و اهداف آن را نشان مى‌دهد.[۱۰] با توجه به فضاى نزول مى‌توان گفت که غرض این سوره، آماده ساختن پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله براى رسالت جهانى اوست.[۱۱]
محتواى سوره
سوره اعلى در آغاز، خطاب به پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله او را به تسبیح شایسته نام پروردگار بلندمرتبه، فرمان مى‌دهد؛ پروردگارى که پس از آفرینش موجودات با هدایت تکوینى آنان را در مسیر کمال قرار داده است. سپس با بیان نمونه‌اى به رویانیدن گیاهان از دل زمین براى چراى حیوانات و خشک و سیاه شدن آن ادامه مى‌یابد، آنگاه بار دیگر خطاب به پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌فرماید: ما قرآن را بر تو نازل مى‌کنیم و آن را به تو مى‌آموزیم، به گونه‌اى که (با قدرت و مشیت الهى) هرگز فراموش نخواهى کرد و ما تو را با روشى آسان براى تبلیغ این رسالت جهانى آماده مى‌کنیم. تو مردم را به اسلام فراخوان و اگر تذکر، سودمند باشد به آنان تذکر ده.
در بخش سوم، مردم را در برابر دعوت پیامبر صلى الله علیه و آله به دو دسته تقسیم مى‌کند: گروهى که به موجب ترس از خدا متذکر شده، به سوى پیامبر صلى الله علیه و آله مى‌آیند و دسته شقى و بدفرجام که از وى دورى مى‌گزینند و کیفر چنین گروهى آتش بزرگى است که در آن وارد مى‌شوند و مرگ و زندگى در آن راه ندارد، آنگاه تأکید مى‌ورزد که اهل تزکیه که بر یاد خدا و گزاردن نماز اصرار دارند رستگار مى‌شوند.
در پایان به رویکرد آدمیان و محور اصلى دعوت پیامبران اشاره مى‌کند که شما (مردم) دنیا را بر آخرت ترجیح مى‌دهید، در حالى که آخرت بهتر و پایدارتر است. این آموزه‌ها در همه کتب آسمانى پیشین، از جمله کتاب‌هاى حضرت ابراهیم و حضرت موسى علیهماالسلام آمده است.
فضایل سوره
بر اساس روایات، پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله هنگام تلاوت آیه «سَبِّحِ اسمَ رَبِّک الاَعلى»، بدون فاصله ذکر «سبحان ربى الأعلى» را نیز مى‌گفت. اهل بیت علیهم‌السلام و صحابه نیز به پیروى از پیامبر صلى الله علیه و آله چنین مى‌کردند. طبق برخى روایات، پس از نزول آیه «سَبِّحِ اسمَ رَبِّک الاَعلى»، رسول خدا صلى الله علیه و آله به ذکر «سبحان ربّى الأعلى» در سجود امر کرده است.[۱۲]
بر پایه روایتى از امیرمؤمنان على علیه‌السلام، این سوره مورد علاقه پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله بود،[۱۳] از همین‌رو قرائت آن را در نماز به اصحابش سفارش مى‌فرمود[۱۴] و خود در نماز عید و روز جمعه، سوره های اعلى و غاشیه را مى‌خواند،[۱۵] چنان‌که در سایر نمازهاى واجب نیز این سوره را تلاوت مى‌کرد.
از على علیه‌السلام نقل است که ۲۰ شب به پیامبر صلى الله علیه و آله اقتدا کردم و او در نماز جز سوره اعلى قرائت نکرد و فرمود: اگر مردم مى‌دانستند در این سوره چیست، در هر روز ۲۰ بار آن را مى‌خواندند.[۱۶]
راز علاقه ویژه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به این سوره چنین تبیین شده که خداوند در این سوره به پیامبر صلى الله علیه و آله بشارت داده که قرآن را به گونه‌اى که فراموش نکند در قلب او جاى مى‌دهد و تبلیغ و دعوت را که بر دوش او سنگینى مى‌کرد، آسان مى‌کند.[۱۷]
على علیه‌السلام نیز به خواندن این سوره اهتمام داشت. بر پایه نقلى، هنگام ورود آن حضرت به کوفه در ۴۰ فریضه صبح این سوره را قرائت کرد. امام صادق علیه‌السلام شیعیان را به خواندن سوره جمعه و سوره اعلى در نمازهاى شب جمعه سفارش کرده و فرمود: هر کس سوره اعلى را در نماز واجب یا مستحب بخواند، در قیامت به او گفته مى‌شود: از هر در مى‌خواهى به بهشت درآى.
و بر پایه روایتى از پیامبر، هر کس این سوره را قرائت کند، خداوند به شمار هر حرفى که بر ابراهیم، موسى و محمد (صلى الله علیه و آله) نازل کرده بدو پاداش مى‌دهد.[۱۸]
پیوست
پانویس
- ↑ معجم علوم القرآن، ص ۲۶۸.
- ↑ مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۶۱۲؛ الاتقان، ج ۱، ص ۱۸؛ البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۰.
- ↑ بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۵۱۴.
- ↑ بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۵۱۴.
- ↑ فقه‌القرآن، ج ۱، ص ۲۵۲؛ کنزالعرفان، ج ۱، ص ۲۴۸.
- ↑ المیزان، ج ۲، ص ۲۶۴؛ مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۷۲۲.
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۱۷؛ کشف‌الاسرار، ج ۱۰، ص ۴۶۲.
- ↑ التفسیرالحدیث، ج ۱، ص ۵۱۷ـ۵۱۸؛ کشف‌الاسرار، ج ۱۰، ص ۴۶۲؛ تفسیر قرطبى، ج ۲۰، ص ۱۷.
- ↑ اسرار ترتیب القرآن، ص ۱۵۷.
- ↑ التفسیر الحدیث، ج ۱، ص ۵۱۱ ـ ۵۱۲.
- ↑ من وحى القرآن، ج ۲۴، ص ۱۹۳ ـ ۱۹۴.
- ↑ مسند احمد، ج ۵، ص ۱۵۵؛ سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۲۸۷.
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۱۷، الدرالمنثور، ج ۸، ص ۴۸۰.
- ↑ تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص ۵۳۳.
- ↑ الدر المنثور، ج ۸، ص ۴۸۰.
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۱۷.
- ↑ فى ظلال القرآن، ج ۶، ص ۳۸۸۲.
- ↑ البرهان، ج ۵، ص ۶۳۳.
منابع
- على خراسانى، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۴، صفحه ۸۸-۹۱.
| سوره قبلی:
۸۶.الطارق |
۸۷.الأعلى | سوره بعدی:
۸۸.الغاشية |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس
