سوره ابراهیم

سوره ابراهیم چهاردهمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۵۲ آیه می باشد.

نزول

تفسیر مجمع البیان از قول ابن عباس و قتاده و حسن بصری آورده است که سوره ابراهیم مکی است، بجز دو آیه آن که در باره کشته‌گان غزوه بدر نازل شده است: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کفْراً ... وَ بِئْسَ الْقَرارُ» (۲۸ و ۲۹). اما علامه طباطبائی معتقد است که این دو آیه صراحت یا ظهوری در اینکه در مور کشته شدگان بدر باشند ندارند.

این سوره در ترتیب مصحف، چهاردهمین سوره و در ترتیب نزول، هفتاد و دومین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره نوح و پس از آن سوره انبیا نازل شده است.

شماره آیات

سوره ابراهیم بنا بر عدد شامى ۵۵ آیه و بنا بر عدد حجازى ۵۴ آیه و بنا بر عدد کوفى ۵۲ آیه و بنا بر عدد بصرى ۵۱ آیه است.

فضیلت سوره

ابى بن کعب گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود: هر کس سوره ابراهیم و سوره حجر بخواند، ده حسنه به او داده مى‌شود، به اندازه همه کسانى که بت‌ها را پرستیده یا نپرستیده‌اند.

عیینة بن مصعب از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که: هر کس سوره ابراهیم و حجر را در دو رکعت نماز در هر جمعه بخواند، فقر و جنون و سختى به او نمى‌رسد.

هدف سوره

علامه طباطبائی در مورد هدف این سوره می گوید:

آیات کریمه این سوره، پیرامون اوصاف قرآن که بر پیغمبر اسلام (صلوات اللَّه علیه) نازل شده بحث مى‌کند و آن را با اوصاف زیر معرفى مى‌نماید: این کتاب، آیت و معجزه و نشانه رسالت آن جناب است و مردم را از ظلمت‌ها به سوى نور بیرون مى‌کشد، و به راه مستقیم خدا راهنماییشان مى‌کند، خدایى که عزیز و حمید است، یعنى غالب و قاهرى است که هرگز مغلوب کسى نمى‌شود، و غنى و بى نیازى است که هرگز محتاج کسى نمى‌گردد، خدایى که در کارهاى خدائیش جمیل است، یعنى براى مردم جز خوبى و نعمت منظورى ندارد. وقتى خدا منعم و غالب و بى نیاز و پسندیده کار باشد، بر مردم که "منعم علیه" او هستند لازم است که دعوت او را لبیک گویند، تا در نتیجه از نعمتهایى که او به ایشان ارزانى داشته برخوردار شوند، و آن نعمتها به سعادتشان تمام شود. و نیز لازم است که از غضب او بر حذر باشند، زیرا پر واضح است که عذاب خدایى که هم قوى است و هم بى نیاز مطلق، شدید خواهد بود، چرا که او مى‌تواند از وجود بندگانش چشم پوشیده، همه را دستخوش هلاکت نماید و به دیار عدم بفرستد، و از نو خلق و بندگان دیگرى بیافریند، هم چنان که همین عمل را در امم گذشته انجام داده است. آرى، تمامى موجودات ریز و درشت و زمینى و آسمانى این عالم، با زبان حال، گویاى این حقیقتند که "رب العزة" و "ولى حمید" تنها او است، و ربّ دیگرى غیر از او نیست.

منابع

• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه گروه مترجمان، انتشارات فراهانی، تهران، ۱۳۶۰ش.
• طباطبایى، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏‌ى مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.
• ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.

پیوست

سوره ابراهیم/متن و ترجمه

سوره قبلی: ۱۳.الرعد

۱۴.ابراهيم

سوره بعدی: ۱۵.الحجر

۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن