سریع العقاب (اسم الله)

اسم شصت و هشتم. سريع العقاب

اين اسم در قرآن در دو مورد آمده و در هر مورد وصف خدا قرار گرفته است:

1. «وَ هُوَ الّذِى جَعَلَكُمْ خَلائِفَ الأَرضِ وَ رَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوقَ بَعْض دَرَجات لِيَبْلُوَكُمْ فِى ما اتاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ العِقاب وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِيم».(سوره انعام/165)

«او است كه شما را در زمين جانشين قرار داد، و برخى از شما را بر برخى ديگر، مرتبه بالاتر بخشيد،تا شما را با آنچه مقرر كرده است بيازمايد، مسلماً پروردگار تو سريع كيفر ده و آمرزنده و مهربان است».

2. «وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبّكَ لَيَبْعثَنَّ عَلَيْهِمْ إِلى يَومِ القِيامَة مَنْ يَسُومُهُمْ سُوءَ العَذابِ إِنَّ رَبّكَ لَسَريعُ العقابِ وَ انّه لَغَفُورٌ رَحِيمٌ».(اعراف/167)

«هنگامى كه پروردگارت اعلام كرد تا روز قيامت كسى را بر آنها مى گمارد كه به طور مداوم آنها را در عذاب سختى قرار دهد، پروردگار تو سريع كيفر ده و او آمرزنده و مهربان است».

با معنى سرعت درگذشته آشنا شديم و امّا «عقاب»: چيزى است كه به دنبال چيز ديگر مى آيد، از اين جهت به شب و روز«عقِيبان» مى گويند، زيرا يكى پس از ديگرى مى آيد واگر به كيفر، عقوبت مى گويند، زيرا پس ازجرم ظاهر مى شود.(1)

مطابق دو آيه ياد شده، (سريع العقاب)از اوصاف خدا است ولى بايد توجه نمود كه اوصاف دايمى اونيست، بلكه درموارد خاصى اين وصف تجلى مى كند، از اين جهت در هر دو آيه پس از وصف (سريع العقاب) دو اسم مظهر رحمت يعنى (غفور رحيم)وارد شده است واگر سريع العقاب اسم دايمى و وصف دايمى او بود جمع ميان اين دو از نظر بلاغت صحيح نبود.

گواه ديگر بر اين كه اين وصف دايمى نيست، دو آيه ياد شده در زير است:

1. «وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالعَذابِ وَ لَولا أَجَلٌ مُسَمّىً لَجائَهُمُ العذاب و لَيـَأتِيَنَّهُمْ بَغْتَةً وَهمُ لا يَشْعُرُونَ».

«آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند، اگر موعد مقررى تعيين نشده بود، بر آنها عذاب وارد مى شد، و البته عذاب به صورت ناگهانى مى آيد در حالى كه آنان آگاه نيستند».

2. «يَسْتَعجِلُونَكَ بِالعَذاب وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالكافِرينَ». (عكنبوت/53ـ54)

«آنها با شتاب از تو عذاب مى طلبند،وحال آن كه دوزخ بر كافران احاطه دارد».

3. «وَ لَو يُعَجِّلُ اللّهُ لِلنّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالخَيْرِ لَقُضِىَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ» 1 . مقاييس اللغة، ج4، ص 77.

«فَنَذَرُ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا فِى طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ».(يونس/11)

«اگر خدا نيز مثل مردم كه در تحصيل خوبى ها عجولند در عذابشان تعجيل مى كرد، مرگشان فرا رسيده بود، لكن كسانى را كه به لقاء ما اميد ندارند رها مى كنيم تا در طغيان خود سرگردان بمانند».

سرانجام بايد گفت تجلى گاه سرعت عقاب در مورد افرادى است كه مصلحت در تعجيل عقاب آنها است چه بسا در افرادى كه از نظر طغيان به حد بالا برسند، عقاب هاى دنيوى و اخروى دامنگير آن‌ها مى شود.

پانویس

اسماء الله در قرآن
تعداد:۱۳۵
الف	اله، اَحَد، اوّل، آخِر، اعلى، اکرم، اعلم، ارحم الراحمین، احکم الحاکمین، احسن الخالقین، اهل التقوی، اهل‌ المغفرة، اقرب، ابقى، اسرع الحاسبین.
ب	بارى، باطن، بدیع، بَرّ، بصیر.
ت	توّاب.
ج	جبّار، جامع.
ح	حکیم، حلیم، حیّ، حق، حمید، حسیب، حفیظ، حفى.
خ	خبیر، خالق، خلاق، خیر، خیرالماکرین، خیرالرازقین، خیرالفاصلین، خیرالحاکمین، خیرالفاتحین، خیرالغافرین، خیرالوارثین، خیرالراحمین، خیرالمنزلین.
ذ	ذوالعرش، ذوالطول، ذوانتقام، ذوالفضل العظیم، ذوالرحمة، ذوالقوة، ذوالجلال و الاکرام، ذوالمعارج.
ر	رحمان، رحیم، رؤوف، رب، رفیع الدرجات، رزاق، رقیب.
س	سمیع، سلام، سریع الحساب، سریع العقاب.
ش	شهید، شاکر، شکور، شدید العذاب، شدید العقاب، شدید المحال.
ص	صمد.
ظ	ظاهر.
ع	عالِمُ غيبِ السماواتِ و الأرضِ، علیم، عزیز، عفوّ، على، عظیم، علام‌الغیوب، عالم الغیب و الشهادة.
غ	غافرالذنب،غالب، غفار، غفور، غنى.
ف	فالق الاصباح، فالق الحب و النوى، فاطر، فتّاح.
ق	قوى، قدوس، قیوم، قاهر، قهار، قریب، قادر، قدیر، قابل‌التوب، القائم على کل نفس.
ک	کبیر، کریم، کافی.
ل	لطیف.
م	مؤمن، مهیمن، متکبر، مصوِّر، مجید، مجیب، مبین، مولی، محیط، مقیت، متعال، محیى، متین، مقتدر، مستعان، مبدى، مالک الملک.
ن	نصیر ، نور.
و	وهاب، واحد، ولی، والی، واسع، وکیل، ودود.
ه	هادی.