سوره غافر
| <<زمر | غافر | فصلت>> | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
سوره غافر چهلمین سوره از قرآن است و دارای 85 آیه است.
مكان نزول
«ابن عباس» و «قتاده» گفته‌اند كه اين سوره تماما به غير از دو آيه از «إِنَّ الَّذِينَ يُجادِلُونَ فِي آياتِ اللَّهِ»(آيه 56) تا «لايَعْلَمُونَ»(آيه 57) كه در مدينه نازل شده‌اند (مکی) مى‌باشند.
و «حسن» گويد: اين سوره تماما در مكه نازل شده به غير از آيه «وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكارِ»، «و تسبيح گوى بحمد پروردگارت شامگاهان و بامداد آيه 55» كه در مدينه نازل شده است زيرا مراد از (عشىّ) نماز مغرب و از (ابكار) نماز صبح است و اين هر دو در مدينه واجب شده اند.
این سوره در ترتیب مصحف چهلمین سوره و در ترتیب نزول شصتمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره زمر و پس از آن سوره فصلت نازل شده است.
عدد آيات
«كوفيان» و «شاميان» اين سوره را هشتاد و پنج و «حجازيان» هشتاد و چهار و «بصريان» هشتاد و دو آيه گفته‌اند.
فضيلت سوره
- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: كسى كه دوست دارد در باغ هاى بهشت بگردد پس سوره‌هايى را كه اول آنها به (حم) آغاز مى‌شود در نماز شب بخواند.
- «انس بن مالك» از رسول خدا صلی الله علیه و آله روايت كرده كه فرمود: سوره‌هايى كه اول آنها (حم) است ديباج قرآن مى‌باشند.
- «ابن عباس» از پيغمبر خاتم صلی الله علیه و آله نقل كرده كه فرمود: هر چيزى داراى زبده و جوهريست و زبده قرآن سوره‌هاى (حم) است.
- «ابن مسعود» از پيغمبر صلی الله علیه و آله آورده كه گفت: هر زمانى كه در سوره هاى (حم) قرار گرفته و دقيق شدم گويا در باغهاى خرم و لطيف قرار گرفته و دقيق شدم.
- «ابى بن كعب» گويد، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر كه سوره (حم - مؤمن) را بخواند، روح همه پيامبران و صديقان و مؤمنان بر او نماز گزارده و براى وى طلب آمرزش كنند.
- «ابوبصير» از امام صادق علیه السلام روايت كرده كه فرمود: سوره‌هاى (حم)، «ريحان» قرآن هستند، پس خدا را ستايش و سپاس كنيد با حفظ كردن و خواندن آنها، همانا بنده چون برخيزد كه بخواند سوره‌هاى (حم) را، خارج شود از دهان او بويى كه خوشتر از مشك و عنبر است و خداوند رحم مى‌كند. تلاوت كننده آن و خواننده آن را و همسايگان و دوستان و آشنايان او را و مى‌آمرزد هر كسى را كه با اظهار دوستى به او نزديكى مى‌كند و در روز قيامت «عرش» و «كرسى» و فرشتگان مقرب الهى براى او استغفار مى‌كنند.
- «ابوصباح» از امام باقر علیه السلام آورده كه فرمود: هر كه بخواند (حم - مؤمن) را در هر سه مى‌آمرزد خدا براى او از گناهانش آنچه گذشته و آنچه خواهد آمد و تقوى را همراه او كرده و آخرت او را از دنياى او بهتر مى‌كند.
محتوای سوره
اين سوره پيرامون بلندپروازيهاى كفار، و جدالشان به باطل به منظور از بين بردن حقى كه بر آنان نازل شده، سخن می‌گويد، و لذا میبينيم كه آيات آن يكى پس از ديگرى متعرض جدال آنان، و پاسخ دادن به جدالشان میشود، يك جا میفرمايد:« ما يُجادِلُ فِي آياتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَلا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلادِ»، جاى ديگر میفرمايد:«الَّذِينَ يُجادِلُونَ فِي آياتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ كَبُرَ مَقْتاً»، باز هم میفرمايد:«أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجادِلُونَ فِي آياتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ». و با اين تكرار، سورت استكبار و جدال آنان را از راه به رخ كشيدن عذابى كه امم گذشته به جرم تكذيب گرفتار آن شدند می‌شكند، و به همين منظور عذاب‌هاى خوار كننده‌اى را كه خدا به ايشان وعده داده، با ذكر نمونه‌اى از آنچه در آخرت بر سرشان می‌آيد خاطر نشان می‌كند.
و سخنان باطلشان را با حجت‌هايى كه گوياى وحدانيت خدا در ربوبيت و الوهيت است، به كلى مردود مى‌سازد و رسول گرامى خود (ص) را امر به صبر نموده هم آن جناب و هم همه مؤمنين را وعده نصرت مى‌دهد. و نيز آن جناب را امر می‌كند به اينكه به كفار اعلام كند كه تسليم پروردگار خويش است و دست از پرستش او برنخواهد داشت، تا به كلى از آن جناب مايوس گردند [۱]
پانویس
- ↑ ترجمه الميزان، ج17، ص: 459
منابع
- فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج21، ص224.
- محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج17، ص: 459، قم 1374
- ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه
پیوست
| سوره قبلی:
۳۹.الزمر |
۴۰.غافر | سوره بعدی:
۴۱.فصلت |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس
