اکرم (اسم الله)

لفظ «اکرم» به صورت اضافه یا معرّف به الف و لام، دوبار در قرآن وارد شده است که فقط یکى از آنها مربوط به خدا است، چنانکه مى فرماید:

«إِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّک الَّذِى خَلَقَ * خَلقَ الإِنْسانَ مِنْ عَلَق * إِقْرأْ وَ رَبُّک الأَکرَم». (سوره علق/۱ـ۳) «بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید، انسان را از خون بسته خلق کرد. بخوان به نام پروردگارت که کریم است».

و در مورد دیگر مى فرماید: «...إِنَّ أَکرَمَکمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقیکمْ...». (سوره حجرات/۱۳) «گرامى ترین افراد نزد خدا، پرهیزگارترین آنها است».

راغب اصفهانی مى گوید: واژه «کرم» چیزى است که هم خدا و هم انسان به آن توصیف مى شوند، هرگاه وصف خدا قرار گرفت، مقصود از آن احسان و انعام آشکار او است، چنانکه مى فرماید: «... فَإِنَّ رَبِّى غَنِىٌّ کرِیمٌ». (سوره نمل/۴۰) «پروردگار من بى نیاز و کریم است».

و هرگاه وصف انسان قرار گرفت، مقصود اخلاق و افعال نیکوى او است که خود را به گونه اى نشان دهد. مثلاً آن گاه مى گویند فلانى کریم است که چیزى از او در این زمینه آشکار شود.

روى این اساس، معنى «اکرم» در آیه یاد شده، مبالغه در کرم و احسان است، آن هم از دوجهت; زیرا او احسان مى کند هرچند طرف مستحق نباشد و از جهتى همه کرم ها و نعمت ها به او منتهى مى شود.

ممکن است «کرم» به معنى شرف باشد، یا شرافت در ذات یا در خُلق و خوى، در زبان عرب مى گویند: «رجل کریم و فرس کریم» و عطاء و بخشش و گذشت از گناه گنهکاران، اثر این شرف ذاتى است، در این صورت معنى «وَ رَبُّک الأَکرَم» یعنى خدایى که از نظر ذات و فعل در نهایت شرف است.

منابع

• منشور جاوید، ج۲ ص۱۴۰-۱۴۱، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سبحانی.

اسماء الله در قرآن
تعداد:۱۳۵
الف	اله، اَحَد، اوّل، آخِر، اعلى، اکرم، اعلم، ارحم الراحمین، احکم الحاکمین، احسن الخالقین، اهل التقوی، اهل‌ المغفرة، اقرب، ابقى، اسرع الحاسبین.
ب	بارى، باطن، بدیع، بَرّ، بصیر.
ت	توّاب.
ج	جبّار، جامع.
ح	حکیم، حلیم، حیّ، حق، حمید، حسیب، حفیظ، حفى.
خ	خبیر، خالق، خلاق، خیر، خیرالماکرین، خیرالرازقین، خیرالفاصلین، خیرالحاکمین، خیرالفاتحین، خیرالغافرین، خیرالوارثین، خیرالراحمین، خیرالمنزلین.
ذ	ذوالعرش، ذوالطول، ذوانتقام، ذوالفضل العظیم، ذوالرحمة، ذوالقوة، ذوالجلال و الاکرام، ذوالمعارج.
ر	رحمان، رحیم، رؤوف، رب، رفیع الدرجات، رزاق، رقیب.
س	سمیع، سلام، سریع الحساب، سریع العقاب.
ش	شهید، شاکر، شکور، شدید العذاب، شدید العقاب، شدید المحال.
ص	صمد.
ظ	ظاهر.
ع	عالِمُ غيبِ السماواتِ و الأرضِ، علیم، عزیز، عفوّ، على، عظیم، علام‌الغیوب، عالم الغیب و الشهادة.
غ	غافرالذنب،غالب، غفار، غفور، غنى.
ف	فالق الاصباح، فالق الحب و النوى، فاطر، فتّاح.
ق	قوى، قدوس، قیوم، قاهر، قهار، قریب، قادر، قدیر، قابل‌التوب، القائم على کل نفس.
ک	کبیر، کریم، کافی.
ل	لطیف.
م	مؤمن، مهیمن، متکبر، مصوِّر، مجید، مجیب، مبین، مولی، محیط، مقیت، متعال، محیى، متین، مقتدر، مستعان، مبدى، مالک الملک.
ن	نصیر ، نور.
و	وهاب، واحد، ولی، والی، واسع، وکیل، ودود.
ه	هادی.