سوره هود
<<یونس | هود | یوسف>> | ||||||||||||||||||||||||
|
سوره هود یازدهمین سوره قرآن کریم است.
نزول
بر طبق گفته بيشتر مفسرين: تمامى اين سوره در مکه نازل شده و مكى است ولى قتاده گفته: تنها يك آيه آن يعنى آيه «أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ...» در مدينه نازل شده است.
این سوره در ترتیب مصحف یازدهمین سوره و در ترتیب نزول پنجاه و دومین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره یونس و پس از آن سوره یوسف نازل شده است.
شماره آيات
به گفته قراء كوفه: يكصد و بيست و سه آيه است و بنابر قول شاميان و پيشينيان از قراء مدينه (و به اصطلاح مدنى اول) يكصد و بيست و دو آيه و نزد ديگران يكصد و بيست و يك آيه است.
فضيلت اين سوره
أبى بن كعب از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: هر كس اين سوره را بخواند بشماره هر كس كه به حضرت نوح و حضرت هود و حضرت صالح و حضرت شعیب و حضرت لوط و حضرت ابراهيم و حضرت موسى علیهم السلام ايمان آورده و يا آنها را تكذيب كرده است، ده حسنه به او عطا شود و روز قيامت از سعيدان باشد.
و ثعلبى به سند خود از أبى جحيفه حديث كرده كه به رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله عرض شد: اى رسول خدا! پيرى زود در شما اثر كرده!؟ حضرت فرمود: (آرى) سوره هود و امثال آن (يعنى) سوره الحاقة و سوره واقعه و «عَمَّ يَتَسَاءَلُونَ» و «هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ» مرا پير كرد.
و عياشى از امام باقر علیه السلام روايت كرده كه فرمود: هر كس سوره هود را در هر جمعه بخواند خداوند در روز قيامت او را در زمره پيامبران محشور سازد و حسابش آسان گردد و در آن روز عمل خطايى براى او باقى نماند.
هدف سوره
اين سوره همه معارف قرآنى را نخست در اين چهار آيه اول بطور اجمال ذكر نموده، سپس در طول سوره به تفصيل آن مىپردازد، البته آن تفصيل را در قالب انذار و تبشير ريخته، انذار و تبشيرى كه با ذكر سنت جارى خدا در بندگان و ايراد اخبار امتهاى گذشته و داستان اقوام نوح و هود و صالح و لوط و شعيب و موسى، و سرنوشتى كه استكبار از پذيرفتن دعوت الهى و نيز افساد در زمين و اسراف در اين فساد انگيزى دارد صورت گرفته، و نيز به توصيف وعدههاى الهى براى مؤمنين و صاحبان اعمال صالح و توصيف تهديدهايى كه خدا به طبقه كفار و تكذيبگران آياتش داده پرداخته و در خلال اين مسائل امور ديگرى از معارف الهى راجع به توحيد، نبوت و معاد نيز خاطر نشان شده است.
اشكالى كه به نظر بعضى از مفسرين بر غرض اين سوره وارد است روشن مىشود، آن مفسر[۱] در مقام بيان غرض اين سوره گفته است:
اين سوره از نظر معنا و موضوع بحث، نظير سوره يونس است كه متعرض عقايد اسلام است از الهيات و نبوتها و مساله بعث و جزاء و اعمال صالح، با اين تفاوت كه در سوره يونس داستانهايى كه آمده بطور اجمال آمده بود، و در اين سوره بطور مفصل ذكر شده.در حالی که اين دو سوره در مقام بيان دو غرض مختلفند، دو غرضى كه اصلا ربطى به هم ندارند و برگشت هيچيك از آن دو به ديگرى نيست، سوره يونس در مقام بيان اين معنا است كه سنت جارى خداى تعالى در بين هر رسولى با امتش اين بوده كه اگر امتش او را تكذيب مىكرد بين آن رسول و امتش حكمى كرده كه لازمهاش هلاك آن امت بود، و امت اسلام هم از اين سنت كلى مستثناء نيست، اين امت هم اگر تكذيب كند بر سرش همان مىآيد كه بر سر امتهاى ديگر آمد. ولى سوره مورد بحث اين هدف را دنبال مىكند كه بفهماند معارف قرآنى طورى است كه اگر تحليل شود سر از توحيد خالص در می آورد، بطورى كه اگر توحيد را هم بخواهيم تجزيه و تركيب كنيم سر از همان معارف اصولى و فروعى دين در می آورد[۲]
پانویس
منابع
- فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج12، ص3.
- محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان،ج10، ص: 201، قم 1374
- ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه
پیوست
سوره قبلی:
۱۰.يونس |
۱۱.هود | سوره بعدی:
۱۲.يوسف |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس