سوره انفطار: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | نام هشتاد و | + | {{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف قرآن کریم]]}} |
| + | {{شناسنامه سوره | ||
| + | |نام=انفطار | ||
| + | |قبلی=تکویر | ||
| + | |بعدی=مطففین | ||
| + | |شماره=۸۲ | ||
| + | |جزء=۳۰ | ||
| + | |محل نزول=مکه | ||
| + | |ترتیب نزول=۸۲ | ||
| + | |تعداد آیه=۱۹ | ||
| + | }} | ||
| + | '''سوره انفطار''' هشتاد و دومین [[سوره]] از سوره های [[قرآن|قرآن کریم]] است و دارای ۱۹ [[آیه]] می باشد. | ||
| + | ==نزول سوره== | ||
| − | + | این سوره به اتفاق مفسران [[سوره های مکی و مدنی|مکى]] است<ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۹؛ زادالمسیر، ج ۹، ص ۴۶؛ روح المعانى، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۱۱۰.</ref> و اندکى پیش از [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]] بعد از [[سوره نازعات]] و قبل از [[سوره انشقاق]] نازل شده است.<ref> البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۱؛ الموسوعة القرآنیه، ج ۱۱، ص ۱۱۵؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۷.</ref> هماهنگى و نظم موجود در میان آیات این سوره نشان وحدت [[نزول قرآن|نزول]] آن است.<ref> التفسیر الحدیث، ج ۵، ص ۴۱۹.</ref> | |
| − | نام مشهور | + | بنا به قول مشهور، [[ترتیب نزول سوره ها|ترتیب نزول]] آن مانند ترتیب کنونى آن در مصحف، ۸۲ <ref> البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۱؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۷.</ref> و داراى ۱۹ آیه<ref> جامع البیان، مج ۱۵، ج ۳۰، ص ۱۰۶؛ التبیان، ج ۱۰، ص ۲۸۹.</ref>، ۸۱ کلمه<ref> المعجم الاحصائى، ج ۱، ص ۳۰۴؛ معجم علوم القرآن، ص ۶۹.</ref> و ۳۱۹ حرف است.<ref> بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۵۰۵.</ref> |
| + | ==ویژگی‌های سوره انفطار== | ||
| + | نام مشهور این سوره، «انفطار»، مصدر باب انفعال به معناى شکافته شدن و برگرفته از کلمه «انفَطَرَت» در آیه نخست آن است.<ref> بصائر ذوى‌التمییز، ج ۱، ص ۵۰۵؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص ۱۶۹.</ref> در روایات<ref> صحیح البخارى، ج ۶، ص ۹۶؛ ثواب الاعمال، ص ۲۶۰؛ مجمع الزوائد، ج ۷، ص ۱۳۴.</ref> و برخى منابع کهن<ref> تفسیر مجاهد، ص ۷۱۰؛ تفسیر عبدالرزاق، ج ۳، ص ۴۰۲؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص ۱۶۹.</ref> از آن به سوره {{متن قرآن|«اِذَا السَّماءُ انفَطَرَت»}} و در برخى تفاسیر به سوره «انفطرت»<ref> سعد السعود، ص ۵۷۹؛ نهج البیان، ج ۵، ص ۳۲۷.</ref> و «المنفطره» نیز یاد شده است.<ref> روح المعانى، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۱۱۰؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص ۱۶۹.</ref> | ||
| − | در | + | سوره انفطار در تقسیم‌بندى سوره‌ها در گروه سوره‌هاى «[[مفصلات|مفصل]]»، یعنى سوره‌هایى که [[بسمله|بسمله‌هاى]] فراوانى بین آن‌ها فاصله انداخته است، قرار دارد.<ref> مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۳؛ تاریخ قرآن، ص ۱۰۲ـ۱۰۳؛ معجم علوم قرآن، ص ۲۷۲.</ref> |
| − | + | درباره ارتباط این سوره با سوره پیش از آن ([[سوره تکویر|تکویر]]) نیز گفته‌اند: چون [[الله|خداوند]] در سوره تکویر به مباحث [[قیامت]] و رخدادهاى مهم آستانه آن پرداخته، در این سوره نیز همین مباحث را پى گرفته است،<ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۹.</ref> از این رو برخى مفسران از آن به عنوان «تمام»<ref> تفسیر بقاعى، ج ۸، ص ۳۴۸.</ref> یا «نظیر»<ref> مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۹.</ref> سوره پیشین یاد کرده‌اند. | |
| − | + | ==محتواى سوره== | |
| − | + | این سوره به [[انسان]] هشدار مى‌دهد مبادا به سبب فراموش کردن [[قیامت]] و حسابرسى اعمال در آن روز و به امید احسان پروردگار، مرتکب [[گناه]] شود،<ref> تفسیر بقاعى، ج ۸، ص ۳۴۷.</ref> از این‌رو در آیات ۱ ـ ۵ با برشمردن برخى از حوادث هولناک آستانه قیامت و این که در آن روز انسان پس از برانگیخته شدن از [[قبر]]، بر تمام آثار و اعمالش مطلع مى‌گردد، به معرفى روز قیامت مى‌پردازد و در آیات ۶ ـ ۸ انسان را به سبب ناسپاسى در برابر نعمت‌هاى خداداد سرزنش و به او هشدار مى‌دهد. | |
| − | + | در آیات ۹ ـ ۱۶ راز نافرمانى انسان را فراموش کردن قیامت مى‌داند و براى بیدارى او از خواب [[غفلت]]، بر این نکته تأکید مى‌ورزد که بر انسان نگهبانانى گمارده شده است که کارهاى او را ثبت مى‌کنند. سپس به سرنوشت نیکان و بدان اشاره مى‌کند و در پایان، آیات ۱۷ ـ ۱۹ با اشاره به دشواری‌هاى آن روز عظیم مى‌گوید: روزى است که هیچ‌کس قادر بر کارى به سود دیگرى نیست و این واقعیت که همه امور از آن خداست در آن روز آشکار مى‌شود. | |
| − | + | ==فضیلت سوره== | |
| − | ==پانویس == | + | بر پایه روایتى از [[امام صادق]] علیه‌السلام، کسى که همواره در [[نماز|نمازهاى]] واجب و [[مستحب]]، سوره‌هاى انفطار و [[سوره انشقاق|انشقاق]] را [[تلاوت قرآن|تلاوت]] کند، [[الله|خداوند]] بین او و حاجتش فاصله نمى‌اندازد و مانعى میان او و خداوند نخواهد بود و پیوسته خداى سبحان به او مى‌نگرد تا از حساب مردم فارغ شود.<ref> ثواب الاعمال، ص ۲۶۰؛ البرهان، ج ۵، ص ۵۹۹.</ref> |
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | |||
| − | + | ==منابع== | |
| + | |||
| + | * سید عبدالرسول حسینى‌زاده، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۵، صفحه ۳۰-۳۲. | ||
| + | |||
| + | ==پیوست== | ||
| + | [[سوره انفطار/متن و ترجمه|'''سوره انفطار/متن و ترجمه''']] | ||
| + | {{فهرست سوره های قرآن | ||
| + | |سوره=۸۲.[[سوره انفطار|الإنفطار]] | ||
| + | |قبلی=۸۱.[[سوره تکویر|التكوير]] | ||
| + | |بعدی=۸۳.[[سوره مطففین|المطففين]] | ||
| + | }} | ||
| + | {{قرآن}} | ||
[[رده: سوره های قرآن]] | [[رده: سوره های قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۱۸
| <<تکویر | انفطار | مطففین>> | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
سوره انفطار هشتاد و دومین سوره از سوره های قرآن کریم است و دارای ۱۹ آیه می باشد.
نزول سوره
این سوره به اتفاق مفسران مکى است[۱] و اندکى پیش از هجرت بعد از سوره نازعات و قبل از سوره انشقاق نازل شده است.[۲] هماهنگى و نظم موجود در میان آیات این سوره نشان وحدت نزول آن است.[۳]
بنا به قول مشهور، ترتیب نزول آن مانند ترتیب کنونى آن در مصحف، ۸۲ [۴] و داراى ۱۹ آیه[۵]، ۸۱ کلمه[۶] و ۳۱۹ حرف است.[۷]
ویژگی‌های سوره انفطار
نام مشهور این سوره، «انفطار»، مصدر باب انفعال به معناى شکافته شدن و برگرفته از کلمه «انفَطَرَت» در آیه نخست آن است.[۸] در روایات[۹] و برخى منابع کهن[۱۰] از آن به سوره «اِذَا السَّماءُ انفَطَرَت» و در برخى تفاسیر به سوره «انفطرت»[۱۱] و «المنفطره» نیز یاد شده است.[۱۲]
سوره انفطار در تقسیم‌بندى سوره‌ها در گروه سوره‌هاى «مفصل»، یعنى سوره‌هایى که بسمله‌هاى فراوانى بین آن‌ها فاصله انداخته است، قرار دارد.[۱۳]
درباره ارتباط این سوره با سوره پیش از آن (تکویر) نیز گفته‌اند: چون خداوند در سوره تکویر به مباحث قیامت و رخدادهاى مهم آستانه آن پرداخته، در این سوره نیز همین مباحث را پى گرفته است،[۱۴] از این رو برخى مفسران از آن به عنوان «تمام»[۱۵] یا «نظیر»[۱۶] سوره پیشین یاد کرده‌اند.
محتواى سوره
این سوره به انسان هشدار مى‌دهد مبادا به سبب فراموش کردن قیامت و حسابرسى اعمال در آن روز و به امید احسان پروردگار، مرتکب گناه شود،[۱۷] از این‌رو در آیات ۱ ـ ۵ با برشمردن برخى از حوادث هولناک آستانه قیامت و این که در آن روز انسان پس از برانگیخته شدن از قبر، بر تمام آثار و اعمالش مطلع مى‌گردد، به معرفى روز قیامت مى‌پردازد و در آیات ۶ ـ ۸ انسان را به سبب ناسپاسى در برابر نعمت‌هاى خداداد سرزنش و به او هشدار مى‌دهد.
در آیات ۹ ـ ۱۶ راز نافرمانى انسان را فراموش کردن قیامت مى‌داند و براى بیدارى او از خواب غفلت، بر این نکته تأکید مى‌ورزد که بر انسان نگهبانانى گمارده شده است که کارهاى او را ثبت مى‌کنند. سپس به سرنوشت نیکان و بدان اشاره مى‌کند و در پایان، آیات ۱۷ ـ ۱۹ با اشاره به دشواری‌هاى آن روز عظیم مى‌گوید: روزى است که هیچ‌کس قادر بر کارى به سود دیگرى نیست و این واقعیت که همه امور از آن خداست در آن روز آشکار مى‌شود.
فضیلت سوره
بر پایه روایتى از امام صادق علیه‌السلام، کسى که همواره در نمازهاى واجب و مستحب، سوره‌هاى انفطار و انشقاق را تلاوت کند، خداوند بین او و حاجتش فاصله نمى‌اندازد و مانعى میان او و خداوند نخواهد بود و پیوسته خداى سبحان به او مى‌نگرد تا از حساب مردم فارغ شود.[۱۸]
پانویس
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۹؛ زادالمسیر، ج ۹، ص ۴۶؛ روح المعانى، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۱۱۰.
- ↑ البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۱؛ الموسوعة القرآنیه، ج ۱۱، ص ۱۱۵؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۷.
- ↑ التفسیر الحدیث، ج ۵، ص ۴۱۹.
- ↑ البرهان فى علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۸۱؛ التمهید، ج ۱، ص ۱۳۷.
- ↑ جامع البیان، مج ۱۵، ج ۳۰، ص ۱۰۶؛ التبیان، ج ۱۰، ص ۲۸۹.
- ↑ المعجم الاحصائى، ج ۱، ص ۳۰۴؛ معجم علوم القرآن، ص ۶۹.
- ↑ بصائر ذوى التمییز، ج ۱، ص ۵۰۵.
- ↑ بصائر ذوى‌التمییز، ج ۱، ص ۵۰۵؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص ۱۶۹.
- ↑ صحیح البخارى، ج ۶، ص ۹۶؛ ثواب الاعمال، ص ۲۶۰؛ مجمع الزوائد، ج ۷، ص ۱۳۴.
- ↑ تفسیر مجاهد، ص ۷۱۰؛ تفسیر عبدالرزاق، ج ۳، ص ۴۰۲؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص ۱۶۹.
- ↑ سعد السعود، ص ۵۷۹؛ نهج البیان، ج ۵، ص ۳۲۷.
- ↑ روح المعانى، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۱۱۰؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص ۱۶۹.
- ↑ مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۳؛ تاریخ قرآن، ص ۱۰۲ـ۱۰۳؛ معجم علوم قرآن، ص ۲۷۲.
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۹.
- ↑ تفسیر بقاعى، ج ۸، ص ۳۴۸.
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۹.
- ↑ تفسیر بقاعى، ج ۸، ص ۳۴۷.
- ↑ ثواب الاعمال، ص ۲۶۰؛ البرهان، ج ۵، ص ۵۹۹.
منابع
- سید عبدالرسول حسینى‌زاده، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۵، صفحه ۳۰-۳۲.
پیوست
| سوره قبلی:
۸۱.التكوير |
۸۲.الإنفطار | سوره بعدی:
۸۳.المطففين |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس
