سنجش مقاله انجام نشده است

ترتیب نزول سوره ها: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(اضافه کردن جدول ترتیب نزول سوره ها - حذف آیات استثنائی توضیح در صفحه بحث)
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{بخشی از یک کتاب}}
+
{{خوب}}
 +
چیدمان [[سوره|سوره‌ها]] در [[قرآن|قرآنهای]] مرسوم، بر اساس ترتیب [[نزول قرآن|نزول]] نیست، اما دانشمندان [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] توانسته اند با توجه به روایاتی که ترتیب نزول سوره های قرآن را بیان نموده است، تا اندازه ای به ترتیب نزول این سوره ها دست پیدا کنند و از آن در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[فقه]] و [[تاریخ]] و... بهره ببرند. 
  
 +
==فهرست ترتیب نزول==
 +
در ترتیب نزول [[سوره]] ها روایاتی در دست است که عمدتا از [[ابن عباس]] نقل شده و مورد اعتماد بزرگان است.<ref> تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۶ و ۳۵؛ الفهرست ابن ندیم، ص ۴۷-۴۳؛ تفسیر طبرسی، ج ۱۰، ص ۴۰۶-۴۰۵؛ شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۳۱۱ به بعد؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۹-۲۲.</ref>
  
 +
[[شیخ طبرسی|علامه طبرسی]] و دیگر بزرگان فن،<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۸۹.</ref> متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که [[سوره علق]] تا پنج آیه در آغاز [[بعثت]] نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین [[سوره مدثر]] و [[سوره مزمل]] و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که [[طبرسی]] در [[مجمع البیان]] از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.<ref> مجمع البیان، ج ۱۰ ص ۴۰۵.</ref>
  
 +
آیت الله معرفت در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از [[سوره های مکی و مدنی]] و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۹۰.</ref><center>
  
−
'''منبع:''' علوم قرآنی
+
<small>برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید</small>
 +
{|
 +
|
 +
{| class="wikitable sortable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;"
 +
!ردیف
 +
!نام سوره
 +
!شمار آیه‌ها
 +
!ترتیب نزول
 +
!محل نزول
 +
|-
 +
|۱
 +
|[[سوره حمد]]
 +
|۷
 +
|۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲
 +
|[[سوره بقره]]
 +
|۲۸۶
 +
|۸۷
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۳
 +
|[[سوره آل عمران]]
 +
|۲۰۰
 +
|۸۹
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۴
 +
|[[سوره نساء]]
 +
|۱۷۶
 +
|۹۲
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۵
 +
|[[سوره مائده]]
 +
|۱۲۰
 +
|۱۱۳
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶
 +
|[[سوره انعام]]
 +
|۱۶۵
 +
|۵۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷
 +
|[[سوره اعراف]]
 +
|۲۰۶
 +
|۳۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸
 +
|[[سوره انفال]]
 +
|۷۵
 +
|۸۸
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۹
 +
|[[سوره توبه]]
 +
|۱۲۹
 +
|۱۱۴
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۱۰
 +
|[[سوره یونس]]
 +
|۱۰۹
 +
|۵۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۱
 +
|[[سوره هود]]
 +
|۱۲۳
 +
|۵۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۲
 +
|[[سوره یوسف]]
 +
|۱۱۱
 +
|۵۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۳
 +
|[[سوره رعد]]
 +
|۴۳
 +
|۹۶
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۱۴
 +
|[[سوره ابراهیم]]
 +
|۵۲
 +
|۷۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۵
 +
|[[سوره حجر]]
 +
|۹۹
 +
|۵۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۶
 +
|[[سوره نحل]]
 +
|۱۲۸
 +
|۷۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۷
 +
|[[سوره اسراء]]
 +
|۱۱۱
 +
|۵۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۸
 +
|[[سوره کهف]]
 +
|۱۱۰
 +
|۶۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۹
 +
|[[سوره مریم]]
 +
|۹۸
 +
|۴۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۰
 +
|[[سوره طه]]
 +
|۱۳۵
 +
|۴۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۱
 +
|[[سوره انبیاء]]
 +
|۱۱۲
 +
|۷۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۲
 +
|[[سوره حج]]
 +
|۷۸
 +
|۱۰۴
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۲۳
 +
|[[سوره مؤمنون]]
 +
|۱۱۸
 +
|۷۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۴
 +
|[[سوره نور]]
 +
|۶۴
 +
|۱۰۳
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۲۵
 +
|[[سوره فرقان]]
 +
|۷۷
 +
|۴۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۶
 +
|[[سوره شعراء]]
 +
|۲۲۷
 +
|۴۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۷
 +
|[[سوره نمل]]
 +
|۹۳
 +
|۴۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۸
 +
|[[سوره قصص]]
 +
|۸۸
 +
|۴۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۲۹
 +
|[[سوره عنکبوت]]
 +
|۶۹
 +
|۸۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۰
 +
|[[سوره روم]]
 +
|۶۰
 +
|۸۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۱
 +
|[[سوره لقمان]]
 +
|۳۴
 +
|۵۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۲
 +
|[[سوره سجده]]
 +
|۳۰
 +
|۷۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۳
 +
|[[سوره احزاب]]
 +
|۷۳
 +
|۹۰
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۳۴
 +
|[[سوره سبا]]
 +
|۵۴
 +
|۵۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۵
 +
|[[سوره فاطر]]
 +
|۴۵
 +
|۴۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۶
 +
|[[سوره یس]]
 +
|۸۳
 +
|۴۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۷
 +
|[[سوره صافات]]
 +
|۱۸۲
 +
|۵۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۸
 +
|[[سوره ص]]
 +
|۸۸
 +
|۳۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۳۹
 +
|[[سوره زمر]]
 +
|۷۵
 +
|۵۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۰
 +
|[[سوره غافر]]
 +
|۸۵
 +
|۶۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۱
 +
|[[سوره فصلت]]
 +
|۵۴
 +
|۶۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۲
 +
|[[سوره شوری]]
 +
|۵۳
 +
|۶۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۳
 +
|[[سوره زخرف]]
 +
|۸۹
 +
|۶۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۴
 +
|[[سوره دخان]]
 +
|۵۹
 +
|۶۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۵
 +
|[[سوره جاثيه]]
 +
|۳۷
 +
|۶۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۶
 +
|[[سوره احقاف]]
 +
|۳۵
 +
|۶۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۴۷
 +
|[[سوره محمد]]
 +
|۳۸
 +
|۹۵
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۴۸
 +
|[[سوره فتح]]
 +
|۲۹
 +
|۱۱۲
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۴۹
 +
|[[سوره حجرات]]
 +
|۱۸
 +
|۱۰۷
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۵۰
 +
|[[سوره ق]]
 +
|۴۵
 +
|۳۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۵۱
 +
|[[سوره ذاریات]]
 +
|۶۰
 +
|۶۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۵۲
 +
|[[سوره طور]]
 +
|۴۹
 +
|۷۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۵۳
 +
|[[سوره نجم]]
 +
|۶۲
 +
|۲۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۵۴
 +
|[[سوره قمر]]
 +
|۵۵
 +
|۳۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۵۵
 +
|[[سوره الرحمن]]
 +
|۷۸
 +
|۹۷
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۵۶
 +
|[[سوره واقعه]]
 +
|۹۶
 +
|۴۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۵۷
 +
|[[سوره حدید]]
 +
|۲۹
 +
|۹۴
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۵۸
 +
|[[سوره مجادله]]
 +
|۲۲
 +
|۱۰۶
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۵۹
 +
|[[سوره حشر]]
 +
|۲۴
 +
|۱۰۱
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۰
 +
|[[سوره ممتحنه]]
 +
|۱۳
 +
|۹۱
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۱
 +
|[[سوره صف]]
 +
|۱۴
 +
|۱۱۱
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۲
 +
|[[سوره جمعه]]
 +
|۱۱
 +
|۱۰۹
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۳
 +
|[[سوره منافقون]]
 +
|۱۱
 +
|۱۰۵
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۴
 +
|[[سوره تغابن]]
 +
|۱۸
 +
|۱۱۰
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۵
 +
|[[سوره طلاق]]
 +
|۱۲
 +
|۹۹
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۶
 +
|[[سوره تحریم]]
 +
|۱۲
 +
|۱۰۸
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۶۷
 +
|[[سوره ملک]]
 +
|۳۰
 +
|۷۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۶۸
 +
|[[سوره قلم]]
 +
|۵۲
 +
|۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۶۹
 +
|[[سوره الحاقة]]
 +
|۵۲
 +
|۷۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۰
 +
|[[سوره معارج]]
 +
|۴۴
 +
|۷۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۱
 +
|[[سوره نوح]]
 +
|۲۸
 +
|۷۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۲
 +
|[[سوره جن]]
 +
|۲۸
 +
|۴۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۳
 +
|[[سوره مزمل]]
 +
|۲۰
 +
|۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۴
 +
|[[سوره مدثر]]
 +
|۵۶
 +
|۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۵
 +
|[[سوره قيامة]]
 +
|۴۰
 +
|۳۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۶
 +
|[[سوره انسان]]
 +
|۳۱
 +
|۹۸
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۷۷
 +
|[[سوره مرسلات]]
 +
|۵۰
 +
|۳۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۸
 +
|[[سوره نبا]]
 +
|۴۰
 +
|۸۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۷۹
 +
|[[سوره نازعات]]
 +
|۴۶
 +
|۸۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۰
 +
|[[سوره عبس]]
 +
|۴۲
 +
|۲۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۱
 +
|[[سوره تکویر]]
 +
|۲۹
 +
|۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۲
 +
|[[سوره انفطار]]
 +
|۱۹
 +
|۸۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۳
 +
|[[سوره مطففین]]
 +
|۳۶
 +
|۸۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۴
 +
|[[سوره انشقاق]]
 +
|۲۵
 +
|۸۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۵
 +
|[[سوره بروج]]
 +
|۲۲
 +
|۲۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۶
 +
|[[سوره الطارق]]
 +
|۱۷
 +
|۳۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۷
 +
|[[سوره اعلی]]
 +
|۱۹
 +
|۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۸
 +
|[[سوره الغاشية]]
 +
|۲۶
 +
|۶۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۸۹
 +
|[[سوره فجر]]
 +
|۳۰
 +
|۱۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۰
 +
|[[سوره بلد]]
 +
|۲۰
 +
|۳۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۱
 +
|[[سوره شمس]]
 +
|۱۵
 +
|۲۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۲
 +
|[[سوره الليل]]
 +
|۲۱
 +
|۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۳
 +
|[[سوره الضحى]]
 +
|۱۱
 +
|۱۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۴
 +
|[[سوره انشراح]]
 +
|۸
 +
|۱۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۵
 +
|[[سوره تین]]
 +
|۸
 +
|۲۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۶
 +
|[[سوره علق]]
 +
|۱۹
 +
|۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۷
 +
|[[سوره قدر]]
 +
|۵
 +
|۲۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۹۸
 +
|[[سوره بينة]]
 +
|۸
 +
|۱۰۰
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۹۹
 +
|[[سوره زلزال]]
 +
|۸
 +
|۹۳
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۱۰۰
 +
|[[سوره عادیات]]
 +
|۱۱
 +
|۱۴
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۱
 +
|[[سوره قارعة]]
 +
|۱۱
 +
|۳۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۲
 +
|[[سوره تکاثر]]
 +
|۸
 +
|۱۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۳
 +
|[[سوره عصر]]
 +
|۳
 +
|۱۳
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۴
 +
|[[سوره الهمزة]]
 +
|۹
 +
|۳۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۵
 +
|[[سوره فیل]]
 +
|۵
 +
|۱۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۶
 +
|[[سوره قریش]]
 +
|۴
 +
|۲۹
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۷
 +
|[[سوره ماعون]]
 +
|۷
 +
|۱۷
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۸
 +
|[[سوره کوثر]]
 +
|۳
 +
|۱۵
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۰۹
 +
|[[سوره کافرون]]
 +
|۶
 +
|۱۸
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۱۰
 +
|[[سوره نصر]]
 +
|۳
 +
|۱۰۲
 +
|مدینه
 +
|-
 +
|۱۱۱
 +
|[[سوره مسد]]
 +
|۵
 +
|۶
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۱۲
 +
|[[سوره اخلاص]]
 +
|۴
 +
|۲۲
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۱۳
 +
|[[سوره فلق]]
 +
|۵
 +
|۲۰
 +
|مکه
 +
|-
 +
|۱۱۴
 +
|[[سوره ناس]]
 +
|۶
 +
|۲۱
 +
|مکه
 +
|-
 +
|}
 +
|}
 +
</center>
  
−
'''نویسنده:''' محمد هادی معرفت
+
==پانویس==
−
 
+
<references />
−
==ترتیب نزول سوره ها==
+
==منابع==
−
 
 
−
در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که مورد اعتماد بزرگان است و عمدتا از [[ابن عباس]] نقل شده است. مانند روایتی که احمد بن ابی یعقوب کاتب، معروف به [[ابن واضح یعقوبی]] (متوفای 292) در تاریخ خود از [[محمد بن سائب کلبی]] از ابی صالح از ابن عباس نقل می کند.<ref> [[تاریخ یعقوبی]]، ج 2، ص 26 و 35.</ref> و یا روایتی که محمد بن اسحاق وراق، معروف به [[ابن ندیم]] (متوفای 385) در [[کتاب الفهرست]] خود آورده است.<ref> ابن الندیم، الفهرست، فن سوم از مقاله اول، ص 47-43.</ref>  
 
−
 
 
−
و یا [[علامه طبرسی]] صاحب تفسیر از شیخ خود ابومحمد مهدی بن نزار حسینی قاینی از علامه قرن پنجم حافظ کبیر عبیدالله بن عبدالله بن احمد، معروف به [[حاکم حسکانی نیشابوری]] صاحب کتاب «[[شواهد التنزیل]] »روایت ترتیب را از ابن عباس آورده است.
 
−
 
 
−
و نیز از کتاب «[[الایضاح]] »استاد [[احمد زاهد]] روایتی را نقل کرده است.<ref> تفسیر طبرسی، ج 10، ص 406-405. نیز رجوع شود به شواهد التنزیل، ج 2، ص 311 به بعد.</ref> و نیز امام [[بدرالدین زرکشی]]، اولین محقق مسایل قرآنی (متوفای 794) در کتاب خود «[[البرهان فی علوم القرآن]]» که در سال 773 آن را نگاشته، تفصیلا روایات ترتیب را آورده است و می گوید: «هذا نزل من القرآن و علیه استقرت الروایة من الثقات».<ref> البرهان، ج 1، ص 193.</ref>
 
−
 
 
−
و بالاخره جلال الدین [[سیوطی]]، علامه عصر خود (متوفای 911) در کتاب معروف خود «الاتقان»این روایات را آورده است، و از ابوالحسن بن حصار، در این زمینه منظومه ای می آورد که در کتاب الناسخ والمنسوخ وی درج شده است. سیوطی روایت ترتیب را از جابر بن زید<ref> جابر بن زید، از فقهای بنام [[بصره]] و از بزرگان [[تابعین]] بشمار می رود. از [[ابن عباس]] و [[عکرمه]] روایت کرده است. وفات او به سال 103 اتفاق افتاده است. روز وفات او قتاده گفت: «امروز داناترین اهل عراق وفات نمود».</ref> نیز می آورد که تکمیل کننده روایت ابن عباس بشمار می رود.<ref> الاتقان، ج 1، ص 29-22.</ref>
 
−
 
 
−
علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن، متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود. چنان که [[سوره علق]] تا پنج آیه در آغاز بعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین [[سوره مدثر]] و [[سوره مزمل]] و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که طبرسی در [[مجمع البیان]] (ج 10 ص 405) از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.
 
−
 
 
−
ترتیب سوره ها طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه های متعدد قابل اعتماد،<ref> زرکشی [[سوره صف]] را بعد از [[سوره تحريم]] و قبل از [[سوره جمعه]] و سوره برائت را قبل از مائده و مائده را آخرین سوره قرار داده است.</ref> عبارت است از:
 
−
 
 
−
ترتيب نزول - ترتيب موجود - اسم سوره
 
−
 
 
−
1 - 96 - علق
 
−
 
 
−
2 - 68 - قلم
 
−
 
 
−
3 - 73 - مزمل
 
−
 
 
−
4 - 74 - مدثر
 
−
 
 
−
5 - 1 - فاتحه
 
−
 
 
−
6 - 111 - مسد(تبت)
 
−
 
 
−
7 - 81 - تکویر
 
−
 
 
−
8 - 87 - اعلی
 
−
 
 
−
9 - 92 - لیل
 
−
 
 
−
10 - 89 - فجر
 
−
 
 
−
11 - 93 - ضحی
 
−
 
 
−
12 - 94 - شرح
 
−
 
 
−
13 - 103 - عصر
 
−
 
 
−
14 - 100 - عادیات
 
−
 
 
−
15 - 108 - کوثر
 
−
 
 
−
16 - 102 - تکاثر             
 
−
 
 
−
17 - 107 - ماعون
 
−
 
 
−
18 - 109 - کافرون
 
−
 
 
−
19 - 105 - فیل
 
−
 
 
−
20 - 113 - فلق
 
−
 
 
−
21 - 114 - ناس
 
−
 
 
−
22 - 112 - اخلاص
 
  
−
23 - 53 - نجم
+
*علوم قرآنی، محمد هادی معرفت
 +
*تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت
  
−
24 - 80 - عبس
+
{{قرآن}}
−
 
+
{{سنجش کیفی
−
25 - 97 - قدر
+
|سنجش=نشده
−
 
+
|شناسه= خوب
−
26 - 91 - شمس
+
|عنوان بندی مناسب=
−
 
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها=
−
27 - 85 - بروج
+
|رعایت سطح مخاطب عام=
−
 
+
|رعایت ادبیات دانشنامه ای=
−
28 - 95 - تین
+
|جامعیت=
−
 
+
|رعایت اختصار=
−
29 - 106 - قریش
+
|سیر منطقی=
−
 
+
}}
−
30 - 101 - قارعه
 
−
 
 
−
31 - 75 - قیامه
 
−
 
 
−
32 - 104 - همزه
 
−
 
 
−
33 - 77 - مرسلات
 
−
 
 
−
43 - 50 - ق
 
−
 
 
−
35 - 90 - بلد
 
−
 
 
−
36 - 86 - طارق
 
−
 
 
−
37 - 54 - قمر
 
−
 
 
−
38 - 38 - ص
 
−
 
 
−
39 - 7 - اعراف
 
−
 
 
−
40 - 72 - جن
 
−
 
 
−
41 - 36 - یس
 
−
 
 
−
42 - 25 - فرقان
 
−
 
 
−
43 - 35 - فاطر
 
−
 
 
−
44 - 19 - مریم
 
−
 
 
−
45 - 20 - طه
 
−
 
 
−
46 - 56 - واقعه
 
−
 
 
−
47 - 26 - شعراء
 
−
 
 
−
48 - 27 - نمل
 
−
 
 
−
49 - 28 - قصص
 
−
 
 
−
50 - 17 - اسراء
 
−
 
 
−
51 - 10 - یونس
 
−
 
 
−
52 - 11 - هود
 
−
 
 
−
53 - 12 - یوسف
 
−
 
 
−
54 - 15 - حجر
 
−
 
 
−
55 - 6 - انعام
 
−
 
 
−
56 - 37 - صافات
 
−
 
 
−
57 - 31 - لقمان
 
−
 
 
−
58 - 34 - سبا
 
−
 
 
−
59 - 39 - زمر
 
−
 
 
−
60 - 40 - غافر(مؤمن)
 
−
 
 
−
61 - 41 - فصلت
 
−
 
 
−
62 - 42 - شوری
 
−
 
 
−
63 - 43 - زخرف
 
−
 
 
−
64 - 44 - دخان
 
−
 
 
−
65 - 45 - جائیه
 
−
 
 
−
66 - 46 - احقف
 
−
 
 
−
67 - 51 - ذاریات
 
−
 
 
−
68 - 88 - غاشیه
 
−
 
 
−
69 - 18 - کهف
 
−
 
 
−
70 - 16 - نحل
 
−
 
 
−
71 - 71 - نوح
 
−
 
 
−
72 - 14 - ابراهیم
 
−
 
 
−
73 - 21 - انبیا
 
−
 
 
−
74 - 32 - مؤمنون
 
−
 
 
−
75 - 32 - سجده
 
−
 
 
−
76 - 52 - طور
 
−
 
 
−
77 - 67 - ملک
 
−
 
 
−
78 - 69 - حاقه
 
−
 
 
−
79 - 70 - معارج
 
−
 
 
−
80 - 78 - نبا
 
−
 
 
−
81 - 79 - نازعات
 
−
 
 
−
82 - 82 - انفطار
 
−
 
 
−
83 - 84 - انشقاق
 
−
 
 
−
84 - 30 - روم
 
−
 
 
−
85 - 29 - عنکبوت
 
−
 
 
−
86 - 83 - مطففین
 
−
 
 
−
سوره‌های - مدنی(28 - سوره)
 
−
 
 
−
87 - 2 - بقره
 
−
 
 
−
88 - 8 - انفال
 
−
 
 
−
89 - 3 - آل - عمران
 
−
 
 
−
90 - 33 - احزاب
 
−
 
 
−
91 - 60 - ممتحنه
 
−
 
 
−
92 - 4 - نساء
 
−
 
 
−
93 - 99 - زلزال
 
−
 
 
−
94 - 57 - حدید
 
−
 
 
−
95 - 47 - محمد
 
−
 
 
−
96 - 13 - رعد
 
−
 
 
−
97 - 55 - رحمان
 
−
 
 
−
98 - 76 - انسان(دهر)
 
−
 
 
−
99 - 65 - طلاق
 
−
 
 
−
100 - 97 - بینه
 
−
 
 
−
101 - 59 - حشر
 
−
 
 
−
102 - 110 - نصر
 
−
 
 
−
103 - 24 - نور
 
−
 
 
−
104 - 22 - حج
 
−
 
 
−
105 - 63 - منافقون
 
−
 
 
−
106 - 58 - مجادله
 
−
 
 
−
107 - 49 - حجرات
 
−
 
 
−
108 - 66 - تحریم
 
−
 
 
−
109 - 62 - جمعه
 
−
 
 
−
110 - 64 - تغابن
 
−
 
 
−
111 - 61 - صف
 
−
 
 
−
112 - 48 - فتح
 
−
 
 
−
113 - 5 - مائده
 
−
 
 
−
114 - 9 - توبه(برائت)
 
−
 
 
−
 
 
−
==پانویس ==
 
−
<references />
 
  
 +
[[Category:علوم قرآنی]]
 
[[Category:تاریخ قرآن]]
 
[[Category:تاریخ قرآن]]
 
[[Category:آیات و سور]]
 
[[Category:آیات و سور]]
 +
[[Category:سوره های قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۵

Confirm3.jpg

چیدمان سوره‌ها در قرآنهای مرسوم، بر اساس ترتیب نزول نیست، اما دانشمندان علوم قرآنی توانسته اند با توجه به روایاتی که ترتیب نزول سوره های قرآن را بیان نموده است، تا اندازه ای به ترتیب نزول این سوره ها دست پیدا کنند و از آن در تفسیر و فقه و تاریخ و... بهره ببرند.

فهرست ترتیب نزول

در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که عمدتا از ابن عباس نقل شده و مورد اعتماد بزرگان است.[۱]

علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن،[۲] متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که سوره علق تا پنج آیه در آغاز بعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین سوره مدثر و سوره مزمل و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که طبرسی در مجمع البیان از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.[۳]

آیت الله معرفت در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.[۴]

برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید

ردیف نام سوره شمار آیه‌ها ترتیب نزول محل نزول
۱ سوره حمد ۷ ۵ مکه
۲ سوره بقره ۲۸۶ ۸۷ مدینه
۳ سوره آل عمران ۲۰۰ ۸۹ مدینه
۴ سوره نساء ۱۷۶ ۹۲ مدینه
۵ سوره مائده ۱۲۰ ۱۱۳ مدینه
۶ سوره انعام ۱۶۵ ۵۵ مکه
۷ سوره اعراف ۲۰۶ ۳۹ مکه
۸ سوره انفال ۷۵ ۸۸ مدینه
۹ سوره توبه ۱۲۹ ۱۱۴ مدینه
۱۰ سوره یونس ۱۰۹ ۵۱ مکه
۱۱ سوره هود ۱۲۳ ۵۲ مکه
۱۲ سوره یوسف ۱۱۱ ۵۳ مکه
۱۳ سوره رعد ۴۳ ۹۶ مدینه
۱۴ سوره ابراهیم ۵۲ ۷۲ مکه
۱۵ سوره حجر ۹۹ ۵۴ مکه
۱۶ سوره نحل ۱۲۸ ۷۰ مکه
۱۷ سوره اسراء ۱۱۱ ۵۰ مکه
۱۸ سوره کهف ۱۱۰ ۶۹ مکه
۱۹ سوره مریم ۹۸ ۴۴ مکه
۲۰ سوره طه ۱۳۵ ۴۵ مکه
۲۱ سوره انبیاء ۱۱۲ ۷۳ مکه
۲۲ سوره حج ۷۸ ۱۰۴ مدینه
۲۳ سوره مؤمنون ۱۱۸ ۷۴ مکه
۲۴ سوره نور ۶۴ ۱۰۳ مدینه
۲۵ سوره فرقان ۷۷ ۴۲ مکه
۲۶ سوره شعراء ۲۲۷ ۴۷ مکه
۲۷ سوره نمل ۹۳ ۴۸ مکه
۲۸ سوره قصص ۸۸ ۴۹ مکه
۲۹ سوره عنکبوت ۶۹ ۸۵ مکه
۳۰ سوره روم ۶۰ ۸۴ مکه
۳۱ سوره لقمان ۳۴ ۵۷ مکه
۳۲ سوره سجده ۳۰ ۷۵ مکه
۳۳ سوره احزاب ۷۳ ۹۰ مدینه
۳۴ سوره سبا ۵۴ ۵۸ مکه
۳۵ سوره فاطر ۴۵ ۴۳ مکه
۳۶ سوره یس ۸۳ ۴۱ مکه
۳۷ سوره صافات ۱۸۲ ۵۶ مکه
۳۸ سوره ص ۸۸ ۳۸ مکه
۳۹ سوره زمر ۷۵ ۵۹ مکه
۴۰ سوره غافر ۸۵ ۶۰ مکه
۴۱ سوره فصلت ۵۴ ۶۱ مکه
۴۲ سوره شوری ۵۳ ۶۲ مکه
۴۳ سوره زخرف ۸۹ ۶۳ مکه
۴۴ سوره دخان ۵۹ ۶۴ مکه
۴۵ سوره جاثيه ۳۷ ۶۵ مکه
۴۶ سوره احقاف ۳۵ ۶۶ مکه
۴۷ سوره محمد ۳۸ ۹۵ مدینه
۴۸ سوره فتح ۲۹ ۱۱۲ مدینه
۴۹ سوره حجرات ۱۸ ۱۰۷ مدینه
۵۰ سوره ق ۴۵ ۳۴ مکه
۵۱ سوره ذاریات ۶۰ ۶۷ مکه
۵۲ سوره طور ۴۹ ۷۶ مکه
۵۳ سوره نجم ۶۲ ۲۳ مکه
۵۴ سوره قمر ۵۵ ۳۷ مکه
۵۵ سوره الرحمن ۷۸ ۹۷ مدینه
۵۶ سوره واقعه ۹۶ ۴۶ مکه
۵۷ سوره حدید ۲۹ ۹۴ مدینه
۵۸ سوره مجادله ۲۲ ۱۰۶ مدینه
۵۹ سوره حشر ۲۴ ۱۰۱ مدینه
۶۰ سوره ممتحنه ۱۳ ۹۱ مدینه
۶۱ سوره صف ۱۴ ۱۱۱ مدینه
۶۲ سوره جمعه ۱۱ ۱۰۹ مدینه
۶۳ سوره منافقون ۱۱ ۱۰۵ مدینه
۶۴ سوره تغابن ۱۸ ۱۱۰ مدینه
۶۵ سوره طلاق ۱۲ ۹۹ مدینه
۶۶ سوره تحریم ۱۲ ۱۰۸ مدینه
۶۷ سوره ملک ۳۰ ۷۷ مکه
۶۸ سوره قلم ۵۲ ۲ مکه
۶۹ سوره الحاقة ۵۲ ۷۸ مکه
۷۰ سوره معارج ۴۴ ۷۹ مکه
۷۱ سوره نوح ۲۸ ۷۱ مکه
۷۲ سوره جن ۲۸ ۴۰ مکه
۷۳ سوره مزمل ۲۰ ۳ مکه
۷۴ سوره مدثر ۵۶ ۴ مکه
۷۵ سوره قيامة ۴۰ ۳۱ مکه
۷۶ سوره انسان ۳۱ ۹۸ مدینه
۷۷ سوره مرسلات ۵۰ ۳۳ مکه
۷۸ سوره نبا ۴۰ ۸۰ مکه
۷۹ سوره نازعات ۴۶ ۸۱ مکه
۸۰ سوره عبس ۴۲ ۲۴ مکه
۸۱ سوره تکویر ۲۹ ۷ مکه
۸۲ سوره انفطار ۱۹ ۸۲ مکه
۸۳ سوره مطففین ۳۶ ۸۶ مکه
۸۴ سوره انشقاق ۲۵ ۸۳ مکه
۸۵ سوره بروج ۲۲ ۲۷ مکه
۸۶ سوره الطارق ۱۷ ۳۶ مکه
۸۷ سوره اعلی ۱۹ ۸ مکه
۸۸ سوره الغاشية ۲۶ ۶۸ مکه
۸۹ سوره فجر ۳۰ ۱۰ مکه
۹۰ سوره بلد ۲۰ ۳۵ مکه
۹۱ سوره شمس ۱۵ ۲۶ مکه
۹۲ سوره الليل ۲۱ ۹ مکه
۹۳ سوره الضحى ۱۱ ۱۱ مکه
۹۴ سوره انشراح ۸ ۱۲ مکه
۹۵ سوره تین ۸ ۲۸ مکه
۹۶ سوره علق ۱۹ ۱ مکه
۹۷ سوره قدر ۵ ۲۵ مکه
۹۸ سوره بينة ۸ ۱۰۰ مدینه
۹۹ سوره زلزال ۸ ۹۳ مدینه
۱۰۰ سوره عادیات ۱۱ ۱۴ مکه
۱۰۱ سوره قارعة ۱۱ ۳۰ مکه
۱۰۲ سوره تکاثر ۸ ۱۶ مکه
۱۰۳ سوره عصر ۳ ۱۳ مکه
۱۰۴ سوره الهمزة ۹ ۳۲ مکه
۱۰۵ سوره فیل ۵ ۱۹ مکه
۱۰۶ سوره قریش ۴ ۲۹ مکه
۱۰۷ سوره ماعون ۷ ۱۷ مکه
۱۰۸ سوره کوثر ۳ ۱۵ مکه
۱۰۹ سوره کافرون ۶ ۱۸ مکه
۱۱۰ سوره نصر ۳ ۱۰۲ مدینه
۱۱۱ سوره مسد ۵ ۶ مکه
۱۱۲ سوره اخلاص ۴ ۲۲ مکه
۱۱۳ سوره فلق ۵ ۲۰ مکه
۱۱۴ سوره ناس ۶ ۲۱ مکه

پانویس

  1. ↑ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۶ و ۳۵؛ الفهرست ابن ندیم، ص ۴۷-۴۳؛ تفسیر طبرسی، ج ۱۰، ص ۴۰۶-۴۰۵؛ شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۳۱۱ به بعد؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۹-۲۲.
  2. ↑ علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۸۹.
  3. ↑ مجمع البیان، ج ۱۰ ص ۴۰۵.
  4. ↑ علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۹۰.

منابع

  • علوم قرآنی، محمد هادی معرفت
  • تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن


برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=ترتیب_نزول_سوره_ها&oldid=141464»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا