سنجش مقاله انجام نشده است

ترتیب نزول سوره ها: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(اصلاح تعدادی از لینکهای جدول ترتیب سوره ها)
 
(۱۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{بخشی از یک کتاب}}
+
{{خوب}}
 +
چیدمان [[سوره|سوره‌ها]] در [[قرآن|قرآنهای]] مرسوم، بر اساس ترتیب [[نزول قرآن|نزول]] نیست، اما دانشمندان [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] توانسته اند با توجه به روایاتی که ترتیب نزول سوره های قرآن را بیان نموده است، تا اندازه ای به ترتیب نزول این سوره ها دست پیدا کنند و از آن در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[فقه]] و [[تاریخ]] و... بهره ببرند. 
  
 +
==فهرست ترتیب نزول==
 +
در ترتیب نزول [[سوره]] ها روایاتی در دست است که عمدتا از [[ابن عباس]] نقل شده و مورد اعتماد بزرگان است.<ref> تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۶ و ۳۵؛ الفهرست ابن ندیم، ص ۴۷-۴۳؛ تفسیر طبرسی، ج ۱۰، ص ۴۰۶-۴۰۵؛ شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۳۱۱ به بعد؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۹-۲۲.</ref>
  
 +
[[شیخ طبرسی|علامه طبرسی]] و دیگر بزرگان فن،<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۸۹.</ref> متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که [[سوره علق]] تا پنج آیه در آغاز [[بعثت]] نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین [[سوره مدثر]] و [[سوره مزمل]] و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که [[طبرسی]] در [[مجمع البیان]] از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.<ref> مجمع البیان، ج ۱۰ ص ۴۰۵.</ref>
  
 +
آیت الله معرفت در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از [[سوره های مکی و مدنی]] و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۹۰.</ref><center>
  
−
'''منبع:''' علوم قرآنی
+
<small>برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید</small>
−
 
 
−
'''نویسنده:''' محمد هادی معرفت
 
−
 
 
−
==ترتیب نزول سوره ها==
 
−
 
 
−
در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که مورد اعتماد بزرگان است و عمدتا از [[ابن عباس]] نقل شده است. مانند روایتی که احمد بن ابی یعقوب کاتب، معروف به [[ابن واضح یعقوبی]] (متوفای 292) در تاریخ خود از [[محمد بن سائب کلبی]] از ابی صالح از ابن عباس نقل می کند.<ref> [[تاریخ یعقوبی]]، ج 2، ص 26 و 35.</ref> و یا روایتی که محمد بن اسحاق وراق، معروف به [[ابن ندیم]] (متوفای 385) در [[کتاب الفهرست]] خود آورده است.<ref> ابن الندیم، الفهرست، فن سوم از مقاله اول، ص 47-43.</ref>
 
−
 
 
−
و یا [[علامه طبرسی]] صاحب تفسیر از شیخ خود ابومحمد مهدی بن نزار حسینی قاینی از علامه قرن پنجم حافظ کبیر عبیدالله بن عبدالله بن احمد، معروف به [[حاکم حسکانی نیشابوری]] صاحب کتاب «[[شواهد التنزیل]] »روایت ترتیب را از ابن عباس آورده است.
 
−
 
 
−
و نیز از کتاب «[[الایضاح]] »استاد [[احمد زاهد]] روایتی را نقل کرده است.<ref> تفسیر طبرسی، ج 10، ص 406-405. نیز رجوع شود به شواهد التنزیل، ج 2، ص 311 به بعد.</ref> و نیز امام [[بدرالدین زرکشی]]، اولین محقق مسایل قرآنی (متوفای 794) در کتاب خود «[[البرهان فی علوم القرآن]]» که در سال 773 آن را نگاشته، تفصیلا روایات ترتیب را آورده است و می گوید: «هذا نزل من القرآن و علیه استقرت الروایة من الثقات».<ref> البرهان، ج 1، ص 193.</ref>
 
−
 
 
−
و بالاخره جلال الدین [[سیوطی]]، علامه عصر خود (متوفای 911) در کتاب معروف خود «الاتقان»این روایات را آورده است، و از ابوالحسن بن حصار، در این زمینه منظومه ای می آورد که در کتاب الناسخ والمنسوخ وی درج شده است. سیوطی روایت ترتیب را از جابر بن زید<ref> جابر بن زید، از فقهای بنام [[بصره]] و از بزرگان [[تابعین]] بشمار می رود. از [[ابن عباس]] و [[عکرمه]] روایت کرده است. وفات او به سال 103 اتفاق افتاده است. روز وفات او قتاده گفت: «امروز داناترین اهل عراق وفات نمود».</ref> نیز می آورد که تکمیل کننده روایت ابن عباس بشمار می رود.<ref> الاتقان، ج 1، ص 29-22.</ref>
 
−
 
 
−
علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن، متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود. چنان که [[سوره علق]] تا پنج آیه در آغاز بعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین [[سوره مدثر]] و [[سوره مزمل]] و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که طبرسی در [[مجمع البیان]] (ج 10 ص 405) از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.
 
−
 
 
−
ترتیب سوره ها طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه های متعدد قابل اعتماد،<ref> زرکشی [[سوره صف]] را بعد از [[سوره تحريم]] و قبل از [[سوره جمعه]] و سوره برائت را قبل از مائده و مائده را آخرین سوره قرار داده است.</ref> عبارت است از:
 
−
 
 
−
 
 
−
<center>
 
 
{|
 
{|
 
|
 
|
−
{|class="wikitable sortable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;"
+
{| class="wikitable sortable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;"
 
!ردیف
 
!ردیف
 
!نام سوره
 
!نام سوره
سطر ۳۴: سطر ۲۰:
 
|-
 
|-
 
|۱
 
|۱
−
|[[سوره فاتحه]]
+
|[[سوره حمد]]
 
|۷
 
|۷
 
|۵
 
|۵
سطر ۷۰: سطر ۵۶:
 
|-
 
|-
 
|۷
 
|۷
−
|[[سوره اعراف|اعراف]]
+
|[[سوره اعراف]]
 
|۲۰۶
 
|۲۰۶
 
|۳۹
 
|۳۹
سطر ۸۸: سطر ۷۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۰
 
|۱۰
−
|[[سوره یونس|یونس]]  
+
|[[سوره یونس]]
 
|۱۰۹
 
|۱۰۹
 
|۵۱
 
|۵۱
سطر ۹۴: سطر ۸۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۱
 
|۱۱
−
|[[سوره هود|هود]]
+
|[[سوره هود]]
 
|۱۲۳
 
|۱۲۳
 
|۵۲
 
|۵۲
سطر ۱۰۰: سطر ۸۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۲
 
|۱۲
−
|[[سوره یوسف|یوسف]]  
+
|[[سوره یوسف]]
 
|۱۱۱
 
|۱۱۱
 
|۵۳
 
|۵۳
سطر ۱۰۶: سطر ۹۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۳
 
|۱۳
−
|[[سوره الرعد]]
+
|[[سوره رعد]]
 
|۴۳
 
|۴۳
 
|۹۶
 
|۹۶
سطر ۱۱۲: سطر ۹۸:
 
|-
 
|-
 
|۱۴
 
|۱۴
−
|[[سوره ابراهیم|ابراهیم]]
+
|[[سوره ابراهیم]]
 
|۵۲
 
|۵۲
 
|۷۲
 
|۷۲
سطر ۱۱۹: سطر ۱۰۵:
 
|۱۵
 
|۱۵
 
|[[سوره حجر]]
 
|[[سوره حجر]]
−
|۹۹  
+
|۹۹
 
|۵۴
 
|۵۴
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۲۵: سطر ۱۱۱:
 
|۱۶
 
|۱۶
 
|[[سوره نحل]]
 
|[[سوره نحل]]
−
|۱۲۸  
+
|۱۲۸
 
|۷۰
 
|۷۰
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۳۸: سطر ۱۲۴:
 
|[[سوره کهف]]
 
|[[سوره کهف]]
 
|۱۱۰
 
|۱۱۰
−
|۶۹  
+
|۶۹
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۱۹
 
|۱۹
−
|[[سوره مریم|مریم]]
+
|[[سوره مریم]]
 
|۹۸
 
|۹۸
−
|۴۴  
+
|۴۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
سطر ۱۶۰: سطر ۱۴۶:
 
|-
 
|-
 
|۲۲
 
|۲۲
−
|[[سوره حج|حج]]
+
|[[سوره حج]]
−
|۷۸  
+
|۷۸
 
|۱۰۴
 
|۱۰۴
 
|مدینه
 
|مدینه
سطر ۱۶۷: سطر ۱۵۳:
 
|۲۳
 
|۲۳
 
|[[سوره مؤمنون]]
 
|[[سوره مؤمنون]]
−
|۱۱۸  
+
|۱۱۸
 
|۷۴
 
|۷۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۲۴
 
|۲۴
−
|[[سوره نور|نور]]
+
|[[سوره نور]]
−
|۶۴  
+
|۶۴
 
|۱۰۳
 
|۱۰۳
 
|مدینه
 
|مدینه
سطر ۱۷۹: سطر ۱۶۵:
 
|۲۵
 
|۲۵
 
|[[سوره فرقان]]
 
|[[سوره فرقان]]
−
|۷۷  
+
|۷۷
 
|۴۲
 
|۴۲
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۸۵: سطر ۱۷۱:
 
|۲۶
 
|۲۶
 
|[[سوره شعراء]]
 
|[[سوره شعراء]]
−
|۲۲۷  
+
|۲۲۷
 
|۴۷
 
|۴۷
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۹۱: سطر ۱۷۷:
 
|۲۷
 
|۲۷
 
|[[سوره نمل]]
 
|[[سوره نمل]]
−
|۹۳  
+
|۹۳
 
|۴۸
 
|۴۸
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۹۷: سطر ۱۸۳:
 
|۲۸
 
|۲۸
 
|[[سوره قصص]]
 
|[[سوره قصص]]
−
|۸۸  
+
|۸۸
 
|۴۹
 
|۴۹
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۲۹
 
|۲۹
−
|[[سوره عنکبوت|عنکبوت]]  
+
|[[سوره عنکبوت]]
−
|۶۹  
+
|۶۹
 
|۸۵
 
|۸۵
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۰
 
|۳۰
−
|[[سوره روم|روم]]  
+
|[[سوره روم]]
−
|۶۰  
+
|۶۰
 
|۸۴
 
|۸۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۱
 
|۳۱
−
|[[سوره لقمان|لقمان]]  
+
|[[سوره لقمان]]
−
|۳۴  
+
|۳۴
 
|۵۷
 
|۵۷
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۲
 
|۳۲
−
|[[سوره سجدة|سجدة]]  
+
|[[سوره سجده]]
−
|۳۰  
+
|۳۰
 
|۷۵
 
|۷۵
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۳
 
|۳۳
−
|[[سوره احزاب]]  
+
|[[سوره احزاب]]
−
|۷۳  
+
|۷۳
 
|۹۰
 
|۹۰
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۳۴
 
|۳۴
−
|[[سوره سبأ]]  
+
|[[سوره سبا]]
−
|۵۴  
+
|۵۴
 
|۵۸
 
|۵۸
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۵
 
|۳۵
−
|[[سوره فاطر]]  
+
|[[سوره فاطر]]
−
|۴۵  
+
|۴۵
 
|۴۳
 
|۴۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۶
 
|۳۶
−
|[[سوره یس]]  
+
|[[سوره یس]]
−
|۸۳  
+
|۸۳
 
|۴۱
 
|۴۱
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۷
 
|۳۷
−
|[[سوره صافات]]  
+
|[[سوره صافات]]
−
|۱۸۲  
+
|۱۸۲
 
|۵۶
 
|۵۶
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۸
 
|۳۸
−
|[[سوره ص|ص]]  
+
|[[سوره ص]]
−
|۸۸  
+
|۸۸
 
|۳۸
 
|۳۸
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۹
 
|۳۹
−
|[[سوره زمر]]  
+
|[[سوره زمر]]
−
|۷۵  
+
|۷۵
 
|۵۹
 
|۵۹
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۰
 
|۴۰
−
|[[سوره غافر]]  
+
|[[سوره غافر]]
−
|۸۵  
+
|۸۵
 
|۶۰
 
|۶۰
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۱
 
|۴۱
−
|[[سوره فصلت]]  
+
|[[سوره فصلت]]
−
|۵۴  
+
|۵۴
 
|۶۱
 
|۶۱
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۲
 
|۴۲
−
|[[سوره شوری]]  
+
|[[سوره شوری]]
−
|۵۳  
+
|۵۳
 
|۶۲
 
|۶۲
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۳
 
|۴۳
−
|[[سوره زخرف]]  
+
|[[سوره زخرف]]
−
|۸۹  
+
|۸۹
 
|۶۳
 
|۶۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۴
 
|۴۴
−
|[[سوره دخان]]  
+
|[[سوره دخان]]
−
|۵۹  
+
|۵۹
 
|۶۴
 
|۶۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۵
 
|۴۵
−
|[[سوره جاثیة]]  
+
|[[سوره جاثيه]]
−
|۳۷  
+
|۳۷
 
|۶۵
 
|۶۵
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۶
 
|۴۶
−
|[[سوره احقاف]]  
+
|[[سوره احقاف]]
−
|۳۵  
+
|۳۵
 
|۶۶
 
|۶۶
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۷
 
|۴۷
−
|[[سوره محمد|محمد]]
+
|[[سوره محمد]]
−
|۳۸  
+
|۳۸
 
|۹۵
 
|۹۵
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۴۸
 
|۴۸
−
|[[سوره فتح]]  
+
|[[سوره فتح]]
−
|۲۹  
+
|۲۹
 
|۱۱۲
 
|۱۱۲
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۴۹
 
|۴۹
−
|[[سوره حجرات]]  
+
|[[سوره حجرات]]
−
|۱۸  
+
|۱۸
 
|۱۰۷
 
|۱۰۷
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۵۰
 
|۵۰
−
|[[سوره ق|ق]]  
+
|[[سوره ق]]
−
|۴۵  
+
|۴۵
−
|۴۳
+
|۳۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۱
 
|۵۱
−
|[[سوره ذاریات]]  
+
|[[سوره ذاریات]]
−
|۶۰  
+
|۶۰
 
|۶۷
 
|۶۷
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۲
 
|۵۲
−
|[[سوره طور]]  
+
|[[سوره طور]]
−
|۴۹  
+
|۴۹
 
|۷۶
 
|۷۶
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۳
 
|۵۳
−
|[[سوره نجم]]  
+
|[[سوره نجم]]
−
|۶۲  
+
|۶۲
 
|۲۳
 
|۲۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۴
 
|۵۴
−
|[[سوره قمر|قمر]]  
+
|[[سوره قمر]]
 
|۵۵
 
|۵۵
 
|۳۷
 
|۳۷
سطر ۳۵۸: سطر ۳۴۴:
 
|-
 
|-
 
|۵۵
 
|۵۵
−
|[[سوره الرحمن]]  
+
|[[سوره الرحمن]]
 
|۷۸
 
|۷۸
 
|۹۷
 
|۹۷
سطر ۳۶۴: سطر ۳۵۰:
 
|-
 
|-
 
|۵۶
 
|۵۶
−
|[[سوره واقعه]]  
+
|[[سوره واقعه]]
 
|۹۶
 
|۹۶
 
|۴۶
 
|۴۶
سطر ۳۷۰: سطر ۳۵۶:
 
|-
 
|-
 
|۵۷
 
|۵۷
−
|[[سوره حدید]]  
+
|[[سوره حدید]]
 
|۲۹
 
|۲۹
 
|۹۴
 
|۹۴
سطر ۳۷۶: سطر ۳۶۲:
 
|-
 
|-
 
|۵۸
 
|۵۸
−
|[[سوره مجادله]]  
+
|[[سوره مجادله]]
−
|۲۲  
+
|۲۲
 
|۱۰۶
 
|۱۰۶
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۵۹
 
|۵۹
−
|[[سوره حَشر]]  
+
|[[سوره حشر]]
−
|۲۴  
+
|۲۴
 
|۱۰۱
 
|۱۰۱
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۶۰
 
|۶۰
−
|[[سوره ممتحنه]]  
+
|[[سوره ممتحنه]]
−
|۱۳  
+
|۱۳
 
|۹۱
 
|۹۱
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۶۱
 
|۶۱
−
|[[سوره صف]]  
+
|[[سوره صف]]
 
|۱۴
 
|۱۴
 
|۱۱۱
 
|۱۱۱
سطر ۴۰۰: سطر ۳۸۶:
 
|-
 
|-
 
|۶۲
 
|۶۲
−
|[[سوره جمعه|جمعه]]  
+
|[[سوره جمعه]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۰۹
 
|۱۰۹
سطر ۴۰۶: سطر ۳۹۲:
 
|-
 
|-
 
|۶۳
 
|۶۳
−
|[[سوره منافقون]]  
+
|[[سوره منافقون]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۰۵
 
|۱۰۵
سطر ۴۱۲: سطر ۳۹۸:
 
|-
 
|-
 
|۶۴
 
|۶۴
−
|[[سوره تغابن]]  
+
|[[سوره تغابن]]
 
|۱۸
 
|۱۸
 
|۱۱۰
 
|۱۱۰
سطر ۴۱۸: سطر ۴۰۴:
 
|-
 
|-
 
|۶۵
 
|۶۵
−
|[[سوره طلاق|طلاق]]  
+
|[[سوره طلاق]]
 
|۱۲
 
|۱۲
 
|۹۹
 
|۹۹
سطر ۴۲۴: سطر ۴۱۰:
 
|-
 
|-
 
|۶۶
 
|۶۶
−
|[[سوره تحریم]]  
+
|[[سوره تحریم]]
 
|۱۲
 
|۱۲
 
|۱۰۸
 
|۱۰۸
سطر ۴۳۰: سطر ۴۱۶:
 
|-
 
|-
 
|۶۷
 
|۶۷
−
|[[سوره ملک|ملک]]  
+
|[[سوره ملک]]
 
|۳۰
 
|۳۰
 
|۷۷
 
|۷۷
سطر ۴۳۶: سطر ۴۲۲:
 
|-
 
|-
 
|۶۸
 
|۶۸
−
|[[سوره قلم|قلم]]  
+
|[[سوره قلم]]
 
|۵۲
 
|۵۲
 
|۲
 
|۲
سطر ۴۴۲: سطر ۴۲۸:
 
|-
 
|-
 
|۶۹
 
|۶۹
−
|[[سوره حاقه]]  
+
|[[سوره الحاقة]]
 
|۵۲
 
|۵۲
 
|۷۸
 
|۷۸
سطر ۴۴۸: سطر ۴۳۴:
 
|-
 
|-
 
|۷۰
 
|۷۰
−
|[[سوره معارج]]  
+
|[[سوره معارج]]
 
|۴۴
 
|۴۴
 
|۷۹
 
|۷۹
سطر ۴۵۴: سطر ۴۴۰:
 
|-
 
|-
 
|۷۱
 
|۷۱
−
|[[سوره نوح|نوح]]
+
|[[سوره نوح]]
 
|۲۸
 
|۲۸
 
|۷۱
 
|۷۱
سطر ۴۶۰: سطر ۴۴۶:
 
|-
 
|-
 
|۷۲
 
|۷۲
−
|[[سوره جن|جن]]
+
|[[سوره جن]]
 
|۲۸
 
|۲۸
 
|۴۰
 
|۴۰
سطر ۴۶۶: سطر ۴۵۲:
 
|-
 
|-
 
|۷۳
 
|۷۳
−
|[[سوره مزمل]]  
+
|[[سوره مزمل]]
 
|۲۰
 
|۲۰
 
|۳
 
|۳
سطر ۴۷۲: سطر ۴۵۸:
 
|-
 
|-
 
|۷۴
 
|۷۴
−
|[[سوره مدثر]]  
+
|[[سوره مدثر]]
 
|۵۶
 
|۵۶
 
|۴
 
|۴
سطر ۴۷۸: سطر ۴۶۴:
 
|-
 
|-
 
|۷۵
 
|۷۵
−
|[[سوره قیامه]]  
+
|[[سوره قيامة]]
 
|۴۰
 
|۴۰
 
|۳۱
 
|۳۱
سطر ۴۸۴: سطر ۴۷۰:
 
|-
 
|-
 
|۷۶
 
|۷۶
−
|[[سوره انسان|انسان]]  
+
|[[سوره انسان]]
−
|۳۱  
+
|۳۱
 
|۹۸
 
|۹۸
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۷۷
 
|۷۷
−
|[[سوره مرسلات]]  
+
|[[سوره مرسلات]]
−
|۵۰  
+
|۵۰
 
|۳۳
 
|۳۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۷۸
 
|۷۸
−
|[[سوره نبأ]]  
+
|[[سوره نبا]]
 
|۴۰
 
|۴۰
 
|۸۰
 
|۸۰
سطر ۵۰۲: سطر ۴۸۸:
 
|-
 
|-
 
|۷۹
 
|۷۹
−
|[[سوره نازعات]]  
+
|[[سوره نازعات]]
 
|۴۶
 
|۴۶
 
|۸۱
 
|۸۱
سطر ۵۰۸: سطر ۴۹۴:
 
|-
 
|-
 
|۸۰
 
|۸۰
−
|[[سوره عبس]]  
+
|[[سوره عبس]]
 
|۴۲
 
|۴۲
 
|۲۴
 
|۲۴
سطر ۵۱۴: سطر ۵۰۰:
 
|-
 
|-
 
|۸۱
 
|۸۱
−
|[[سوره تکویر]]  
+
|[[سوره تکویر]]
 
|۲۹
 
|۲۹
 
|۷
 
|۷
سطر ۵۲۰: سطر ۵۰۶:
 
|-
 
|-
 
|۸۲
 
|۸۲
−
|[[سوره انفطار]]  
+
|[[سوره انفطار]]
 
|۱۹
 
|۱۹
 
|۸۲
 
|۸۲
سطر ۵۲۶: سطر ۵۱۲:
 
|-
 
|-
 
|۸۳
 
|۸۳
−
|[[سوره مطففین]]  
+
|[[سوره مطففین]]
 
|۳۶
 
|۳۶
 
|۸۶
 
|۸۶
سطر ۵۴۴: سطر ۵۳۰:
 
|-
 
|-
 
|۸۶
 
|۸۶
−
|[[سوره طارق]]
+
|[[سوره الطارق]]
 
|۱۷
 
|۱۷
−
|۳۵
+
|۳۶
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
سطر ۵۵۶: سطر ۵۴۲:
 
|-
 
|-
 
|۸۸
 
|۸۸
−
|[[سوره غاشیه]]
+
|[[سوره الغاشية]]
 
|۲۶
 
|۲۶
 
|۶۸
 
|۶۸
سطر ۵۷۴: سطر ۵۶۰:
 
|-
 
|-
 
|۹۱
 
|۹۱
−
|[[سوره شمس|شمس]]
+
|[[سوره شمس]]
 
|۱۵
 
|۱۵
 
|۲۶
 
|۲۶
سطر ۵۸۰: سطر ۵۶۶:
 
|-
 
|-
 
|۹۲
 
|۹۲
−
|[[سوره لیل|لیل]]
+
|[[سوره الليل]]
 
|۲۱
 
|۲۱
 
|۹
 
|۹
سطر ۵۸۶: سطر ۵۷۲:
 
|-
 
|-
 
|۹۳
 
|۹۳
−
|[[سوره ضحی]]
+
|[[سوره الضحى]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۱
سطر ۵۹۲: سطر ۵۷۸:
 
|-
 
|-
 
|۹۴
 
|۹۴
−
|[[سوره شرح]]
+
|[[سوره انشراح]]
 
|۸
 
|۸
 
|۱۲
 
|۱۲
سطر ۶۱۰: سطر ۵۹۶:
 
|-
 
|-
 
|۹۷
 
|۹۷
−
|[[سوره قدر|قدر]]
+
|[[سوره قدر]]
 
|۵
 
|۵
 
|۲۵
 
|۲۵
سطر ۶۱۶: سطر ۶۰۲:
 
|-
 
|-
 
|۹۸
 
|۹۸
−
|[[سوره بینه]]  
+
|[[سوره بينة]]
 
|۸
 
|۸
 
|۱۰۰
 
|۱۰۰
سطر ۶۲۲: سطر ۶۰۸:
 
|-
 
|-
 
|۹۹
 
|۹۹
−
|[[سوره زلزال|زلزال]]
+
|[[سوره زلزال]]
 
|۸
 
|۸
 
|۹۳
 
|۹۳
سطر ۶۲۸: سطر ۶۱۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۰
 
|۱۰۰
−
|[[سوره عادیات]]  
+
|[[سوره عادیات]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۴
 
|۱۴
سطر ۶۳۴: سطر ۶۲۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۱
 
|۱۰۱
−
|[[سوره قارعة]]  
+
|[[سوره قارعة]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۳۰
 
|۳۰
سطر ۶۴۰: سطر ۶۲۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۲
 
|۱۰۲
−
|[[سوره تکاثر]]  
+
|[[سوره تکاثر]]
 
|۸
 
|۸
 
|۱۶
 
|۱۶
سطر ۶۴۶: سطر ۶۳۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۳
 
|۱۰۳
−
|[[سوره عصر|عصر]]  
+
|[[سوره عصر]]
 
|۳
 
|۳
 
|۱۳
 
|۱۳
سطر ۶۵۲: سطر ۶۳۸:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۴
 
|۱۰۴
−
|[[سوره همزه|همزه]]
+
|[[سوره الهمزة]]
 
|۹
 
|۹
 
|۳۲
 
|۳۲
سطر ۶۵۸: سطر ۶۴۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۵
 
|۱۰۵
−
|[[سوره فیل|فیل]]
+
|[[سوره فیل]]
 
|۵
 
|۵
 
|۱۹
 
|۱۹
سطر ۶۶۴: سطر ۶۵۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۶
 
|۱۰۶
−
|[[سوره قریش|قریش]]  
+
|[[سوره قریش]]
 
|۴
 
|۴
 
|۲۹
 
|۲۹
سطر ۶۷۰: سطر ۶۵۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۷
 
|۱۰۷
−
|[[سوره ماعون]]  
+
|[[سوره ماعون]]
 
|۷
 
|۷
 
|۱۷
 
|۱۷
سطر ۶۷۶: سطر ۶۶۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۸
 
|۱۰۸
−
|[[سوره کوثر]]  
+
|[[سوره کوثر]]
 
|۳
 
|۳
 
|۱۵
 
|۱۵
سطر ۶۸۲: سطر ۶۶۸:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۹
 
|۱۰۹
−
|[[سوره کافرون]]  
+
|[[سوره کافرون]]
 
|۶
 
|۶
 
|۱۸
 
|۱۸
سطر ۶۸۸: سطر ۶۷۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۰
 
|۱۱۰
−
|[[سوره نصر]]  
+
|[[سوره نصر]]
 
|۳
 
|۳
 
|۱۰۲
 
|۱۰۲
سطر ۶۹۴: سطر ۶۸۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۱
 
|۱۱۱
−
|[[سوره مسد]]  
+
|[[سوره مسد]]
 
|۵
 
|۵
 
|۶
 
|۶
سطر ۷۰۰: سطر ۶۸۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۲
 
|۱۱۲
−
|[[سوره اخلاص|اخلاص]]  
+
|[[سوره اخلاص]]
 
|۴
 
|۴
 
|۲۲
 
|۲۲
سطر ۷۰۶: سطر ۶۹۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۳
 
|۱۱۳
−
|[[سوره فلق|فلق]]  
+
|[[سوره فلق]]
 
|۵
 
|۵
 
|۲۰
 
|۲۰
سطر ۷۱۲: سطر ۶۹۸:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۴
 
|۱۱۴
−
|[[سوره ناس|ناس]]  
+
|[[سوره ناس]]
 
|۶
 
|۶
 
|۲۱
 
|۲۱
سطر ۷۲۱: سطر ۷۰۷:
 
</center>
 
</center>
  
 +
==پانویس==
 +
<references />
 +
==منابع==
  
 +
*علوم قرآنی، محمد هادی معرفت
 +
*تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت
  
−
==پانویس ==
+
{{قرآن}}
−
<references />
+
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=نشده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب=
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها=
 +
|رعایت سطح مخاطب عام=
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای=
 +
|جامعیت=
 +
|رعایت اختصار=
 +
|سیر منطقی=
 +
}}
  
 +
[[Category:علوم قرآنی]]
 
[[Category:تاریخ قرآن]]
 
[[Category:تاریخ قرآن]]
 
[[Category:آیات و سور]]
 
[[Category:آیات و سور]]
 +
[[Category:سوره های قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۵

Confirm3.jpg

چیدمان سوره‌ها در قرآنهای مرسوم، بر اساس ترتیب نزول نیست، اما دانشمندان علوم قرآنی توانسته اند با توجه به روایاتی که ترتیب نزول سوره های قرآن را بیان نموده است، تا اندازه ای به ترتیب نزول این سوره ها دست پیدا کنند و از آن در تفسیر و فقه و تاریخ و... بهره ببرند.

فهرست ترتیب نزول

در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که عمدتا از ابن عباس نقل شده و مورد اعتماد بزرگان است.[۱]

علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن،[۲] متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که سوره علق تا پنج آیه در آغاز بعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین سوره مدثر و سوره مزمل و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که طبرسی در مجمع البیان از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.[۳]

آیت الله معرفت در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.[۴]

برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید

ردیف نام سوره شمار آیه‌ها ترتیب نزول محل نزول
۱ سوره حمد ۷ ۵ مکه
۲ سوره بقره ۲۸۶ ۸۷ مدینه
۳ سوره آل عمران ۲۰۰ ۸۹ مدینه
۴ سوره نساء ۱۷۶ ۹۲ مدینه
۵ سوره مائده ۱۲۰ ۱۱۳ مدینه
۶ سوره انعام ۱۶۵ ۵۵ مکه
۷ سوره اعراف ۲۰۶ ۳۹ مکه
۸ سوره انفال ۷۵ ۸۸ مدینه
۹ سوره توبه ۱۲۹ ۱۱۴ مدینه
۱۰ سوره یونس ۱۰۹ ۵۱ مکه
۱۱ سوره هود ۱۲۳ ۵۲ مکه
۱۲ سوره یوسف ۱۱۱ ۵۳ مکه
۱۳ سوره رعد ۴۳ ۹۶ مدینه
۱۴ سوره ابراهیم ۵۲ ۷۲ مکه
۱۵ سوره حجر ۹۹ ۵۴ مکه
۱۶ سوره نحل ۱۲۸ ۷۰ مکه
۱۷ سوره اسراء ۱۱۱ ۵۰ مکه
۱۸ سوره کهف ۱۱۰ ۶۹ مکه
۱۹ سوره مریم ۹۸ ۴۴ مکه
۲۰ سوره طه ۱۳۵ ۴۵ مکه
۲۱ سوره انبیاء ۱۱۲ ۷۳ مکه
۲۲ سوره حج ۷۸ ۱۰۴ مدینه
۲۳ سوره مؤمنون ۱۱۸ ۷۴ مکه
۲۴ سوره نور ۶۴ ۱۰۳ مدینه
۲۵ سوره فرقان ۷۷ ۴۲ مکه
۲۶ سوره شعراء ۲۲۷ ۴۷ مکه
۲۷ سوره نمل ۹۳ ۴۸ مکه
۲۸ سوره قصص ۸۸ ۴۹ مکه
۲۹ سوره عنکبوت ۶۹ ۸۵ مکه
۳۰ سوره روم ۶۰ ۸۴ مکه
۳۱ سوره لقمان ۳۴ ۵۷ مکه
۳۲ سوره سجده ۳۰ ۷۵ مکه
۳۳ سوره احزاب ۷۳ ۹۰ مدینه
۳۴ سوره سبا ۵۴ ۵۸ مکه
۳۵ سوره فاطر ۴۵ ۴۳ مکه
۳۶ سوره یس ۸۳ ۴۱ مکه
۳۷ سوره صافات ۱۸۲ ۵۶ مکه
۳۸ سوره ص ۸۸ ۳۸ مکه
۳۹ سوره زمر ۷۵ ۵۹ مکه
۴۰ سوره غافر ۸۵ ۶۰ مکه
۴۱ سوره فصلت ۵۴ ۶۱ مکه
۴۲ سوره شوری ۵۳ ۶۲ مکه
۴۳ سوره زخرف ۸۹ ۶۳ مکه
۴۴ سوره دخان ۵۹ ۶۴ مکه
۴۵ سوره جاثيه ۳۷ ۶۵ مکه
۴۶ سوره احقاف ۳۵ ۶۶ مکه
۴۷ سوره محمد ۳۸ ۹۵ مدینه
۴۸ سوره فتح ۲۹ ۱۱۲ مدینه
۴۹ سوره حجرات ۱۸ ۱۰۷ مدینه
۵۰ سوره ق ۴۵ ۳۴ مکه
۵۱ سوره ذاریات ۶۰ ۶۷ مکه
۵۲ سوره طور ۴۹ ۷۶ مکه
۵۳ سوره نجم ۶۲ ۲۳ مکه
۵۴ سوره قمر ۵۵ ۳۷ مکه
۵۵ سوره الرحمن ۷۸ ۹۷ مدینه
۵۶ سوره واقعه ۹۶ ۴۶ مکه
۵۷ سوره حدید ۲۹ ۹۴ مدینه
۵۸ سوره مجادله ۲۲ ۱۰۶ مدینه
۵۹ سوره حشر ۲۴ ۱۰۱ مدینه
۶۰ سوره ممتحنه ۱۳ ۹۱ مدینه
۶۱ سوره صف ۱۴ ۱۱۱ مدینه
۶۲ سوره جمعه ۱۱ ۱۰۹ مدینه
۶۳ سوره منافقون ۱۱ ۱۰۵ مدینه
۶۴ سوره تغابن ۱۸ ۱۱۰ مدینه
۶۵ سوره طلاق ۱۲ ۹۹ مدینه
۶۶ سوره تحریم ۱۲ ۱۰۸ مدینه
۶۷ سوره ملک ۳۰ ۷۷ مکه
۶۸ سوره قلم ۵۲ ۲ مکه
۶۹ سوره الحاقة ۵۲ ۷۸ مکه
۷۰ سوره معارج ۴۴ ۷۹ مکه
۷۱ سوره نوح ۲۸ ۷۱ مکه
۷۲ سوره جن ۲۸ ۴۰ مکه
۷۳ سوره مزمل ۲۰ ۳ مکه
۷۴ سوره مدثر ۵۶ ۴ مکه
۷۵ سوره قيامة ۴۰ ۳۱ مکه
۷۶ سوره انسان ۳۱ ۹۸ مدینه
۷۷ سوره مرسلات ۵۰ ۳۳ مکه
۷۸ سوره نبا ۴۰ ۸۰ مکه
۷۹ سوره نازعات ۴۶ ۸۱ مکه
۸۰ سوره عبس ۴۲ ۲۴ مکه
۸۱ سوره تکویر ۲۹ ۷ مکه
۸۲ سوره انفطار ۱۹ ۸۲ مکه
۸۳ سوره مطففین ۳۶ ۸۶ مکه
۸۴ سوره انشقاق ۲۵ ۸۳ مکه
۸۵ سوره بروج ۲۲ ۲۷ مکه
۸۶ سوره الطارق ۱۷ ۳۶ مکه
۸۷ سوره اعلی ۱۹ ۸ مکه
۸۸ سوره الغاشية ۲۶ ۶۸ مکه
۸۹ سوره فجر ۳۰ ۱۰ مکه
۹۰ سوره بلد ۲۰ ۳۵ مکه
۹۱ سوره شمس ۱۵ ۲۶ مکه
۹۲ سوره الليل ۲۱ ۹ مکه
۹۳ سوره الضحى ۱۱ ۱۱ مکه
۹۴ سوره انشراح ۸ ۱۲ مکه
۹۵ سوره تین ۸ ۲۸ مکه
۹۶ سوره علق ۱۹ ۱ مکه
۹۷ سوره قدر ۵ ۲۵ مکه
۹۸ سوره بينة ۸ ۱۰۰ مدینه
۹۹ سوره زلزال ۸ ۹۳ مدینه
۱۰۰ سوره عادیات ۱۱ ۱۴ مکه
۱۰۱ سوره قارعة ۱۱ ۳۰ مکه
۱۰۲ سوره تکاثر ۸ ۱۶ مکه
۱۰۳ سوره عصر ۳ ۱۳ مکه
۱۰۴ سوره الهمزة ۹ ۳۲ مکه
۱۰۵ سوره فیل ۵ ۱۹ مکه
۱۰۶ سوره قریش ۴ ۲۹ مکه
۱۰۷ سوره ماعون ۷ ۱۷ مکه
۱۰۸ سوره کوثر ۳ ۱۵ مکه
۱۰۹ سوره کافرون ۶ ۱۸ مکه
۱۱۰ سوره نصر ۳ ۱۰۲ مدینه
۱۱۱ سوره مسد ۵ ۶ مکه
۱۱۲ سوره اخلاص ۴ ۲۲ مکه
۱۱۳ سوره فلق ۵ ۲۰ مکه
۱۱۴ سوره ناس ۶ ۲۱ مکه

پانویس

  1. ↑ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۶ و ۳۵؛ الفهرست ابن ندیم، ص ۴۷-۴۳؛ تفسیر طبرسی، ج ۱۰، ص ۴۰۶-۴۰۵؛ شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۳۱۱ به بعد؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۹-۲۲.
  2. ↑ علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۸۹.
  3. ↑ مجمع البیان، ج ۱۰ ص ۴۰۵.
  4. ↑ علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۹۰.

منابع

  • علوم قرآنی، محمد هادی معرفت
  • تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن


برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=ترتیب_نزول_سوره_ها&oldid=141464»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا