فهرست تفاسیر روایی: تفاوت بین نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
***
(←تفاسیر روایی شیعه به ترتیب قرن تالیف) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{خوب}} | |
| − | == تفاسیر روایی شیعه | + | [[تفسیر روایی]] در نزد [[شیعه]]، تفسیری است که در آن آیات [[قرآن کریم]] بر اساس روایات [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله و [[ائمه اطهار]] علیهمالسلام [[تفسیر]] شدهاند. |
| − | + | __فهرست__ | |
| − | + | ==تفاسیر روایی شیعه== | |
| − | {|border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" | + | {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" |
| − | |-style="background: rgb(181, 221, 232)" | + | |- style="background: rgb(181, 221, 232)" |
|'''نام کتاب''' | |'''نام کتاب''' | ||
|'''نام مولف''' | |'''نام مولف''' | ||
|'''قرن''' | |'''قرن''' | ||
|'''زبان''' | |'''زبان''' | ||
| − | | | + | |''' توضیحات''' |
| − | |-style="background: rgb(181, 221, 232)" | + | |- style="background: rgb(181, 221, 232)" |
|- | |- | ||
| − | |[[تفسیر القرآن الكریم (ثمالى)]] | + | |[[تفسیر القرآن الکریم (ثمالی)|تفسیر القرآن الكریم (ثمالى)]] |
| − | |[[ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار]] | + | |[[ابوحمزه ثمالى|ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار]] |
|دوم | |دوم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *اغلب روایات را از اهل بیت علیهم السلام و برخى دیگر را از صحابه و تابعین مانند ابن عباس و عكرمه نقل نموده است. | + | *اغلب روایات را از [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام و برخى دیگر را از [[صحابه]] و [[تابعین]] مانند [[ابن عباس]] و عكرمه نقل نموده است. |
|- | |- | ||
| − | |[[التفسیر المنسوب الى الامام العسكرى]] | + | |[[تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام|التفسیر المنسوب الى الامام العسكرى]] |
| − | |[[امام | + | |[[امام حسن عسکری علیه السلام]] |
|سوم | |سوم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *متن این تفسیر تا پایان آیه | + | *متن این [[تفسیر قرآن|تفسیر]] تا پایان آیه ۲۸۲ [[سوره بقره]] موجود است. |
| − | *طبق تحقیق های به عمل | + | *طبق برخی تحقیق های به عمل آمده، در انتساب این تفسیر به امام حسن عسكرى علیه السلام تردید است. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر قمى]] | |[[تفسیر قمى]] | ||
| − | |[[على بن ابراهیم قمى]] | + | |[[علی بن ابراهیم قمی|على بن ابراهیم قمى]] |
|سوم | |سوم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *محققان در انتساب این تفسیر به علی بن ابراهیم تردید دارند. | + | *برخی محققان در انتساب این تفسیر به علی بن ابراهیم تردید دارند. |
| − | *تفسیر کتاب از تفاسیر تأویلی شمرده شده و تأویلهای دور از ذهن در آن بسیار است. | + | *تفسیر کتاب از تفاسیر تأویلی شمرده شده و [[تأویل|تأویلهای]] دور از ذهن در آن بسیار است. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر فرات الكوفى]] | |[[تفسیر فرات الكوفى]] | ||
| − | |[[فرات | + | |[[فرات کوفی|فرات بن ابراهیم كوفى]] |
|چهارم | |چهارم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *حاوی روایاتی است که آیه ای از آیات قرآن را در وصف امیرالمومنین علیه السلام می داند. | + | *حاوی روایاتی است که [[آیه]] ای از آیات [[قرآن]] را در وصف [[امیرالمومنین]] علیه السلام می داند. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر عیاشی]] | |[[تفسیر عیاشی]] | ||
| − | |[[ | + | |[[محمد بن مسعود عیاشی]] |
|چهارم | |چهارم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
*از [[سوره حمد]] تا پایان [[سوره كهف]] موجود است و نیمی دیگر مفقود شده است. | *از [[سوره حمد]] تا پایان [[سوره كهف]] موجود است و نیمی دیگر مفقود شده است. | ||
| − | *ويژگى فقهى اين تفسير بيشتر از ديگر تفاسير كهن | + | *ويژگى [[فقه|فقهى]] اين تفسير بيشتر از ديگر تفاسير كهن [[امامیه|اماميه]]، همچون تفسير فرات كوفى و تفسير على بن ابراهيم قمى است |
|- | |- | ||
|[[عین العبرة فی غبن العترة]] | |[[عین العبرة فی غبن العترة]] | ||
| سطر ۵۵: | سطر ۵۵: | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *در این تفسیر، آیات وارده در فضائل اهل بیت علیهم السلام و ردّ مخالفین آنها آمده است. | + | *در این تفسیر، آیات وارده در فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام و ردّ مخالفین آنها آمده است. |
*ترتیب آیات در آن رعایت نشده است. | *ترتیب آیات در آن رعایت نشده است. | ||
|- | |- | ||
|[[نهج البیان عن كشف معانى القرآن]] | |[[نهج البیان عن كشف معانى القرآن]] | ||
| − | |[[ | + | |[[محمد بن حسن شیبانی ]] |
|هفتم | |هفتم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *از منابع مهم تفسیر البرهان سید هاشم بحرانى و نیز تفسیر المیزان در نقل روایت مى باشد. | + | *از منابع مهم تفسیر [[البرهان (کتاب)|البرهان]] [[سید هاشم بحرانی|سید هاشم بحرانى]] و نیز تفسیر [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] در نقل روایت مى باشد. |
| − | *مفسر اسباب النزول را از موضحات آیات دانسته، با اشاره و نقل آن مطلب خود را تكمیل مىنماید. | + | *مفسر [[اسباب نزول|اسباب النزول]] را از موضحات آیات دانسته، با اشاره و نقل آن مطلب خود را تكمیل مىنماید. |
|- | |- | ||
| سطر ۷۴: | سطر ۷۴: | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *این تفسیر به گردآوری روایاتی پرداخته که با تفسیر باطنی قرآن، آیه ای از قرآن را در مدح اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله یا ذم و نكوهش دشمنان آنان دانسته اند. | + | *این تفسیر به گردآوری روایاتی پرداخته که با تفسیر باطنی قرآن، آیه ای از قرآن را در مدح اهل بیت [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله یا ذم و نكوهش دشمنان آنان دانسته اند. |
|- | |- | ||
| − | | | + | |[[منهج الصادقين فى الزام المخالفين]] |
| − | |[[ | + | |[[ملا فتح الله كاشانی]] |
|دهم | |دهم | ||
|فارسى | |فارسى | ||
| | | | ||
*تفسيرى جامع و مشتمل بر مباحث مختلف و مطالب متنوع است. | *تفسيرى جامع و مشتمل بر مباحث مختلف و مطالب متنوع است. | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
|[[زبدة التفاسیر]] | |[[زبدة التفاسیر]] | ||
| − | |[[ | + | |[[ملا فتح الله كاشانی]] |
|دهم | |دهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| سطر ۹۳: | سطر ۹۱: | ||
|- | |- | ||
|[[البرهان فى تفسیر القرآن]] | |[[البرهان فى تفسیر القرآن]] | ||
| − | |[[ | + | |[[سید هاشم بحرانى]] |
|یازدهم | |یازدهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| − | |از مهمترین و جامع ترین تفاسیر روایی شیعه به شمار می رود. | + | |از مهمترین و جامع ترین تفاسیر روایی [[شیعه]] به شمار می رود. |
تفسیری اجتهادی–روایی است که از اعمال نظر مفسر اثر گرفته است. | تفسیری اجتهادی–روایی است که از اعمال نظر مفسر اثر گرفته است. | ||
| − | با وجود تلاش علمى فراوان در تفسیر البرهان، این كتاب بخشى از روایات ضعیفه در غلو و تحریف را دربردارد. | + | با وجود تلاش علمى فراوان در تفسیر البرهان، این كتاب بخشى از روایات ضعیفه در [[غلو]] و [[تحریف قرآن|تحریف]] را دربردارد. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر الصافى]] | |[[تفسیر الصافى]] | ||
| − | |[[فیض | + | |[[فیض کاشانی|ملا محسن فیض كاشانى]] |
|یازدهم | |یازدهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *جامع و مختصر است. | + | *تفسیری جامع و مختصر است. |
*از جمله تفاسیر اجتهادی به شمار می رود. | *از جمله تفاسیر اجتهادی به شمار می رود. | ||
| سطر ۱۱۳: | سطر ۱۱۱: | ||
*مقدمه این کتاب از بهترین مقدمات تفسیری در بیان مطالب ضروری است که هر مفسر باید بداند. | *مقدمه این کتاب از بهترین مقدمات تفسیری در بیان مطالب ضروری است که هر مفسر باید بداند. | ||
| − | *مفسر در این کتاب ضمن | + | *مفسر در این کتاب ضمن بهره گیری از روایات در تفسیر، به نقد و ارزیابی این روایات در دلالت بر آیه می پردازد. |
| − | *مطالب | + | *مطالب غیر روایى در [[شأن نزول]]، لغت، قرائت و اعراب آیات، غالباً از [[انوار التنزیل و اسرار التأویل (کتاب)|تفسیر بیضاوى]] اخذ شده است. |
|- | |- | ||
| − | |[[تفسیر المعین]] | + | |[[تفسير المعين (کتاب)|تفسیر المعین]] |
| − | |[[ | + | |[[محمد بن مرتضی کاشانی]] |
|یازدهم | |یازدهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| سطر ۱۲۸: | سطر ۱۲۶: | ||
|- | |- | ||
|[[تفسیر شریف لاهیجى]] | |[[تفسیر شریف لاهیجى]] | ||
| − | |[[شریف | + | |[[شریف لاهیجی|محمد بن على شریف لاهیجى]] |
|یازدهم | |یازدهم | ||
|فارسى | |فارسى | ||
| سطر ۱۳۴: | سطر ۱۳۲: | ||
*تنها منبع نقل او مجامع حدیثى شیعه است. | *تنها منبع نقل او مجامع حدیثى شیعه است. | ||
| − | *جمع بین روایات و رفع تعارض آنها در موارد خاص و ارزیابی هاى رجالى از روش این کتاب تفسیری است. | + | *جمع بین روایات و رفع تعارض آنها در موارد خاص و ارزیابی هاى [[علم رجال|رجالى]] از روش این کتاب تفسیری است. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر نورالثقلین]] | |[[تفسیر نورالثقلین]] | ||
| − | |[[ | + | |[[عبدعلی بن جمعه عروسی حویزی]] |
|یازدهم | |یازدهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| سطر ۱۴۳: | سطر ۱۴۱: | ||
*نویسنده سعی نموده هر روایتی که به نحوى ارتباط با آيه دارد را ذکر کند، اعم از اين كه اين ارتباط از باب تفسير، استشهاد و يا تأييد آيه باشد. | *نویسنده سعی نموده هر روایتی که به نحوى ارتباط با آيه دارد را ذکر کند، اعم از اين كه اين ارتباط از باب تفسير، استشهاد و يا تأييد آيه باشد. | ||
| − | *در جمع آورى، توجهى به اسانید و قوت احادیث نداشته، روایات ضعیف السند و مرسل فراوانى در این تفسیر مشاهده مىشود. | + | *در جمع آورى، توجهى به [[سند حدیث|اسانید]] و قوت احادیث نداشته، روایات ضعیف السند و [[حدیث مرسل|مرسل]] فراوانى در این تفسیر مشاهده مىشود. |
| − | *تقطیع روایات در این تفسیر دیده می شود. | + | *[[تقطیع حدیث|تقطیع]] روایات در این تفسیر دیده می شود. |
*سلسله اسناد احادیث حذف شده است. | *سلسله اسناد احادیث حذف شده است. | ||
| − | *در این تفسیر از اسرائیلیات استفاه شده است. | + | *در این تفسیر از [[اسرائیلیات]] استفاه شده است. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر كنزالدقائق و بحرالغرائب]] | |[[تفسیر كنزالدقائق و بحرالغرائب]] | ||
| − | |[[قمى مشهدى محمد بن محمدرضا]] | + | |[[قمى مشهدى محمد بن محمدرضا|میرزا محمد قمى مشهدى]] |
|دوازدهم | |دوازدهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *به عنوان ماحصل مهمترین تفاسیر امامیه و اهل سنت شناخته می شود. | + | *به عنوان ماحصل مهمترین تفاسیر [[امامیه]] و [[اهل سنت]] شناخته می شود. |
*این تفسیر، از تفاسیر بلاغى و ادبى و شرح و حاشیهاى بر تفسیر بیضاوى نیز محسوب مىگردد. | *این تفسیر، از تفاسیر بلاغى و ادبى و شرح و حاشیهاى بر تفسیر بیضاوى نیز محسوب مىگردد. | ||
| − | *از روایات نورالثقلین فراوان استفاده کرده است. | + | *از روایات [[نور الثقلین (کتاب)|تفسیر نورالثقلین]] فراوان استفاده کرده است. |
| − | *از جمله | + | *از جمله تفاسیر روایی-اجتهادی محسوب می شود. |
|- | |- | ||
|[[الجوهر الثمین فی تفسیر الكتاب المبین]] | |[[الجوهر الثمین فی تفسیر الكتاب المبین]] | ||
| − | |[[شبر سید عبدالله]] | + | |[[شبر سید عبدالله|سید عبدالله شبّر]] |
|سیزدهم | |سیزدهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| سطر ۱۷۲: | سطر ۱۷۰: | ||
*از جمله تفاسیر روایی–اجتهادی محسوب می شود. | *از جمله تفاسیر روایی–اجتهادی محسوب می شود. | ||
| − | *معروف به تفسیر وسیط | + | *معروف به تفسیر وسیط شُبّر است. |
|- | |- | ||
|[[تفسیر جامع]] | |[[تفسیر جامع]] | ||
| − | | | + | |سید محمدابراهیم بروجردى |
|پانزدهم | |پانزدهم | ||
|فارسى | |فارسى | ||
| | | | ||
| − | *این تفسیر، گردآورى شده روایات تفسیری منسوب به [[امام حسن عسكرى]] علیه | + | *این تفسیر، گردآورى شده روایات تفسیری منسوب به [[امام حسن عسكرى]] علیه السلام، تفسیر عیاشى و تفسیر منسوب به على بن ابراهیم قمى است. |
| − | *مباحث مربوط به ولایت امیرالمومنین به طور مفصل بیان شده است. | + | *مباحث مربوط به [[ولايت|ولایت]] امیرالمومنین به طور مفصل بیان شده است. |
|- | |- | ||
| − | |[[ | + | |[[تفسیر مطلع الانوار (کتاب)|تفسیر مطلع الانوار]] |
| − | | | + | |سید عادل نادرعلی |
|پانزدهم | |پانزدهم | ||
|فارسی | |فارسی | ||
| | | | ||
| − | * تفسیری شیعی که مبنای آن روایات اهل بیت و عرفان ناب | + | *تفسیری شیعی که مبنای آن روایات اهل بیت و [[عرفان]] ناب شیعی است. |
| − | * به بیان دیگر تفسیری | + | *به بیان دیگر تفسیری روایی است که رویکرد آن [[تأویل|تاویلی]] و عرفانی است. |
| − | * تفسير كامل قرآن که بهصورت ترتیبی در پنج جلد قطور نوشته شده است. | + | *تفسير كامل قرآن که بهصورت ترتیبی در پنج جلد قطور نوشته شده است. |
| − | * علاوه بر جنبههاى عرفانى، جنبههاى روايى، فلسفى و كلامى نيز دارد. | + | *علاوه بر جنبههاى عرفانى، جنبههاى روايى، [[فلسفه|فلسفى]] و [[علم کلام|كلامى]] نيز دارد. |
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
| − | == تفاسیر روایی اهل سنت | + | ==تفاسیر روایی اهل سنت== |
| − | + | تفسیر روایی در نزد [[اهل سنت]] تفسیری است که آیات را به کمک نقل از [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله و از [[صحابه]] و [[تابعین]] تفسیر نموده. لازم به ذکر است تعداد روایات تفسیری اهل سنت از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله طبق تصریح [[سیوطی]] حدود ۲۰۰ روایت بیشتر نیست. | |
| − | تفسیر روایی در نزد اهل سنت تفسیری است که | ||
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" | {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" | ||
| − | |-style="background: rgb(181, 221, 232)" | + | |- style="background: rgb(181, 221, 232)" |
|'''نام کتاب''' | |'''نام کتاب''' | ||
|'''نام مولف''' | |'''نام مولف''' | ||
|'''قرن''' | |'''قرن''' | ||
|'''زبان''' | |'''زبان''' | ||
| − | | | + | |''' توضیحات''' |
| − | |-style="background: rgb(181, 221, 232)" | + | |- style="background: rgb(181, 221, 232)" |
|- | |- | ||
| − | | | + | |بحرالعلوم |
| − | + | |نصر بن محمد سمرقندى | |
| − | |سمرقندى | ||
| − | |||
|چهارم | |چهارم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *مفسر ضمن تفسیر | + | *مفسر ضمن تفسیر آیات به مباحث [[علوم قرآنی]] پرداخته است. |
| − | + | *اسناد احادیث را نمی آورد. | |
| − | *اسناد احادیث را نمی آورد | + | *مؤلف به ذكر مجرد روايات و استشهادات تفسيرى بسنده كرده و جز اندك مواردى به ترجيح اقوال نمىپردازد. |
| − | *مؤلف به ذكر مجرد روايات و استشهادات تفسيرى بسنده كرده و جز اندك مواردى به ترجيح اقوال نمىپردازد. | + | *ذيل شماري از آيهها، حكايتها يا سبب نزولهايي را ذكر نموده كه بيانگر فضليت [[اهل البیت|اهل بيت]] است. |
| − | *ذيل شماري از آيهها، حكايتها يا سبب نزولهايي را ذكر نموده كه بيانگر فضليت اهل بيت است. | ||
|- | |- | ||
| − | |[[جامع البيان فى تفسير]] | + | |[[تفسیر طبری (کتاب)|جامع البيان فى تفسير القرآن]] |
| − | + | |[[محمد بن جریر طبری|محمد بن جرير طبرى]] | |
| − | | | ||
|چهارم | |چهارم | ||
|عربى | |عربى | ||
| سطر ۲۳۲: | سطر ۲۲۳: | ||
*از جمله تفاسیر روايى و اجتهادى محسوب می شود. | *از جمله تفاسیر روايى و اجتهادى محسوب می شود. | ||
*مفسر با نقل اقوال صحابه و تابعين، به تفسير آيات پرداخته و پس از بررسى و توجيه اقوال، يا قول مرجح را برمىگزيند يا با اقامه دليل در رد اقوال گوناگون، نظر خويش را بيان مىدارد. | *مفسر با نقل اقوال صحابه و تابعين، به تفسير آيات پرداخته و پس از بررسى و توجيه اقوال، يا قول مرجح را برمىگزيند يا با اقامه دليل در رد اقوال گوناگون، نظر خويش را بيان مىدارد. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | | | + | |ترجمه تفسير طبرى |
| − | |مترجمان | + | |جمعی از مترجمان |
| − | |||
| − | |||
|چهارم | |چهارم | ||
|فارسى كهن | |فارسى كهن | ||
| سطر ۲۴۵: | سطر ۲۳۳: | ||
|- | |- | ||
| − | |[[تفسير القرآن العظيم(ابنابىحاتم)]] | + | |[[تفسير القرآن العظيم (ابن ابى حاتم) (کتاب)|تفسير القرآن العظيم(ابنابىحاتم)]] |
| − | |||
|ابن ابى حاتم عبدالرحمن بن محمد | |ابن ابى حاتم عبدالرحمن بن محمد | ||
|چهارم | |چهارم | ||
| سطر ۲۵۲: | سطر ۲۳۹: | ||
| | | | ||
*معروف به تفسير ابن ابى حاتم. | *معروف به تفسير ابن ابى حاتم. | ||
| − | |||
*در اين تفسير به طور پراكنده تنها آياتى كه درباره آنها رواياتى نقل شده، تفسير شده است. | *در اين تفسير به طور پراكنده تنها آياتى كه درباره آنها رواياتى نقل شده، تفسير شده است. | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | |[[شواهد التنزيل لقواعد]] | + | |[[شواهد التنزیل لقواعد التفضیل (کتاب)|شواهد التنزيل لقواعد التفضيل]] |
| − | + | |[[حاکم حسکانی|عبيدالله بن احمد حسكانى]] | |
| − | |||
| − | | | ||
|پنجم | |پنجم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *در مذهب | + | *در مذهب مؤلف اختلاف است. برخی او را شیعه و برخی سنی [[حنفی]] می دانند. |
| − | 210 | + | |
| − | *يكى از مصادر بحار الانوار است كه علامه مجلسى بدان توجه داشته است. | + | *210 آيه را به ترتيب سورههاى قرآن که درباره اهل بيت پيامبر به ويژه [[امام على]] (ع) تاليف شده را بیان نموده است. |
| + | |||
| + | *يكى از مصادر [[بحار الانوار]] است كه [[علامه مجلسى]] بدان توجه داشته است. | ||
|- | |- | ||
|[[الكشف و البيان عن تفسير القرآن]] | |[[الكشف و البيان عن تفسير القرآن]] | ||
| − | + | |احمد بن ابراهيم ثعلبى نيشابورى | |
| − | | | ||
|پنجم | |پنجم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *معروف به تفسير ثعلبى | + | *معروف به تفسير ثعلبى. |
| − | *در نقل روايات، اسانيد آنها را حذف نموده، امّا در ابتداى كتاب، اسانيد خود را از علماى پيشين و همعصر خود كه تفسير را از آنها نقل مىكند، ذكر مىنمايد | + | *در نقل روايات، اسانيد آنها را حذف نموده، امّا در ابتداى كتاب، اسانيد خود را از علماى پيشين و همعصر خود كه تفسير را از آنها نقل مىكند، ذكر مىنمايد. |
*گاهی به بحث های نظرى و علمى نیز می پردازد. | *گاهی به بحث های نظرى و علمى نیز می پردازد. | ||
|- | |- | ||
|[[زاد المسير فى علم التفسير]] | |[[زاد المسير فى علم التفسير]] | ||
| − | | | + | |[[عبدالرحمان بن جوزی]] |
|ششم | |ششم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *خلاصهاى از تفسير بزرگ وى | + | *خلاصهاى از تفسير بزرگ وى بنام «المغنى فى تفسير القرآن» مى باشد. |
*تفسیر جامع است و آیات را به صورت دسته دسته بیان نموده به تفسیر آنها می پردازد. | *تفسیر جامع است و آیات را به صورت دسته دسته بیان نموده به تفسیر آنها می پردازد. | ||
|- | |- | ||
|[[معالم التنزيل فى تفسير القرآن]] | |[[معالم التنزيل فى تفسير القرآن]] | ||
| − | + | |حسين بن مسعود بغوى | |
| − | | | ||
|ششم | |ششم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
*خلاصه تفسیر ثعلبی بوده است. | *خلاصه تفسیر ثعلبی بوده است. | ||
| − | *از سالم ترین تفاسير نقلی اهل سنت محسوب مىگردد و از آوردن | + | *از سالم ترین تفاسير نقلی اهل سنت محسوب مىگردد و از آوردن [[حدیث جعلی|احاديث موضوع]] و [[اسرائیلیات|اسرائيليات]] غريب و آراى [[بدعت]] آميز خود داری نموده ست. |
| − | *از آوردن روايات در شأن رفيع اهل بيت( ع) خودداری ننموده است. | + | *از آوردن روايات در شأن رفيع اهل بيت (ع) خودداری ننموده است. |
|- | |- | ||
|[[تفسير القرآن العظيم(ابن كثير)]] | |[[تفسير القرآن العظيم(ابن كثير)]] | ||
| − | |ابن | + | |[[ابن کثیر دمشقی]] |
|هشتم | |هشتم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *مفسر در این کتاب ار روش تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت استفاه کرده است. | + | *مفسر در این کتاب ار روش [[تفسیر قرآن به قرآن]] و قرآن به [[سنت]] استفاه کرده است. |
| − | *بیشتر از سبک محمد ابن جریر طبری استفاده نموده است. | + | *بیشتر از سبک [[محمد بن جریر طبری|محمد ابن جریر طبری]] استفاده نموده است. |
| − | *جرح | + | *[[جرح و تعدیل]] اسناد و نقد و ارزیابی عالمانه احادیث در این تفسیر وجود دارد. |
| − | *موضع ابن كثير در تمام | + | *موضع ابن كثير در تمام روایاتی که بیانگر جایگاه و مقام [[اهل البیت|اهل بیت]] است، ترديد، تكذيب، تحريف، تبديل و تضعيف اسناد و يا جرح راويان است. |
|- | |- | ||
|[[لباب التاويل فى معانى التنزيل]] | |[[لباب التاويل فى معانى التنزيل]] | ||
| − | | | + | |علاءالدين على بن محمد بغدادى |
|هشتم | |هشتم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
*معروف به تفسير خازن. | *معروف به تفسير خازن. | ||
| − | *در حقيقت مختصرى از تفسير معالم التنزيل بغوى است. | + | *در حقيقت مختصرى از تفسير [[معالم التنزيل فى تفسير القرآن (کتاب)|معالم التنزيل]] بغوى است. |
*براى عدم تكرار منابعى كه مطالب گوناگون از آنها نقل نموده، علامت اختصارى وضع كرده و در مقدمه خود متذكر آنها شده است. | *براى عدم تكرار منابعى كه مطالب گوناگون از آنها نقل نموده، علامت اختصارى وضع كرده و در مقدمه خود متذكر آنها شده است. | ||
|- | |- | ||
| − | |[[جواهر الحسان فى تفسير القرآن]] | + | |[[جواهر الحسان فی تفسیر القرآن|جواهر الحسان فى تفسير القرآن]] |
| − | | | + | |عبدالرحمن بن محمد ثعالبى |
|نهم | |نهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *معروف به تفسیر ثعالبی | + | *معروف به تفسیر ثعالبی است. |
| − | *اين تفسير خلاصه تفسير ابن عطيه المحرر الوجيز است. | + | *اين تفسير خلاصه تفسير ابن عطيه [[المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز (کتاب)|المحرر الوجيز]] است. |
|- | |- | ||
|[[الدر المنثور فى تفسير المأثور]] | |[[الدر المنثور فى تفسير المأثور]] | ||
| − | |سيوطى جلال الدين | + | |[[سيوطى|جلال الدين سيوطى]] |
|دهم | |دهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *خلاصه تفسیر | + | *خلاصه تفسیر «ترجمان القرآن» اوست که اسناد روایات را از آن حذف نموده است. |
| − | از نظر کثرت روایات و جامعیت اهمیت اهمیت بسزا دارد | + | *از نظر کثرت روایات و جامعیت اهمیت اهمیت بسزا دارد. |
|- | |- | ||
|[[تيسير الكريم الرحمن]] | |[[تيسير الكريم الرحمن]] | ||
| − | + | |عبدالرحمن بن ناصر آل سعدى | |
| − | | | ||
|چهاردهم | |چهاردهم | ||
|عربى | |عربى | ||
| | | | ||
| − | *معروف به | + | *معروف به تفسير السعدى. |
| − | *روش وى بر مبناى علماى سلف اهل سنت و اصحاب ابن | + | *روش وى بر مبناى علماى سلف اهل سنت و اصحاب [[ابن تیمیه]]، [[ابن قیم جوزیه]] و محمد بن عبدالوهاب مىباشد. |
|} | |} | ||
| − | |||
{{تفسیر قرآن}} | {{تفسیر قرآن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۴۲
تفسیر روایی در نزد شیعه، تفسیری است که در آن آیات قرآن کریم بر اساس روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهمالسلام تفسیر شدهاند.
تفاسیر روایی شیعه
| نام کتاب | نام مولف | قرن | زبان | توضیحات |
| تفسیر القرآن الكریم (ثمالى) | ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار | دوم | عربى | |
| التفسیر المنسوب الى الامام العسكرى | امام حسن عسکری علیه السلام | سوم | عربى | |
| تفسیر قمى | على بن ابراهیم قمى | سوم | عربى |
|
| تفسیر فرات الكوفى | فرات بن ابراهیم كوفى | چهارم | عربى |
|
| تفسیر عیاشی | محمد بن مسعود عیاشی | چهارم | عربى | |
| عین العبرة فی غبن العترة | سید احمد بن طاووس | هفتم | عربى |
|
| نهج البیان عن كشف معانى القرآن | محمد بن حسن شیبانی | هفتم | عربى |
|
| تأویل الآیات الظاهرة | حسینى استرآبادى سید شرف الدین على | دهم | عربى |
|
| منهج الصادقين فى الزام المخالفين | ملا فتح الله كاشانی | دهم | فارسى |
|
| زبدة التفاسیر | ملا فتح الله كاشانی | دهم | عربى | |
| البرهان فى تفسیر القرآن | سید هاشم بحرانى | یازدهم | عربى | از مهمترین و جامع ترین تفاسیر روایی شیعه به شمار می رود.
تفسیری اجتهادی–روایی است که از اعمال نظر مفسر اثر گرفته است. با وجود تلاش علمى فراوان در تفسیر البرهان، این كتاب بخشى از روایات ضعیفه در غلو و تحریف را دربردارد. |
| تفسیر الصافى | ملا محسن فیض كاشانى | یازدهم | عربى |
|
| تفسیر المعین | محمد بن مرتضی کاشانی | یازدهم | عربى |
|
| تفسیر شریف لاهیجى | محمد بن على شریف لاهیجى | یازدهم | فارسى |
|
| تفسیر نورالثقلین | عبدعلی بن جمعه عروسی حویزی | یازدهم | عربى |
|
| تفسیر كنزالدقائق و بحرالغرائب | میرزا محمد قمى مشهدى | دوازدهم | عربى |
|
| الجوهر الثمین فی تفسیر الكتاب المبین | سید عبدالله شبّر | سیزدهم | عربى |
|
| تفسیر جامع | سید محمدابراهیم بروجردى | پانزدهم | فارسى |
|
| تفسیر مطلع الانوار | سید عادل نادرعلی | پانزدهم | فارسی |
تفاسیر روایی اهل سنت
تفسیر روایی در نزد اهل سنت تفسیری است که آیات را به کمک نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و از صحابه و تابعین تفسیر نموده. لازم به ذکر است تعداد روایات تفسیری اهل سنت از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله طبق تصریح سیوطی حدود ۲۰۰ روایت بیشتر نیست.
| نام کتاب | نام مولف | قرن | زبان | توضیحات |
| بحرالعلوم | نصر بن محمد سمرقندى | چهارم | عربى |
|
| جامع البيان فى تفسير القرآن | محمد بن جرير طبرى | چهارم | عربى |
|
| ترجمه تفسير طبرى | جمعی از مترجمان | چهارم | فارسى كهن |
|
| تفسير القرآن العظيم(ابنابىحاتم) | ابن ابى حاتم عبدالرحمن بن محمد | چهارم | عربى |
|
| شواهد التنزيل لقواعد التفضيل | عبيدالله بن احمد حسكانى | پنجم | عربى |
|
| الكشف و البيان عن تفسير القرآن | احمد بن ابراهيم ثعلبى نيشابورى | پنجم | عربى |
|
| زاد المسير فى علم التفسير | عبدالرحمان بن جوزی | ششم | عربى |
|
| معالم التنزيل فى تفسير القرآن | حسين بن مسعود بغوى | ششم | عربى |
|
| تفسير القرآن العظيم(ابن كثير) | ابن کثیر دمشقی | هشتم | عربى |
|
| لباب التاويل فى معانى التنزيل | علاءالدين على بن محمد بغدادى | هشتم | عربى |
|
| جواهر الحسان فى تفسير القرآن | عبدالرحمن بن محمد ثعالبى | نهم | عربى |
|
| الدر المنثور فى تفسير المأثور | جلال الدين سيوطى | دهم | عربى |
|
| تيسير الكريم الرحمن | عبدالرحمن بن ناصر آل سعدى | چهاردهم | عربى |
|
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
