سوره های مکی: تفاوت بین نسخه‌ها
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{خوب}} |
| − | + | اصطلاح سوره های مکی یک اصطلاح علوم قرآنی است و مراد از آن سوره هایی از قرآن می باشد که پیش از [[هجرت پیامبر اکرم]](ص) از [[مکه]] به [[مدینه]]، نازل شده است. | |
| + | |||
| + | هر سوره ای که پس از هجرت نازل شده است مدنی به شمار می رود، خواه در مدینه نازل شده باشد خواه در سفرها. و حتی در مکه در سفر حج یا عمره یا پس از فتح، چون پس از هجرت بوده است، مدنی محسوب می شود.<ref>محمدهادی معرفت؛علوم قرآنی،قم، التمهید،چاپ چهارم، 1386، صفحه62</ref> | ||
| + | |||
| + | ==ملاک های شناخت سوره های مکی و مدنی== | ||
| + | |||
| + | برای دستیابی به مکی یا مدنی بودن آیات و سور دو شیوه وجود دارد: نقلی و قیاس | ||
| + | |||
| + | ===روش نقلی=== | ||
| + | |||
| + | در این روش با تکیه بر نقل صحیح و بهره گیری از [[روایات]] [[صحابه]] و [[تابعین]] مورد اعتماد، به تشخیص مکی یا مدنی بودن آیات و سور می پردازند. روایاتی که می توان از آنها بهره برد چهار دسته هستند: | ||
| + | |||
| + | روایات ترتیب نزول، روایات اسباب نزول، روایات مکی و مدنی، روایات [[سیره]] نبوی(ص).<ref>مهدی کمانی نجف آبادی، شیوه های دستیابی به آیات و سور مکی و مدنی، فصلنامه حسنا، شماره 9، تابستان و پاییز 1390، صفحه 164 تا 177 </ref> | ||
| + | |||
| + | ===روش قیاسی=== | ||
| + | از آنجا که در روایاتی که در روش نقلی مورد استفاده قرار می گیرد اختلاف وجود دارد عالمان گذشته نتوانسته اند صرفا بر اساس روایات مکی یا مدنی بودن تمام سوره های قرآن را به طور قطع تشخیص دهند، سعی نموده اند به کمک توجه به ویژگیهای دو دوره مکه و مدینه و نیز مقایسه و تأمل در سوری که روایات مکی یا مدنی بودن آنها را بدون اختلاف تعیین کرده اند، ضوابطی را برای تشخیص مکی یا مدنی بودن سوره ها تعیین نمایند.<ref>مهدی کمانی نجف آبادی، شیوه های دستیابی به آیات و سور مکی و مدنی، فصلنامه حسنا، شماره 9، تابستان و پاییز 1390، صفحه 164 تا 177 </ref> ضوابط و ملاک های مشهوری که برای سوره های مکی گفته شده است بدین شرح است: | ||
| + | |||
| + | 1.هر سوره ای که در آن عبارت {{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا النَّاس»}} باشد مکی است. | ||
| + | |||
| + | 2. هر سوره ای که در آن قصص [[انبیا]] و اقوام گذشته آمده است بجز سوره بقره مکی است. | ||
| + | |||
| + | 3. هر سوره ای که دارای لفظ «کلّا» باشد مکی است. | ||
| + | |||
| + | 4. وجود [[حروف مقطعه]] در ابتدای سوره های مکی است بجز [[سوره بقره]] و [[سوره آل عمران]] و [[سوره رعد]] در نظر کسانی که آن را مدنی می دانند. | ||
| + | |||
| + | 5. هر سوره ای که در آن داستان آدم و ابلیس باشد بجز سوره بقره مکی است. | ||
| + | |||
| + | 6. [[سوره های سجده دار]] مکی هستند. | ||
== سوره های مکی به ترتیب نزول == | == سوره های مکی به ترتیب نزول == | ||
| + | آیت الله معرفت در کتاب علوم قرآنی فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده اند که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب این فهرست در ترتیب سوره ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه های متعدد انجام گرفته است.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 90</ref> | ||
| + | در اين ترتيب نزول، نظر به ابتداي هر سوره است. یعنی هرگاه آغاز يک سوره نازل مي شد و ميان آن با نزول بقيه سوره، نزول چند سوره ديگر فاصله مي انداخته است، اعتبار ترتيب مبدأ نزول آن سوره بوده است نه زمان تکميل آن. چنان که سوره علق تا پنج آيه در آغاز بعثت نازل گرديد و پس از چند سال بقيه سوره نازل شد، اما اين سوره در رتبه اول نزول قرار دارد.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 89</ref> | ||
{|width="45%" style="margin:1em 1em 1em 1; text-align:center;border-style:solid;" | {|width="45%" style="margin:1em 1em 1em 1; text-align:center;border-style:solid;" | ||
| سطر ۳۵۵: | سطر ۳۸۴: | ||
|۸۶ | |۸۶ | ||
|} | |} | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
| + | <references/> | ||
| + | |||
{{قرآن}} | {{قرآن}} | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=نشده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= | ||
| + | |جامعیت= | ||
| + | |رعایت اختصار= | ||
| + | |سیر منطقی= | ||
| + | }} | ||
| + | |||
[[رده:تاریخ قرآن]] | [[رده:تاریخ قرآن]] | ||
[[رده:آیات و سور]] | [[رده:آیات و سور]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۵۲
اصطلاح سوره های مکی یک اصطلاح علوم قرآنی است و مراد از آن سوره هایی از قرآن می باشد که پیش از هجرت پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه، نازل شده است.
هر سوره ای که پس از هجرت نازل شده است مدنی به شمار می رود، خواه در مدینه نازل شده باشد خواه در سفرها. و حتی در مکه در سفر حج یا عمره یا پس از فتح، چون پس از هجرت بوده است، مدنی محسوب می شود.[۱]
محتویات
ملاک های شناخت سوره های مکی و مدنی
برای دستیابی به مکی یا مدنی بودن آیات و سور دو شیوه وجود دارد: نقلی و قیاس
روش نقلی
در این روش با تکیه بر نقل صحیح و بهره گیری از روایات صحابه و تابعین مورد اعتماد، به تشخیص مکی یا مدنی بودن آیات و سور می پردازند. روایاتی که می توان از آنها بهره برد چهار دسته هستند:
روایات ترتیب نزول، روایات اسباب نزول، روایات مکی و مدنی، روایات سیره نبوی(ص).[۲]
روش قیاسی
از آنجا که در روایاتی که در روش نقلی مورد استفاده قرار می گیرد اختلاف وجود دارد عالمان گذشته نتوانسته اند صرفا بر اساس روایات مکی یا مدنی بودن تمام سوره های قرآن را به طور قطع تشخیص دهند، سعی نموده اند به کمک توجه به ویژگیهای دو دوره مکه و مدینه و نیز مقایسه و تأمل در سوری که روایات مکی یا مدنی بودن آنها را بدون اختلاف تعیین کرده اند، ضوابطی را برای تشخیص مکی یا مدنی بودن سوره ها تعیین نمایند.[۳] ضوابط و ملاک های مشهوری که برای سوره های مکی گفته شده است بدین شرح است:
1.هر سوره ای که در آن عبارت «يَا أَيُّهَا النَّاس» باشد مکی است.
2. هر سوره ای که در آن قصص انبیا و اقوام گذشته آمده است بجز سوره بقره مکی است.
3. هر سوره ای که دارای لفظ «کلّا» باشد مکی است.
4. وجود حروف مقطعه در ابتدای سوره های مکی است بجز سوره بقره و سوره آل عمران و سوره رعد در نظر کسانی که آن را مدنی می دانند.
5. هر سوره ای که در آن داستان آدم و ابلیس باشد بجز سوره بقره مکی است.
6. سوره های سجده دار مکی هستند.
سوره های مکی به ترتیب نزول
آیت الله معرفت در کتاب علوم قرآنی فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده اند که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب این فهرست در ترتیب سوره ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه های متعدد انجام گرفته است.[۴]
در اين ترتيب نزول، نظر به ابتداي هر سوره است. یعنی هرگاه آغاز يک سوره نازل مي شد و ميان آن با نزول بقيه سوره، نزول چند سوره ديگر فاصله مي انداخته است، اعتبار ترتيب مبدأ نزول آن سوره بوده است نه زمان تکميل آن. چنان که سوره علق تا پنج آيه در آغاز بعثت نازل گرديد و پس از چند سال بقيه سوره نازل شد، اما اين سوره در رتبه اول نزول قرار دارد.[۵]
پانویس
- ↑ محمدهادی معرفت؛علوم قرآنی،قم، التمهید،چاپ چهارم، 1386، صفحه62
- ↑ مهدی کمانی نجف آبادی، شیوه های دستیابی به آیات و سور مکی و مدنی، فصلنامه حسنا، شماره 9، تابستان و پاییز 1390، صفحه 164 تا 177
- ↑ مهدی کمانی نجف آبادی، شیوه های دستیابی به آیات و سور مکی و مدنی، فصلنامه حسنا، شماره 9، تابستان و پاییز 1390، صفحه 164 تا 177
- ↑ علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 90
- ↑ علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 89
