سوره مائده: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۹: | سطر ۹: | ||
|تعداد آیه=۱۲۰ | |تعداد آیه=۱۲۰ | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''«سوره مائده»''' پنجمین [[سوره]] از [[قرآن|قرآن کریم]] است و دارای ۱۲۰ [[آیه]] می باشد. | |
| − | ==نزول== | + | ==نزول سوره== |
| − | بنا بر قول ابن عباس و مجاهد، | + | بنا بر قول [[ابن عباس]] و مجاهد، این سوره در [[مدینه|مدینه]] نازل شده است. جعفر بن مبشر و شعبى گویند: همه آیات این سوره در مدینه نازل شده است، به استثناى آیه {{متن قرآن|«الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ...»}} (آیه ۳) که در سفر [[حجة الوداع]]، هنگامى که بر شتر خود سوار بود نازل گردید. |
| − | این سوره در ترتیب | + | این سوره در ترتیب مصحف، پنجمین سوره و در [[ترتیب نزول سوره ها|ترتیب نزول]]، صد و سیزدهمین سوره [[قرآن|قرآن کریم]] است که پیش از آن [[سوره فتح]] و پس از آن [[سوره توبه]] نازل شده است. |
| − | ==عدد | + | ==عدد آیات== |
| − | بنابر عدد | + | بنابر عدد [[کوفه|کوفى]] ۱۲۰ [[آیه]] و بنابر عدد [[بصره|بصرى]] ۱۲۳ آیه و بنابر عدد دیگران ۱۲۲ آیه است. غیرکوفیان نخستین آیه سوره را تا {{متن قرآن|«بِالْعُقُودِ»}} یک آیه مستقل مى‌دانند. همچنین آیه ۱۵ تا {{متن قرآن|«وَ یعْفُوا عَنْ کثِیرٍ»}} یک آیه، حساب کرده‌اند. بصریان نیز علاوه بر این دو مورد، آیه ۲۳ تا {{متن قرآن|«فَإِنَّکمْ غالِبُونَ»}} یک آیه دانسته‌اند. |
| − | == | + | ==فضیلت سوره== |
| − | ابى بن | + | [[ابی بن کعب|ابى بن کعب]] از [[پیامبر اسلام|پیامبر گرامى]] روایت کرده است که: هر کس [[سوره مائده]] را بخواند، [[الله|خداوند]] به عدد هر چه [[یهود|یهودى]] و [[مسیحیت|مسیحى]] در روى زمین است به او مزد مى‌دهد و ده حسنه براى او ثبت و ده [[گناه]] از او محو مى‌کند و ده درجه براى او بالا مى‌برد.<ref> باید توجه داشت که در این مورد نیز یادى از مسیحیان و یهودیان و رفتار آنها با [[حضرت موسى]] و [[حضرت عیسى]] علیه السلام شده، از این رو پیامبر گرامى مى‌فرماید: به عدد یهودیان و مسیحیان...</ref> |
| − | همچنین | + | همچنین [[محمد بن مسعود عیاشی|عیاشى]] باسناد خود از [[امام علی علیه السلام|امام على]] علیه السلام نقل کرده است که: بعضى از آیات [[قرآن]]، بعضى دیگر را [[نسخ]] می کرد و اخذ آن به امر [[پیامبر اسلام|پیامبر]] بود تا این که سوره مائده نازل شده که [[احکام شرعی|احکامى]] مربوط به سابق را نسخ کرد، ولى چیزى از خود آن نسخ نشد. این سوره هنگامى نازل شد که پیامبر سوار بر استرى بود. سنگینى [[وحى]] چنان بود که استر را از حرکت بازداشت و طولی نکشید که او را بر زمین بغلتاند. پیامبر چنان بحال اغما درآمد که دست خود را بر سر شیبة بن وهب جمحى نهاد. آنگاه بحال عادى بازگشت و سوره مائده را بر ما قرائت کرد و همگى بدان عمل کردیم. |
| − | و | + | و نیز به اسناد خود از [[امام باقر]] علیه السلام روایت کرده است که: «هر کس سوره مائده را در روزهاى پنجشنبه بخواند، [[ایمان]] او به [[ظلم]] نیامیزد و هرگز بخدا [[شرک|شرک]] نیاورد». |
| − | و | + | و نیز از [[ابوحمزه ثمالی|ابوحمزه ثمالى]] نقل کرده است که: سوره مائده یک جا و به طور کامل نازل گردید و ۷۰ هزار ملک همراه آن به زمین آمدند. |
| − | == هدف سوره == | + | ==هدف سوره== |
| − | تدبر در ابتدا و اختتام این سوره و اکثر آیات آن | + | [[تدبر]] در ابتدا و اختتام این سوره و اکثر آیات آن و دقت در [[احکام شرعی|احکام]] و مواعظ و داستانهایى که در این سوره آمده است، نشان می دهد که غرض جامع از این سوره، دعوت به وفاى به عهدها، و پایدارى در پیمانها، و تهدید و تحذیر شدید از شکستن آن و بى اعتنایى نکردن به امر آن است و اینکه عادت و سنت [[الله|خداى تعالى]] جاری است بر رحمت و آسان گیری و تخفیف به کسى که [[تقوا]] پیشه کند و [[ایمان|ایمان]] آورد و سپس تقوا پیشه کند و [[احسان]] کند و بر سخت گیری نسبت به کسى که گردن‌کشى کند و از بند عهد و پیمان طاعت خدا خارج شده، از حدود میثاقهایى که در [[دین|دین]] گرفته شده تجاوز نماید. |
| − | و به | + | و به همین جهت است که مى بینى بسیارى از احکام [[حدود|حدود]] و [[قصاص]]، و داستان مائده زمان [[حضرت عیسی علیه السلام|حضرت عیسى]] (ع)، که از خدا خواست مائده‌اى از آسمان براى او و یارانش بیاید، و داستان دو پسران [[حضرت آدم علیه السلام|آدم]]، و اشاره به بسیارى از ظلمهاى [[بنی اسرائیل|بنى اسرائیل]] و [[پیمان شکنی|پیمان‌شکنى]] هاى آنان در این سوره آمده است، و در آیاتى بر مردم منت مى گذارد که دینشان را کامل و نعمتشان را تمام کرد، و طیبات را بر ایشان [[حلال]]، و خبائث را بر ایشان [[حرام]] کرد، و احکام و دستوراتى بر ایشان تشریع کرد که مایه [[طهارت]] آنان است، و در عین حال عسر و حرجى هم نمى آورد. |
| − | + | و این مناسب است با زمان [[نزول قرآن|نزول]] این سوره، چرا که اهل [[حدیث|حدیث]] و تاریخ اتفاق دارند بر اینکه سوره مائده آخرین سوره از [[مفصلات|سوره‌هاى مفصل]] قرآن است، که در اواخر ایام حیات [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] (ص) بر آن جناب نازل شده، چنانچه در روایات [[شیعه|شیعه]] و [[اهل سنت|سنى]] آمده: "در مائده [[ناسخ و منسوخ|ناسخ]] هست ولى منسوخ نیست" (چون بعد از مائده چیزى نازل نشد تا آن را نسخ کند.) | |
| − | و مناسب با | + | و مناسب با این وضع همین بود که در این سوره به حفظ پیمانهایى که خداى تعالى از بندگانش گرفته، و خویشتن دارى در حفظ آنها سفارش کند.<ref> المیزان فى تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۵۷ </ref> |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *ترجمه مجمع | + | |
| − | *المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، انتشارات اسلامى جامعه‌ى | + | *ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسی، ترجمه گروه مترجمان، انتشارات فراهانى، تهران: ۱۳۶۰ ش، ج۶، ص۱۷۹. |
| − | *[http://wiki.ahlolbait.com/index.php/%D8%AA%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%A8_%D9%86%D8%B2%D9%88%D9%84_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%87%D8%A7 ترتیب نزول سوره ها]، در همین دانشنامه | + | *المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، انتشارات اسلامى جامعه‌ى مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ ق. |
| + | *[http://wiki.ahlolbait.com/index.php/%D8%AA%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D8%A8_%D9%86%D8%B2%D9%88%D9%84_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%87%D8%A7 ترتیب نزول سوره ها]، در همین دانشنامه. | ||
==پیوست== | ==پیوست== | ||
| − | [[سوره مائده/متن و ترجمه]] | + | [[سوره مائده/متن و ترجمه|'''سوره مائده/متن و ترجمه''']] |
{{فهرست سوره های قرآن | {{فهرست سوره های قرآن | ||
|سوره=۵.[[سوره مائده|المائدة]] | |سوره=۵.[[سوره مائده|المائدة]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۸
| <<نساء | مائده | انعام>> | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
«سوره مائده» پنجمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۱۲۰ آیه می باشد.
نزول سوره
بنا بر قول ابن عباس و مجاهد، این سوره در مدینه نازل شده است. جعفر بن مبشر و شعبى گویند: همه آیات این سوره در مدینه نازل شده است، به استثناى آیه «الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ...» (آیه ۳) که در سفر حجة الوداع، هنگامى که بر شتر خود سوار بود نازل گردید.
این سوره در ترتیب مصحف، پنجمین سوره و در ترتیب نزول، صد و سیزدهمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره فتح و پس از آن سوره توبه نازل شده است.
عدد آیات
بنابر عدد کوفى ۱۲۰ آیه و بنابر عدد بصرى ۱۲۳ آیه و بنابر عدد دیگران ۱۲۲ آیه است. غیرکوفیان نخستین آیه سوره را تا «بِالْعُقُودِ» یک آیه مستقل مى‌دانند. همچنین آیه ۱۵ تا «وَ یعْفُوا عَنْ کثِیرٍ» یک آیه، حساب کرده‌اند. بصریان نیز علاوه بر این دو مورد، آیه ۲۳ تا «فَإِنَّکمْ غالِبُونَ» یک آیه دانسته‌اند.
فضیلت سوره
ابى بن کعب از پیامبر گرامى روایت کرده است که: هر کس سوره مائده را بخواند، خداوند به عدد هر چه یهودى و مسیحى در روى زمین است به او مزد مى‌دهد و ده حسنه براى او ثبت و ده گناه از او محو مى‌کند و ده درجه براى او بالا مى‌برد.[۱]
همچنین عیاشى باسناد خود از امام على علیه السلام نقل کرده است که: بعضى از آیات قرآن، بعضى دیگر را نسخ می کرد و اخذ آن به امر پیامبر بود تا این که سوره مائده نازل شده که احکامى مربوط به سابق را نسخ کرد، ولى چیزى از خود آن نسخ نشد. این سوره هنگامى نازل شد که پیامبر سوار بر استرى بود. سنگینى وحى چنان بود که استر را از حرکت بازداشت و طولی نکشید که او را بر زمین بغلتاند. پیامبر چنان بحال اغما درآمد که دست خود را بر سر شیبة بن وهب جمحى نهاد. آنگاه بحال عادى بازگشت و سوره مائده را بر ما قرائت کرد و همگى بدان عمل کردیم.
و نیز به اسناد خود از امام باقر علیه السلام روایت کرده است که: «هر کس سوره مائده را در روزهاى پنجشنبه بخواند، ایمان او به ظلم نیامیزد و هرگز بخدا شرک نیاورد».
و نیز از ابوحمزه ثمالى نقل کرده است که: سوره مائده یک جا و به طور کامل نازل گردید و ۷۰ هزار ملک همراه آن به زمین آمدند.
هدف سوره
تدبر در ابتدا و اختتام این سوره و اکثر آیات آن و دقت در احکام و مواعظ و داستانهایى که در این سوره آمده است، نشان می دهد که غرض جامع از این سوره، دعوت به وفاى به عهدها، و پایدارى در پیمانها، و تهدید و تحذیر شدید از شکستن آن و بى اعتنایى نکردن به امر آن است و اینکه عادت و سنت خداى تعالى جاری است بر رحمت و آسان گیری و تخفیف به کسى که تقوا پیشه کند و ایمان آورد و سپس تقوا پیشه کند و احسان کند و بر سخت گیری نسبت به کسى که گردن‌کشى کند و از بند عهد و پیمان طاعت خدا خارج شده، از حدود میثاقهایى که در دین گرفته شده تجاوز نماید.
و به همین جهت است که مى بینى بسیارى از احکام حدود و قصاص، و داستان مائده زمان حضرت عیسى (ع)، که از خدا خواست مائده‌اى از آسمان براى او و یارانش بیاید، و داستان دو پسران آدم، و اشاره به بسیارى از ظلمهاى بنى اسرائیل و پیمان‌شکنى هاى آنان در این سوره آمده است، و در آیاتى بر مردم منت مى گذارد که دینشان را کامل و نعمتشان را تمام کرد، و طیبات را بر ایشان حلال، و خبائث را بر ایشان حرام کرد، و احکام و دستوراتى بر ایشان تشریع کرد که مایه طهارت آنان است، و در عین حال عسر و حرجى هم نمى آورد.
و این مناسب است با زمان نزول این سوره، چرا که اهل حدیث و تاریخ اتفاق دارند بر اینکه سوره مائده آخرین سوره از سوره‌هاى مفصل قرآن است، که در اواخر ایام حیات رسول خدا (ص) بر آن جناب نازل شده، چنانچه در روایات شیعه و سنى آمده: "در مائده ناسخ هست ولى منسوخ نیست" (چون بعد از مائده چیزى نازل نشد تا آن را نسخ کند.)
و مناسب با این وضع همین بود که در این سوره به حفظ پیمانهایى که خداى تعالى از بندگانش گرفته، و خویشتن دارى در حفظ آنها سفارش کند.[۲]
پانویس
منابع
- ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسی، ترجمه گروه مترجمان، انتشارات فراهانى، تهران: ۱۳۶۰ ش، ج۶، ص۱۷۹.
- المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، انتشارات اسلامى جامعه‌ى مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ ق.
- ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.
پیوست
| سوره قبلی:
۴.النساء |
۵.المائدة | سوره بعدی:
۶.الأنعام |
۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس
