سوره انفطار

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


<<تکویر انفطار مطففین>>
شماره: ۸۲
جزء : ۳۰
محل نزول: مکه
ترتيب نزول : ۸۲
تعداد آیه : ۱۹
متن و ترجمه سوره

فهرست سوره‌های قرآن

سوره انفطار هشتاد و دومین سوره از سوره های قرآن کریم است و دارای ۱۹ آیه می باشد.

نزول سوره

این سوره به اتفاق مفسران مکى است[۱] و اندکى پیش از هجرت بعد از سوره نازعات و قبل از سوره انشقاق نازل شده است.[۲] هماهنگى و نظم موجود در میان آیات این سوره نشان وحدت نزول آن است.[۳]

بنا به قول مشهور، ترتیب نزول آن مانند ترتیب کنونى آن در مصحف، ۸۲ [۴] و داراى ۱۹ آیه[۵]، ۸۱ کلمه[۶] و ۳۱۹ حرف است.[۷]

ویژگی‌های سوره انفطار

نام مشهور این سوره، «انفطار»، مصدر باب انفعال به معناى شکافته شدن و برگرفته از کلمه «انفَطَرَت» در آیه نخست آن است.[۸] در روایات[۹] و برخى منابع کهن[۱۰] از آن به سوره «اِذَا السَّماءُ انفَطَرَت» و در برخى تفاسیر به سوره «انفطرت»[۱۱] و «المنفطره» نیز یاد شده است.[۱۲]

سوره انفطار در تقسیم‌بندى سوره‌ها در گروه سوره‌هاى «مفصل»، یعنى سوره‌هایى که بسمله‌هاى فراوانى بین آن‌ها فاصله انداخته است، قرار دارد.[۱۳]

درباره ارتباط این سوره با سوره پیش از آن (تکویر) نیز گفته‌اند: چون خداوند در سوره تکویر به مباحث قیامت و رخدادهاى مهم آستانه آن پرداخته، در این سوره نیز همین مباحث را پى گرفته است،[۱۴] از این ‌رو برخى مفسران از آن به عنوان «تمام»[۱۵] یا «نظیر»[۱۶] سوره پیشین یاد کرده‌اند.

محتواى سوره

این سوره به انسان هشدار مى‌دهد مبادا به سبب فراموش کردن قیامت و حسابرسى اعمال در آن روز و به امید احسان پروردگار، مرتکب گناه شود،[۱۷] از این‌رو در آیات ۱‌ ـ‌ ۵ با برشمردن برخى از حوادث هولناک آستانه قیامت و این که در آن روز انسان پس از برانگیخته شدن از قبر، بر تمام آثار و اعمالش مطلع مى‌گردد، به معرفى روز قیامت مى‌پردازد و در آیات ۶ ـ ۸ انسان را به سبب ناسپاسى در برابر نعمت‌هاى خداداد سرزنش و به او هشدار مى‌دهد.

در آیات ۹‌ ـ ۱۶ راز نافرمانى انسان را فراموش کردن قیامت مى‌داند و براى بیدارى او از خواب غفلت، بر این نکته تأکید مى‌ورزد که بر انسان نگهبانانى گمارده شده است که کارهاى او را ثبت مى‌کنند. سپس به سرنوشت نیکان و بدان اشاره مى‌کند و در پایان، آیات ۱۷ ـ ۱۹ با اشاره به دشواری‌هاى آن روز عظیم مى‌گوید: روزى است که هیچ‌کس قادر بر کارى به سود دیگرى نیست و این واقعیت که همه امور از آن ‌خداست در آن روز آشکار مى‌شود.

فضیلت سوره

بر پایه روایتى از امام ‌صادق علیه‌السلام، کسى که همواره در نمازهاى واجب و مستحب، سوره‌هاى انفطار و انشقاق را تلاوت کند، خداوند بین او و حاجتش فاصله نمى‌اندازد و مانعى میان او و خداوند نخواهد بود و پیوسته خداى سبحان به او مى‌نگرد تا از حساب مردم فارغ ‌شود.[۱۸]

پانویس

  1. مجمع البیان، ج‌ ۱۰، ص‌ ۶۷۹‌؛ زادالمسیر، ج‌ ۹، ص‌ ۴۶؛ روح المعانى، مج‌ ۱۶، ج‌ ۳۰، ص‌ ۱۱۰.
  2. البرهان فى علوم القرآن، ج‌ ۱، ص‌ ۲۸۱؛ الموسوعة القرآنیه، ج‌ ۱۱، ص‌ ۱۱۵؛ التمهید، ج‌ ۱، ص‌ ۱۳۷.
  3. التفسیر الحدیث، ج‌ ۵‌، ص‌ ۴۱۹.
  4. البرهان فى علوم القرآن، ج‌ ۱، ص‌ ۲۸۱؛ التمهید، ج‌ ۱، ص‌ ۱۳۷.
  5. جامع البیان، مج‌ ۱۵، ج‌ ۳۰، ص‌ ۱۰۶؛ التبیان، ج‌ ۱۰، ص‌ ۲۸۹.
  6. المعجم الاحصائى، ج‌ ۱، ص‌ ۳۰۴؛ معجم علوم القرآن، ص‌ ۶۹‌.
  7. بصائر ذوى التمییز، ج‌ ۱، ص‌ ۵۰۵‌.
  8. بصائر ذوى‌التمییز، ج ۱، ص ۵۰۵‌؛ التحریر والتنویر، ج ۳۰، ص‌ ۱۶۹.
  9. صحیح البخارى، ج‌ ۶‌، ص‌ ۹۶؛ ثواب الاعمال، ص‌ ۲۶۰؛ مجمع الزوائد، ج‌ ۷، ص‌ ۱۳۴.
  10. تفسیر مجاهد، ص‌ ۷۱۰؛ تفسیر عبدالرزاق، ج‌ ۳، ص‌ ۴۰۲؛ التحریر والتنویر، ج‌ ۳۰، ص‌ ۱۶۹.
  11. سعد السعود، ص‌ ۵۷۹‌؛ نهج البیان، ج‌ ۵‌، ص‌ ۳۲۷.
  12. روح المعانى، مج‌ ۱۶، ج‌ ۳۰، ص‌ ۱۱۰؛ التحریر والتنویر، ج‌ ۳۰، ص‌ ۱۶۹.
  13. مجمع البیان، ج‌ ۱، ص‌ ۸۳‌؛ تاریخ قرآن، ص‌ ۱۰۲‌ـ‌۱۰۳؛ معجم علوم قرآن، ص‌ ۲۷۲.
  14. مجمع البیان، ج‌ ۱۰، ص‌ ۶۷۹‌.
  15. تفسیر بقاعى، ج‌ ۸‌، ص‌ ۳۴۸.
  16. مجمع البیان، ج‌ ۱۰، ص‌ ۶۷۹‌.
  17. تفسیر بقاعى، ج‌ ۸‌، ص‌ ۳۴۷.
  18. ثواب الاعمال، ص ‌۲۶۰؛ البرهان، ج‌ ۵‌، ص‌ ۵۹۹‌.

منابع

  • سید عبدالرسول حسینى‌زاده، دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۵، صفحه ۳۰-۳۲.

پیوست

سوره انفطار/متن و ترجمه

سوره قبلی:

۸۱.التكوير

۸۲.الإنفطار سوره بعدی:

۸۳.المطففين

۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن