جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سنت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۱۰ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{متوسط}}
+
{{خوب}}
اصطلاح «سنت» یکی از پركاربردترين اصطلاحات ، در كنار حديث است. و برای آن از دیدگاه های مختلف تعاریف مختلفی بیان شده است. اصولی ها سنت را یکی از منابع اجتهاد می دانند. از نگاه فقهاء شیعه، سنت هر آن چيزى است كه از پيامبر و اهل  البیت علیهم السلام نقل شده،و گاهی آن را در مقابل بدعت به کار می برند.
+
'''«سنت»''' در لغت به معناى شیوه و روش است<ref>الإفصاح، ج‏۲، ص۱۲۸۰.</ref> و در اصطلاح بسته به مورد استفاده معانی مختلفی دارد، از جمله:
  
==سنت در لغت==
+
#به معنای [[مستحب]]؛ که عمل به آن [[ثواب]] دارد و ترک آن [[عذاب|عقاب]] ندارد.
سنت در لغت به معناى شيوه ، روش است . اعم از آن كه نيكو يا بد باشد.
+
#عملی که مطابق عمل صاحب [[شرع]] است. در مقابل این لفظ، [[بدعت]] قرار دارد.
ابن منظور مى نويسد: ((السنة : السيرة ، حسنة كانت ، او قبيحة ... سنت به معناى سيره و شيوه است ، اعم از آن كه نيك باشد يا بد).
+
#سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر<ref>مقصود از تقریر این است که شخصی در حضور پیامبر کاری را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساکت بماند با اینکه به آن شخص توجّه داشته و به کار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دلیلی بر تأیید ایشان از کار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.</ref> [[پیامبر اسلام|پیامبر]]» در نزد [[اهل سنت]] و «سخن و عمل و تقریر [[معصوم]]» نزد [[شیعه]]، یکی از [[منابع اجتهاد در فقه شیعه|منابع استنباط]] [[احکام شرعی]] است.<ref>رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸.</ref>
  
==تعریف سنت==
+
«معصومین» در نزد شیعه علاوه بر [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]]، [[ائمه اطهار|امامان]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] (سلام الله علیهم اجمعین) هستند. دلیل شیعه در '''سنت''' دانستن قول و فعل و تقریر‌ [[ائمه اطهار]] و استناد بدانها -علاوه بر معصوم دانستن ایشان- که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد، برخى از آیات [[قرآن|قرآن مجید]] و احادیث [[متواتر]] است؛ از آن جمله [[حدیث ثقلین]] از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) است که فرمود: «من دو چیز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم که به آنها رجوع کنید و مادام که به این دو رجوع نمایید گمراه نخواهید شد، کتاب خدا و [[عترت|عترتم]]، یعنی [[اهل البیت|اهل بیتم]]».<ref>شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۲۳۳؛ صحیح ترمذی، حدیث ۳۷۸۶.</ref>
سنّت در اصل عبارت است از آن چه به جز قرآن از نبی اسلام(صلى الله علیه وآله) صادر شده، چه قول باشد (که شامل کتاب و نوشته نیز مى شود) و چه فعل یا تقریر، مشروط به آن که مربوط به احکام شرعیه باشد.  
 
  
اما فقهای مکتب اهل بیت(علیهم السلام) سنّت را تعمیم داده و گفته اند: سنّت عبارت است از قول و فعل و تقریر معصوم، (پیامبر(صلى الله علیه وآله) و امامان اهل بیت(علیهم السلام)).
+
برخی از علمای [[اهل سنت]]، سنت [[صحابه]] را نیز همچون سنت پیامبر [[حجت]] دانسته‌اند.<ref>به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴. </ref> اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، [[عدالت|عادل]] است.<ref>الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲.</ref>
 
 
== سنت در اصطلاح اصولیون ==
 
 
 
اصولی ها سنت را یکی از منابع تشریع می دانند و آن را چنین تعریف کرده اند: «هر آنچه که از پیامبر صادر شده باشد، اعم از آن که قول باشد یا فعل و یا تقریر.» همه اصولیون (شیعه و سنی) این تعریف را قبول دارند؛ ولی اختلاف در توسعه آن است که اهل سنت، سنت صحابه نیز داخل در آن دانسته و احکام آن را؛ که حجیت باشد بر سنت صحابه مترتب کرده اند؛ ولی شیعه سنت را به سنت اهلبیت تعمیم داده اند.  
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*ابن حجر عسقلانی، الإصابة فى تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولى، ۱۴۱۵/م۱۹۹۵ق.
آیة الله مکارم شیرازی،دائرة المعارف فقه مقارن،ج۱
+
*فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
 
+
*مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق.
[http://mazaheb.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1669:l-r&catid=5:1391-08-18-08-11-47&Itemid=22 سید محمد جعفر سبحانی، پژوهشی درباره پنج اصطلاح «حدیث؛ خبر؛ سنت؛ روایت و اثر»، سایت موسسه آموزش پزوهشی مذاهب اسلامی]، بازیابی : 1 اسفند 1391
+
*موسى، حسین یوسف، الإفصاح فى فقه اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ چهارم، ۱۴۱۰ق.
 
 
علی نصیری، آشنائی با علوم حدیث، در دسترس در [http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/HADITH/aashnaaei_oloom_hadith_nasiri_01.html سایت مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن]،  بازیابی : 1 اسفند 1391
 
 
 
 
{{فقه/اصول فقه}}
 
{{فقه/اصول فقه}}
 
+
{{حدیث}}
 
[[رده:منابع اجتهاد در فقه شیعه]]
 
[[رده:منابع اجتهاد در فقه شیعه]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 
[[رده:مقاله های مهم]]
 
[[رده:مقاله های مهم]]
 +
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= متوسط
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۲۳

«سنت» در لغت به معناى شیوه و روش است[۱] و در اصطلاح بسته به مورد استفاده معانی مختلفی دارد، از جمله:

  1. به معنای مستحب؛ که عمل به آن ثواب دارد و ترک آن عقاب ندارد.
  2. عملی که مطابق عمل صاحب شرع است. در مقابل این لفظ، بدعت قرار دارد.
  3. سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر[۲] پیامبر» در نزد اهل سنت و «سخن و عمل و تقریر معصوم» نزد شیعه، یکی از منابع استنباط احکام شرعی است.[۳]

«معصومین» در نزد شیعه علاوه بر پیامبر اکرم، امامان و حضرت فاطمه (سلام الله علیهم اجمعین) هستند. دلیل شیعه در سنت دانستن قول و فعل و تقریر‌ ائمه اطهار و استناد بدانها -علاوه بر معصوم دانستن ایشان- که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد، برخى از آیات قرآن مجید و احادیث متواتر است؛ از آن جمله حدیث ثقلین از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) است که فرمود: «من دو چیز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم که به آنها رجوع کنید و مادام که به این دو رجوع نمایید گمراه نخواهید شد، کتاب خدا و عترتم، یعنی اهل بیتم».[۴]

برخی از علمای اهل سنت، سنت صحابه را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته‌اند.[۵] اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.[۶]

پانویس

  1. الإفصاح، ج‏۲، ص۱۲۸۰.
  2. مقصود از تقریر این است که شخصی در حضور پیامبر کاری را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساکت بماند با اینکه به آن شخص توجّه داشته و به کار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دلیلی بر تأیید ایشان از کار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.
  3. رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸.
  4. شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۲۳۳؛ صحیح ترمذی، حدیث ۳۷۸۶.
  5. به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴.
  6. الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲.

منابع

  • ابن حجر عسقلانی، الإصابة فى تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولى، ۱۴۱۵/م۱۹۹۵ق.
  • فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
  • مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق.
  • موسى، حسین یوسف، الإفصاح فى فقه اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ چهارم، ۱۴۱۰ق.
فقه/اصول فقه
اصول فقه مبحث الفاظ: مشتق، اوامر، نواهی، مفاهیم، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین منابع اصول فقه
ملازمات عقلیه: مستقلات عقلیه و غیر مستقلات عقلیه
مباحث حجت: کتاب، سنت، اجماع، حجیت ظواهر، شهرت، سیره ، قیاس، تعادل و تراجیح
مباحث اصول عملیه :اصل برائت، اصل احتیاط، اصل تخییر، اصل استصحاب
پیوندهای مرتبط: رده:اصول فقه | رده:اصولیون | رده:منابع اصول فقه | رده:اصطلاحات اصول فقه قواعد فقهی | احکام