کنز الفوائد (کتاب)
 | |
| نویسنده | محمد بن على كراجكى |
| موضوع | کلام و عقاید و اخلاق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
| تحقیق | عبدالله نعمه |
|
| |
«کَنز الفوائد» تألیف محمد بن علی کراجکی (م، ۴۴۹ ق) است. این کتاب مجموعه مباحثى ارزشمند درباره موضوعات گوناگون اسلامى مانند: حدیث، فقه، اخلاق، فلسفه، کلام، عقاید، ادبیات، تاریخ اسلام و بررسى مذاهب گوناگون میباشد.
مؤلف
ابوالفتح محمد بن علی کراجکی (م، ۴۴۹ ق)، فقیه، اصولی، ریاضیدان، ستارهشناس، ادیب بزرگ شیعه در قرن پنجم هجری بود. او از شاگردان بزرگانی چون شیخ مفید، سید مرتضى، سلار دیلمی، شیخ طوسى و ابن شاذان قمى به شمار می رود. شهید اول از وی تعبیر به علامه میکند.
کراجکی اندیشمندی بزرگ و آگاه به علوم حدیث، فلسفه، کلام، نحو، اخلاق، تاریخ، رجال، تفسیر و طب بوده و بیش از هشتاد تألیف با ارزش دارد.
برخی از آثار مهم او عبارتند از: کنزالفوائد، معدن الجواهر، الاصول الی مذهب آل الرسول، الاعلام بحقیقة ایمان امیرالمؤمنین، التعجب من اغلاط العامة فی مسألة الامامه، روضة العابدین و نزهة الزاهدین.
معرفی کتاب
کتاب «کنزالفوائد» از زمان نگارش تا حال، پیوسته مورد توجه علما و فقهاى شیعه قرار داشته و براى آگاهى از بسیارى از مباحث مهم اسلامى کتابى ارزشمند و قابل توجه است.
علامه سید بحرالعلوم درباره این کتاب مى فرماید: «کتاب کنزالفوائد بهترین گواه بر فضل و دانش علامه کراجکى و تحقیقات عمیق و گسترده ایشان است. علاوه بر آن، نشان دهنده اطلاعات وسیع او درباره مذاهب گوناگون و روایات اهل بیت علیهم السلام مى باشد. این کتاب با شیوه اى جذاب و الفاظى شیرین، موضوعات مهم اسلامى را مطرح کرده است».
شیخ آقا بزرگ تهرانى درباره این کتاب مى فرماید: «ابوالفتح کراجکى کتاب کنزالفوائد را به درخواست پسرعموى خود نگاشته است. این کتاب شامل روایات اهل البیت علیهم السلام و نکاتى زیبا و کتاب هاى مختصر دیگرى است که قبلاً نوشته است. فاضل هندى نیز بر این کتاب فهرستى نگاشته است».
کتاب «کنزالفوائد» توسط حجةالاسلام محمدباقر کمرهای با عنوان «گنجینه معارف شیعۀ امامیه در راه جهاد سازندگی» به فارسی ترجمه شده است.
محتوای کتاب
کتاب «کنزالفوائد» با بیانى شیرین و رسا بسیارى از مباحث مشکل و مهم فلسفى، کلامى، فقهى، تاریخى، تفسیرى و ادبى را مطرح کرده و بدون هیچ گونه تعصب به حل و بررسى آنها پرداخته است.
كتاب حاضر، در دو جزء و در قالب فصول بسيار و عناوين مختلفى تنظيم شده است. برخی موضوعات مطرح شده در این کتاب عبارتند از:
- شناخت اسماء الله تعالی
- صفت اهل ایمان
- قبح تکلیف بما لا یُطاق
- ولادت امیرالمؤمنین علیه السلام
- الإعلام بحقیقة إسلام أمیرالمؤمنین علیه السلام
- نص حدیث غدیر بر ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام
- قِدَم و حدوث و دیدگاه سید مرتضى
- حب دنیا
- فرق میان اسم و صفت
- فرق میان صفت ذات و صفت فعل
- اشکال بر جبریون
- اعجاز قرآن
- مسائل فقهى
- سخنان امیرمؤمنان على علیه السلام
- اصول فقه
- البرهان على طول عمر صاحب الزمان
- درباره انجیل
- التنبیه على حقیقة الملائکة
- الرد على الغلاة
- اغلاط للمعتزله
- الرد على المنجّمین
- القول المبین عن وجوب المسح على الرجلین
- درباره مرگ
- وجوب الإمامة
- درباره بداء
- مختصر التذکرة بأصول الفقه اثر شیخ مفید
- موعظه و زهد
- قضا و قدر
- رزق و روزی.
مؤلف کتاب در مباحث مختلف، به اشاره کوتاه اکتفا نکرده، بلکه در هر مسئله به نقد و بررسى و شرح کامل آن پرداخته است. همچنین به بررسى عمیق مباحث پرداخته و با نقل نظریات دیگران، آنها را نقد کرده و با استدلال و برهان نظر خود را ثابت کرده است.
منابع کتاب
کراجکی بر بسیارى از منابع معتبر دسترسى داشته و این خود بر ارزش کتاب «كنز الفوائد» مى افزاید. این کتاب گرفته شده از برخى کتاب هایى است که قبلاً مؤلف نگاشته و نیز برخى دیگر از کتاب هاى دانشمندان اسلامى، مانند:
- الإعلام بحقیقة إسلام أمیرالمؤمنین علیه السلام
- البرهان على طول عمر صاحب الزمان
- البیان
- التنبیه على حقیقة الملائکة
- الرد على الغلاة
- الرد على المنجّمین
- القول المبین عن وجوب المسح على الرجلین
- الکَرّ و الفَرّ
- مختصر التذکرة
- وجوب الإمامة
- تفسیر ابوالحسن دیلمى
- التذکرة بأصول الفقه اثر شیخ مفید
منابع
- نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
