جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سنت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
(ویرایش)
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{متوسط}}
+
{{خوب}}
اصطلاح «سنت» یکی از پرکاربردترین اصطلاحات در کنار [[حدیث|حدیث]] است و برای آن از دیدگاه های مختلف تعاریف مختلفی بیان شده است. اصولی ها سنت را یکی از منابع [[اجتهاد]] می دانند. از نگاه فقهاء [[شیعه]]، سنت هر آن چیزى است که از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] و [[اهل البیت]] علیهم السلام نقل شده، و گاهی آن را در مقابل [[بدعت]] به کار می برند.
+
'''«سنت»''' در لغت به معناى شیوه و روش است<ref>الإفصاح، ج‏۲، ص۱۲۸۰.</ref> و در اصطلاح بسته به مورد استفاده معانی مختلفی دارد، از جمله:
  
==سنت در لغت==
+
#به معنای [[مستحب]]؛ که عمل به آن [[ثواب]] دارد و ترک آن [[عذاب|عقاب]] ندارد.
سنت در لغت به معناى شیوه و روش است، اعم از آن که نیکو یا بد باشد.
+
#عملی که مطابق عمل صاحب [[شرع]] است. در مقابل این لفظ، [[بدعت]] قرار دارد.
[[ابن منظور]] مى نویسد: «السنة: السیرة، حسنة کانت أو قبیحة ...»؛ سنت به معناى سیره و شیوه است، اعم از آن که نیک باشد یا بد.
+
#سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر<ref>مقصود از تقریر این است که شخصی در حضور پیامبر کاری را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساکت بماند با اینکه به آن شخص توجّه داشته و به کار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دلیلی بر تأیید ایشان از کار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.</ref> [[پیامبر اسلام|پیامبر]]» در نزد [[اهل سنت]] و «سخن و عمل و تقریر [[معصوم]]» نزد [[شیعه]]، یکی از [[منابع اجتهاد در فقه شیعه|منابع استنباط]] [[احکام شرعی]] است.<ref>رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸.</ref>
  
==سنت در اصطلاح==
+
«معصومین» در نزد شیعه علاوه بر [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]]، [[ائمه اطهار|امامان]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] (سلام الله علیهم اجمعین) هستند. دلیل شیعه در '''سنت''' دانستن قول و فعل و تقریر‌ [[ائمه اطهار]] و استناد بدانها -علاوه بر معصوم دانستن ایشان- که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد، برخى از آیات [[قرآن|قرآن مجید]] و احادیث [[متواتر]] است؛ از آن جمله [[حدیث ثقلین]] از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) است که فرمود: «من دو چیز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم که به آنها رجوع کنید و مادام که به این دو رجوع نمایید گمراه نخواهید شد، کتاب خدا و [[عترت|عترتم]]، یعنی [[اهل البیت|اهل بیتم]]».<ref>شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۲۳۳؛ صحیح ترمذی، حدیث ۳۷۸۶.</ref>
سنّت در اصل عبارت است از آن چه به جز [[قرآن]] از [[پیامبر اسلام]] (صلى الله علیه وآله) صادر شده، چه قول باشد (که شامل کتاب و نوشته نیز مى شود) و چه فعل یا تقریر، مشروط به آن که مربوط به [[احکام|احکام]] شرعیه باشد.  
 
  
اما [[فقیه|فقهای]] مکتب [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) سنّت را تعمیم داده و گفته اند: سنّت عبارت است از قول و فعل و تقریر [[معصوم]]، ([[پیامبر اسلام|پیامبر]] و [[ائمه اطهار|امامان]] اهل بیت).
+
برخی از علمای [[اهل سنت]]، سنت [[صحابه]] را نیز همچون سنت پیامبر [[حجت]] دانسته‌اند.<ref>به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴. </ref> اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، [[عدالت|عادل]] است.<ref>الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲.</ref>
 
 
اصولی ها سنت را یکی از منابع تشریع می دانند و آن را چنین تعریف کرده اند: «هر آنچه که از پیامبر صادر شده باشد، اعم از آن که قول باشد یا فعل و یا تقریر.» همه اصولیون ([[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]) این تعریف را قبول دارند؛ ولی اختلاف در توسعه آن است که اهل سنت، سنت [[صحابه]] نیز داخل در آن دانسته و احکام آن را -که حجیت باشد- بر سنت صحابه مترتب کرده اند؛ ولی شیعه سنت را به سنت [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) تعمیم داده اند.  
 
  
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*ابن حجر عسقلانی، الإصابة فى تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولى، ۱۴۱۵/م۱۹۹۵ق.
* آیت الله مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ج۱.
+
*فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
* [http://mazaheb.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1669:l-r&catid=5:1391-08-18-08-11-47&Itemid=22 سید محمد جعفر سبحانی، پژوهشی درباره پنج اصطلاح «حدیث؛ خبر؛ سنت؛ روایت و اثر»، سایت موسسه آموزش پژوهشی مذاهب اسلامی]، بازیابی: 1 اسفند 1391.
+
*مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق.
* علی نصیری، آشنائی با علوم حدیث، در دسترس در [http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/HADITH/aashnaaei_oloom_hadith_nasiri_01.html سایت مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن]،  بازیابی: 1 اسفند 1391.
+
*موسى، حسین یوسف، الإفصاح فى فقه اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ چهارم، ۱۴۱۰ق.
 
{{فقه/اصول فقه}}
 
{{فقه/اصول فقه}}
 
+
{{حدیث}}
 
[[رده:منابع اجتهاد در فقه شیعه]]
 
[[رده:منابع اجتهاد در فقه شیعه]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
سطر ۲۸: سطر ۲۷:
 
|شناسه= خوب
 
|شناسه= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
سطر ۳۴: سطر ۳۳:
 
|رعایت اختصار= خوب
 
|رعایت اختصار= خوب
 
|سیر منطقی= خوب
 
|سیر منطقی= خوب
|کیفیت پژوهش= متوسط
+
|کیفیت پژوهش= خوب
 
|رده= دارد
 
|رده= دارد
 
}}
 
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۲۳

«سنت» در لغت به معناى شیوه و روش است[۱] و در اصطلاح بسته به مورد استفاده معانی مختلفی دارد، از جمله:

  1. به معنای مستحب؛ که عمل به آن ثواب دارد و ترک آن عقاب ندارد.
  2. عملی که مطابق عمل صاحب شرع است. در مقابل این لفظ، بدعت قرار دارد.
  3. سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر[۲] پیامبر» در نزد اهل سنت و «سخن و عمل و تقریر معصوم» نزد شیعه، یکی از منابع استنباط احکام شرعی است.[۳]

«معصومین» در نزد شیعه علاوه بر پیامبر اکرم، امامان و حضرت فاطمه (سلام الله علیهم اجمعین) هستند. دلیل شیعه در سنت دانستن قول و فعل و تقریر‌ ائمه اطهار و استناد بدانها -علاوه بر معصوم دانستن ایشان- که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد، برخى از آیات قرآن مجید و احادیث متواتر است؛ از آن جمله حدیث ثقلین از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) است که فرمود: «من دو چیز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم که به آنها رجوع کنید و مادام که به این دو رجوع نمایید گمراه نخواهید شد، کتاب خدا و عترتم، یعنی اهل بیتم».[۴]

برخی از علمای اهل سنت، سنت صحابه را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته‌اند.[۵] اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.[۶]

پانویس

  1. الإفصاح، ج‏۲، ص۱۲۸۰.
  2. مقصود از تقریر این است که شخصی در حضور پیامبر کاری را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساکت بماند با اینکه به آن شخص توجّه داشته و به کار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دلیلی بر تأیید ایشان از کار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.
  3. رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸.
  4. شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۲۳۳؛ صحیح ترمذی، حدیث ۳۷۸۶.
  5. به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴.
  6. الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲.

منابع

  • ابن حجر عسقلانی، الإصابة فى تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولى، ۱۴۱۵/م۱۹۹۵ق.
  • فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
  • مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق.
  • موسى، حسین یوسف، الإفصاح فى فقه اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ چهارم، ۱۴۱۰ق.
فقه/اصول فقه
اصول فقه مبحث الفاظ: مشتق، اوامر، نواهی، مفاهیم، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین منابع اصول فقه
ملازمات عقلیه: مستقلات عقلیه و غیر مستقلات عقلیه
مباحث حجت: کتاب، سنت، اجماع، حجیت ظواهر، شهرت، سیره ، قیاس، تعادل و تراجیح
مباحث اصول عملیه :اصل برائت، اصل احتیاط، اصل تخییر، اصل استصحاب
پیوندهای مرتبط: رده:اصول فقه | رده:اصولیون | رده:منابع اصول فقه | رده:اصطلاحات اصول فقه قواعد فقهی | احکام