ماه ذی الحجه

ذی الحجه ۱۴۴۵ در تقویم ایران
شنبه	۱	۸	۱۵	۲۲	۲۹
یک‌شنبه	۲	۹	۱۶	۲۳	۱+
دوشنبه	۳	۱۰	۱۷	۲۴
سه‌شنبه	۴	۱۱	۱۸	۲۵
چهارشنبه	۵	۱۲	۱۹	۲۶
پنج‌شنبه	۶	۱۳	۲۰	۲۷
جمعه	۷	۱۴	۲۱	۲۸
دانشنامه تقویم

ماه «ذی‌الحجه» دوازدهمین و آخرین ماه از ماه‌های قمری و همچنین از ماه‌های حرام و ماه‌‌های حج است. این ماه از ماه‌های بسیار شریف است، دهه اول آن فضیلت بسیاری دارد و از ایام معلومات است که در قرآن به آن اشاره شده است. روزه گرفتن در ۹ روز اول آن بسیار ثواب دارد و پاداشش برابر پاداش یک عمر روزه است. محدث قمی اعمال و اذکار و ادعیه و نمازهای مستحبی این ماه را در مفاتیح الجنان برشمرده است.

وقایع مهم ذی‌الحجه

پیش از اسلام:

نخستین حج "حضرت ابراهیم" و "حضرت اسماعیل" (علیهماالسلام)، استقرار یافتن کشتی "حضرت نوح علیه السلام" پس از فروکش کردن طوفان بر "کوه جودی"^[۱]، گلستان شدن آتش "نمرود" بر "حضرت ابراهیم علیه السلام"^[۲]، غلبه یافتن "حضرت موسی علیه السلام" بر ساحران "فرعون"^[۳] و انتخاب جانشین برای حضرات موسی، سلیمان و عیسی علیهم السلام، از اتفاقاتی است که گفته شده در ماه ذی الحجه رخ داده است.

برخی از وقایع مهم تاریخ اسلام که در این ماه به وقوع پیوسته است:

ازدواج "حضرت فاطمه سلام الله علیها" با "امام علی علیه‌السلام" در اول یا ۱۹ ذی‌الحجه سال ۲ ق.
ماجرای سد الابواب و استثنای "حضرت علی علیه‌السلام" در ۹ ذی‌الحجه سال ۲ ق.
بخشیدن فدک به "حضرت زهرا سلام الله علیها" توسط "پیامبر صلی الله علیه وآله" پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ»^[۴] در ۱۴ ذی الحجه سال ۷ ق.
روز مباهله پیامبر صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران، نزول آیه مباهله^[۵] و آیه تطهیر^[۶] در فضیلت اهل بیت علیهم السلام در ۲۴ ذی الحجه سال ۹ ق.
نزول "سوره دهر" در شأن "اهل البیت علیهم‌السلام" در ۲۵ ذی الحجه سال ۹ یا ۱۰ ق.
انتصاب امیرالمومنین علیه‌السلام به جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و عید سعید غدیر (روز هیجدهم سال دهم قمری)، نزول آیه تبلیغ^[۷] در مورد خلافت و وصایت "امام علی علیه السلام" و نزول آیه اکمال^[۸] درباره واقعه غدیر خم و ولایت "امام علی علیه السلام" در ۱۸ ذی الحجه سال ۱۰ ق.
انگشتربخشی "حضرت علی علیه‌السلام" به مستمند و نزول آیه ولایت در ۲۴ ذی الحجه سال ۱۰ ق.
شهادت "مسلم بن عقیل" و "هانی بن عروه" علیهماالسلام در کوفه در ۹ ذی الحجه سال ۶۰ ق.
شهادت "امام باقر علیه‌السلام" در ۷ ذی الحجه سال ۱۱۴ ق.
ولادت مسعود "امام علی النقی علیه السلام" در مدينه در ۱۵ ذی الحجه سال ۲۱۲ ق.

بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است:

۱۳۶۱ ق. درگذشت "محمدحسین غروی اصفهانی" فقیه و عارف بزرگ شیعه (۲۳ آذر ۱۳۲۱ ش): ۵ ذی الحجه
۱۳۶۵ ق. وفات "سید ابوالحسن اصفهانی" فقیه و مرجع بزرگ شیعه (۱۳ آبان ۱۳۲۵ ش): ۹ ذی الحجه
۱۳۹۶ ق. درگذشت "حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی" فقیه، فیلسوف، متکلم، عارف و ریاضیدان (۱۹ آذر ۱۳۵۵ ش): ۱۸ ذی الحجه
۱۳۵۹ ق. درگذشت "شیخ عباس قمی" نویسنده کتاب مفاتیح الجنان (۱ بهمن ۱۳۱۹ ش): ۲۲ ذی الحجه
۱۴۰۲ ق. شهادت "عطاءالله اشرفی اصفهانی" نماینده "امام خمینی" در کرمانشاه و از شهدای محراب (۲۳ مهر ۱۳۶۱ ش)^[۹]: ۲۶ ذی الحجه
۱۴۰۷ ق. کشتار حجاج ایرانی در مکه در مراسم برائت از مشرکان (۹ مرداد ۱۳۶۶ ش)^[۱۰]: ۶ ذی الحجه
۱۴۱۹ ق. درگذشت "سید عبدالکریم رضوی کشمیری" فقیه، عارف از اساتید حوزه علمیه نجف و قم (۱۸ فروردین ۱۳۷۸ ش): ۲۰ ذی الحجه
۱۴۱۹ق. شهادت علی صیاد شیرازی از فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌دست سازمان مجاهدین خلق ایران (۲۱ فروردین ۱۳۷۸ ش): ۲۳ ذی الحجه
۱۴۲۷ ق. اعدام "صدام" حاکم عراق و عامل کشتار الدجیل و سرکوب انتفاضه شعبانیه (۹ دی ۱۳۸۵ ش): ۹ ذی الحجه
۱۴۳۶ ق. فاجعه منا، مرگبارترین حادثه در حج تمتع که به کشته و مفقود شدن بیش از هفت هزار تن از حاجیان انجامید (۲ مهر ۱۳۹۴ ش): ۱۰ ذی الحجه

مشاهده فهرست وقایع ماه ذی الحجه

اعمال ماه ذی‌الحجه

بدان که این ماه از ماه‌هاى شریفه است و وقتى که این ماه مى‌آمد صلحاى صحابه و تابعین اهتمام عظیم در عبادت مى‌کردند و دهه اول آن ایامش، ایام معلومات و در نهایت فضیلت و برکت است و از رسول خدا صلى الله علیه و آله مرویست که عمل خیر و عبادت در هیچ ایامى نزد حق تعالى محبوب‌تر از این دهه نیست و از براى دهه چند عمل است:

روزه گرفتن نه روز از اول این دهه که ثواب روزه تمام عمر دارد.
خواندن دو رکعت نماز در بین نماز مغرب و عشاء در تمام شب‌هاى این دهه، به این صورت که در هر رکعت بعد از حمد یک مرتبه توحید و سپس آیه «و واعدنا موسى...» (سوره اعراف، ۱۴۲) را بخواند تا با ثواب حاجیان شریک شود.
از روز اول تا روز عرفه بعد از نماز صبح پیش از مغرب این دعاى امام صادق علیه‌السلام را بخواند: «اللهم هذه الایام التى فضلتها...»
در هر روز از دهه بخواند پنج دعایى را که جبرئیل براى حضرت عیسى علیه‌السلام هدیه آورده است.
نیم ساعت قبل از زوال خورشید دو رکعت نماز، در هر رکعت بعد از حمد و توحید، ده بار سوره قدر خوانده شود.
بخواند تهلیلات علویه را و اگر روز ده مرتبه بخواند بهتر است: "لا اله الا الله عدد اللیالى والدهور لا اله الا الله عدد امواج البحور لا اله الا الله و رحمته خیر مما یجمعون لا اله الا الله عدد الشوک والشجر لا اله الا الله عدد الشعر والوبر لا اله الا الله عدد الحجر والمدر لا اله الا الله عدد لمح العیون لا اله الا الله فى اللیل اذا عسعس والصبح اذا تنفس لا اله الا الله عدد الریاح فى البرارى والصخور لا اله الا الله من الآن الى یوم ینفخ فى الصور."