آثار علمی امام علی علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
# مصحف امام علي، امام علي عليه السلام در آن [[قرآن]] مجيد را بر اساس شأن نزول آيات جمع‌ آوري کرده بود.<ref> سيره معصومان، سید محسن امین، ترجمه على حجتى كرمانى، جلد 3.</ref>
+
آثار علمی فراوانی به [[امام علی]] علیه‌السلام منتسب است که برخی از آنها عبارتند از:
# [[نهج البلاغه]] که مجموعه اي از خطبه‌ ها، نامه‌ ها و کلمات قصار آن حضرت است و توسط يکي از علماي بزرگ اماميه به نام [[سيد رضي]] (395ـ406 ق) تنظيم گرديده است.
+
*الف. [[مصحف على علیه السلام|مصحف امام علی]]؛ که امام علی علیه السلام در آن [[قرآن مجید]] را بر اساس [[شأن نزول]] آیات جمع‌ آوری کرده بود.<ref> سیره معصومان، سید محسن امین، ترجمه على حجتى کرمانى، جلد ۳.</ref>
# ادعيه و اوراد آن حضرت که در کتب ادعیه ثبت و ضبط گردیده است، همچون:
+
*ب. [[نهج البلاغه]]؛ که مجموعه ای از خطبه‌ ها، نامه‌ ها و کلمات قصار امام علی است و توسط یکی از علمای بزرگ [[امامیه]] به نام [[سید رضی]] (۳۹۵ـ۴۰۶ ق) تنظیم گردیده است.
## [[دعای کميل]]
+
*ج. [[دعا|ادعیه]] و اوراد امام علی که در کتب ادعیه ثبت و ضبط گردیده است، همچون:
## [[دعای امیرالمومنین در سحرهای ماه رمضان]]
+
# [[دعای کمیل]]
## [[مناجات منظومه]]
+
# دعای امیرالمومنین در سحرهای ماه رمضان
## [[دعای صباح]]
+
# [[دعای امیرالمومنین علیه السلام در لیلة المبیت]]
## [[دعای مشلول]]
+
# مناجات منظومه
# روایات امام علي عليه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله: مطابق با محاسبه [[محمود ابوریه]] از عالمان اهل سنت با توجه به پيوند بسيار نزديک امام با پيامبر، در صورتى كه امام على علیه‌السلام در هر روز تنها يك [[حديث]] از پيامبر مى آموخت در حالى كه ثلث قرن با رشد كامل با پيامبر همراه بود، بايد حدود دوازده هزار حديث از ايشان نقل مى كرد اما اكنون در منابع حديثى اهل سنت تنها 50 حديث صحيح از ايشان نقل شده است. ایشان علت این امر را اقدامات حکومت [[بنی‌امیه]] در اخفای آثار ایشان ذکر می‌کند.<ref> رجوع شود به اضواء علي السّنّة المحمديه، محمود ابوريه، چاپ پنجم، قاهره، دارالمعارف، ص 204.</ref> اما در منابع شیعه روایات نبوی بسیاری از زبان امیرالمومنین علیه‌السلام نقل گردیده است.
+
# [[دعای صباح]]
# احاديث و رواياتي خود آن حضرت نقل شده که در کتب و منابع گوناگون پراکنده‌ اند اما برخی از مسندهایی که اختصاصاً به موضوع کلمات حضرت علی علیه‌السلام پرداخته‌اند عبارتند از:
+
# [[دعای مشلول]]
## مسند امیرالمؤمنین علیه‌السلام از یعقوب بن شیبه سدوسی؛
+
*د. روایات امام علی علیه السلام از [[پیامبر]] صلی الله علیه وآله: مطابق با محاسبه محمود ابوریه از عالمان [[اهل سنت]] با توجه به پیوند بسیار نزدیک امام علی با پیامبر، در صورتى که ایشان در هر روز تنها یک [[حدیث]] از پیامبر مى آموخت در حالى که ثلث قرن با رشد کامل با پیامبر همراه بود، باید حدود دوازده هزار حدیث از ایشان نقل مى کرد اما اکنون در منابع حدیثى اهل سنت تنها ۵۰ حدیث صحیح از ایشان نقل شده است. ایشان علت این امر را اقدامات حکومت [[بنی‌امیه]] در اخفای آثار ایشان ذکر می‌کند.<ref> ر.ج: اضواء علی السّنّة المحمدیه، محمود ابوریه، چاپ پنجم، قاهره، دارالمعارف، ص ۲۰۴.</ref> اما در منابع [[شیعه]] روایات نبوی بسیاری از زبان [[امیرالمومنین]] علیه‌السلام نقل گردیده است.
## مسند امیرالمؤمنین علیه‌السلام از عبدالعزیز بن یحیی جلودی؛
+
*ه. احادیث و روایاتی از خود آن حضرت نقل شده که در کتب و منابع گوناگون پراکنده‌ اند، اما برخی از مسندهایی که اختصاصاً به موضوع کلمات حضرت علی علیه‌السلام پرداخته‌اند عبارتند از:
## مسند علی علیه‌السلام از احمد بن شعیب نسایی؛
+
# مسند امیرالمؤمنین علیه‌السلام از یعقوب بن شیبه سدوسی؛
## مسند علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام از احمد بن حنبل؛
+
# مسند امیرالمؤمنین علیه‌السلام از عبدالعزیز بن یحیی جلودی؛
## مسند امام علی علیه‌السلام از سید حسن قپانچی؛ کتاب اخیر که از جدیدترین و کامل‌ترین مسندهای این موضوع است که مؤلف محترم این کتاب مجموعه کلمات حضرت علی علیه‌السلام را از منابع شیعی و اهل سنت در ده جلد و دارای 11451 حدیث گردآوری کرده است.<ref> السيد حسن القبانچي، مسند الامام علي، تحقيق الشيخ طاهر اسلامي، بيروت، مؤسسة الاعلي، 1421 ق، ج 1ـ10.</ref>
+
# مسند علی علیه‌السلام از [[احمد بن شعیب نسایی]]؛
# کتاب ‌ها و رساله‌ هايي که شاگردان و اصحاب مهم آن حضرت از سخنان و نقل حديث وي جمع کرده اند و يا به صورت املاي آن بزرگوار نگارش کرده‌ اند، بخش ديگري از جلوه هاي علمي و آثار بازمانده اسلامي او به شمار مي‌ روند. مشهورترين آثار بر جاي مانده با املاي [[اميرالمؤمنين]] عليه‌ السلام عبارتند از:
+
# مسند علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام از [[احمد بن حنبل]]؛
## [[القضايا و الاحکام]]، تأليف [[بريربن خضير همداني شرقي]] (شهيد عاشورا
+
# [[مسند الامام علی علیه السلام (کتاب)|مسند امام علی علیه‌السلام]] تألیف [[سید حسن قبانچی]]؛ کتاب اخیر از جدیدترین و کامل‌ترین مسندهای این موضوع است که مؤلف محترم این کتاب مجموعه کلمات حضرت علی علیه‌السلام را از منابع شیعی و اهل سنت در ده جلد و دارای ۱۱۴۵۱ حدیث گردآوری کرده است.<ref> مسند الامام علی، السید حسن القبانچی، تحقیق الشیخ طاهر اسلامی، بیروت، مؤسسة الاعلی، ۱۴۲۱ ق.</ref>
## [[السنن والاحکام والقضايا]]، تأليف [[ابورافع ابراهيم بن مالک انصاري]] 40
+
*و. کتاب ‌ها و رساله‌ هایی که شاگردان و اصحاب مهم آن حضرت از سخنان و احادیث وی جمع کرده اند و یا به صورت املای آن بزرگوار نگارش کرده‌ اند، بخش دیگری از جلوه های علمی و آثار بازمانده اسلامی او به شمار می‌ روند. مشهورترین آثار بر جای مانده با املای [[امیرالمؤمنین]] علیه‌ السلام عبارتند از:
## قضايا اميرالمؤمنين، تأليف [[عبدالله بن ابي رافع]]؛
+
# القضایا و الاحکام، تألیف [[بریر بن خضیر همدانی]] (از [[شهدای کربلا]])؛
## کتابي در فنون فقه، تأليف [[علي بن ابي رافع]]؛
+
# السنن والاحکام والقضایا، تألیف ابورافع ابراهیم بن مالک انصاری ۴۰
## کتابي در نکات حيوانات، تأليف [[ربيعه بن سميع]]؛
+
# قضایا امیرالمؤمنین، تألیف [[عبدالله بن ابی رافع]]؛
## کتاب [[ميثم بن يحيي تمار کوفي]] (م 60
+
# کتابی در فنون [[فقه]]، تألیف [[علی بن ابی رافع]]؛
## کتاب الديات، تأليف ظريف بن ناصح و... که در برخي منابع به نام‌ ها و عناوين ديگر ياد شده اند.<ref> سیری در زندگانی امام اول شیعیان، عبدالمجید ناصری؛ شیعه‌شناسی، شماره 3 و 4.</ref>
+
# کتابی در نکات حیوانات، تألیف ربیعة بن سمیع؛
 +
# کتابی از [[میثم تمار]] (م ۶۰
 +
# کتاب الدیات، تألیف ظریف بن ناصح و... که در برخی منابع به نام‌ ها و عناوین دیگر یاد شده اند.<ref> سیری در زندگانی امام اول شیعیان، عبدالمجید ناصری؛ شیعه‌شناسی، شماره ۳ و ۴.</ref>
 
==پانویس ==
 
==پانویس ==
 
<references/>
 
<references/>

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۱

آثار علمی فراوانی به امام علی علیه‌السلام منتسب است که برخی از آنها عبارتند از:

  • الف. مصحف امام علی؛ که امام علی علیه السلام در آن قرآن مجید را بر اساس شأن نزول آیات جمع‌ آوری کرده بود.[۱]
  • ب. نهج البلاغه؛ که مجموعه ای از خطبه‌ ها، نامه‌ ها و کلمات قصار امام علی است و توسط یکی از علمای بزرگ امامیه به نام سید رضی (۳۹۵ـ۴۰۶ ق) تنظیم گردیده است.
  • ج. ادعیه و اوراد امام علی که در کتب ادعیه ثبت و ضبط گردیده است، همچون:
  1. دعای کمیل
  2. دعای امیرالمومنین در سحرهای ماه رمضان
  3. دعای امیرالمومنین علیه السلام در لیلة المبیت
  4. مناجات منظومه
  5. دعای صباح
  6. دعای مشلول
  • د. روایات امام علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه وآله: مطابق با محاسبه محمود ابوریه از عالمان اهل سنت با توجه به پیوند بسیار نزدیک امام علی با پیامبر، در صورتى که ایشان در هر روز تنها یک حدیث از پیامبر مى آموخت در حالى که ثلث قرن با رشد کامل با پیامبر همراه بود، باید حدود دوازده هزار حدیث از ایشان نقل مى کرد اما اکنون در منابع حدیثى اهل سنت تنها ۵۰ حدیث صحیح از ایشان نقل شده است. ایشان علت این امر را اقدامات حکومت بنی‌امیه در اخفای آثار ایشان ذکر می‌کند.[۲] اما در منابع شیعه روایات نبوی بسیاری از زبان امیرالمومنین علیه‌السلام نقل گردیده است.
  • ه. احادیث و روایاتی از خود آن حضرت نقل شده که در کتب و منابع گوناگون پراکنده‌ اند، اما برخی از مسندهایی که اختصاصاً به موضوع کلمات حضرت علی علیه‌السلام پرداخته‌اند عبارتند از:
  1. مسند امیرالمؤمنین علیه‌السلام از یعقوب بن شیبه سدوسی؛
  2. مسند امیرالمؤمنین علیه‌السلام از عبدالعزیز بن یحیی جلودی؛
  3. مسند علی علیه‌السلام از احمد بن شعیب نسایی؛
  4. مسند علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام از احمد بن حنبل؛
  5. مسند امام علی علیه‌السلام تألیف سید حسن قبانچی؛ کتاب اخیر از جدیدترین و کامل‌ترین مسندهای این موضوع است که مؤلف محترم این کتاب مجموعه کلمات حضرت علی علیه‌السلام را از منابع شیعی و اهل سنت در ده جلد و دارای ۱۱۴۵۱ حدیث گردآوری کرده است.[۳]
  • و. کتاب ‌ها و رساله‌ هایی که شاگردان و اصحاب مهم آن حضرت از سخنان و احادیث وی جمع کرده اند و یا به صورت املای آن بزرگوار نگارش کرده‌ اند، بخش دیگری از جلوه های علمی و آثار بازمانده اسلامی او به شمار می‌ روند. مشهورترین آثار بر جای مانده با املای امیرالمؤمنین علیه‌ السلام عبارتند از:
  1. القضایا و الاحکام، تألیف بریر بن خضیر همدانی (از شهدای کربلا
  2. السنن والاحکام والقضایا، تألیف ابورافع ابراهیم بن مالک انصاری (م ۴۰)؛
  3. قضایا امیرالمؤمنین، تألیف عبدالله بن ابی رافع؛
  4. کتابی در فنون فقه، تألیف علی بن ابی رافع؛
  5. کتابی در نکات حیوانات، تألیف ربیعة بن سمیع؛
  6. کتابی از میثم تمار (م ۶۰)؛
  7. کتاب الدیات، تألیف ظریف بن ناصح و... که در برخی منابع به نام‌ ها و عناوین دیگر یاد شده اند.[۴]

پانویس

  1. سیره معصومان، سید محسن امین، ترجمه على حجتى کرمانى، جلد ۳.
  2. ر.ج: اضواء علی السّنّة المحمدیه، محمود ابوریه، چاپ پنجم، قاهره، دارالمعارف، ص ۲۰۴.
  3. مسند الامام علی، السید حسن القبانچی، تحقیق الشیخ طاهر اسلامی، بیروت، مؤسسة الاعلی، ۱۴۲۱ ق.
  4. سیری در زندگانی امام اول شیعیان، عبدالمجید ناصری؛ شیعه‌شناسی، شماره ۳ و ۴.