حجة الوداع: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
Saeed zamani (بحث | مشارکتها) جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' <keywords content='کلید واژه: حجة الوداع، حدیث غدیر، غدیرخم، هجرت پیامبر اکرم، اعمال حج...' ایجاد کرد) |
جز |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{خوب}} | |
| + | «حجّة الوداع» [[حج|حجّى]] است که [[پیامبر اسلام]] (صلى الله علیه و آله) در سال ۱۰ هجرى با حضور جمعیتى فراوان از مسلمانان گزارد و از این رو «حجّة الوداع» نامیده شده که پیامبر اکرم در آن سفر با مردم وداع گفت و در واقع آخرین حج ایشان بود. | ||
| − | + | ==اهمیت حجةالوداع== | |
| − | + | [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله به [[مدینه]] و خروج آن حضرت از [[مکه]] معظمه، نقطه عطفی در [[تاریخ اسلام|تاریخ اسلام]] به شمار می آید و بعد از این هجرت، حضرت سه بار به مکه سفر کرده اند. بار اول در سال هشتم هجری پس از [[صلح حدیبیه]] به عنوان [[عمره]] وارد مکه شدند و طبق قراردادی که با مشرکین بسته بودند فوراً بازگشتند. | |
| − | + | بار دوم در سال نهم به عنوان [[فتح مکه]] وارد این شهر شدند، و پس از پایان برنامه ها و برچیدن بساط [[کفر|کفر]] و [[شرک|شرک]] و [[بت پرستی|بت پرستی]] به [[طائف]] رفتند و هنگام بازگشت به مکه آمده و عمره بجا آوردند و سپس به مدینه بازگشتند. | |
| − | + | سومین و آخرین بار بعد از هجرت که پیامبر صلی الله علیه و آله وارد مکه شدند در سال دهم هجری به عنوان «حجة الوداع» بود که حضرت برای اولین بار به طور رسمی اعلان [[حج]] دادند تا همه مردم در حد امکان حاضر شوند. در این سفر دو مقصد اساسی در نظر بود، و آن عبارت بود از دو حکم مهم از قوانین [[اسلام]] که هنوز برای مردم به طور کامل و رسمی تبیین نشده بود: یکی حج، و دیگری مسئله [[ولایت]] و [[خلافت]] بعد از پیامبر صلی الله علیه وآله. | |
| − | + | ==چگونگی حجةالوداع== | |
| + | پس از اعلان عمومی، [[مهاجرین]] و [[انصار]] و قبایل اطراف [[مدینه]] و [[مکه|مکه]] و حتی بلاد [[یمن]] و غیر آن به سوی مکه سرازیر شدند تا جزئیات [[احکام حج]] را شخصاً از پیامبرشان بیاموزند و در اولین سفر رسمی آن حضرت، به عنوان [[حج]] شرکت داشته باشند. اضافه بر آن که حضرت رسول اشاراتی فرموده بودند که امسال سال آخر عمر من است و این می توانست باعث شرکت همه جانبه مردم باشد. | ||
| − | + | جمعیتی حدود یک صد و بیست هزار نفر (گاهی بیشتر از آن را هم نقل کرده اند) در مراسم حج شرکت کردند که فقط هفتاد هزار نفر آنان از مدینه به همراه حضرت حرکت کرده بودند، به طوری که [[تلبیه|لبیک]] گویان از مدینه تا مکه متصل بودند. | |
| − | + | حضرت چند روز به ماه [[ذی الحجه]] مانده از مدینه خارج شدند و بعد از ده روز طی مسافت در روز سه شنبه پنجم ذی الحجة وارد مکه شدند. | |
| − | حضرت | + | [[امیرالمومنین]] علیه السلام هم که قبلاً از طرف حضرت به یمن و [[نجران]] برای دعوت به [[اسلام]] و جمع آوری [[خمس]] و [[زکات]] و [[جزیه|جزیه]] رفته بودند، به همراه عده‌ای در حدود دوازده هزار نفر از اهل یمن برای ایام حج به مکه رسیدند. |
| − | + | با رسیدن ایام حج در روز نهم ذی الحجة، پیامبر به موقف [[عرفات]] رفتند و بعد از آن اعمال حج را یکی پس از دیگری انجام دادند، و در هر مورد [[واجب|واجبات]] و [[مستحب|مستحبات]] آن را برای مردم بیان فرمودند. | |
| − | + | ==سخنرانی پیامبر در عرفات== | |
| − | [[ | + | [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله در حجةالوداع، در صحرای [[عرفات]] خطبه ای ایراد کردند. که در این جا بخش هایی از آن نقل می شود: |
| − | + | *پیامبر خون خواهی ها که از دوران [[جاهلیت|جاهلیت]] برپا بود را پایان یافته اعلام کرد: «كل دم كان في الجاهلية موضوع تحت قدمي، و أول دم أضعه دم آدم بن ربيعة بن الحارث بن عبد المطلب» | |
| − | + | *[[ربا]] های گذشته که همچنان برجا بود را لغو و اسناد آن را بی اثر دانست: ربای جاهلیت بدعت است و اولین ربایی که باطل بودن آن را اعلام می کنم ربای عمویم [[عباس بن عبدالمطلب]] است: «وإن ربا الجاهلية موضوع، وإنّ أوّل ربا أبدأ به ربا عمي العباس بن عبد المطلب». | |
| − | + | *مردان را نسبت به رعایت زنان سفارش کرد: شما را در مورد زنان به خیر و نیکی سفارش می کنم... شما را بر آنها حقی است و ایشان را بر شما حقی است و پوشاک و خوراک آن ها باید در حد متعارف باشد: «أوصیکم بالنساء خیراً... و لکم علیهن حق ولهن علیکم حق کسوتهن و رزقهن بالمعروف». | |
| − | + | *اعلام فرمود که مردم در اسلام یکسانند و عرب را بر عجم و عجم را بر عرب هیچ برتری نیست مگر به تقوای خدا: «الناس فی الإسلام سواء... لا فضل عربی علی عجمی و لاعجمی علی عربی إلا بتقوی الله» | |
| + | * سفارش کرد به پیروی از قرآن کریم جدا نشدن از آنها: | ||
| + | ::من در میان شما دو چیز گرانبها بر جا نهادم که تا زمانی که بدان تمسّک می جویید، هرگز گمراه نمی شوید: کتاب خدا و اهل بیتم را: «فإني قد تركت فيكم ما إن أخذتم به لم تضلّوا [بعده] كتاب الله وأهل بيتي»<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص110 تا 112 ؛ العقد الفريد، ابن عبد ربه الأندلسي،ج4، ص147 تا 149</ref> | ||
| − | + | ==اعلام کردن جانشینی امام علی علیه السلام در غدیر خم== | |
| − | + | رسول اکرم صلی الله علیه و آله هنگام بازگشت به [[مدینه|مدینه]]، در محلی نزدیک «[[جحفه]]» به نام «[[واقعه غدیر|غدیر خم]]» توقف نموده، مسلمین را گرد آورده و پس از اداى خطبه اى طولانی، [[امام علی علیه السلام|حضرت على]] علیه السلام را به [[ولایت]] و پیشوائى مسلمین منصوب کرد. فرمود: هرکس که من مولای اویم، [[امام علی علیه السلام|علی]] هم مولای اوست. خداوندا! دوستدار علی را دوست بدار و با کسی که با او دشمنی می کند، دشمنی فرما: «من کنت مولاه فعلی مولاه. اللهم وال من والاه و عاد من عاداه».<ref>تاریخ یعقوبی، ۱۱۲/۲ ؛ کافی، ۲۹۵/۱.</ref> با گماردن امام علی علیه السلام بدین مقام، دین کامل و نعمت تمام شد.<ref>[[سوره مائده]]/۳.</ref> | |
| − | + | == پانویس == | |
| + | <references /> | ||
| − | + | ==منابع== | |
| − | + | *بحارالانوار، ج ۲۱، ص ۴۰۵-۳۱۹-۳۸۵. | |
| + | *فروغ ابدیت، ج ۲، صص ۸۳۵-۷۲۶. | ||
| + | *صهبای حج، [[آیت الله جوادی آملی]]. | ||
| + | *محمد محمدحسن شرّاب؛ "فرهنگ اعلام جغرافیایى، تاریخى در حدیث و سیره نبوى". | ||
| + | *العقد الفريد، ابن عبد ربه الأندلسي (المتوفى: 328هـ)، دار الكتب العلمية، بيروت،چاپ اول، 1404 هـ. | ||
| + | *تاريخ اليعقوبى، احمد بن ابى يعقوب (المتوفى: 284هـ)، قم، انتشارات اهل بيت علیهم السلام. | ||
| − | + | {{شناختنامه رسول خدا (ص)}} | |
| − | + | [[رده:تاریخ صدر اسلام]] | |
| − | + | [[رده:پیامبر اکرم از بعثت تا رحلت]] | |
| − | + | [[رده:حج]] | |
| − | + | [[رده:غدیر]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۱
«حجّة الوداع» حجّى است که پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله) در سال ۱۰ هجرى با حضور جمعیتى فراوان از مسلمانان گزارد و از این رو «حجّة الوداع» نامیده شده که پیامبر اکرم در آن سفر با مردم وداع گفت و در واقع آخرین حج ایشان بود.
محتویات
اهمیت حجةالوداع
هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مدینه و خروج آن حضرت از مکه معظمه، نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار می آید و بعد از این هجرت، حضرت سه بار به مکه سفر کرده اند. بار اول در سال هشتم هجری پس از صلح حدیبیه به عنوان عمره وارد مکه شدند و طبق قراردادی که با مشرکین بسته بودند فوراً بازگشتند.
بار دوم در سال نهم به عنوان فتح مکه وارد این شهر شدند، و پس از پایان برنامه ها و برچیدن بساط کفر و شرک و بت پرستی به طائف رفتند و هنگام بازگشت به مکه آمده و عمره بجا آوردند و سپس به مدینه بازگشتند.
سومین و آخرین بار بعد از هجرت که پیامبر صلی الله علیه و آله وارد مکه شدند در سال دهم هجری به عنوان «حجة الوداع» بود که حضرت برای اولین بار به طور رسمی اعلان حج دادند تا همه مردم در حد امکان حاضر شوند. در این سفر دو مقصد اساسی در نظر بود، و آن عبارت بود از دو حکم مهم از قوانین اسلام که هنوز برای مردم به طور کامل و رسمی تبیین نشده بود: یکی حج، و دیگری مسئله ولایت و خلافت بعد از پیامبر صلی الله علیه وآله.
چگونگی حجةالوداع
پس از اعلان عمومی، مهاجرین و انصار و قبایل اطراف مدینه و مکه و حتی بلاد یمن و غیر آن به سوی مکه سرازیر شدند تا جزئیات احکام حج را شخصاً از پیامبرشان بیاموزند و در اولین سفر رسمی آن حضرت، به عنوان حج شرکت داشته باشند. اضافه بر آن که حضرت رسول اشاراتی فرموده بودند که امسال سال آخر عمر من است و این می توانست باعث شرکت همه جانبه مردم باشد.
جمعیتی حدود یک صد و بیست هزار نفر (گاهی بیشتر از آن را هم نقل کرده اند) در مراسم حج شرکت کردند که فقط هفتاد هزار نفر آنان از مدینه به همراه حضرت حرکت کرده بودند، به طوری که لبیک گویان از مدینه تا مکه متصل بودند.
حضرت چند روز به ماه ذی الحجه مانده از مدینه خارج شدند و بعد از ده روز طی مسافت در روز سه شنبه پنجم ذی الحجة وارد مکه شدند.
امیرالمومنین علیه السلام هم که قبلاً از طرف حضرت به یمن و نجران برای دعوت به اسلام و جمع آوری خمس و زکات و جزیه رفته بودند، به همراه عده‌ای در حدود دوازده هزار نفر از اهل یمن برای ایام حج به مکه رسیدند.
با رسیدن ایام حج در روز نهم ذی الحجة، پیامبر به موقف عرفات رفتند و بعد از آن اعمال حج را یکی پس از دیگری انجام دادند، و در هر مورد واجبات و مستحبات آن را برای مردم بیان فرمودند.
سخنرانی پیامبر در عرفات
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در حجةالوداع، در صحرای عرفات خطبه ای ایراد کردند. که در این جا بخش هایی از آن نقل می شود:
- پیامبر خون خواهی ها که از دوران جاهلیت برپا بود را پایان یافته اعلام کرد: «كل دم كان في الجاهلية موضوع تحت قدمي، و أول دم أضعه دم آدم بن ربيعة بن الحارث بن عبد المطلب»
- ربا های گذشته که همچنان برجا بود را لغو و اسناد آن را بی اثر دانست: ربای جاهلیت بدعت است و اولین ربایی که باطل بودن آن را اعلام می کنم ربای عمویم عباس بن عبدالمطلب است: «وإن ربا الجاهلية موضوع، وإنّ أوّل ربا أبدأ به ربا عمي العباس بن عبد المطلب».
- مردان را نسبت به رعایت زنان سفارش کرد: شما را در مورد زنان به خیر و نیکی سفارش می کنم... شما را بر آنها حقی است و ایشان را بر شما حقی است و پوشاک و خوراک آن ها باید در حد متعارف باشد: «أوصیکم بالنساء خیراً... و لکم علیهن حق ولهن علیکم حق کسوتهن و رزقهن بالمعروف».
- اعلام فرمود که مردم در اسلام یکسانند و عرب را بر عجم و عجم را بر عرب هیچ برتری نیست مگر به تقوای خدا: «الناس فی الإسلام سواء... لا فضل عربی علی عجمی و لاعجمی علی عربی إلا بتقوی الله»
- سفارش کرد به پیروی از قرآن کریم جدا نشدن از آنها:
- من در میان شما دو چیز گرانبها بر جا نهادم که تا زمانی که بدان تمسّک می جویید، هرگز گمراه نمی شوید: کتاب خدا و اهل بیتم را: «فإني قد تركت فيكم ما إن أخذتم به لم تضلّوا [بعده] كتاب الله وأهل بيتي»[۱]
اعلام کردن جانشینی امام علی علیه السلام در غدیر خم
رسول اکرم صلی الله علیه و آله هنگام بازگشت به مدینه، در محلی نزدیک «جحفه» به نام «غدیر خم» توقف نموده، مسلمین را گرد آورده و پس از اداى خطبه اى طولانی، حضرت على علیه السلام را به ولایت و پیشوائى مسلمین منصوب کرد. فرمود: هرکس که من مولای اویم، علی هم مولای اوست. خداوندا! دوستدار علی را دوست بدار و با کسی که با او دشمنی می کند، دشمنی فرما: «من کنت مولاه فعلی مولاه. اللهم وال من والاه و عاد من عاداه».[۲] با گماردن امام علی علیه السلام بدین مقام، دین کامل و نعمت تمام شد.[۳]
پانویس
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج2، ص110 تا 112 ؛ العقد الفريد، ابن عبد ربه الأندلسي،ج4، ص147 تا 149
- ↑ تاریخ یعقوبی، ۱۱۲/۲ ؛ کافی، ۲۹۵/۱.
- ↑ سوره مائده/۳.
منابع
- بحارالانوار، ج ۲۱، ص ۴۰۵-۳۱۹-۳۸۵.
- فروغ ابدیت، ج ۲، صص ۸۳۵-۷۲۶.
- صهبای حج، آیت الله جوادی آملی.
- محمد محمدحسن شرّاب؛ "فرهنگ اعلام جغرافیایى، تاریخى در حدیث و سیره نبوى".
- العقد الفريد، ابن عبد ربه الأندلسي (المتوفى: 328هـ)، دار الكتب العلمية، بيروت،چاپ اول، 1404 هـ.
- تاريخ اليعقوبى، احمد بن ابى يعقوب (المتوفى: 284هـ)، قم، انتشارات اهل بيت علیهم السلام.
