جحفه‌

«جُحفه» از میقات‌هاى مهم حج و عمره و نام محلى است که بین مکه و مدینه (۱۸۹ کیلومتری مکه)، و در ۹ کیلومتری غدیر خم و نزدیک ساحل دریای سرخ قرار دارد. این عنوان در باب «حج» بکار رفته است.

تاریخ جحفه

جحفه به دلیل موقعیت دینی و تاریخی و اقتصادی‌اش از اهمیتی بسزا برخوردار بود. این شهر در گذشته «مَهْیَعه» به معنای مکان پهناور نام داشت، اما بعدا بر اثر سیل ویران گشته و از این‌رو، آن را جحفه نامیدند.

گزارش‌های تاریخ‌نگاران از استقرار رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در این منطقه هنگام رفتن به سوی مکه در ماجرای حدیبیه (۶ هجری) و نیز احرام برخی از مسلمانان که در ذوالحلیفه مُحرم نشده بودند، حکایت دارند. بر پایه این گزارش‌ها، مسلمانان در این منطقه با مشکل کم‌آبی روبه‌رو شدند و رسول خدا(ص) افرادی را برای فراهم کردن آب فرستاد؛ اما آن‌ها به دلیل بیم از مکیان با دست خالی بازگشتند و سرانجام پیامبر(ص) امام علی (علیه السلام) را مامور این کار کرد. در سال بعد، رسول خدا(ص) هنگام رفتن برای عمرة القضاء در جحفه مُحرم شد. هنگام عزیمت پیامبر(ص) برای فتح مکه (۸ هجری) عباس عموی ایشان در همین منطقه به سپاه مسلمانان پیوست.

جحفه در فقه

جحفه یکی از میقات‌هاى پنج‌گانه حج تمتع و نیز عمره مفرده است که میقات اهل شام، مصر، مغرب و کسانى است که عبورشان از این مسیر است. میقات اهل مدینه در حال اختیار مسجد شجره است؛ لیکن هنگام ضرورت چون بیمارى و ضعف مى‌توانند از جحفه مُحرم شوند.

کسى که وظیفه‌اش احرام از مسجد شجره است، چنانچه بدون احرام از آن بگذرد، مى‌تواند در جحفه محرم شود. بر مسئله ادعاى اجماع شده است؛ لیکن برخى معاصران، احتیاط واجب را در برگشتن به مسجد شجره و احرام از این میقات دانسته‌اند.

هم اکنون مسجد بزرگى با همه امکانات جانبى جهت احرام عمره گزارانى که از این مسیر به مکه مشرف مى‌شوند، در این محل بنا شده است.

منابع

• سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج ‌۳، ص ۵۰.
• "جحفه"، ویکی حج.