سنجش مقاله انجام نشده است

ترتیب نزول سوره ها: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(سنجش شناسه)
 
(۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که مورد اعتماد بزرگان است و عمدتا از [[ابن عباس]] نقل شده است. <ref> [[تاریخ یعقوبی]]، ج 2، ص 26 و 35؛ ابن الندیم، الفهرست، فن سوم از مقاله اول، ص 47-43؛ تفسیر طبرسی، ج 10، ص 406-405. نیز رجوع شود به شواهد التنزیل، ج 2، ص 311 به بعد؛الاتقان، ج 1، ص 29-22.</ref>
+
چیدمان [[سوره|سوره‌ها]] در [[قرآن|قرآنهای]] مرسوم، بر اساس ترتیب [[نزول قرآن|نزول]] نیست، اما دانشمندان [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] توانسته اند با توجه به روایاتی که ترتیب نزول سوره های قرآن را بیان نموده است، تا اندازه ای به ترتیب نزول این سوره ها دست پیدا کنند و از آن در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[فقه]] و [[تاریخ]] و... بهره ببرند. 
  
علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن، متذکر می شوند که رعایت ترتیب [[سوره]] ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود. چنان که [[سوره علق]] تا پنج آیه در آغاز [[بعثت]] نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین [[سوره مدثر]] و [[سوره مزمل]] و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که [[طبرسی]] در [[مجمع البیان]]<ref> مجمع البیان ج 10 ص 405.</ref> از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.
+
==فهرست ترتیب نزول==
 +
در ترتیب نزول [[سوره]] ها روایاتی در دست است که عمدتا از [[ابن عباس]] نقل شده و مورد اعتماد بزرگان است.<ref> تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۶ و ۳۵؛ الفهرست ابن ندیم، ص ۴۷-۴۳؛ تفسیر طبرسی، ج ۱۰، ص ۴۰۶-۴۰۵؛ شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۳۱۱ به بعد؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۹-۲۲.</ref>  
  
آیت الله معرفت در کتاب علوم قرآنی فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده اند که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 90</ref>
+
[[شیخ طبرسی|علامه طبرسی]] و دیگر بزرگان فن،<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۸۹.</ref> متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که [[سوره علق]] تا پنج آیه در آغاز [[بعثت]] نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین [[سوره مدثر]] و [[سوره مزمل]] و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که [[طبرسی]] در [[مجمع البیان]] از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.<ref> مجمع البیان، ج ۱۰ ص ۴۰۵.</ref>
  
در اين ترتيب نزول، نظر به ابتداي هر سوره است. یعنی هرگاه آغاز يک سوره نازل مي شد و ميان آن با نزول بقيه سوره، نزول چند سوره ديگر فاصله مي انداخته است، اعتبار ترتيب مبدأ نزول آن سوره بوده است نه زمان تکميل آن. چنان که سوره علق تا پنج آيه در آغاز بعثت نازل گرديد و پس از چند سال بقيه سوره نازل شد، اما اين سوره در رتبه اول نزول قرار دارد.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 89</ref>
+
آیت الله معرفت در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از [[سوره های مکی و مدنی]] و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.<ref>علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۹۰.</ref><center>
  
 
<center>
 
 
<small>برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید</small>
 
<small>برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید</small>
 
{|
 
{|
 
|
 
|
{|class="wikitable sortable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;"
+
{| class="wikitable sortable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;"
 
!ردیف
 
!ردیف
 
!نام سوره
 
!نام سوره
سطر ۷۵: سطر ۷۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۰
 
|۱۰
|[[سوره یونس]]  
+
|[[سوره یونس]]
 
|۱۰۹
 
|۱۰۹
 
|۵۱
 
|۵۱
سطر ۸۷: سطر ۸۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۲
 
|۱۲
|[[سوره یوسف]]  
+
|[[سوره یوسف]]
 
|۱۱۱
 
|۱۱۱
 
|۵۳
 
|۵۳
سطر ۱۰۶: سطر ۱۰۵:
 
|۱۵
 
|۱۵
 
|[[سوره حجر]]
 
|[[سوره حجر]]
|۹۹  
+
|۹۹
 
|۵۴
 
|۵۴
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۱۲: سطر ۱۱۱:
 
|۱۶
 
|۱۶
 
|[[سوره نحل]]
 
|[[سوره نحل]]
|۱۲۸  
+
|۱۲۸
 
|۷۰
 
|۷۰
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۲۵: سطر ۱۲۴:
 
|[[سوره کهف]]
 
|[[سوره کهف]]
 
|۱۱۰
 
|۱۱۰
|۶۹  
+
|۶۹
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
سطر ۱۳۱: سطر ۱۳۰:
 
|[[سوره مریم]]
 
|[[سوره مریم]]
 
|۹۸
 
|۹۸
|۴۴  
+
|۴۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
سطر ۱۴۸: سطر ۱۴۷:
 
|۲۲
 
|۲۲
 
|[[سوره حج]]
 
|[[سوره حج]]
|۷۸  
+
|۷۸
 
|۱۰۴
 
|۱۰۴
 
|مدینه
 
|مدینه
سطر ۱۵۴: سطر ۱۵۳:
 
|۲۳
 
|۲۳
 
|[[سوره مؤمنون]]
 
|[[سوره مؤمنون]]
|۱۱۸  
+
|۱۱۸
 
|۷۴
 
|۷۴
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۶۰: سطر ۱۵۹:
 
|۲۴
 
|۲۴
 
|[[سوره نور]]
 
|[[سوره نور]]
|۶۴  
+
|۶۴
 
|۱۰۳
 
|۱۰۳
 
|مدینه
 
|مدینه
سطر ۱۶۶: سطر ۱۶۵:
 
|۲۵
 
|۲۵
 
|[[سوره فرقان]]
 
|[[سوره فرقان]]
|۷۷  
+
|۷۷
 
|۴۲
 
|۴۲
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۷۲: سطر ۱۷۱:
 
|۲۶
 
|۲۶
 
|[[سوره شعراء]]
 
|[[سوره شعراء]]
|۲۲۷  
+
|۲۲۷
 
|۴۷
 
|۴۷
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۷۸: سطر ۱۷۷:
 
|۲۷
 
|۲۷
 
|[[سوره نمل]]
 
|[[سوره نمل]]
|۹۳  
+
|۹۳
 
|۴۸
 
|۴۸
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۱۸۴: سطر ۱۸۳:
 
|۲۸
 
|۲۸
 
|[[سوره قصص]]
 
|[[سوره قصص]]
|۸۸  
+
|۸۸
 
|۴۹
 
|۴۹
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۲۹
 
|۲۹
|[[سوره عنکبوت]]  
+
|[[سوره عنکبوت]]
|۶۹  
+
|۶۹
 
|۸۵
 
|۸۵
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۰
 
|۳۰
|[[سوره روم]]  
+
|[[سوره روم]]
|۶۰  
+
|۶۰
 
|۸۴
 
|۸۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۱
 
|۳۱
|[[سوره لقمان]]  
+
|[[سوره لقمان]]
|۳۴  
+
|۳۴
 
|۵۷
 
|۵۷
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۲
 
|۳۲
|[[سوره سجده]]  
+
|[[سوره سجده]]
|۳۰  
+
|۳۰
 
|۷۵
 
|۷۵
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۳
 
|۳۳
|[[سوره احزاب]]  
+
|[[سوره احزاب]]
|۷۳  
+
|۷۳
 
|۹۰
 
|۹۰
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۳۴
 
|۳۴
|[[سوره سبا]]  
+
|[[سوره سبا]]
|۵۴  
+
|۵۴
 
|۵۸
 
|۵۸
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۵
 
|۳۵
|[[سوره فاطر]]  
+
|[[سوره فاطر]]
|۴۵  
+
|۴۵
 
|۴۳
 
|۴۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۶
 
|۳۶
|[[سوره یس]]  
+
|[[سوره یس]]
|۸۳  
+
|۸۳
 
|۴۱
 
|۴۱
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۷
 
|۳۷
|[[سوره صافات]]  
+
|[[سوره صافات]]
|۱۸۲  
+
|۱۸۲
 
|۵۶
 
|۵۶
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۸
 
|۳۸
|[[سوره ص]]  
+
|[[سوره ص]]
|۸۸  
+
|۸۸
 
|۳۸
 
|۳۸
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۳۹
 
|۳۹
|[[سوره زمر]]  
+
|[[سوره زمر]]
|۷۵  
+
|۷۵
 
|۵۹
 
|۵۹
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۰
 
|۴۰
|[[سوره غافر]]  
+
|[[سوره غافر]]
|۸۵  
+
|۸۵
 
|۶۰
 
|۶۰
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۱
 
|۴۱
|[[سوره فصلت]]  
+
|[[سوره فصلت]]
|۵۴  
+
|۵۴
 
|۶۱
 
|۶۱
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۲
 
|۴۲
|[[سوره شوری]]  
+
|[[سوره شوری]]
|۵۳  
+
|۵۳
 
|۶۲
 
|۶۲
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۳
 
|۴۳
|[[سوره زخرف]]  
+
|[[سوره زخرف]]
|۸۹  
+
|۸۹
 
|۶۳
 
|۶۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۴
 
|۴۴
|[[سوره دخان]]  
+
|[[سوره دخان]]
|۵۹  
+
|۵۹
 
|۶۴
 
|۶۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۵
 
|۴۵
|[[سوره جاثيه]]  
+
|[[سوره جاثيه]]
|۳۷  
+
|۳۷
 
|۶۵
 
|۶۵
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۴۶
 
|۴۶
|[[سوره احقاف]]  
+
|[[سوره احقاف]]
|۳۵  
+
|۳۵
 
|۶۶
 
|۶۶
 
|مکه
 
|مکه
سطر ۲۹۸: سطر ۲۹۷:
 
|۴۷
 
|۴۷
 
|[[سوره محمد]]
 
|[[سوره محمد]]
|۳۸  
+
|۳۸
 
|۹۵
 
|۹۵
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۴۸
 
|۴۸
|[[سوره فتح]]  
+
|[[سوره فتح]]
|۲۹  
+
|۲۹
 
|۱۱۲
 
|۱۱۲
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۴۹
 
|۴۹
|[[سوره حجرات]]  
+
|[[سوره حجرات]]
|۱۸  
+
|۱۸
 
|۱۰۷
 
|۱۰۷
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۵۰
 
|۵۰
|[[سوره ق]]  
+
|[[سوره ق]]
|۴۵  
+
|۴۵
 
|۳۴
 
|۳۴
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۱
 
|۵۱
|[[سوره ذاریات]]  
+
|[[سوره ذاریات]]
|۶۰  
+
|۶۰
 
|۶۷
 
|۶۷
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۲
 
|۵۲
|[[سوره طور]]  
+
|[[سوره طور]]
|۴۹  
+
|۴۹
 
|۷۶
 
|۷۶
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۳
 
|۵۳
|[[سوره نجم]]  
+
|[[سوره نجم]]
|۶۲  
+
|۶۲
 
|۲۳
 
|۲۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۵۴
 
|۵۴
|[[سوره قمر]]  
+
|[[سوره قمر]]
 
|۵۵
 
|۵۵
 
|۳۷
 
|۳۷
سطر ۳۴۵: سطر ۳۴۴:
 
|-
 
|-
 
|۵۵
 
|۵۵
|[[سوره الرحمن]]  
+
|[[سوره الرحمن]]
 
|۷۸
 
|۷۸
 
|۹۷
 
|۹۷
سطر ۳۵۱: سطر ۳۵۰:
 
|-
 
|-
 
|۵۶
 
|۵۶
|[[سوره واقعه]]  
+
|[[سوره واقعه]]
 
|۹۶
 
|۹۶
 
|۴۶
 
|۴۶
سطر ۳۵۷: سطر ۳۵۶:
 
|-
 
|-
 
|۵۷
 
|۵۷
|[[سوره حدید]]  
+
|[[سوره حدید]]
 
|۲۹
 
|۲۹
 
|۹۴
 
|۹۴
سطر ۳۶۳: سطر ۳۶۲:
 
|-
 
|-
 
|۵۸
 
|۵۸
|[[سوره مجادله]]  
+
|[[سوره مجادله]]
|۲۲  
+
|۲۲
 
|۱۰۶
 
|۱۰۶
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۵۹
 
|۵۹
|[[سوره حشر]]  
+
|[[سوره حشر]]
|۲۴  
+
|۲۴
 
|۱۰۱
 
|۱۰۱
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۶۰
 
|۶۰
|[[سوره ممتحنه]]  
+
|[[سوره ممتحنه]]
|۱۳  
+
|۱۳
 
|۹۱
 
|۹۱
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۶۱
 
|۶۱
|[[سوره صف]]  
+
|[[سوره صف]]
 
|۱۴
 
|۱۴
 
|۱۱۱
 
|۱۱۱
سطر ۳۸۷: سطر ۳۸۶:
 
|-
 
|-
 
|۶۲
 
|۶۲
|[[سوره جمعه]]  
+
|[[سوره جمعه]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۰۹
 
|۱۰۹
سطر ۳۹۳: سطر ۳۹۲:
 
|-
 
|-
 
|۶۳
 
|۶۳
|[[سوره منافقون]]  
+
|[[سوره منافقون]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۰۵
 
|۱۰۵
سطر ۳۹۹: سطر ۳۹۸:
 
|-
 
|-
 
|۶۴
 
|۶۴
|[[سوره تغابن]]  
+
|[[سوره تغابن]]
 
|۱۸
 
|۱۸
 
|۱۱۰
 
|۱۱۰
سطر ۴۰۵: سطر ۴۰۴:
 
|-
 
|-
 
|۶۵
 
|۶۵
|[[سوره طلاق]]  
+
|[[سوره طلاق]]
 
|۱۲
 
|۱۲
 
|۹۹
 
|۹۹
سطر ۴۱۱: سطر ۴۱۰:
 
|-
 
|-
 
|۶۶
 
|۶۶
|[[سوره تحریم]]  
+
|[[سوره تحریم]]
 
|۱۲
 
|۱۲
 
|۱۰۸
 
|۱۰۸
سطر ۴۱۷: سطر ۴۱۶:
 
|-
 
|-
 
|۶۷
 
|۶۷
|[[سوره ملک]]  
+
|[[سوره ملک]]
 
|۳۰
 
|۳۰
 
|۷۷
 
|۷۷
سطر ۴۲۳: سطر ۴۲۲:
 
|-
 
|-
 
|۶۸
 
|۶۸
|[[سوره قلم]]  
+
|[[سوره قلم]]
 
|۵۲
 
|۵۲
 
 
سطر ۴۲۹: سطر ۴۲۸:
 
|-
 
|-
 
|۶۹
 
|۶۹
|[[سوره الحاقة]]  
+
|[[سوره الحاقة]]
 
|۵۲
 
|۵۲
 
|۷۸
 
|۷۸
سطر ۴۳۵: سطر ۴۳۴:
 
|-
 
|-
 
|۷۰
 
|۷۰
|[[سوره معارج]]  
+
|[[سوره معارج]]
 
|۴۴
 
|۴۴
 
|۷۹
 
|۷۹
سطر ۴۵۳: سطر ۴۵۲:
 
|-
 
|-
 
|۷۳
 
|۷۳
|[[سوره مزمل]]  
+
|[[سوره مزمل]]
 
|۲۰
 
|۲۰
 
 
سطر ۴۵۹: سطر ۴۵۸:
 
|-
 
|-
 
|۷۴
 
|۷۴
|[[سوره مدثر]]  
+
|[[سوره مدثر]]
 
|۵۶
 
|۵۶
 
 
سطر ۴۶۵: سطر ۴۶۴:
 
|-
 
|-
 
|۷۵
 
|۷۵
|[[سوره قيامة]]  
+
|[[سوره قيامة]]
 
|۴۰
 
|۴۰
 
|۳۱
 
|۳۱
سطر ۴۷۱: سطر ۴۷۰:
 
|-
 
|-
 
|۷۶
 
|۷۶
|[[سوره انسان]]  
+
|[[سوره انسان]]
|۳۱  
+
|۳۱
 
|۹۸
 
|۹۸
 
|مدینه
 
|مدینه
 
|-
 
|-
 
|۷۷
 
|۷۷
|[[سوره مرسلات]]  
+
|[[سوره مرسلات]]
|۵۰  
+
|۵۰
 
|۳۳
 
|۳۳
 
|مکه
 
|مکه
 
|-
 
|-
 
|۷۸
 
|۷۸
|[[سوره نبا]]  
+
|[[سوره نبا]]
 
|۴۰
 
|۴۰
 
|۸۰
 
|۸۰
سطر ۴۸۹: سطر ۴۸۸:
 
|-
 
|-
 
|۷۹
 
|۷۹
|[[سوره نازعات]]  
+
|[[سوره نازعات]]
 
|۴۶
 
|۴۶
 
|۸۱
 
|۸۱
سطر ۴۹۵: سطر ۴۹۴:
 
|-
 
|-
 
|۸۰
 
|۸۰
|[[سوره عبس]]  
+
|[[سوره عبس]]
 
|۴۲
 
|۴۲
 
|۲۴
 
|۲۴
سطر ۵۰۱: سطر ۵۰۰:
 
|-
 
|-
 
|۸۱
 
|۸۱
|[[سوره تکویر]]  
+
|[[سوره تکویر]]
 
|۲۹
 
|۲۹
 
 
سطر ۵۰۷: سطر ۵۰۶:
 
|-
 
|-
 
|۸۲
 
|۸۲
|[[سوره انفطار]]  
+
|[[سوره انفطار]]
 
|۱۹
 
|۱۹
 
|۸۲
 
|۸۲
سطر ۵۱۳: سطر ۵۱۲:
 
|-
 
|-
 
|۸۳
 
|۸۳
|[[سوره مطففین]]  
+
|[[سوره مطففین]]
 
|۳۶
 
|۳۶
 
|۸۶
 
|۸۶
سطر ۶۰۳: سطر ۶۰۲:
 
|-
 
|-
 
|۹۸
 
|۹۸
|[[سوره بينة]]  
+
|[[سوره بينة]]
 
 
 
|۱۰۰
 
|۱۰۰
سطر ۶۱۵: سطر ۶۱۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۰
 
|۱۰۰
|[[سوره عادیات]]  
+
|[[سوره عادیات]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۱۴
 
|۱۴
سطر ۶۲۱: سطر ۶۲۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۱
 
|۱۰۱
|[[سوره قارعة]]  
+
|[[سوره قارعة]]
 
|۱۱
 
|۱۱
 
|۳۰
 
|۳۰
سطر ۶۲۷: سطر ۶۲۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۲
 
|۱۰۲
|[[سوره تکاثر]]  
+
|[[سوره تکاثر]]
 
 
 
|۱۶
 
|۱۶
سطر ۶۳۳: سطر ۶۳۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۳
 
|۱۰۳
|[[سوره عصر]]  
+
|[[سوره عصر]]
 
 
 
|۱۳
 
|۱۳
سطر ۶۵۱: سطر ۶۵۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۶
 
|۱۰۶
|[[سوره قریش]]  
+
|[[سوره قریش]]
 
 
 
|۲۹
 
|۲۹
سطر ۶۵۷: سطر ۶۵۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۷
 
|۱۰۷
|[[سوره ماعون]]  
+
|[[سوره ماعون]]
 
 
 
|۱۷
 
|۱۷
سطر ۶۶۳: سطر ۶۶۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۸
 
|۱۰۸
|[[سوره کوثر]]  
+
|[[سوره کوثر]]
 
 
 
|۱۵
 
|۱۵
سطر ۶۶۹: سطر ۶۶۸:
 
|-
 
|-
 
|۱۰۹
 
|۱۰۹
|[[سوره کافرون]]  
+
|[[سوره کافرون]]
 
 
 
|۱۸
 
|۱۸
سطر ۶۷۵: سطر ۶۷۴:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۰
 
|۱۱۰
|[[سوره نصر]]  
+
|[[سوره نصر]]
 
 
 
|۱۰۲
 
|۱۰۲
سطر ۶۸۱: سطر ۶۸۰:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۱
 
|۱۱۱
|[[سوره مسد]]  
+
|[[سوره مسد]]
 
 
 
 
سطر ۶۸۷: سطر ۶۸۶:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۲
 
|۱۱۲
|[[سوره اخلاص]]  
+
|[[سوره اخلاص]]
 
 
 
|۲۲
 
|۲۲
سطر ۶۹۳: سطر ۶۹۲:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۳
 
|۱۱۳
|[[سوره فلق]]  
+
|[[سوره فلق]]
 
 
 
|۲۰
 
|۲۰
سطر ۶۹۹: سطر ۶۹۸:
 
|-
 
|-
 
|۱۱۴
 
|۱۱۴
|[[سوره ناس]]  
+
|[[سوره ناس]]
 
 
 
|۲۱
 
|۲۱
سطر ۷۰۸: سطر ۷۰۷:
 
</center>
 
</center>
  
==پانویس ==
+
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
 +
==منابع==
  
 
+
*علوم قرآنی، محمد هادی معرفت
==منابع==
+
*تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت
*علوم قرآنی, آیت الله محمد هادی معرفت
 
*تفسیر و مفسران,آیت الله محمد هادی معرفت  
 
  
 
{{قرآن}}
 
{{قرآن}}
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=نشده
 
|سنجش=نشده
|شناسه= ضعیف
+
|شناسه= خوب
 
|عنوان بندی مناسب=
 
|عنوان بندی مناسب=
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها=
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها=

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۵

چیدمان سوره‌ها در قرآنهای مرسوم، بر اساس ترتیب نزول نیست، اما دانشمندان علوم قرآنی توانسته اند با توجه به روایاتی که ترتیب نزول سوره های قرآن را بیان نموده است، تا اندازه ای به ترتیب نزول این سوره ها دست پیدا کنند و از آن در تفسیر و فقه و تاریخ و... بهره ببرند.

فهرست ترتیب نزول

در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که عمدتا از ابن عباس نقل شده و مورد اعتماد بزرگان است.[۱]

علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن،[۲] متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها، نظر به ابتدای هر سوره است. اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود، و پیش از اتمام آن سوره، سوره دیگری به طور کامل نازل گردد، و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود، آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود، در این حالت نیز اعتبار ترتیب، مبدا نزول هر سوره خواهد بود، نه زمان تکمیل آن. چنان که سوره علق تا پنج آیه در آغاز بعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد. همچنین سوره مدثر و سوره مزمل و غیره نیز به همین روال نازل شده اند. به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود. چنان که طبرسی در مجمع البیان از کتاب «الایضاح» احمد زاهد نقل کرده است.[۳]

آیت الله معرفت در کتاب «علوم قرآنی» فهرستی از سوره های مکی و مدنی و ترتیب نزول آنها ارائه نموده که سوره های مکی آن به صورت زیر است. مطابق با توضیح ذکر شده در این کتاب، این فهرست در ترتیب سوره ‏ها، طبق روایت ابن عباس و تکمیل آن مطابق روایت جابر بن زید، با تصحیح از روی نسخه‏ های متعدد انجام گرفته است.[۴]

برای مشاهده سوره ها به ترتیب نزول بر روی علامت کنار عنوان "ترتیب نزول" کلیک کنید

ردیف نام سوره شمار آیه‌ها ترتیب نزول محل نزول
۱ سوره حمد ۷ ۵ مکه
۲ سوره بقره ۲۸۶ ۸۷ مدینه
۳ سوره آل عمران ۲۰۰ ۸۹ مدینه
۴ سوره نساء ۱۷۶ ۹۲ مدینه
۵ سوره مائده ۱۲۰ ۱۱۳ مدینه
۶ سوره انعام ۱۶۵ ۵۵ مکه
۷ سوره اعراف ۲۰۶ ۳۹ مکه
۸ سوره انفال ۷۵ ۸۸ مدینه
۹ سوره توبه ۱۲۹ ۱۱۴ مدینه
۱۰ سوره یونس ۱۰۹ ۵۱ مکه
۱۱ سوره هود ۱۲۳ ۵۲ مکه
۱۲ سوره یوسف ۱۱۱ ۵۳ مکه
۱۳ سوره رعد ۴۳ ۹۶ مدینه
۱۴ سوره ابراهیم ۵۲ ۷۲ مکه
۱۵ سوره حجر ۹۹ ۵۴ مکه
۱۶ سوره نحل ۱۲۸ ۷۰ مکه
۱۷ سوره اسراء ۱۱۱ ۵۰ مکه
۱۸ سوره کهف ۱۱۰ ۶۹ مکه
۱۹ سوره مریم ۹۸ ۴۴ مکه
۲۰ سوره طه ۱۳۵ ۴۵ مکه
۲۱ سوره انبیاء ۱۱۲ ۷۳ مکه
۲۲ سوره حج ۷۸ ۱۰۴ مدینه
۲۳ سوره مؤمنون ۱۱۸ ۷۴ مکه
۲۴ سوره نور ۶۴ ۱۰۳ مدینه
۲۵ سوره فرقان ۷۷ ۴۲ مکه
۲۶ سوره شعراء ۲۲۷ ۴۷ مکه
۲۷ سوره نمل ۹۳ ۴۸ مکه
۲۸ سوره قصص ۸۸ ۴۹ مکه
۲۹ سوره عنکبوت ۶۹ ۸۵ مکه
۳۰ سوره روم ۶۰ ۸۴ مکه
۳۱ سوره لقمان ۳۴ ۵۷ مکه
۳۲ سوره سجده ۳۰ ۷۵ مکه
۳۳ سوره احزاب ۷۳ ۹۰ مدینه
۳۴ سوره سبا ۵۴ ۵۸ مکه
۳۵ سوره فاطر ۴۵ ۴۳ مکه
۳۶ سوره یس ۸۳ ۴۱ مکه
۳۷ سوره صافات ۱۸۲ ۵۶ مکه
۳۸ سوره ص ۸۸ ۳۸ مکه
۳۹ سوره زمر ۷۵ ۵۹ مکه
۴۰ سوره غافر ۸۵ ۶۰ مکه
۴۱ سوره فصلت ۵۴ ۶۱ مکه
۴۲ سوره شوری ۵۳ ۶۲ مکه
۴۳ سوره زخرف ۸۹ ۶۳ مکه
۴۴ سوره دخان ۵۹ ۶۴ مکه
۴۵ سوره جاثيه ۳۷ ۶۵ مکه
۴۶ سوره احقاف ۳۵ ۶۶ مکه
۴۷ سوره محمد ۳۸ ۹۵ مدینه
۴۸ سوره فتح ۲۹ ۱۱۲ مدینه
۴۹ سوره حجرات ۱۸ ۱۰۷ مدینه
۵۰ سوره ق ۴۵ ۳۴ مکه
۵۱ سوره ذاریات ۶۰ ۶۷ مکه
۵۲ سوره طور ۴۹ ۷۶ مکه
۵۳ سوره نجم ۶۲ ۲۳ مکه
۵۴ سوره قمر ۵۵ ۳۷ مکه
۵۵ سوره الرحمن ۷۸ ۹۷ مدینه
۵۶ سوره واقعه ۹۶ ۴۶ مکه
۵۷ سوره حدید ۲۹ ۹۴ مدینه
۵۸ سوره مجادله ۲۲ ۱۰۶ مدینه
۵۹ سوره حشر ۲۴ ۱۰۱ مدینه
۶۰ سوره ممتحنه ۱۳ ۹۱ مدینه
۶۱ سوره صف ۱۴ ۱۱۱ مدینه
۶۲ سوره جمعه ۱۱ ۱۰۹ مدینه
۶۳ سوره منافقون ۱۱ ۱۰۵ مدینه
۶۴ سوره تغابن ۱۸ ۱۱۰ مدینه
۶۵ سوره طلاق ۱۲ ۹۹ مدینه
۶۶ سوره تحریم ۱۲ ۱۰۸ مدینه
۶۷ سوره ملک ۳۰ ۷۷ مکه
۶۸ سوره قلم ۵۲ ۲ مکه
۶۹ سوره الحاقة ۵۲ ۷۸ مکه
۷۰ سوره معارج ۴۴ ۷۹ مکه
۷۱ سوره نوح ۲۸ ۷۱ مکه
۷۲ سوره جن ۲۸ ۴۰ مکه
۷۳ سوره مزمل ۲۰ ۳ مکه
۷۴ سوره مدثر ۵۶ ۴ مکه
۷۵ سوره قيامة ۴۰ ۳۱ مکه
۷۶ سوره انسان ۳۱ ۹۸ مدینه
۷۷ سوره مرسلات ۵۰ ۳۳ مکه
۷۸ سوره نبا ۴۰ ۸۰ مکه
۷۹ سوره نازعات ۴۶ ۸۱ مکه
۸۰ سوره عبس ۴۲ ۲۴ مکه
۸۱ سوره تکویر ۲۹ ۷ مکه
۸۲ سوره انفطار ۱۹ ۸۲ مکه
۸۳ سوره مطففین ۳۶ ۸۶ مکه
۸۴ سوره انشقاق ۲۵ ۸۳ مکه
۸۵ سوره بروج ۲۲ ۲۷ مکه
۸۶ سوره الطارق ۱۷ ۳۶ مکه
۸۷ سوره اعلی ۱۹ ۸ مکه
۸۸ سوره الغاشية ۲۶ ۶۸ مکه
۸۹ سوره فجر ۳۰ ۱۰ مکه
۹۰ سوره بلد ۲۰ ۳۵ مکه
۹۱ سوره شمس ۱۵ ۲۶ مکه
۹۲ سوره الليل ۲۱ ۹ مکه
۹۳ سوره الضحى ۱۱ ۱۱ مکه
۹۴ سوره انشراح ۸ ۱۲ مکه
۹۵ سوره تین ۸ ۲۸ مکه
۹۶ سوره علق ۱۹ ۱ مکه
۹۷ سوره قدر ۵ ۲۵ مکه
۹۸ سوره بينة ۸ ۱۰۰ مدینه
۹۹ سوره زلزال ۸ ۹۳ مدینه
۱۰۰ سوره عادیات ۱۱ ۱۴ مکه
۱۰۱ سوره قارعة ۱۱ ۳۰ مکه
۱۰۲ سوره تکاثر ۸ ۱۶ مکه
۱۰۳ سوره عصر ۳ ۱۳ مکه
۱۰۴ سوره الهمزة ۹ ۳۲ مکه
۱۰۵ سوره فیل ۵ ۱۹ مکه
۱۰۶ سوره قریش ۴ ۲۹ مکه
۱۰۷ سوره ماعون ۷ ۱۷ مکه
۱۰۸ سوره کوثر ۳ ۱۵ مکه
۱۰۹ سوره کافرون ۶ ۱۸ مکه
۱۱۰ سوره نصر ۳ ۱۰۲ مدینه
۱۱۱ سوره مسد ۵ ۶ مکه
۱۱۲ سوره اخلاص ۴ ۲۲ مکه
۱۱۳ سوره فلق ۵ ۲۰ مکه
۱۱۴ سوره ناس ۶ ۲۱ مکه

پانویس

  1. تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۶ و ۳۵؛ الفهرست ابن ندیم، ص ۴۷-۴۳؛ تفسیر طبرسی، ج ۱۰، ص ۴۰۶-۴۰۵؛ شواهد التنزیل، ج ۲، ص ۳۱۱ به بعد؛ الاتقان، ج ۱، ص ۲۹-۲۲.
  2. علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۸۹.
  3. مجمع البیان، ج ۱۰ ص ۴۰۵.
  4. علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص ۹۰.

منابع

  • علوم قرآنی، محمد هادی معرفت
  • تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن