فهرست تفاسیر عرفانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0"
 
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0"
|-style="background: rgb(181, 221, 232)"
+
|- style="background: rgb(181, 221, 232)"
 
|'''نام کتاب'''
 
|'''نام کتاب'''
 
|'''نام مولف'''
 
|'''نام مولف'''
سطر ۷: سطر ۷:
 
|''' توضیحات'''
 
|''' توضیحات'''
 
|-
 
|-
|[[تفسير التسترى]]
+
|[[تفسیر التستری (کتاب)|تفسير التسترى]]
|تسترى ابومحمد سهل بن عبدالله
+
|[[سهل بن عبدالله تستری]]
 
|سوم
 
|سوم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*این تفسیر شامل تفسير برخى از آيات‌ قرآن است.
+
*این [[تفسیر قرآن|تفسیر]] شامل تفسير برخى از آيات‌ [[قرآن]] است.
*مطابق مقدمه محقق این تفسیر احتمالا اقوال او در مورد برخی آیات قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده
+
*مطابق مقدمه محقق، این تفسیر احتمالا اقوال تستری در مورد برخی [[آیه|آیات]] قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده.
 
|-
 
|-
 
|[[حقائق التفسير]]
 
|[[حقائق التفسير]]
|سلمى محمد بن حسين
+
|محمد بن حسین سلمی
 
|چهارم
 
|چهارم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*این تفسیر معروف به تفسیر امام جعفر صادق(ع) است.
+
*این تفسیر معروف به تفسیر [[امام صادق علیه السلام|امام جعفر صادق]] (ع) است.
*در انتساب این تفسیر به امام جعفر صادق(ع) تردید فروان وجود دارد.
+
*در انتساب این تفسیر به امام جعفر صادق (ع) تردید فروان وجود دارد.
 
*شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
 
*شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
 
|-
 
|-
 
|[[لطايف الاشارات]]
 
|[[لطايف الاشارات]]
|قشيرى عبدالكريم بن هوازن
+
|[[ابوالقاسم قشیری|عبدالكريم بن هوازن قشيرى]]
 
|پنجم
 
|پنجم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*قشيري- بر خلاف اهل سنت- و منطبق بر ديدگاه شيعه معتقد به جزئيت آيه كريمه و عظيمه(بسمله) در همة سوره هاي قرآن - جز توبه است
+
*قشيری -بر خلاف [[اهل سنت]]- و منطبق بر ديدگاه [[شیعه|شيعه]] معتقد به جزئيت آيه كريمه «[[بسمله]]» در همه [[سوره]] های قرآن -جز [[سوره توبه]]- است.
*در این تفسیر استناد به روایات نامعتبر وجود دارد
+
*در این تفسیر استناد به روایات نامعتبر نیز وجود دارد.
 
|-
 
|-
 
|[[كشف الأسرار و عدة الأبرار]]
 
|[[كشف الأسرار و عدة الأبرار]]
|رشيدالدين ميبدى احمد بن ابى سعد
+
|[[ابوالفضل رشیدالدین میبدی|ابوالفضل رشيدالدين احمد ميبدى]]
 
|ششم
 
|ششم
 
|فارسى كهن
 
|فارسى كهن
 
|
 
|
*این تفسیر بر اساس تفسیر خواجه عبدلله انصاری نوشته شده است.
+
*این تفسیر بر اساس تفسیر [[خواجه عبدالله انصاری|خواجه عبدلله انصاری]] نوشته شده است.
*فضایل بیشماری را در شان اهل بیت(ع) بیان می کند.
+
*فضایل بسیاری را در شأن [[اهل البیت|اهل بیت]] (ع) بیان می کند.
*از شيوه انديشمندان شيعى و تفاسير شيعه پيروى مى‌نمايد.
+
*از شيوه انديشمندان [[شيعه]] و تفاسير شيعى پيروى مى‌نمايد.
 
|-
 
|-
 
|[[اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن]]
 
|[[اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن]]
|قونوى صدرالدين محمد
+
|[[محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی]]
 
|هفتم
 
|هفتم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*به بيان جوانب اعجازى و اسرار سوره سوره فاتحه « ام القرآن» مى‌پردازد
+
*به بيان جوانب [[اعجاز]] و اسرار [[سوره حمد|سوره فاتحه]] مى‌پردازد.
 +
|-
 +
|ترجمه [[اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن]]
 +
|محمد خواجوى
 +
|پانزدهم
 +
|فارسى
 +
|‌
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير ابن عربى]]
 
|[[تفسير ابن عربى]]
|ابن عربى ابو عبدالله محيى الدين محمد
+
|[[محیی الدین ابن عربی]]
 
|هفتم
 
|هفتم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*مطابق تحقیق انجام شده این تفسیر از ابن عربى نیست بلکه از شاگرد مكتب او عبد الرزاق كاشانى است‌  
+
*مطابق تحقیق انجام شده، این تفسیر از ابن عربى نیست، بلکه از شاگرد مكتب او عبدالرزاق كاشانى است‌.
* تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات
+
*شامل تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم]]
 
|[[تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم]]
|آملى سيد حيدر
+
|[[سيد حیدر آملی]]
 
|هشتم
 
|هشتم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*مولف در مقدمات کتاب نگرش عرفانى و قرآن شناسى خود را بیان داشته است.
+
*مؤلف در مقدمات کتاب، نگرش [[عرفان|عرفانى]] و [[قرآن]] شناسى خود را بیان داشته است.
*از تاويلات القرآن كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
+
*از «تأويلات القرآن» عبدالرزاق كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
 
|-
 
|-
 
|[[الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه]]
 
|[[الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه]]
|نخجوانى نعمت الله بن محمود
+
|نعمت‌الله بن محمود نخجوانى
 
|دهم
 
|دهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*نام کامل این کتاب الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية» الموضحة للكلم القرآنية، و الحكم الفرقاني است.
+
*نام کامل این کتاب «الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية الموضحة للكلم القرآنية و الحكم الفرقانی» است.
*در برخی موارد به بیان فضائل اهل بیت(ع) می پردازد.
+
*در برخی موارد به بیان فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] (ع) می پردازد.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير القرآن الكريم(صدرا)]]
 
|[[تفسير القرآن الكريم(صدرا)]]
|صدرالمتالهين محمد بن ابراهيم
+
|[[ملاصدرا|صدرالمتألهين محمد شیرازی]]
 
|يازدهم
 
|يازدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
+
*از جمله تفاسیر [[فلسفه|فلسفى]] و [[عرفان|عرفانى‌]] محسوب می شود.
*شامل تفسير سوره حمد- بقره تا آيه 65- نور- سجده- يس- واقعه- حديد- جمعه- طارق- اعلى- زلزال‌ می باشد.
+
*شامل تفسير [[سوره حمد]]، [[سوره بقره|بقره]] تا آيه ۶۵، [[سوره نور|نور]]، [[سوره سجده|سجده]]، [[سوره یس|يس]]، [[سوره واقعه|واقعه]]، [[سوره حدید|حديد]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره الطارق|طارق]]، [[سوره اعلی|اعلى]] و [[سوره زلزال|زلزال‌]] می باشد.
 
|-
 
|-
|[[تفسير روح البيان]]
+
|[[تفسیر روح البیان|تفسير روح البيان]]
|حقى بروسوى اسماعيل
+
|اسماعيل حقى بروسوى  
 
|دوازدهم
 
|دوازدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*از جمله تفاسیر اشاری است.
+
*از جمله تفاسیر اشاری [[تصوف|صوفی]] و لغوی بیانی است.
*این تفسیر لغوی بیانی و صوفی است.
+
*از روش [[ابوحامد محمد غزالی|غزالی]] در [[اخلاق]] تأثیر گرفته است. و نیز مطالب زیادی از «[[مفاتيح الغيب (کتاب)|مفاتیح الغیب]]» [[فخر رازى|فخر رازی]] بیان نموده است.
*از روش غزالی در اخلاق تاثیر گرفته است. و مطالب زیادی از مفاتیح الغیب رازی بیان نموده است.
 
 
*از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
 
*از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
 
|-
 
|-
|[[بوارق القهر فى تفسير سورة الدهر]]
+
|[[بوارق القهر فی تفسیر سورة الدهر]]
|شريف كاشانى ملاحبيب الله
+
|[[ملا حبیب الله کاشانی]]
 
|سيزدهم
 
|سيزدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
* فقط تفسیر سوره دهر است.
+
*فقط شامل تفسیر [[سوره انسان|سوره دهر]] است.
 
|-
 
|-
|[[تفسير ست سور]]
+
|[[تفسير ست سور|تفسیر ستّ سور]]
|شريف كاشانى حبيب الله
+
|ملا حبیب الله کاشانی
 
|سيزدهم
 
|سيزدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*شامل تفسير سوره حمد- توحيد- جمعه- فتح- كوثر- ملك‌  می باشد.
+
*شامل تفسير شش [[سوره]]: [[سوره حمد|فاتحه]]، [[سوره توحید|توحيد]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره کوثر|كوثر]] و [[سوره ملک|ملک]] می باشد.
 
|-
 
|-
 
|[[البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد]]
 
|[[البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد]]
|ابن عجيبه احمد بن محمد
+
|[[ابن عجیبه|ابن عجيبه احمد بن محمد]]
 
|سيزدهم
 
|سيزدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*این کتاب شامل تفسير سوره حمد تا سوره قمر است.
+
*این کتاب شامل تفسير [[سوره حمد]] تا [[سوره قمر]] است.
 
|-
 
|-
 
|[[مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد]]
 
|[[مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد]]
|نووى جاوى محمد بن عمر
+
|محمد بن عمر نووى جاوى
 
|چهاردهم
 
|چهاردهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
 
*به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
 
*به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
*در این تفسیر اسرایلیات وجود دارد.
+
*در این تفسیر [[اسرائیلیات]] نیز وجود دارد.
 
|-
 
|-
 
|[[انوار درخشان]]
 
|[[انوار درخشان]]
|حسينى همدانى سيد محمد حسين
+
|سيد محمدحسين حسينى همدانى  
 
|چهاردهم
 
|چهاردهم
 
|فارسى
 
|فارسى
 
|
 
|
* از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
+
*از جمله تفاسیر [[فلسفه|فلسفى]] و عرفانى‌ محسوب می شود.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة]]
 
|[[تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة]]
|گنابادى سلطان محمد
+
|سلطان محمد گنابادى
 
|چهاردهم
 
|چهاردهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
* تنها تفسير كامل قرآن به مذاق عرفانى شيعه است كه باقی مانده است.  
+
*تنها تفسير كامل [[قرآن]] به مذاق عرفانى [[شیعه|شيعه]] است كه باقی مانده است.
* علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد
+
*علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى [[حدیث|روايى]]، [[فقه|فقهى]]، فلسفى، [[علم کلام|كلامى]] و ادبى نيز دارد.
*مدار اين تفسير بر حول مفهوم ولايت به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است
+
*مدار اين تفسير بر حول مفهوم [[ولايت]] به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است.
*علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد
+
|-
 +
|ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة
 +
|رضا خانى و حشمت‌الله رياضى
 +
|پانزدهم
 +
|فارسى
 +
|
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير صفى]]
 
|[[تفسير صفى]]
|صفيعليشاه حسن بن محمد باقر
+
|حسن بن محمدباقر صفی‌عليشاه
 
|چهاردهم
 
|چهاردهم
 
|فارسى منظوم
 
|فارسى منظوم
 
|
 
|
* تنها تفسیر منظوم شیعه است.
+
*تنها تفسیر منظوم شیعه است.
 
|-
 
|-
 
|[[مخزن العرفان در تفسیر قرآن]]
 
|[[مخزن العرفان در تفسیر قرآن]]
|بانوى اصفهانى سيده نصرت امين
+
|[[بانو مجتهده امين|سيده نصرت امين اصفهانى]]
 
|چهاردهم
 
|چهاردهم
 
|فارسى
 
|فارسى
 
|
 
|
*توجه ویژه به بعد اخلاقی و تربیتی از ویژگی خاص این تفسیر است.
+
*توجه ویژه به بعد [[اخلاق|اخلاقی]] و تربیتی از ویژگیهای خاص این تفسیر است.
|-
 
|[[ترجمه اعجاز البيان]]
 
|خواجوى محمد
 
|پانزدهم
 
|فارسى
 
| ‌
 
-
 
|-
 
|[[ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة]]
 
|خانى رضا/حشمت الله رياضى
 
|پانزدهم
 
|فارسى
 
|
 
-
 
 
 
 
|}
 
|}
 
 
{{الگو:تفسیر قرآن}}
 
{{الگو:تفسیر قرآن}}
  

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۳۷

نام کتاب نام مولف قرن زبان توضیحات
تفسير التسترى سهل بن عبدالله تستری سوم عربى
  • این تفسیر شامل تفسير برخى از آيات‌ قرآن است.
  • مطابق مقدمه محقق، این تفسیر احتمالا اقوال تستری در مورد برخی آیات قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده.
حقائق التفسير محمد بن حسین سلمی چهارم عربى
  • این تفسیر معروف به تفسیر امام جعفر صادق (ع) است.
  • در انتساب این تفسیر به امام جعفر صادق (ع) تردید فروان وجود دارد.
  • شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
لطايف الاشارات عبدالكريم بن هوازن قشيرى پنجم عربى
  • قشيری -بر خلاف اهل سنت- و منطبق بر ديدگاه شيعه معتقد به جزئيت آيه كريمه «بسمله» در همه سوره های قرآن -جز سوره توبه- است.
  • در این تفسیر استناد به روایات نامعتبر نیز وجود دارد.
كشف الأسرار و عدة الأبرار ابوالفضل رشيدالدين احمد ميبدى ششم فارسى كهن
  • این تفسیر بر اساس تفسیر خواجه عبدلله انصاری نوشته شده است.
  • فضایل بسیاری را در شأن اهل بیت (ع) بیان می کند.
  • از شيوه انديشمندان شيعه و تفاسير شيعى پيروى مى‌نمايد.
اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی هفتم عربى
ترجمه اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن محمد خواجوى پانزدهم فارسى
تفسير ابن عربى محیی الدین ابن عربی هفتم عربى
  • مطابق تحقیق انجام شده، این تفسیر از ابن عربى نیست، بلکه از شاگرد مكتب او عبدالرزاق كاشانى است‌.
  • شامل تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات.
تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم سيد حیدر آملی هشتم عربى
  • مؤلف در مقدمات کتاب، نگرش عرفانى و قرآن شناسى خود را بیان داشته است.
  • از «تأويلات القرآن» عبدالرزاق كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه نعمت‌الله بن محمود نخجوانى دهم عربى
  • نام کامل این کتاب «الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية الموضحة للكلم القرآنية و الحكم الفرقانی» است.
  • در برخی موارد به بیان فضائل اهل بیت (ع) می پردازد.
تفسير القرآن الكريم(صدرا) صدرالمتألهين محمد شیرازی يازدهم عربى
تفسير روح البيان اسماعيل حقى بروسوى دوازدهم عربى
  • از جمله تفاسیر اشاری صوفی و لغوی بیانی است.
  • از روش غزالی در اخلاق تأثیر گرفته است. و نیز مطالب زیادی از «مفاتیح الغیب» فخر رازی بیان نموده است.
  • از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
بوارق القهر فی تفسیر سورة الدهر ملا حبیب الله کاشانی سيزدهم عربى
تفسیر ستّ سور ملا حبیب الله کاشانی سيزدهم عربى
البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد ابن عجيبه احمد بن محمد سيزدهم عربى
مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد محمد بن عمر نووى جاوى چهاردهم عربى
  • به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
  • در این تفسیر اسرائیلیات نیز وجود دارد.
انوار درخشان سيد محمدحسين حسينى همدانى چهاردهم فارسى
  • از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة سلطان محمد گنابادى چهاردهم عربى
  • تنها تفسير كامل قرآن به مذاق عرفانى شيعه است كه باقی مانده است.
  • علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد.
  • مدار اين تفسير بر حول مفهوم ولايت به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است.
ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة رضا خانى و حشمت‌الله رياضى پانزدهم فارسى
تفسير صفى حسن بن محمدباقر صفی‌عليشاه چهاردهم فارسى منظوم
  • تنها تفسیر منظوم شیعه است.
مخزن العرفان در تفسیر قرآن سيده نصرت امين اصفهانى چهاردهم فارسى
  • توجه ویژه به بعد اخلاقی و تربیتی از ویژگیهای خاص این تفسیر است.
***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف:
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه