توّاب (اسم الله): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | «توّاب»، از اسماء و صفات ویژه [[خداوند]] سبحان<ref>التّبیان، ج۱، ص۱۷۲.</ref> و به معناى رجوع‌کننده به بنده‌اش با فضل و رحمت خویش است، هر گاه بنده‌اش به طاعت او بازگردد و از گناهش پشیمان شود و هر اندازه [[توبه]] بنده تکرار شود، پذیرش او تکرار مى‌شود.<ref>الأسماء والصّفات، بیهقى، ص۷۸.</ref> | |
| − | + | واژه تواب در [[قرآن|قرآن کریم]]، یازده بار آمده و در همه موارد به عنوان وصف خدا به کار رفته است، چنان که مى فرماید: {{متن قرآن|«فَتَلَقّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کلِمات فَتابَ عَلَیهِ إِنَّهُ هُوَ التَوّابُ الرَّحیم»}}.([[سوره بقره]]/۳۷) آدم کلماتى را از خدا اخذ کرد، و خدا از طریق رحمت به او بازگشت، او توبه پذیر و مهربان است».<ref>فاعل «تابَ» ضمیر مستتر است که به خدا بر مى گردد و مقصود از ضمیر مجرور یعنى «علیه» خود آدم است.</ref> | |
| − | + | [[ابن فارس]] مى گوید: واژه «توب» حاکى از «رجوع» است؛ مى گویند: «تاب من ذنبه» از [[گناه]] خود بازگشت، و کلمه «توب» و «توبه» به یک معنى است، چنان که مى گویند: «و قابل التوب». | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | حقیقت توبه همان وداع با گذشته است، همراه با پشیمانى و ندامت، آن گاه که ندامت سود بخشد. هرگاه فعل «تاب» با حرف «مِن» یا «إلى» استعمال شود، به معنى توبه کردن است؛ چنان که در [[حدیث]] وارد شده: «التائب مِن ذنبه کمَن لا ذنبَ لَه» و در قرآن نیز مى فرماید: {{متن قرآن|«... تُوبُوا إِلَى اللّهِ جَمیعاً أَیهَا المُؤْمِنُونَ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ»}} ([[سوره نور]]/۳۱). | ||
| + | |||
| + | اما هرگاه با حرف «عَلى» به کار رود، به معنى رجوع با رحمت است که کنایه از توبه پذیرى مى باشد و در [[آیه]] مربوط به توبه [[حضرت آدم]]، جمله «فتاب علیه» به همین معنى است؛ همچنان که «تواب» در مورد خدا به معنى توبه پذیرى است، چنان که مى فرماید: {{متن قرآن|«... ذلِکمْ خَیرٌ لَکمْ عِنْدَ بارِئِکمْ فَتابَ عَلَیکمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیم»}}.([[سوره بقره]]/۵۴) این کار براى شما نزد آفریدگارتان نیک است، او از در مهربانى به سوى شما بازگشته (توبه شما را پذیرفته است)، او بسیار توبه پذیر و مهربان است.<ref>منشور جاوید، جعفر سبحانی، ج۲ ص۱۶۷.</ref> | ||
| + | |||
| + | تعابیر دیگر از «توّاب» به عنوای وصف خداوند متعال در قرآن کریم عبارتند از: | ||
| + | |||
| + | *{{متن قرآن|«...اِنَّک اَنتَ التَّوّابُ الرَّحیم»}}. ([[سوره بقره]]/۱۲۸) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...و اَنَا التَّوّابُ الرَّحیم»}}. ([[سوره بقره]]/ ۱۶۰) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...اِنَّ اللّهَ کانَ تَوّابـًا رَحیما»}}. ([[سوره نساء]]/۱۶) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...لَوَجَدوا اللّهَ تَوّابـًا رَحیمـا»}}. ([[سوره نساء]]/۶۴) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...واَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیم»}}. ([[سوره توبه]]/۱۰۴) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...اِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیم»}}. ([[سوره توبه]]/۱۱۸) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...واَنَّ اللّهَ تَوّابٌ حَکیم»}}. ([[سوره نور]]/۱۰) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...اِنَّ اللّهَ تَوّابٌ رَحیم»}}. ([[سوره حجرات]]/۱۲) | ||
| + | *{{متن قرآن|«...اِنَّهُ کانَ تَوّابا»}}. ([[سوره نصر]]/۳) | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | فرهنگ | + | * [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، آیت الله جعفر سبحانی، ج۲. |
| − | + | * [[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، ج۹. | |
{{اسماء الله}} | {{اسماء الله}} | ||
| − | |||
[[رده:اسماء و صفات الهی]] | [[رده:اسماء و صفات الهی]] | ||
[[رده:واژگان قرآنی]] | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۱۹
«توّاب»، از اسماء و صفات ویژه خداوند سبحان[۱] و به معناى رجوع‌کننده به بنده‌اش با فضل و رحمت خویش است، هر گاه بنده‌اش به طاعت او بازگردد و از گناهش پشیمان شود و هر اندازه توبه بنده تکرار شود، پذیرش او تکرار مى‌شود.[۲]
واژه تواب در قرآن کریم، یازده بار آمده و در همه موارد به عنوان وصف خدا به کار رفته است، چنان که مى فرماید: «فَتَلَقّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کلِمات فَتابَ عَلَیهِ إِنَّهُ هُوَ التَوّابُ الرَّحیم».(سوره بقره/۳۷) آدم کلماتى را از خدا اخذ کرد، و خدا از طریق رحمت به او بازگشت، او توبه پذیر و مهربان است».[۳]
ابن فارس مى گوید: واژه «توب» حاکى از «رجوع» است؛ مى گویند: «تاب من ذنبه» از گناه خود بازگشت، و کلمه «توب» و «توبه» به یک معنى است، چنان که مى گویند: «و قابل التوب».
حقیقت توبه همان وداع با گذشته است، همراه با پشیمانى و ندامت، آن گاه که ندامت سود بخشد. هرگاه فعل «تاب» با حرف «مِن» یا «إلى» استعمال شود، به معنى توبه کردن است؛ چنان که در حدیث وارد شده: «التائب مِن ذنبه کمَن لا ذنبَ لَه» و در قرآن نیز مى فرماید: «... تُوبُوا إِلَى اللّهِ جَمیعاً أَیهَا المُؤْمِنُونَ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ» (سوره نور/۳۱).
اما هرگاه با حرف «عَلى» به کار رود، به معنى رجوع با رحمت است که کنایه از توبه پذیرى مى باشد و در آیه مربوط به توبه حضرت آدم، جمله «فتاب علیه» به همین معنى است؛ همچنان که «تواب» در مورد خدا به معنى توبه پذیرى است، چنان که مى فرماید: «... ذلِکمْ خَیرٌ لَکمْ عِنْدَ بارِئِکمْ فَتابَ عَلَیکمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیم».(سوره بقره/۵۴) این کار براى شما نزد آفریدگارتان نیک است، او از در مهربانى به سوى شما بازگشته (توبه شما را پذیرفته است)، او بسیار توبه پذیر و مهربان است.[۴]
تعابیر دیگر از «توّاب» به عنوای وصف خداوند متعال در قرآن کریم عبارتند از:
- «...اِنَّک اَنتَ التَّوّابُ الرَّحیم». (سوره بقره/۱۲۸)
- «...و اَنَا التَّوّابُ الرَّحیم». (سوره بقره/ ۱۶۰)
- «...اِنَّ اللّهَ کانَ تَوّابـًا رَحیما». (سوره نساء/۱۶)
- «...لَوَجَدوا اللّهَ تَوّابـًا رَحیمـا». (سوره نساء/۶۴)
- «...واَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیم». (سوره توبه/۱۰۴)
- «...اِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوّابُ الرَّحیم». (سوره توبه/۱۱۸)
- «...واَنَّ اللّهَ تَوّابٌ حَکیم». (سوره نور/۱۰)
- «...اِنَّ اللّهَ تَوّابٌ رَحیم». (سوره حجرات/۱۲)
- «...اِنَّهُ کانَ تَوّابا». (سوره نصر/۳)
پانویس
منابع
- منشور جاوید، آیت الله جعفر سبحانی، ج۲.
- فرهنگ قرآن، ج۹.
