فهرست تفاسیر عرفانی

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۳۷ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نام کتاب نام مولف قرن زبان توضیحات
تفسير التسترى سهل بن عبدالله تستری سوم عربى
  • این تفسیر شامل تفسير برخى از آيات‌ قرآن است.
  • مطابق مقدمه محقق، این تفسیر احتمالا اقوال تستری در مورد برخی آیات قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده.
حقائق التفسير محمد بن حسین سلمی چهارم عربى
  • این تفسیر معروف به تفسیر امام جعفر صادق (ع) است.
  • در انتساب این تفسیر به امام جعفر صادق (ع) تردید فروان وجود دارد.
  • شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
لطايف الاشارات عبدالكريم بن هوازن قشيرى پنجم عربى
  • قشيری -بر خلاف اهل سنت- و منطبق بر ديدگاه شيعه معتقد به جزئيت آيه كريمه «بسمله» در همه سوره های قرآن -جز سوره توبه- است.
  • در این تفسیر استناد به روایات نامعتبر نیز وجود دارد.
كشف الأسرار و عدة الأبرار ابوالفضل رشيدالدين احمد ميبدى ششم فارسى كهن
  • این تفسیر بر اساس تفسیر خواجه عبدلله انصاری نوشته شده است.
  • فضایل بسیاری را در شأن اهل بیت (ع) بیان می کند.
  • از شيوه انديشمندان شيعه و تفاسير شيعى پيروى مى‌نمايد.
اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی هفتم عربى
ترجمه اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن محمد خواجوى پانزدهم فارسى
تفسير ابن عربى محیی الدین ابن عربی هفتم عربى
  • مطابق تحقیق انجام شده، این تفسیر از ابن عربى نیست، بلکه از شاگرد مكتب او عبدالرزاق كاشانى است‌.
  • شامل تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات.
تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم سيد حیدر آملی هشتم عربى
  • مؤلف در مقدمات کتاب، نگرش عرفانى و قرآن شناسى خود را بیان داشته است.
  • از «تأويلات القرآن» عبدالرزاق كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه نعمت‌الله بن محمود نخجوانى دهم عربى
  • نام کامل این کتاب «الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية الموضحة للكلم القرآنية و الحكم الفرقانی» است.
  • در برخی موارد به بیان فضائل اهل بیت (ع) می پردازد.
تفسير القرآن الكريم(صدرا) صدرالمتألهين محمد شیرازی يازدهم عربى
تفسير روح البيان اسماعيل حقى بروسوى دوازدهم عربى
  • از جمله تفاسیر اشاری صوفی و لغوی بیانی است.
  • از روش غزالی در اخلاق تأثیر گرفته است. و نیز مطالب زیادی از «مفاتیح الغیب» فخر رازی بیان نموده است.
  • از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
بوارق القهر فی تفسیر سورة الدهر ملا حبیب الله کاشانی سيزدهم عربى
تفسیر ستّ سور ملا حبیب الله کاشانی سيزدهم عربى
البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد ابن عجيبه احمد بن محمد سيزدهم عربى
مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد محمد بن عمر نووى جاوى چهاردهم عربى
  • به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
  • در این تفسیر اسرائیلیات نیز وجود دارد.
انوار درخشان سيد محمدحسين حسينى همدانى چهاردهم فارسى
  • از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة سلطان محمد گنابادى چهاردهم عربى
  • تنها تفسير كامل قرآن به مذاق عرفانى شيعه است كه باقی مانده است.
  • علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد.
  • مدار اين تفسير بر حول مفهوم ولايت به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است.
ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة رضا خانى و حشمت‌الله رياضى پانزدهم فارسى
تفسير صفى حسن بن محمدباقر صفی‌عليشاه چهاردهم فارسى منظوم
  • تنها تفسیر منظوم شیعه است.
مخزن العرفان در تفسیر قرآن سيده نصرت امين اصفهانى چهاردهم فارسى
  • توجه ویژه به بعد اخلاقی و تربیتی از ویژگیهای خاص این تفسیر است.
***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف:
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه