فهرست تفاسیر عرفانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0"
 
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0"
|-style="background: rgb(181, 221, 232)"
+
|- style="background: rgb(181, 221, 232)"
 
|'''نام کتاب'''
 
|'''نام کتاب'''
 
|'''نام مولف'''
 
|'''نام مولف'''
سطر ۷: سطر ۷:
 
|''' توضیحات'''
 
|''' توضیحات'''
 
|-
 
|-
|[[تفسير التسترى]]
+
|[[تفسیر التستری (کتاب)|تفسير التسترى]]
 
|تسترى ابومحمد سهل بن عبدالله
 
|تسترى ابومحمد سهل بن عبدالله
 
|سوم
 
|سوم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*این تفسیر شامل تفسير برخى از آيات‌ قرآن است.
+
*این [[تفسیر قرآن|تفسیر]] شامل تفسير برخى از آيات‌ [[قرآن]] است.
*مطابق مقدمه محقق این تفسیر احتمالا اقوال او در مورد برخی آیات قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده
+
*مطابق مقدمه محقق این تفسیر احتمالا اقوال او در مورد برخی [[آیه|آیات]] قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده.
 
|-
 
|-
 
|[[حقائق التفسير]]
 
|[[حقائق التفسير]]
سطر ۲۰: سطر ۲۰:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*این تفسیر معروف به تفسیر امام جعفر صادق(ع) است.
+
*این تفسیر معروف به تفسیر [[امام صادق علیه السلام|امام جعفر صادق]] (ع) است.
*در انتساب  این تفسیر به امام جعفر صادق(ع) تردید فروان وجود دارد.
+
*در انتساب  این تفسیر به امام جعفر صادق (ع) تردید فروان وجود دارد.
 
*شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
 
*شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
 
|-
 
|-
سطر ۲۹: سطر ۲۹:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*قشيري- بر خلاف اهل سنت- و منطبق بر ديدگاه شيعه معتقد به جزئيت آيه كريمه و عظيمه(بسمله) در همة سوره هاي قرآن - جز توبه است
+
*قشيری -بر خلاف [[اهل سنت]]- و منطبق بر ديدگاه [[شیعه|شيعه]] معتقد به جزئيت آيه كريمه و عظيمه «[[بسمله]]» در همه [[سوره]] های قرآن - جز [[سوره توبه]] - است.
*در این تفسیر  استناد به روایات نامعتبر وجود دارد
+
*در این تفسیر  استناد به روایات نامعتبر وجود دارد.
 
|-
 
|-
 
|[[كشف الأسرار و عدة الأبرار]]
 
|[[كشف الأسرار و عدة الأبرار]]
سطر ۳۷: سطر ۳۷:
 
|فارسى كهن
 
|فارسى كهن
 
|
 
|
*این تفسیر بر اساس تفسیر خواجه عبدلله انصاری نوشته شده است.
+
*این تفسیر بر اساس تفسیر [[خواجه عبدالله انصاری|خواجه عبدلله انصاری]] نوشته شده است.
*فضایل بیشماری را در شان اهل بیت(ع) بیان می کند.
+
*فضایل بیشماری را در شأن [[اهل البیت|اهل بیت]] (ع) بیان می کند.
 
*از شيوه انديشمندان شيعى و تفاسير شيعه پيروى مى‌نمايد.
 
*از شيوه انديشمندان شيعى و تفاسير شيعه پيروى مى‌نمايد.
 
|-
 
|-
 
|[[اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن]]
 
|[[اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن]]
|قونوى صدرالدين محمد
+
|[[محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی|قونوى صدرالدين محمد]]
 
|هفتم
 
|هفتم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*به بيان جوانب اعجازى و اسرار سوره سوره فاتحه « ام القرآن» مى‌پردازد
+
*به بيان جوانب اعجازى و اسرار [[سوره حمد|سوره فاتحه]] مى‌پردازد.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير ابن عربى]]
 
|[[تفسير ابن عربى]]
|ابن عربى ابو عبدالله محيى الدين محمد
+
|[[محیی الدین ابن عربی|ابن عربى ابو عبدالله محيى الدين محمد]]
 
|هفتم
 
|هفتم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*مطابق تحقیق انجام شده این تفسیر از ابن عربى نیست بلکه از شاگرد مكتب او عبد الرزاق كاشانى است‌  
+
*مطابق تحقیق انجام شده این تفسیر از ابن عربى نیست بلکه از شاگرد مكتب او عبد الرزاق كاشانى است‌.
* تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات
+
*تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم]]
 
|[[تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم]]
سطر ۶۱: سطر ۶۱:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*مولف در مقدمات کتاب نگرش عرفانى و قرآن شناسى خود را بیان داشته است.
+
*مولف در مقدمات کتاب نگرش [[عرفان|عرفانى]] و قرآن شناسى خود را بیان داشته است.
*از تاويلات القرآن كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
+
*از تأويلات القرآن كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
 
|-
 
|-
 
|[[الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه]]
 
|[[الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه]]
سطر ۶۹: سطر ۶۹:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*نام کامل این کتاب الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية» الموضحة للكلم القرآنية، و الحكم الفرقاني است.
+
*نام کامل این کتاب «الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية الموضحة للكلم القرآنية و الحكم الفرقاني» است.
*در برخی موارد به بیان فضائل اهل بیت(ع) می پردازد.
+
*در برخی موارد به بیان فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] (ع) می پردازد.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير القرآن الكريم(صدرا)]]
 
|[[تفسير القرآن الكريم(صدرا)]]
|صدرالمتالهين محمد بن ابراهيم
+
|[[ملاصدرا|صدرالمتالهين محمد بن ابراهيم]]
 
|يازدهم
 
|يازدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
+
*از جمله تفاسیر [[فلسفه|فلسفى]] و [[عرفان|عرفانى‌]] محسوب می شود.
*شامل تفسير سوره حمد- بقره تا آيه 65- نور- سجده- يس- واقعه- حديد- جمعه- طارق- اعلى- زلزال‌ می باشد.
+
*شامل تفسير [[سوره حمد]]، [[سوره بقره|بقره]] تا آيه 65، [[سوره نور|نور]]، [[سوره سجده|سجده]]، [[سوره یس|يس]]، [[سوره واقعه|واقعه]]، [[سوره حدید|حديد]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره الطارق|طارق]]، [[سوره اعلی|اعلى]] و [[سوره زلزال|زلزال‌]] می باشد.
 
|-
 
|-
|[[تفسير روح البيان]]
+
|[[تفسیر روح البیان|تفسير روح البيان]]
 
|حقى بروسوى  اسماعيل
 
|حقى بروسوى  اسماعيل
 
|دوازدهم
 
|دوازدهم
سطر ۸۶: سطر ۸۶:
 
|
 
|
 
*از جمله تفاسیر اشاری است.
 
*از جمله تفاسیر اشاری است.
*این تفسیر لغوی بیانی و صوفی است.
+
*این تفسیر لغوی بیانی و [[تصوف|صوفی]] است.
*از روش غزالی در اخلاق  تاثیر گرفته است. و مطالب زیادی از مفاتیح الغیب رازی بیان نموده است.
+
*از روش غزالی در [[اخلاق]] تأثیر گرفته است. و مطالب زیادی از «[[مفاتيح الغيب (کتاب)|مفاتیح الغیب]]» [[فخر رازى|فخر رازی]] بیان نموده است.
 
*از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
 
*از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
 
|-
 
|-
 
|[[بوارق القهر فى تفسير سورة الدهر]]
 
|[[بوارق القهر فى تفسير سورة الدهر]]
|شريف كاشانى ملاحبيب الله
+
|شريف كاشانى ملا حبيب الله
 
|سيزدهم
 
|سيزدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
* فقط  تفسیر سوره دهر است.
+
*فقط  تفسیر [[سوره انسان|سوره دهر]] است.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير ست سور]]
 
|[[تفسير ست سور]]
سطر ۱۰۲: سطر ۱۰۲:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*شامل تفسير سوره حمد- توحيد- جمعه- فتح- كوثر- ملك‌ می باشد.
+
*شامل تفسير [[سوره حمد]]، [[سوره توحید|توحيد]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره کوثر|كوثر]] و [[سوره ملک|ملك‌]] می باشد.
 
|-
 
|-
 
|[[البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد]]
 
|[[البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد]]
سطر ۱۰۹: سطر ۱۰۹:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*این کتاب شامل تفسير سوره حمد تا سوره قمر است.
+
*این کتاب شامل تفسير سوره حمد تا [[سوره قمر]] است.
 
|-
 
|-
 
|[[مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد]]
 
|[[مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد]]
سطر ۱۱۷: سطر ۱۱۷:
 
|
 
|
 
*به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
 
*به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
*در این تفسیر اسرایلیات وجود دارد.
+
*در این تفسیر [[اسرائیلیات]] وجود دارد.
 
|-
 
|-
 
|[[انوار درخشان]]
 
|[[انوار درخشان]]
سطر ۱۲۴: سطر ۱۲۴:
 
|فارسى
 
|فارسى
 
|
 
|
* از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
+
*از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة]]
 
|[[تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة]]
سطر ۱۳۱: سطر ۱۳۱:
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
* تنها تفسير كامل قرآن به مذاق عرفانى شيعه است كه باقی مانده است.  
+
*تنها تفسير كامل [[قرآن]] به مذاق عرفانى [[شیعه|شيعه]] است كه باقی مانده است.
* علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد
+
*علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى [[روایت|روايى]]، [[فقه|فقهى]]، فلسفى، [[علم کلام|كلامى]] و ادبى نيز دارد.
*مدار اين تفسير بر حول مفهوم ولايت به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است
+
*مدار اين تفسير بر حول مفهوم ولايت به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است.
*علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد
 
 
|-
 
|-
 
|[[تفسير صفى]]
 
|[[تفسير صفى]]
سطر ۱۴۱: سطر ۱۴۰:
 
|فارسى منظوم
 
|فارسى منظوم
 
|
 
|
* تنها تفسیر منظوم شیعه است.
+
*تنها تفسیر منظوم شیعه است.
 
|-
 
|-
 
|[[مخزن العرفان در تفسیر قرآن]]
 
|[[مخزن العرفان در تفسیر قرآن]]
|بانوى اصفهانى سيده نصرت امين
+
|[[بانو مجتهده امين|بانوى اصفهانى سيده نصرت امين]]
 
|چهاردهم
 
|چهاردهم
 
|فارسى
 
|فارسى
 
|
 
|
*توجه ویژه به بعد اخلاقی و تربیتی از ویژگی خاص این تفسیر است.
+
*توجه ویژه به بعد [[اخلاق|اخلاقی]] و تربیتی از ویژگی خاص این تفسیر است.
 
|-
 
|-
|[[ترجمه اعجاز البيان]]
+
|ترجمه اعجاز البيان
 
|خواجوى محمد
 
|خواجوى محمد
 
|پانزدهم
 
|پانزدهم
 
|فارسى
 
|فارسى
| ‌
+
|‌
-
+
<br />
 
|-
 
|-
|[[ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة]]
+
|ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة
 
|خانى رضا/حشمت الله رياضى
 
|خانى رضا/حشمت الله رياضى
 
|پانزدهم
 
|پانزدهم
 
|فارسى
 
|فارسى
 
|
 
|
-
+
<br />
|-
+
 
|[[مطلع‌الانوار، تفسیر روایی اهل بیت با رویکرد تاویلی]]
 
|[[نادرعلی، سید عادل]]
 
|پانزدهم
 
|فارسی
 
|
 
* تفسیری شیعی که مبنای آن روایات اهل بیت و عرفان ناب شیعی‌ست.
 
* به بیان دیگر تفسیری روایی‌ست که رویکرد آن تاویلی و عرفانی‌ست.
 
* تفسير كامل قرآن که به‌صورت ترتیبی در پنج جلد قطور نوشته شده است.
 
* علاوه بر جنبه‌‌هاى عرفانى، جنبه‌‌هاى روايى، فلسفى و كلامى نيز دارد.
 
* ذیل هر دسته از آیات، نخست ترجمه‌ی آنها آورده شده است. سپس روایات پیرامون آن آیات آورده می‌شوند. بعد از آن بخشی به نام تاویل و تبیین آورده می‌شود که در آن به بیان تاویل آیات و نکات باطنی و عرفانی آن‌ها پرداخته می‌شود.
 
 
|}
 
|}
  
سطر ۱۷۹: سطر ۱۶۸:
  
 
[[رده:فهرست های تفاسیر]]
 
[[رده:فهرست های تفاسیر]]
 +
[[رده:تفاسیر عرفانی]]
 +
[[رده:تفسیر عرفانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۵

نام کتاب نام مولف قرن زبان توضیحات
تفسير التسترى تسترى ابومحمد سهل بن عبدالله سوم عربى
  • این تفسیر شامل تفسير برخى از آيات‌ قرآن است.
  • مطابق مقدمه محقق این تفسیر احتمالا اقوال او در مورد برخی آیات قرآن است که ابوبکر البلدی جمع کرده.
حقائق التفسير سلمى محمد بن حسين چهارم عربى
  • این تفسیر معروف به تفسیر امام جعفر صادق (ع) است.
  • در انتساب این تفسیر به امام جعفر صادق (ع) تردید فروان وجود دارد.
  • شامل تفسیر برخی از آیات قرآن است.
لطايف الاشارات قشيرى عبدالكريم بن هوازن پنجم عربى
  • قشيری -بر خلاف اهل سنت- و منطبق بر ديدگاه شيعه معتقد به جزئيت آيه كريمه و عظيمه «بسمله» در همه سوره های قرآن - جز سوره توبه - است.
  • در این تفسیر استناد به روایات نامعتبر وجود دارد.
كشف الأسرار و عدة الأبرار رشيدالدين ميبدى احمد بن ابى سعد ششم فارسى كهن
  • این تفسیر بر اساس تفسیر خواجه عبدلله انصاری نوشته شده است.
  • فضایل بیشماری را در شأن اهل بیت (ع) بیان می کند.
  • از شيوه انديشمندان شيعى و تفاسير شيعه پيروى مى‌نمايد.
اعجاز البيان فى تفسير ام القرآن قونوى صدرالدين محمد هفتم عربى
تفسير ابن عربى ابن عربى ابو عبدالله محيى الدين محمد هفتم عربى
  • مطابق تحقیق انجام شده این تفسیر از ابن عربى نیست بلکه از شاگرد مكتب او عبد الرزاق كاشانى است‌.
  • تفسیر برخی از آیات منتخب است نه همه آیات.
تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم آملى سيد حيدر هشتم عربى
  • مولف در مقدمات کتاب نگرش عرفانى و قرآن شناسى خود را بیان داشته است.
  • از تأويلات القرآن كاشانى (كه به غلط به تفسير القرآن الكريم ابن عربى شهرت يافته)، استفاده‌ شايانى كرده است.
الفواتح الالهيه و المفاتح الغيبيه نخجوانى نعمت الله بن محمود دهم عربى
  • نام کامل این کتاب «الفواتح الالهية و المفاتح الغيبية الموضحة للكلم القرآنية و الحكم الفرقاني» است.
  • در برخی موارد به بیان فضائل اهل بیت (ع) می پردازد.
تفسير القرآن الكريم(صدرا) صدرالمتالهين محمد بن ابراهيم يازدهم عربى
تفسير روح البيان حقى بروسوى اسماعيل دوازدهم عربى
  • از جمله تفاسیر اشاری است.
  • این تفسیر لغوی بیانی و صوفی است.
  • از روش غزالی در اخلاق تأثیر گرفته است. و مطالب زیادی از «مفاتیح الغیب» فخر رازی بیان نموده است.
  • از اشعار شاعران استفاده فراوان نموده است.
بوارق القهر فى تفسير سورة الدهر شريف كاشانى ملا حبيب الله سيزدهم عربى
تفسير ست سور شريف كاشانى حبيب الله سيزدهم عربى
البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد ابن عجيبه احمد بن محمد سيزدهم عربى
  • این کتاب شامل تفسير سوره حمد تا سوره قمر است.
مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد نووى جاوى محمد بن عمر چهاردهم عربى
  • به رغم ديگر آثار صوفيه، با رويكرد اشاره‌اى نگارش نيافته است، بلكه مؤلف در سراسر تفسير خود به معناى ظاهرى مفردات و عبارات قرآنى پايبند است‌.
  • در این تفسیر اسرائیلیات وجود دارد.
انوار درخشان حسينى همدانى سيد محمد حسين چهاردهم فارسى
  • از جمله تفاسیر فلسفى و عرفانى‌ محسوب می شود.
تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة گنابادى سلطان محمد چهاردهم عربى
  • تنها تفسير كامل قرآن به مذاق عرفانى شيعه است كه باقی مانده است.
  • علاوه بر جنبه‌هاى عرفانى، جنبه‌هاى روايى، فقهى، فلسفى، كلامى و ادبى نيز دارد.
  • مدار اين تفسير بر حول مفهوم ولايت به معناى عرفانى و شئون و جوانب مختلف آن است.
تفسير صفى صفيعليشاه حسن بن محمد باقر چهاردهم فارسى منظوم
  • تنها تفسیر منظوم شیعه است.
مخزن العرفان در تفسیر قرآن بانوى اصفهانى سيده نصرت امين چهاردهم فارسى
  • توجه ویژه به بعد اخلاقی و تربیتی از ویژگی خاص این تفسیر است.
ترجمه اعجاز البيان خواجوى محمد پانزدهم فارسى


ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة خانى رضا/حشمت الله رياضى پانزدهم فارسى


***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: