مسند الامام علی علیه السلام (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{مقاله از یک نشریه}}
 
{{مشخصات کتاب
 
{{مشخصات کتاب
  
سطر ۵: سطر ۶:
 
|تصویر=[[پرونده:مسند الامام علی علیه السلام.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر=[[پرونده:مسند الامام علی علیه السلام.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= سید حسن قپانچی
+
|نویسنده= سید حسن قبانچی
  
|موضوع= احادیث شیعه
+
|موضوع= احادیث امیرالمؤمنین(ع)
  
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 11
+
|تعداد جلد= ۱۱
  
|عنوان افزوده1= تصحیح
+
|عنوان افزوده1= تحقیق
  
|افزوده1=طاهر سلامی
+
|افزوده1=طاهر عبدالامیر سلامی
  
 
|عنوان افزوده2=
 
|عنوان افزوده2=
سطر ۲۱: سطر ۲۲:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42799/ مسند الامام علي]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42799/ مسند الامام علی علیه‌السلام]
  
 
}}
 
}}
{{مقاله از یک نشریه}}
 
 
سید حسن قپانچی. تصحیح: طاهر سلامی، 11ج، دارالاسوة، تهران، 1321ق.
 
 
چیزی که قابل اعتماد باشد، مسند نامیده می شود، اما هر حدیثی را مسند نمی گویند؛ بلکه باید دارای سند متصل به گوینده آن باشد تا (مسند) باشد. در [[علم درایه]] گاهی (مسند) را صفت برای [[حدیث]] می آورند و مقصود، حدیثی است که متصل یا مرفوع ـ با اصطلاح مرفوعه اشتباه نشود ـ باشد.
 
  
و گاهی (مسند) وصف کتاب است و در این صورت غالباً به مجموعه ای از [[احادیث]] نبوی که یک راوی آن ها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می گردد. مثلاً (مسند احمد بن حنبل) مجموعه از کتاب های مسند است که هر کدام روایات یکی از صحابه از [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله را نقل کرده است. و یا کتاب (مسند امام موسی بن جعفر علیه السلام) مجموعه پنجاه و نه حدیثی است که امام علیه السلام در زندان از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده است.
+
'''«مسند الامام علی علیه‌السلام»''' اثر آیت‌اللّه [[سید حسن قبانچی|سید حسن قپانچی]] (م، ۱۴۱۱ ق)، کتابی است که [[حدیث|احادیث]] [[امام علی علیه السلام|حضرت علی]] علیه‌السلام را جمع‌آوری نموده است. این کتاب شامل سخنان آن حضرت که در [[نهج البلاغه]] و مستدرکات آن و نیز در [[غرر الحکم (کتاب)|غررالحکم و دررالکلم]] نقل شده و در دسترس همگان قرار دارند، نمی‌باشد.  
 +
==مؤلف==
 +
[[سید حسن قبانچی|سید حسن قپانچی]] (۱۳۲۸-۱۴۱۱ ق)، از خطبا و علمای مجاهد [[شیعه]] در [[نجف]] اشرف و از شاگردان آیةالله [[سید محسن حکیم]] بود.  
  
اما در اصطلاح قرن های متأخر مسند به کتابی گفته می شود که مشتمل بر احادیث یک امام علیه السلام باشد و ضرورتی ندارد که حتماً و تنها آن ها را از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده باشد. مثلاً کتاب ([[مسند الامام الرضا]] علیه السلام) یا ([[مسند الامام الهادی]] علیه السلام)، ([[مسند الامام العسکری]] علیه السلام) و... این گونه کتاب ها به قصد گردآوری تمام احادیث یک امام نگارش یافته و مقصود آن نیست که تمام احادیث آن از [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله نقل شده باشد.
+
وی که در فن خطابه قوی بود، از همان جوانی برای وعظ و تبلیغ، رهسپار شهرهای مختلف [[عراق]] می شد و مدت سه سال هم به عنوان نماینده آیةالله [[سید ابوالحسن اصفهانی]] به خرمشهر رفت و به ترویج [[اسلام]] پرداخت.
  
کتاب مورد بحث نیز از این قبیل است که به جمع آوری سخنان حضرت امیر [[امام علی]] علیه السلام اختصاص دارد؛ اعم از آن که حضرت علی علیه السلام آن ها را از رسول اکرم نقل کرده باشد یا آن که خود آن حضرت آن ها را انشاء و بیان فرموده باشند.  
+
برخی از تألیفات آیةالله قپانچی عبارتند از: مسند الامام علی علیه‌السلام، [[شرح رسالة الحقوق (کتاب)|شرح رسالة الحقوق]]، فضایل ائمه علیهم السلام، الجواهر الروحیة و الحکم و الحکماء.
 +
==معرفی کتاب==
 +
در [[علم درایه]] گاهی «[[مسند]]» را صفت برای [[حدیث]] می آورند و مقصود، حدیثی است که [[حدیث متصل|متصل]] یا [[حدیث مرفوع|مرفوع]] باشد. و گاهی «مسند» وصف کتاب است و در این صورت غالباً به مجموعه ای از احادیث [[رسول خدا]] صلی الله علیه وآله که یک راوی آنها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می گردد. اما در اصطلاح قرن های متأخر، مسند به کتابی گفته می شود که مشتمل بر احادیث یکی از [[ائمه اطهار|ائمه]] باشد و ضرورتی ندارد که حتماً و تنها آنها را از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده باشد. این گونه کتاب ها به قصد گردآوری تمام احادیث یک امام نگارش یافته است.
  
تعداد احادیثی که امام علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کرده اند، حدود پنجاه [[حدیث]] است؛ با آن که اولین کسی بود که به پیامبر [[ایمان]] آورد و آخرین کسی بود که در خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله بود و علاوه بر زمان طفولیت خود که در دوران قبل از [[رسالت]] نیز در خانه آن حضرت بزرگ شد.  
+
کتاب «مسند الامام علی علیه السلام» نیز از این قبیل است، که به جمع آوری سخنان حضرت امیر [[امام علی]] علیه السلام اختصاص دارد؛ اعم از آن که آن حضرت آنها را از رسول اکرم نقل کرده باشد، یا آن که خود آنها را انشاء و بیان فرموده باشد.
  
و این در حالی است که [[ابوهریره]] نزدیک به سه سال در خدمت پیامبر بود و آن هم تنها گاهی و اندکی در خدمت پیامبر بود و نه تنها ملاقات خصوصی با پیامبر نداشت بلکه در [[مسجد]] و در حضور دیگران احادیثی را از پیامبر نقل کرده است و در عین حال بیش از پنج هزار حدیث از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده است، و وقتی حرص و ولع [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام به یادگیری حدیث و نقل آن را توجه کنیم و میزان [[احادیث]] آن حضرت را از پیامبر اکرم با تعداد احادیث ابوهریره مقایسه می کنیم، حجم گسترده [[احادیث دروغ]] که به رسول خدا صلی الله علیه و آله نسبت داده شده است معلوم می گردد، ولذا [[احمد بن حنبل]] از 750 هزار حدیث که در اختیار داشت تنها 30 هزار آن را صحیح و قابل اعتماد دانسته و نقل کرده است.
+
کتاب مورد بحث که از جدیدترین و کامل ترین مسندهای این موضوع است، بیش از ۲۰ سال از عمر گرانقدر مؤلف ([[سید حسن قبانچی|سید حسن قپانچی]]) را به خود اختصاص داده است (۱۳۷۸-۱۴۰۹ ق).  
  
به هر حال مسند امام علی علیه السلام کتابی است که احادیث حضرت علی علیه السلام ـ چه آن هایی که حضرت علی علیه السلام راوی آن ها از پیامبر صلی الله علیه و آله است و چه آن هایی که خود امام علیه السلام آن ها را از [[علم]] خود که باب [[علم نبی]] است بیان کرده ـ را جمع آوری نموده است. بله، این کتاب [[خطبه]] ها و رسائل و کلمات قصار را نقل نکرده است؛ زیرا آن ها در [[نهج البلاغه]] و مستدرکات آن و نیز در [[غررالحكم و دررالكلم]] و کتاب های مشابه آن نقل شده و در دسترس همگان قرار دارند.
+
این کتاب دارای شش [[تقریظ]] از علامه [[آقا بزرگ تهرانی]]، آیت اللّه سید مرتضی آل یاسین، شهید [[شهید سید محمدباقر صدر|سید محمدباقر صدر]]، [[سید عبدالاعلی سبزواری]]، شیخ باقر شریف قرشی، و تقریظ ۲۶ صفحه ای سید محمدصادق بحرالعلوم است.
  
نکته دیگر آن که [[شیعه]] به پیروی از امامان معصوم علیه السلام خود در تدوین و نگارش حدیث بر [[اهل سنت]] پیشی دارند، اما کتاب های [[حدیث]] خود را کمتر به اسم (مسند) نامگذاری کرده و بلکه غالباً یا به اسم خاص موسوم کرده اند و یا به اسم (نسخه)، (خطبه)، (اصل) و... نام نهاده اند.  
+
گفتنی است این کتاب مفید و ارزشمند، در مراسم معرفی بهترین کتاب ها در موضوع [[ولایت|ولایت]] که در سال [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام از سوی دبیرخانه «کتاب سال ولایت» برگزار گردید، به عنوان کتاب برگزیده انتخاب و مورد تشویق قرار گرفت.
  
اما مسندنویسی در اهل سنت از حجم و گستره بیشتری برخوردار است. در زمان صادقین علیه السلام یعنی ابتدای قرن دوم مسندنویسی متعارف بوده است، و تاکنون ادامه یافته و میراث ارزشمندی برای راهنمایی و هدایت همه مردم به ارمغان آورده شده است. برخی از مسندهایی که به موضوع کلمات حضرت علی علیه السلام اختصاص دارند عبارتند از:
+
==محتوای کتاب==
  
# مسند امیرالمؤمنین علیه السلام از [[یعقوب بن شیبه سدوسی]]
+
علامه [[سید حسن قبانچی|سید حسن قپانچی]] در این کتاب، مجموعه کلمات [[حضرت علی]] علیه السلام را از منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در ده جلد مشتمل بر ۱۱۴۵۱ [[حدیث]] گردآوری کرده است.
# مسند امیرالمؤمنین علیه السلام از [[عبدالعزیز بن یحیی جلودی]]
 
# مسند علی علیه السلام از [[احمد بن شعیب نسایی]]
 
# مسند علی بن ابی طالب علیه السلام از [[احمد بن حنبل]]
 
# مسند امام علی علیه السلام از [[سید حسن قپانچی]]
 
  
کتاب اخیر که از جدیدترین و کامل ترین مسندهای این موضوع است، بیش از 20 سال از عمر گرانقدر مؤلف را به خود اختصاص داده است (1378 - 1409 ق). مؤلف آن حضرت آیت اللّه علامه سید حسن قپانچی از علمای معاصر [[نجف]] اشرف است که در [[لیالی قدر]] در ماه مبارک [[رمضان]] 1411 ق پس از سرکوب شدن انتفاضه مردم [[عراق]] توسط نیروهای بعثی دستگیر و روانه زندان شده و از آن تاریخ تاکنون خبری از او به دست نیامده است.  
+
مؤلف در مقام گزارش کلمات منسوب به [[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه السلام است، نه در مقام داوری؛ چنانکه در مقدمه کتاب می گوید: مقصود نگارنده، تمیز صحیح و سقیم و درست و نادرست نبوده و این کار را به عهده مراجعه کننده گذارده است.  
  
این کتاب دارای شش تقریظ از علامه [[آقا بزرگ تهرانی]] ـ که در سال 1389 ق نوشته شده ـ، آیت اللّه سید مرتضی آل یاسین، شهید سید محمدباقر صدر، سید عبدالاعلی سبزواری، شیخ باقر شریف قرشی، و تقریظ 26 صفحه ای سید محمدصادق [[بحرالعلوم]] است.
+
در مواردی که [[احادیث]] کلمات صعب مستصعب یا مطلب دقیق و مشکلی را داشته باشند، مؤلف عبارتی را در توضیح و شرح حدیث از [[بحارالانوار]] یا آثار مرحوم [[سید عبدالله شبر|سید عبدالله شبر]] نقل کرده و گاهی نیز خود به شرح و تفسیر حدیث می پردازد.  
  
مؤلف محترم این کتاب مجموعه کلمات حضرت علی علیه السلام را از منابع شیعی و اهل سنت در ده جلد و دارای 11451 حدیث گردآوری کرده است، و در مقدمه آن می گوید: مقصود نگارنده تمیز صحیح و سقیم و درست و نادرست نبوده و این کار را به عهده مراجعه کننده گذارده است.  
+
گرچه برخی کتاب های مسند از هیچ نظمی برخوردار نیستند ـ به غیر از آن که تنها روایات یک راوی می باشند ـ، اما مؤلف این کتاب یک ترتیب و نظم منطقی برای مباحث و ابواب کتاب قرار داده است، که هرچند شبیه به نظم «[[الکافی (کتاب)|الکافی]]» و «بحارالانوار» است، تفاوت های زیادی نیز با آنها دارد.  
  
او در مقام گزارش کلمات منسوب به امام است، نه در مقام داوری. در مواردی که [[احادیث]] کلمات صعب مستصعب یا مطلب دقیق و مشکلی را داشته باشند، مؤلف عبارتی را در توضیح و شرح حدیث از [[بحارالانوار]] یا آثار مرحوم شبر نقل کرده و گاهی نیز خود به شرح و تفسیر حدیث می پردازد.
+
فهرست کلی و اجمالی مجلدات کتاب عبارتند از:
  
از نکته های جالب کتاب آن است که در جلد 2، صفحه 464 می گوید: [[دعای کمیل]] که همان دعای خضر است، مضمون و محتوای آن از جناب خضر است. اما الفاظ آن از چنان فصاحت و بلاغتی برخوردارند که نشان می دهد کلمات حضرت علی علیه السلام است.
+
*جلد ۱: بحث [[عقل]]، [[علم]]، [[توحید]]، [[ایمان]] و [[کفر]]، فضائل [[قرآن]].
 +
*جلد ۲: [[تفسیر]] آیات، [[دعا|ادعیه]] و حرزها.
 +
*جلد ۳: طهارت، صلاة، صوم، [[حج]].
 +
*جلد ۴: [[خمس]]، [[زکات]]، [[ارث]]، جهاد عدو، جهاد نفس، [[امر به معروف]].
 +
*جلد ۵: [[ازدواج|نکاح]]، [[طلاق]]، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه.
 +
*جلد ۶: تجارت، بیع، ضمانات، [[اجاره]].
 +
*جلد ۷: قصص انبیاء، سیره [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام.
 +
*جلد ۸: احوال [[حضرت فاطمه]] و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السلام و اصحاب ایشان، و [[امام مهدی]] علیه السلام و [[ملاحم]].
 +
*جلد ۹: [[امامت]]، [[معاد]]، احادیث عددی.
 +
*جلد ۱۰: سفر، حیوان، مکارم اخلاق، ملحقات.
  
گرچه برخی کتاب های مسند از هیچ نظمی برخوردار نیستند ـ به غیر از آن که تنها روایات یک راوی می باشند ـ مؤلف این کتاب یک ترتیب و نظم منطقی برای مباحث و ابواب کتاب قرار داده است که گرچه شبیه به نظم (کافی) و (بحارالانوار) است، تفاوت های زیادی نیز با آن ها دارد. فهرست کلی و اجمالی مجلدات کتاب عبارتند از:
+
از مقایسه مجلدات مختلف این کتاب روشن می شود که [[احادیث]] نقل شده از [[امام علی]] علیه السلام در [[احکام]] یا آن چه که در [[فقه]] به سیاسات شناخته می شوند ـ مثل [[حدود‌‌‌‌|حدود]] و [[قصاص]] و... ـ بسیار زیاد است، به طوری که در این کتاب بیش از هزار حدیث در این موضوع وجود دارد؛ در حالی که برخی از [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] کمتر از شمار انگشتان دست درباره آنها حدیث نقل شده است.
 
 
* جلد 1: بحث [[عقل]]، [[علم]]، [[توحید]]، [[ایمان]] و [[کفر]]، فضائل [[قرآن]].
 
* جلد 2: [[تفسیر آیات]]، ادعیه و حرزها.
 
* جلد 3: طهارت، صلاة، صوم، [[حج]].
 
* جلد 4: [[خمس]]، [[زکات]]، [[ارث]]، [[جهاد عدو]]، [[جهاد نفس]]، [[امر به معروف]].
 
* جلد 5: [[نکاح]]، [[طلاق]]، [[صید و ذباحه]]، [[اطعمه و اشربه]].
 
* جلد 6: تجارت، [[بیع]]، [[ضمانات]]، [[اجاره]].
 
* جلد 7: [[قصص انبیاء]]، سیره معصومین و اهل بیت علیهم السلام.
 
* جلد 8: احوال [[حضرت فاطمه]] زهرا و حسنین، ([[امام حسن]] و [[امام حسین]]) علیهم السلام و اصحاب، و حضرت [[امام مهدی]] علیه السلام و [[ملاحم]].
 
* جلد 9: [[امامت]]، [[معاد]]، [[احادیث عددی]].
 
* جلد 10: سفر، حیوان، مکارم اخلاق، ملحقات.
 
 
 
از مقایسه مجلدات مختلف این کتاب روشن می شود که [[احادیث]] نقل شده از حضرت [[امام علی]] علیه السلام در [[احکام]] یا آن چه که در [[فقه]] به سیاسات شناخته می شوند ـ مثل حدود و قصاص و... ـ بسیار زیاد است؛ به طوری که در این کتاب بیش از هزار [[حدیث]] در این موضوع دارد، در حالی که برخی از ابواب فقهی کمتر از شمار انگشتان یک دست حدیث درباره آن ها نقل شده است.
 
 
 
این کتاب توسط آقای طاهر عبدالأمیرسلامی تحقیق شده و با مقدمه ای در شرح حال مؤلف از فرزندش سید صدرالدین قپانچی، در یازده جلد چاپ شده، که جلد یازدهم آن به فهرست آیات و احادیث اختصاص دارد و احتمالاً در آینده جلد دوازده (فهرست اشعار و موضوعات و مصادر) چاپ شود.
 
 
 
گفتنی است این کتاب مفید و ارزشمند به حق در مراسم معرفی بهترین کتاب ها در موضوع ولایت که در سال [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام از سوی دبیرخانه کتاب (سال ولایت) برگزار گردید، به عنوان کتاب برگزیده انتخاب و مورد تشویق قرار گرفت.
 
  
 
==منابع==
 
==منابع==
احمد عابدی، مجله آینه پژوهش، بهمن و اسفند 1379 - شماره 66.
+
* "گذری بر مسند امام علی علیه‌السلام"، احمد عابدی، مجله آینه پژوهش، بهمن ۱۳۷۹، شماره ۶۶.
 +
{{حدیث}}
  
==متن کتاب مسند الامام علي==
+
[[رده:منابع حدیثی]][[رده:امام علی علیه السلام]][[رده:کتابهای با موضوع امام علی علیه السلام]][[رده:آثار علمی امام علی علیه السلام]]
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42799/ مسند الامام علي]
 
 
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
{{حدیث}}
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۳۷

مقاله‌ی مربوط به این عنوان از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon article.jpg
محتوای فعلی "مقاله‌ یک نشریه" متناسب با این عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
مسند الامام علی علیه السلام.jpg
نویسنده سید حسن قبانچی
موضوع احادیث امیرالمؤمنین(ع)
زبان عربی
تعداد جلد ۱۱
تحقیق طاهر عبدالامیر سلامی

مسند الامام علی علیه‌السلام

«مسند الامام علی علیه‌السلام» اثر آیت‌اللّه سید حسن قپانچی (م، ۱۴۱۱ ق)، کتابی است که احادیث حضرت علی علیه‌السلام را جمع‌آوری نموده است. این کتاب شامل سخنان آن حضرت که در نهج البلاغه و مستدرکات آن و نیز در غررالحکم و دررالکلم نقل شده و در دسترس همگان قرار دارند، نمی‌باشد.

مؤلف

سید حسن قپانچی (۱۳۲۸-۱۴۱۱ ق)، از خطبا و علمای مجاهد شیعه در نجف اشرف و از شاگردان آیةالله سید محسن حکیم بود.

وی که در فن خطابه قوی بود، از همان جوانی برای وعظ و تبلیغ، رهسپار شهرهای مختلف عراق می شد و مدت سه سال هم به عنوان نماینده آیةالله سید ابوالحسن اصفهانی به خرمشهر رفت و به ترویج اسلام پرداخت.

برخی از تألیفات آیةالله قپانچی عبارتند از: مسند الامام علی علیه‌السلام، شرح رسالة الحقوق، فضایل ائمه علیهم السلام، الجواهر الروحیة و الحکم و الحکماء.

معرفی کتاب

در علم درایه گاهی «مسند» را صفت برای حدیث می آورند و مقصود، حدیثی است که متصل یا مرفوع باشد. و گاهی «مسند» وصف کتاب است و در این صورت غالباً به مجموعه ای از احادیث رسول خدا صلی الله علیه وآله که یک راوی آنها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می گردد. اما در اصطلاح قرن های متأخر، مسند به کتابی گفته می شود که مشتمل بر احادیث یکی از ائمه باشد و ضرورتی ندارد که حتماً و تنها آنها را از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده باشد. این گونه کتاب ها به قصد گردآوری تمام احادیث یک امام نگارش یافته است.

کتاب «مسند الامام علی علیه السلام» نیز از این قبیل است، که به جمع آوری سخنان حضرت امیر امام علی علیه السلام اختصاص دارد؛ اعم از آن که آن حضرت آنها را از رسول اکرم نقل کرده باشد، یا آن که خود آنها را انشاء و بیان فرموده باشد.

کتاب مورد بحث که از جدیدترین و کامل ترین مسندهای این موضوع است، بیش از ۲۰ سال از عمر گرانقدر مؤلف (سید حسن قپانچی) را به خود اختصاص داده است (۱۳۷۸-۱۴۰۹ ق).

این کتاب دارای شش تقریظ از علامه آقا بزرگ تهرانی، آیت اللّه سید مرتضی آل یاسین، شهید سید محمدباقر صدر، سید عبدالاعلی سبزواری، شیخ باقر شریف قرشی، و تقریظ ۲۶ صفحه ای سید محمدصادق بحرالعلوم است.

گفتنی است این کتاب مفید و ارزشمند، در مراسم معرفی بهترین کتاب ها در موضوع ولایت که در سال امیرالمؤمنین علیه السلام از سوی دبیرخانه «کتاب سال ولایت» برگزار گردید، به عنوان کتاب برگزیده انتخاب و مورد تشویق قرار گرفت.

محتوای کتاب

علامه سید حسن قپانچی در این کتاب، مجموعه کلمات حضرت علی علیه السلام را از منابع شیعه و اهل سنت در ده جلد مشتمل بر ۱۱۴۵۱ حدیث گردآوری کرده است.

مؤلف در مقام گزارش کلمات منسوب به امام علی علیه السلام است، نه در مقام داوری؛ چنانکه در مقدمه کتاب می گوید: مقصود نگارنده، تمیز صحیح و سقیم و درست و نادرست نبوده و این کار را به عهده مراجعه کننده گذارده است.

در مواردی که احادیث کلمات صعب مستصعب یا مطلب دقیق و مشکلی را داشته باشند، مؤلف عبارتی را در توضیح و شرح حدیث از بحارالانوار یا آثار مرحوم سید عبدالله شبر نقل کرده و گاهی نیز خود به شرح و تفسیر حدیث می پردازد.

گرچه برخی کتاب های مسند از هیچ نظمی برخوردار نیستند ـ به غیر از آن که تنها روایات یک راوی می باشند ـ، اما مؤلف این کتاب یک ترتیب و نظم منطقی برای مباحث و ابواب کتاب قرار داده است، که هرچند شبیه به نظم «الکافی» و «بحارالانوار» است، تفاوت های زیادی نیز با آنها دارد.

فهرست کلی و اجمالی مجلدات کتاب عبارتند از:

از مقایسه مجلدات مختلف این کتاب روشن می شود که احادیث نقل شده از امام علی علیه السلام در احکام یا آن چه که در فقه به سیاسات شناخته می شوند ـ مثل حدود و قصاص و... ـ بسیار زیاد است، به طوری که در این کتاب بیش از هزار حدیث در این موضوع وجود دارد؛ در حالی که برخی از ابواب فقهی کمتر از شمار انگشتان دست درباره آنها حدیث نقل شده است.

منابع

  • "گذری بر مسند امام علی علیه‌السلام"، احمد عابدی، مجله آینه پژوهش، بهمن ۱۳۷۹، شماره ۶۶.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه