قاموس قرآن: إثم: تفاوت بین نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (سید مهدی خدایی صفحهٔ إثم را به قاموس قرآن: إثم منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | إِثم | + | '''«إِثم»''' در لغت به معنی [[گناه]]، ضرر و کار [[حرام]] است. این کلمه با سائر مشتقات آن، ۴۸ بار در [[قرآن|قرآن کریم]] بکار رفته است. |
| + | ==إِثم در لغت== | ||
| + | «إِثم» در کتب لغت به معنای [[گناه]]، خمر، [[قمار]] و کار [[حرام]] آمده است؛<ref>[[قاموس المحیط (کتاب)|قاموس المحیط]]، فیروزآبادی.</ref> و یا نام کارهائی است که از [[ثواب]] باز می دارند.<ref>[[مفردات قرآن راغب (کتاب)|مفردات]]، راغب اصفهانی.</ref> | ||
| + | بنظر می آید که معنی اصلی [[اثم]]، ضرر باشد؛ در [[قرآن]] می خوانیم {{متن قرآن|«يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا»}}<ref>[[سوره بقره]]، ۲۱۹.</ref> از تو از خمر و قمار می پرسند، بگو در آندو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است. از مقابلۀ اثم با منافع و «اثمهما» با «نفعهما» بدست می آید که معنی اصلی آن ضرر است، زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است. | ||
| − | + | در «[[تفسیر المنار (کتاب)|تفسیر المنار]]» ذیل [[آیه]] فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد. در این صورت به گناه و [[قمار]] و [[خمر]] و مطلق کار [[حرام]] از آن جهت اثم گفته شده که ضرراند و از خیر باز می دارند. | |
| − | |||
| − | + | همچنین «أثام» در آیۀ {{متن قرآن|«يَلْقَ أَثَامًا»}}<ref>[[سوره فرقان]]، ۶۸.</ref> بمعنی عذاب و عقوبت است، گویا به عذاب از آن جهت «اثام» اطلاق شده که مسبّب از «اثم» است و از باب تسمیۀ مسبّب به اسم سبب است. | |
| − | + | و «آثّم» یعنی: گناهکار و به ضرر افتاده: {{متن قرآن|«وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ»}}<ref>[[سوره بقره]]، ۲۸۳.</ref> هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | «اثیم» صیغۀ مبالغه به معنای گناهکار است: {{متن قرآن|«وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ»}}<ref>[[سوره جاثیة]]، ۷.</ref>. و «تأثیم» نسبت دادن گناه به دیگری است: {{متن قرآن|«لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا»}}<ref>[[سوره واقعه]]، ۲۵.</ref> یعنی در بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه بیکدیگر نمی شنوند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | === | + | ==إثم در آیات قرآن== |
| − | + | '''إثْم:''' | |
| − | |||
| − | + | *{{متن قرآن|«إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا '''إِثْمَ''' عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۱۷۳.</ref> | |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا '''إِثْمَ''' عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۱۸۲.</ref> |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا '''إِثْمَ''' عَلَيْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۲۰۳.</ref> |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا '''إِثْمُهُ''' عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۱۸۱.</ref> |
| − | *وَ | + | *{{متن قرآن|«يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا '''إِثْمٌ''' كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۲۱۹.</ref> |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ '''إِثْمٌ''' وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>[[سوره حجرات]]، ۱۲.</ref> |
| + | *{{متن قرآن|«وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا '''إِثْمًا''' وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ»}}.<ref>[[سوره آل عمران]]، ۱۷۸.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>[[سوره نساء]]، ۲۰.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ '''إِثْمًا''' عَظِيمًا»}}.<ref>[[سوره نساء]]، ۴۸.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَكَفَىٰ بِهِ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>[[سوره نساء]]، ۵۰.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَمَنْ يَكْسِبْ '''إِثْمًا''' فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا»}}.<ref>[[سوره نساء]]، ۱۱۱.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ '''إِثْمًا''' ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>[[سوره نساء]]، ۱۱۲.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا '''إِثْمًا''' فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۱۰۷.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>[[سوره احزاب]]، ۵۸.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى '''الْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۲.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکمْ وَ تُخْرِجُونَ فَریقاً مِنْکمْ مِنْ دِیارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَیهِمْ '''بِالْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ یأْتُوکمْ أُسارى تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیکمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکتابِ وَ تَکفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یفْعَلُ ذلِک مِنْکمْ إِلاَّ خِزْی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یوْمَ الْقِیامَةِ یرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۸۵.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ '''بِالْإِثْمِ''' وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۱۸۸.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ '''بِالْإِثْمِ''' فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۲۰۶.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَىٰ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ '''بِالْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ»}}.<ref>[[سوره مجادله]]، ۸.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا '''بِالْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»}}.<ref>[[سوره مجادله]]، ۹.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي '''الْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۶۲.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ '''الْإِثْمِ''' وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ»}}.<ref>[[سوره نور]]، ۱۱.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ '''الْإِثْمِ''' وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ»}}.<ref>[[سوره شوری]]، ۳۷.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ '''الْإِثْمِ''' وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ فَلَا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ»}}.<ref>[[سوره نجم]]، ۳۲.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ '''لِإِثْمٍ''' فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۳.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ '''بِإِثْمِي''' وَ '''إِثْمِكَ''' فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۲۹.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ '''الْإِثْمَ ''' وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۶۳.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«وَذَرُوا ظَاهِرَ '''الْإِثْمِ''' وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ»}}.<ref>[[سوره انعام]]، ۱۲۰.</ref> | ||
| + | *{{متن قرآن|«قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَ '''الْإِثْمَ''' وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ»}}.<ref>[[سوره اعراف]]، ۳۳.</ref> | ||
| − | + | '''أَثیمٍ:''' | |
| − | |||
| − | + | *{{متن قرآن|«يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۲۷۶.</ref> | |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«طَعَامُ '''الْأَثِيمِ'''»}}.<ref>[[سوره دخان]]، ۴۴.</ref> |
| − | + | *{{متن قرآن|«وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>[[سوره جاثیه]]، ۷.</ref> | |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>[[سوره مطففین]]، ۱۲.</ref> |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>[[سوره قلم]]، ۱۲.</ref> |
| − | + | *{{متن قرآن|«تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>[[سوره شعراء]]، ۲۲۲.</ref> | |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | + | *{{متن قرآن|«وَلَا تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّانًا '''أَثِيمًا'''»}}.<ref>[[سوره نساء]]، ۱۰۷.</ref> | |
| − | * | ||
| − | + | '''آثِم:''' | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ '''الْآثِمِينَ'''»}}.<ref>[[سوره مائده]]، ۱۰۶.</ref> | |
| − | * | + | *{{متن قرآن|«فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ '''آثِمًا''' أَوْ كَفُورًا»}}.<ref>[[سوره انسان]]، ۲۴.</ref> |
| + | *{{متن قرآن|«وَإِنْ كُنْتُمْ عَلَىٰ سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ '''آثِمٌ''' قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ»}}.<ref>[[سوره بقره]]، ۲۸۳.</ref> | ||
| − | + | '''أَثاماً:''' | |
| − | |||
| − | + | *{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ '''أَثَامًا'''»}}.<ref>[[سوره فرقان]]، ۶۸.</ref> | |
| − | * | ||
| − | + | '''تَأْثیمٌ:''' | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *{{متن قرآن|«يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَا لَغْوٌ فِيهَا وَلَا '''تَأْثِيمٌ'''»}}.<ref>[[سوره طور]]، ۲۳.</ref> | |
| − | + | *{{متن قرآن|«لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا '''تَأْثِيمًا'''»}}.<ref>[[سوره واقعه]]، ۲۵.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *قاموس | + | |
| + | *[[قاموس قرآن قرشی (کتاب)|قاموس قرآن]]، سید علیاکبر قرشی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۷. | ||
{{قرآن}} | {{قرآن}} | ||
[[رده:واژگان قرآنی]] | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۴۳
«إِثم» در لغت به معنی گناه، ضرر و کار حرام است. این کلمه با سائر مشتقات آن، ۴۸ بار در قرآن کریم بکار رفته است.
إِثم در لغت
«إِثم» در کتب لغت به معنای گناه، خمر، قمار و کار حرام آمده است؛[۱] و یا نام کارهائی است که از ثواب باز می دارند.[۲]
بنظر می آید که معنی اصلی اثم، ضرر باشد؛ در قرآن می خوانیم «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا»[۳] از تو از خمر و قمار می پرسند، بگو در آندو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است. از مقابلۀ اثم با منافع و «اثمهما» با «نفعهما» بدست می آید که معنی اصلی آن ضرر است، زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است.
در «تفسیر المنار» ذیل آیه فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد. در این صورت به گناه و قمار و خمر و مطلق کار حرام از آن جهت اثم گفته شده که ضرراند و از خیر باز می دارند.
همچنین «أثام» در آیۀ «يَلْقَ أَثَامًا»[۴] بمعنی عذاب و عقوبت است، گویا به عذاب از آن جهت «اثام» اطلاق شده که مسبّب از «اثم» است و از باب تسمیۀ مسبّب به اسم سبب است.
و «آثّم» یعنی: گناهکار و به ضرر افتاده: «وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ»[۵] هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است.
«اثیم» صیغۀ مبالغه به معنای گناهکار است: «وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ»[۶]. و «تأثیم» نسبت دادن گناه به دیگری است: «لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا»[۷] یعنی در بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه بیکدیگر نمی شنوند.
إثم در آیات قرآن
إثْم:
- «إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ».[۸]
- «فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ».[۹]
- «وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ».[۱۰]
- «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ».[۱۱]
- «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ».[۱۲]
- «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ».[۱۳]
- «وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ».[۱۴]
- «وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۵]
- «إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا عَظِيمًا».[۱۶]
- «انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَكَفَىٰ بِهِ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۷]
- «وَمَنْ يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا».[۱۸]
- «وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۹]
- «فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ».[۲۰]
- «وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».[۲۱]
- «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ».[۲۲]
- «ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکمْ وَ تُخْرِجُونَ فَریقاً مِنْکمْ مِنْ دِیارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَیهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ یأْتُوکمْ أُسارى تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیکمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکتابِ وَ تَکفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یفْعَلُ ذلِک مِنْکمْ إِلاَّ خِزْی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یوْمَ الْقِیامَةِ یرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ».[۲۳]
- «وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ».[۲۴]
- «وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ».[۲۵]
- «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَىٰ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ».[۲۶]
- «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ».[۲۷]
- «وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ».[۲۸]
- «إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ».[۲۹]
- «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ».[۳۰]
- «الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ فَلَا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ».[۳۱]
- «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ».[۳۲]
- «إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَ إِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ».[۳۳]
- «لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ».[۳۴]
- «وَذَرُوا ظَاهِرَ الْإِثْمِ وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ».[۳۵]
- «قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَ الْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ».[۳۶]
أَثیمٍ:
- «يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ».[۳۷]
- «طَعَامُ الْأَثِيمِ».[۳۸]
- «وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ».[۳۹]
- «وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ».[۴۰]
- «مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ».[۴۱]
- «تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ».[۴۲]
- «وَلَا تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّانًا أَثِيمًا».[۴۳]
آثِم:
- «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ الْآثِمِينَ».[۴۴]
- «فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا».[۴۵]
- «وَإِنْ كُنْتُمْ عَلَىٰ سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ».[۴۶]
أَثاماً:
- «وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ أَثَامًا».[۴۷]
تَأْثیمٌ:
- «يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَا لَغْوٌ فِيهَا وَلَا تَأْثِيمٌ».[۴۸]
- «لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا».[۴۹]
پانویس
- ↑ قاموس المحیط، فیروزآبادی.
- ↑ مفردات، راغب اصفهانی.
- ↑ سوره بقره، ۲۱۹.
- ↑ سوره فرقان، ۶۸.
- ↑ سوره بقره، ۲۸۳.
- ↑ سوره جاثیة، ۷.
- ↑ سوره واقعه، ۲۵.
- ↑ سوره بقره، ۱۷۳.
- ↑ سوره بقره، ۱۸۲.
- ↑ سوره بقره، ۲۰۳.
- ↑ سوره بقره، ۱۸۱.
- ↑ سوره بقره، ۲۱۹.
- ↑ سوره حجرات، ۱۲.
- ↑ سوره آل عمران، ۱۷۸.
- ↑ سوره نساء، ۲۰.
- ↑ سوره نساء، ۴۸.
- ↑ سوره نساء، ۵۰.
- ↑ سوره نساء، ۱۱۱.
- ↑ سوره نساء، ۱۱۲.
- ↑ سوره مائده، ۱۰۷.
- ↑ سوره احزاب، ۵۸.
- ↑ سوره مائده، ۲.
- ↑ سوره بقره، ۸۵.
- ↑ سوره بقره، ۱۸۸.
- ↑ سوره بقره، ۲۰۶.
- ↑ سوره مجادله، ۸.
- ↑ سوره مجادله، ۹.
- ↑ سوره مائده، ۶۲.
- ↑ سوره نور، ۱۱.
- ↑ سوره شوری، ۳۷.
- ↑ سوره نجم، ۳۲.
- ↑ سوره مائده، ۳.
- ↑ سوره مائده، ۲۹.
- ↑ سوره مائده، ۶۳.
- ↑ سوره انعام، ۱۲۰.
- ↑ سوره اعراف، ۳۳.
- ↑ سوره بقره، ۲۷۶.
- ↑ سوره دخان، ۴۴.
- ↑ سوره جاثیه، ۷.
- ↑ سوره مطففین، ۱۲.
- ↑ سوره قلم، ۱۲.
- ↑ سوره شعراء، ۲۲۲.
- ↑ سوره نساء، ۱۰۷.
- ↑ سوره مائده، ۱۰۶.
- ↑ سوره انسان، ۲۴.
- ↑ سوره بقره، ۲۸۳.
- ↑ سوره فرقان، ۶۸.
- ↑ سوره طور، ۲۳.
- ↑ سوره واقعه، ۲۵.
منابع
- قاموس قرآن، سید علیاکبر قرشی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۷.
