ولادت امام رضا علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{تقویم|روز= 11 ذی القعده|سال= سال 148 هجری قمری}}  
+
{{تقویم|روز= 11 ذی القعده|سال= سال ۱۴۸ هجری قمری}}  
 +
[[امام رضا]] علیه‌السلام، هشتمین امام [[شیعه|شیعیان]]، بنا به قول مشهور در ۱۱ [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] ۱۴۸ هجری قمری و در [[مدینه]] به دنیا آمده‌اند. پدر آن حضرت، [[امام موسی بن جعفر]] علیه‌السلام و مادرشان [[نجمه خاتون]] می‌باشد.
 +
==تاریخ ولادت امام رضا علیه‌السلام==
 +
[[پرونده:8 (45).jpg|250px|thumb|left|بارگاه امام رضا علیه السلام]]
  
==تاریخ ولادت امام رضا علیه السلام==
+
گرچه برخی از مورخان و سیره‌نگاران تاریخ تولد [[امام رضا علیه السلام|امام رضا]] علیه السلام را در یازدهم [[ذی الحجه]] سال ۱۵۳ و برخی دیگر یازدهم [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] سال ۱۵۱ و یا سال ۱۵۳ قمری ذکر کرده‌اند، ولیکن معروف و مشهور میان علمای [[شیعه]]، یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمری، چند هفته پس از [[شهادت در راه خدا|شهادت]] جدش [[امام صادق علیه السلام|امام جعفرصادق]] علیه‌السلام می‌باشد.<ref> زندگانی چهارده معصوم، ص ۴۲۳؛ الارشاد، شیخ مفید، ص ۵۹۱؛ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۲۵۶.</ref>
  
امام رضا علیه‌السلام در يازدهم [[ذی القعده]] سال 148 قمري در [[مدينه]] منوره ديده به جهان گشود و عالم هستي را با انوار الهي و ذاتي خويش، منور ساخت.<ref> زندگاني چهارده معصوم، ص 423؛ الارشاد ([[شيخ مفيد]])، ص 591؛ [[منتهي الآمال]] ([[شیخ عباس قمی]]ج ص 256.</ref>
+
==پیشگویی ولادت امام رضا علیه‌السلام==
 +
تولد [[امام رضا]] علیه‌السلام را برخی از [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام پیش از وی، پیش‌گویی کرده و به آن بشارت داده بودند. از [[امام صادق]] علیه‌السلام در این باره [[احادیث]] چندی وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمی روایت کرد: مردی از اهالی طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وی فرمود: بزودی از صلب فرزندم [[امام کاظم|موسی]]، مردی به دنیا می‌آید که مورد خشنودی خداوند سبحان در آسمان و خرسندی بندگانش در زمین خواهد بود. در سرزمین شما از روی ستم و دشمنی مسموم و کشته می‌گردد و در همان جا غریبانه به خاک سپرده می شود. آگاه باش! هر کسی وی را در غربتش [[زیارت]] کند و بداند که او امام و پیشوای [[شیعه|شیعیان]] پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه می‌باشد، همانند کسی است که [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله را زیارت کرده باشد.<ref> اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳.</ref>
  
گرچه برخي از مورخان و سيره‌نگاران تاريخ تولد آن حضرت را در يازدهم [[ذی الحجه]] سال 153 و برخي ديگر يازدهم ذي القعده سال 151 و يا سال 153 قمري ذكر كرده‌اند، وليكن معروف و مشهور ميان علماي ما، همان ذي القعده سال 148 قمري، چند هفته پس از شهادت جدش امام جعفرصادق علیه‌السلام مي‌باشد.
+
==مادر امام رضا علیه‌السلام==
 +
مادر امام رضا علیه‌السلام [[نجمه خاتون]] می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب [[امام موسی بن جعفر علیه السلام|امام موسی بن جعفر]] علیه‌السلام گوید: روزی آن حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف [[مراکش|مغرب]] آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟ گفتم: نه. حضرت فرمود: چرا یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.  
  
==مادر امام رضا علیه السلام==
+
حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او ۹ کنیز نشان داد، ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن. آن مرد گفت: دیگر ندارم. حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست. آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.
مادر آن حضرت نجمه خاتون می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر علیه السلام گوید: روزی حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف مغرب زمین آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟
 
  
گفتم: نه
+
امام کاظم برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر! هشام می گوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمی گیرم. من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.
  
حضرت فرمود: چرا، یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.  
+
آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟ گفتم: مردی از [[بنی هاشم]]. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم. گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمی دانم. گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم. زنی از [[اهل کتاب]] پرسید: این جاریه کیست که با تو می بینم؟ گفتم: او را برای خودم خریده ام. آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست، بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او می گروند.  
  
حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او 9 کنیز نشان داد ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن.  
+
هشام می گوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.<ref>عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۸.</ref>
  
آن مرد گفت: دیگر ندارم.
+
[[نجمه خاتون]] در مورد ولادت حضرت رضا می گوید: هنگامی که فرزندم را به دنیا آوردم، پدرش امام موسی‌کاظم به من فرمود: او را بگیر و خوب نگهدار زیرا او بقیةالله در زمین است.<ref> اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳؛ وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص ۹۰.</ref>
 
 
حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست.
 
 
 
آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.
 
 
 
حضرت برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر!
 
 
 
هشام میگوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمیگیرم.
 
 
 
من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.
 
 
 
آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟
 
 
 
گفتم: مردی از بنی هاشم. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم.
 
 
 
گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمیدانم
 
 
 
گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم، زنی از اهل کتاب پرسید: این جاریه کیست که با تو میبینم؟
 
 
 
گفتم: او را برای خودم خریده ام
 
 
 
آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او میگروند.
 
 
 
هشام میگوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.
 
 
 
از بعضی از روایات ظاهر میشود که این جاریه را مادر حضرت موسی بن جعفر، حمیده خاتون خریداری فرمود و بعد به آن حضرت بخشیده است.
 
 
 
حمیده خاتون، مادر حضرت امام موسی کاظم علیه السلام، شبی رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم را در خواب دید که به او فرمود:« ای حمیده، این نجمه متعلق به پسرت موسی است و به زودی بهترین فرد زمین را به دنیا خواهد آورد.»
 
 
 
روایت شده است که حمیده خاتون به فرزند گرامی خود، حضرت موسی بن جعفر، عرض کرد:« فرزندم! تکتم ( نجمه ) زنی است که من بهتر از او ندیده ام و شک ندارم که نسل او پاک و طاهر خواهد بود. توصیه می‌کنم با او خوبی کنی.»
 
 
 
تکتم مادر حضرت رضا علیه السلام بود و بهترین زن روزگار خود به شمار می‌رفت؛ او زنی عابد و پرهیزگار بود و همواره نسبت به خانم خود، یعنی حمیده خاتون، احترام کامل را رعایت می‌کرد.
 
 
 
همچنین برای مادر حضرت رضا علیه السلام چند نام ذکر شده است که عبارتند از: نجمه - تکتم - سکن - خیزران - شقراء - اروی - سکینه -ام البنین - سمان - صقر وقتی حضرت رضا علیه السلام متولد شدند آن بانو را طاهره نامیدند. <ref> دانشنامه رشد به نقل از بحار الانوار و عیون اخبار الرضا [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%87+%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86&SSOReturnPage=Check&Rand=0] </ref>
 
 
 
نجمه خاتون، در حدیثی گوید : هنگامي فرزندم رضا را به دنيا آوردم، پدرش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به من فرمود: او را بگير و خوب نگهدار زيرا او بقيه‌الله در زمين است.<ref> اثبات الهداة، ج ص 233؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 90.</ref>
 
 
 
حجه الاسلام حمید احمدی جلفایی نویسنده کتاب نجمه خاتون می گوید:
 
 
 
:«چنان‌که از نقل شیخ صدوق در عیون‌الاخبار و برخی از منابع دیگر فهمیده می‌شود، گویا وجود نازنین امام کاظم(ع) پس از آنکه آن بانوی مخدره را به منزل خود آوردند، ‌ابتدا برای مدتی-که احتمال می‌رود چند ماه بیشتر طول نکشید- آن را به عنوان یک کنیز، به مادرشان حمیده خاتون تحویل دادند و پس از گذشت این مدت، بانو حمید خاتون، دوباره او را به آن حضرت بخشید و در واقع آن بانو را به عقد آن امام بزرگوار در‌آورد.
 
 
 
:اینکه می‌گوییم این مدت فاصله، بیش از چند ماهی طول نکشیده است،‌ به خاطر این است که آن بانو، در سال 147 وارد مدینه شده است و در سال 148، امام رضا(ع) از آن بانو به دنیا آمد و مدت حمل امام(ع) نیز، به اندازه متعارف و طبیعی (یعنی همان نه ماه) بوده است، پس این مدت فاصله، نباید از دو یا سه ماه بیشتر طول کشیده باشد.» <ref> [http://www.seratnews.ir/fa/news/81113/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF آیا نجمه خاتون را می شناسید؟، پایگاه خبری تحلیلی صراط]، بازیابی:11 شهریور 1393 </ref>
 
 
 
شايان ذكر است كه از ميان امامان معصوم عليهم‌السلام، چهار تن از آنان به واژه زيباي "علي" ناميده شده‌اند و آنان عبارتند از امام اول (علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام)، امام چهارم (علي بن الحسين علیه‌السلام)، امام هشتم (علي بن موسي الرضا علیه‌السلام) و امام دهم (علي‌النقي بن محمدتقي علیه‌السلام).
 
 
 
كنيه آن حضرت، ابوالحسن است و چون كنيه امام موسي بن جعفر علیه‌السلام نيز ابوالحسن بود، كنيه [[امام رضا]] علیه‌السلام را ابوالحسن ثاني مي‌گويند. لقب‌هاي شريفش عبارتند از: رضا، صابر، رضي، وفي، فاضل و صديق.
 
 
 
اما لقب "رضا" شهرت بيشتري دارد و آن حضرت را از اين جهت "رضا" ناميدند كه پسنديده خدا در آسمان و مورد خرسندي [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و [[ائمه اطهار]] علیهم‌السلام در زمين بود و دوستان و دشمنان به اتفاق از وي خشنود و راضي بودند. <ref> زندگاني چهارده معصوم (ترجمه [[اعلام الوري]])، ص 423.</ref>
 
 
 
==پیشگویی تولد امام رضا علیه السلام توسط ائمه علیهم السلام==
 
تولد بابركت [[امام رضا]] علیه‌السلام را برخي از معصومان پيش از وي، پيش‌گويي كرده و به آن بشارت داده بودند. از [[امام صادق]] علیه‌السلام در اين باره [[احاديث]] چندي وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمي روايت كرد: مردي از اهالي طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وي فرمود: بزودي از صلب فرزندم موسي، مردي به دنيا مي‌آيد كه مورد خشنودي خداوند سبحان در آسمان و خرسندي بندگانش در زمين خواهد بود. در سرزمين شما از روي ستم و دشمني مسموم و كشته مي‌گردد و در همان جا غريبانه به خاك سپرده مي شود.
 
 
 
آگاه باش! هر كسي وي را در غربتش [[زيارت]] كند و بداند كه او امام و پيشواي شيعيان پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه مي‌باشد، همانند كسي است كه [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله را زيارت كرده باشد.<ref> اثبات الهداة، ج 3، ص 233.</ref>
 
 
 
 
 
==امامت و شهادت امام رضا علیه السلام==
 
امام رضا علیه‌السلام در 35 سالگي پس از شهادت پدرش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به مقام امامت شيعيان نايل آمد و در 55 سالگي در خلافت مأمون عباسي و با توطئه وي در خراسان مسموم و در [[صفر]] سال 203 قمري به شهادت رسيد.
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
+
<references />
<references/>
+
==مطالب مرتبط==
 
+
*[[امام رضا علیه‌السلام]]
==منابع==
+
* [[نجمه خاتون مادر امام رضا علیه السلام|نجمه خاتون مادر امام رضا علیه‌السلام]]
 
+
{{شناختنامه امام رضا (ع)}}
* موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
+
{{مناسبت های شیعه}}
 
 
* [http://www.seratnews.ir/fa/news/81113/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF آیا نجمه خاتون را می شناسید؟، پایگاه خبری تحلیلی صراط]
 
 
 
* دانشنامه رشد
 
 
 
منابع بیشتر:
 
 
 
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/#!page=41 وقايع الايام شيخ عباس قمي، 11 ذی القعده].
 
 
 
 
[[رده:وقایع ماه ذی القعده]]
 
[[رده:وقایع ماه ذی القعده]]
 
[[رده:سال ۱۴۸ هجری قمری]]
 
[[رده:سال ۱۴۸ هجری قمری]]
 
[[رده:امام رضا علیه السلام]]
 
[[رده:امام رضا علیه السلام]]
 +
[[رده:تاریخ تشیع]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۵

تقویم هجری قمری

روز واقعه:11 ذی القعده
سال ۱۴۸ هجری قمری

امام رضا علیه‌السلام، هشتمین امام شیعیان، بنا به قول مشهور در ۱۱ ذی القعده ۱۴۸ هجری قمری و در مدینه به دنیا آمده‌اند. پدر آن حضرت، امام موسی بن جعفر علیه‌السلام و مادرشان نجمه خاتون می‌باشد.

تاریخ ولادت امام رضا علیه‌السلام

بارگاه امام رضا علیه السلام

گرچه برخی از مورخان و سیره‌نگاران تاریخ تولد امام رضا علیه السلام را در یازدهم ذی الحجه سال ۱۵۳ و برخی دیگر یازدهم ذی القعده سال ۱۵۱ و یا سال ۱۵۳ قمری ذکر کرده‌اند، ولیکن معروف و مشهور میان علمای شیعه، یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمری، چند هفته پس از شهادت جدش امام جعفرصادق علیه‌السلام می‌باشد.[۱]

پیشگویی ولادت امام رضا علیه‌السلام

تولد امام رضا علیه‌السلام را برخی از معصومین علیهم السلام پیش از وی، پیش‌گویی کرده و به آن بشارت داده بودند. از امام صادق علیه‌السلام در این باره احادیث چندی وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمی روایت کرد: مردی از اهالی طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وی فرمود: بزودی از صلب فرزندم موسی، مردی به دنیا می‌آید که مورد خشنودی خداوند سبحان در آسمان و خرسندی بندگانش در زمین خواهد بود. در سرزمین شما از روی ستم و دشمنی مسموم و کشته می‌گردد و در همان جا غریبانه به خاک سپرده می شود. آگاه باش! هر کسی وی را در غربتش زیارت کند و بداند که او امام و پیشوای شیعیان پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه می‌باشد، همانند کسی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله را زیارت کرده باشد.[۲]

مادر امام رضا علیه‌السلام

مادر امام رضا علیه‌السلام نجمه خاتون می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب امام موسی بن جعفر علیه‌السلام گوید: روزی آن حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف مغرب آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟ گفتم: نه. حضرت فرمود: چرا یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.

حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او ۹ کنیز نشان داد، ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن. آن مرد گفت: دیگر ندارم. حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست. آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.

امام کاظم برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر! هشام می گوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمی گیرم. من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.

آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟ گفتم: مردی از بنی هاشم. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم. گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمی دانم. گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم. زنی از اهل کتاب پرسید: این جاریه کیست که با تو می بینم؟ گفتم: او را برای خودم خریده ام. آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست، بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او می گروند.

هشام می گوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.[۳]

نجمه خاتون در مورد ولادت حضرت رضا می گوید: هنگامی که فرزندم را به دنیا آوردم، پدرش امام موسی‌کاظم به من فرمود: او را بگیر و خوب نگهدار زیرا او بقیةالله در زمین است.[۴]

پانویس

  1. زندگانی چهارده معصوم، ص ۴۲۳؛ الارشاد، شیخ مفید، ص ۵۹۱؛ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۲۵۶.
  2. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳.
  3. عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۸.
  4. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳؛ وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص ۹۰.

مطالب مرتبط