ایام فاطمیه
ایام فاطمیه یا فاطمیه، نام روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عزاداری می‌کنند.
روز شهادت حضرت زهرا(س) به صورت دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی در این درباره وجود دارد. در ایران دو روز (۱۳جمادی الاولی و ۳ جمادی‌الثانی) به عنوان روز شهادت حضرت زهرا(س) بزرگ داشته می‌شود. به این ایام، فاطمیه اول و فاطمیه دوم گفته می‌شود. شیعیان عراق و به‌ویژه نجف سه روز را (۸ ربیع‌الثانی به علاوه دو روز پیش‌گفته) برای شهادت آن حضرت (س) عزا می‌گیرند.
از نظر تاریخی روز سوم جمادی‌الثانی مشهورتر است. این روز در ایران به عنوان عزاداری تعطیل رسمی است و بعضی از مراجع تقلید در قم به صورت پیاده‌روی در عزاداری شرکت می‌کنند.
محتویات
اختلاف روایات
روز دقیق شهادت حضرت زهرا(س) بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز روایات متفاوت از ائمه مشتبه شده است. برخی آن را چهل روز بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص)، برخی هفتاد و دو روز، گروهی هفتاد و پنج روز، عده‌ای نود و پنج روز، گروهی سه ماه و پاره‌ای دیگر شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.[۱]
فاطمیه اول
بر اساس برخی نقل‌های تاریخی شهادت حضرت فاطمه(س) در روز ۱۳ جمادی‌الاول و بعد از گذشت هفتاد و پنج روز از رحلت پیامبر اسلام(ص) واقع شده است.[۲]. شیعیان به این روز و چند روز قبل و بعد از آن فاطمیه اول می‌گویند.
در برخی مناطق شیعه نشین، مراسم عزاداری حضرت صدیقه طاهره (س) از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد.
در بین شیعیان مرسوم است که در این روز و برخی روزهای قبل و بعد از آن، مراسم روضه خوانی و ذکر مصیبت در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و نیز در خانه‌ها برگزار می‌شود.
فاطمیه دوم
بر اساس حدیثی که ابو بصیر از امام صادق(ع) نقل کرده است، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز سه شنبه سوم جمادی الثانی بوده است.[۳]
عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در قم بعد از تشکیل حوزه علمیه و زعامت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری عزاداری در این روزها احیاء شده است.[۴]
تعطیلی در ایران
از سال ۱۳۷۹ ه.ش بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز ۳ جمادی‌الثانی به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تعطیل رسمی اعلام شد.
این تعطیلی به پیشنهاد یکی از مراجع تقلید شیعه،آیت الله شیخ حسین وحید خراسانی به رئیس جمهور وقت، سید محمد خاتمی به تصویب دولت رسید.[۵]
بعد از اعلام این تعطیلی مراسم عزاداری فاطمیه در ایران گسترش بیشتری یافت. بعضی از مراجع تقلید شیعه در این روز به همراه شیعیان و دسته‌های عزاداری پیاده‌روی می‌کنند. مسیر این پیاده‌روی در مشهد به حرم امام رضا(ع) و در قم به حرم حضرت معصومه(س) منتهی می‌شود[۶]
مدت عزاداری
در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم با تأسی به دهه اول محرم صورت گرفته و روایتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد در دست نیست. جایگاه بلند دخت رسول خدا(ص) و شهادت ایشان در دفاع از حقانیت امیرالمؤمنین علی(ع) و مصائب ایشان علت این سنت در بین شیعه شده است.
زمان این دو دهه نیز در شهرهای مختلف متفاوت است ولی معمولاً بنابر قول ۷۵ روز، به دهه دوم جمادی الاول، از دهم تا بیستم آن دهه فاطمیه اول و طبق قول ۹۵ روز، به دهه اول جمادی الثانی از اول تا دهم آن، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.[۷] برخی از مراجع تقلید شیعه توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود. به این صورت که روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول در فاطمیه نخست و روزهای ۱، ۲ و ۳ جمادی الثانی به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.[۸]
پانویس
- ↑ رک: نظری منفرد، ص۴۲۷ - ۴۳۱
- ↑ کلینی، ج ۱، ص۲۴۱، ح ۵
- ↑ طبری، ص۱۳۴
- ↑ رضوی، ص۱۵۱- ۱۵۴
- ↑ خبرگزاری فارس
- ↑ .خبرگزاری ابنا
- ↑ شهر سؤال
- ↑ .خبرگزاری فردا
منابع
- ویکی شیعه
- رضوی،عباس، حاج شیخ عبدالکریم حائری و سامان دادن به تبلیغات دینی»، مجله حوزه، سال ۲۱،ش ۵.
- طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، موسسه بعثت،قم، ۱۴۱۳.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الاسلامیه. تهران.
- نظری منفرد، علی، تنها یادگار، انتشارات جلوه کمال، قم. ۱۳۸۹ ه.ش.
پیوند به بیرون
