تفسیر القرآن الکریم (ملاصدرا) (کتاب): تفاوت بین نسخهها
| سطر ۳۵: | سطر ۳۵: | ||
شیوه مفسر در ارائه مطالب چنین است که نخست به روش دیگر تفاسیر، معانى لغات، اعراب و اختلاف قرائتها را مى آورد. پس از آن، آراى عالمان فن و مفسران به نام را نقل مى کند و در پایان هر بخش، چنانچه خودِ او نظرى مستقل داشته باشد، با استدلال مى آورد. | شیوه مفسر در ارائه مطالب چنین است که نخست به روش دیگر تفاسیر، معانى لغات، اعراب و اختلاف قرائتها را مى آورد. پس از آن، آراى عالمان فن و مفسران به نام را نقل مى کند و در پایان هر بخش، چنانچه خودِ او نظرى مستقل داشته باشد، با استدلال مى آورد. | ||
| − | + | از آنجا که تألیف تفسیر سوره های گوناگون در مدتی دستکم بیست سال از عمر شریف او طول کشیده، اختلافاتی در سبک و روش میان آنها دیده میشود: برخی مختصر و کوتاهاند و جز اندکی از روش مشهور مفسران فاصله نگرفته، و برخی مفصلترند و روش تفاسیر ذوقی را در پیش گرفته است.<ref> مقدمه "تفسیر ملا صدرا"، ص122</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
ملاصدرا در موارد بسیار، براى تفسیر آیات، از دیگر آیات استفاده کرده؛ مثلاً، در تفسیر [[سوره حمد]] که مجموعاً هفت آیه دارد، بیش از صد بار به آیات دیگر استناد کرده است.. | ملاصدرا در موارد بسیار، براى تفسیر آیات، از دیگر آیات استفاده کرده؛ مثلاً، در تفسیر [[سوره حمد]] که مجموعاً هفت آیه دارد، بیش از صد بار به آیات دیگر استناد کرده است.. | ||
| − | ملاصدرا در مرحله دوم تفسیر قرآن، مطالبى از خود یا کسانى که آنها را «أهل الکشف و الإشارة» یا «أهل اللّه» نامیده، آورده است. این مطالب، مشتمل بر لطایف [[عرفان|عرفانى]] و حکمىاند. در این مرحله، او از سخنان [[خواجه عبدالله انصاری|خواجه عبداللّه انصارى]]، [[بایزید بسطامی|بایزید بسطامى]]، جُنَید بغدادى، سهل تُستَرى و خصوصاً از غزالى، [[محیی الدین ابن عربی|ابن عربى]] و شارحان آثار ابن عربى، مانند [[محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی|صدرالدین قونوى]] و قیصرى، استفاده کرده و آراى آنان را با لحنى ستایشآمیز نقل نموده است. از اشعار عرفانى [[مولوی|مولوى]] و [[عطار نیشابوری|عطار]] و [[سنائی|سنایى]]، که آنها را از حکیمان شمرده، نیز بهره گرفته است. ملاصدرا برخى اشعار فارسى خود را نیز در ضمن تفاسیرش آورده است. | + | ==منابع تفسیر== |
| − | + | * [[ملاصدرا]] در تفسیر خود در بحثهاى [[صرف|صرفى]] و [[علم نحو|نحوى]] و بیان معانی لغات و قرائتها و ذکر اقوال و آراء از تفاسیر مشهور، مانند [[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]]، [[انوار التنزیل و اسرار التأویل (کتاب)|بیضاوى]] استفاده کرده است و از تفسیر [[الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (کتاب)|کشاف زمخشرى]] به ویژه در نکات ادبی و بلاغی استفادهٔ فراوان برده است. | |
| − | او به آرا و آثار فیلسوفان اسلامى و پیش از [[اسلام]] نیز توجه کرده و آنان را ستوده است. وى از رساله نیروزیه [[ابن سینا|ابوعلى سینا]]، که او را استاد فیلسوفان مسلمان خوانده، مطالب فراوانى در تفسیر [[حروف مقطعه]] نقل کرده. همچنین از کتاب اثولوجیا، منسوب به ارسطو، مطالبى درباره نشئههاى سهگانه انسان نقل نموده و آن را با قرآن تطبیق داده است. | + | * از [[تفسیر کبیر فخر رازی|تفسیر کبیر امام فخر رازی]] استفادهٔ فراوان برده و به نظر می رسد شیفتهٔ گفتههای وی ـ به ویژه در مسائل فلسفی و کلامی و عرفانی ـ بوده است. |
| + | * از [[تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان (کتاب)|تفسیر نیشابورى]] مخصوصاً در بخش عرفان ـ آنجا که بر تفسیر کبیر اضافه دارد ـ بهره گرفته است.<ref>خواجوی، محمد، "مقدمه تفسیر ملا صدرا"، ص122 و اخوان صراف، زهرا، "تفسیر ملاصدرا و مقایسه ابعاد نقلی و عقلی و کشفی آن"، بینات 1385، شماره51</ref> | ||
| + | * ملاصدرا در مرحله دوم تفسیر قرآن، مطالبى از خود یا کسانى که آنها را «أهل الکشف و الإشارة» یا «أهل اللّه» نامیده، آورده است. این مطالب، مشتمل بر لطایف [[عرفان|عرفانى]] و حکمىاند. در این مرحله، او از سخنان [[خواجه عبدالله انصاری|خواجه عبداللّه انصارى]]، [[بایزید بسطامی|بایزید بسطامى]]، جُنَید بغدادى، سهل تُستَرى و خصوصاً از غزالى، [[محیی الدین ابن عربی|ابن عربى]] و شارحان آثار ابن عربى، مانند [[محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی|صدرالدین قونوى]] و قیصرى، استفاده کرده و آراى آنان را با لحنى ستایشآمیز نقل نموده است. از اشعار عرفانى [[مولوی|مولوى]] و [[عطار نیشابوری|عطار]] و [[سنائی|سنایى]]، که آنها را از حکیمان شمرده، نیز بهره گرفته است. ملاصدرا برخى اشعار فارسى خود را نیز در ضمن تفاسیرش آورده است. | ||
| + | * او به آرا و آثار فیلسوفان اسلامى و پیش از [[اسلام]] نیز توجه کرده و آنان را ستوده است. وى از رساله نیروزیه [[ابن سینا|ابوعلى سینا]]، که او را استاد فیلسوفان مسلمان خوانده، مطالب فراوانى در تفسیر [[حروف مقطعه]] نقل کرده. همچنین از کتاب اثولوجیا، منسوب به ارسطو، مطالبى درباره نشئههاى سهگانه انسان نقل نموده و آن را با قرآن تطبیق داده است. | ||
| − | ==وضعیت کتاب== | + | ==وضعیت چاپ کتاب== |
تفسیر ملاصدرا ابتدا به ترتیب سورههاى قرآن، تنظیم و در یک جلد، به کوشش شیخ احمد شیرازى به نام «تفسیر ملاصدرا» چاپ سنگى شد و پس از آن سه بار نیز این رسالهها در هفت مجلد به نام «التفسیر الکبیر» و «تفسیر القرآن الکریم» به چاپ رسیده است (چاپ اول: قم ۱۳۶۱ - ۱۳۶۴ش). | تفسیر ملاصدرا ابتدا به ترتیب سورههاى قرآن، تنظیم و در یک جلد، به کوشش شیخ احمد شیرازى به نام «تفسیر ملاصدرا» چاپ سنگى شد و پس از آن سه بار نیز این رسالهها در هفت مجلد به نام «التفسیر الکبیر» و «تفسیر القرآن الکریم» به چاپ رسیده است (چاپ اول: قم ۱۳۶۱ - ۱۳۶۴ش). | ||
از تفسیر ملاصدرا تفسیر برخى از سورهها به فارسى ترجمه شده است. از جمله تفسیر سورههاى [[سوره واقعه|واقعه]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره الطارق|طارق]]، [[سوره اعلی|اعلى]]، [[سوره زلزال|زلزال]] و [[سوره نور|نور]]، توسط محمد خواجوى در چهار مجلد چاپ شده است (تهران ۱۳۶۳ش). | از تفسیر ملاصدرا تفسیر برخى از سورهها به فارسى ترجمه شده است. از جمله تفسیر سورههاى [[سوره واقعه|واقعه]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره الطارق|طارق]]، [[سوره اعلی|اعلى]]، [[سوره زلزال|زلزال]] و [[سوره نور|نور]]، توسط محمد خواجوى در چهار مجلد چاپ شده است (تهران ۱۳۶۳ش). | ||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
*محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | *محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | ||
| + | *خواجوی، محمد، "مقدمه تفسیر ملا صدرا"، ص122 | ||
| + | *اخوان صراف، زهرا، "تفسیر ملاصدرا و مقایسه ابعاد نقلی و عقلی و کشفی آن"، بینات 1385، شماره51 | ||
*ویکی نور. | *ویکی نور. | ||
| − | |||
[[رده:تفاسیر عرفانی]] | [[رده:تفاسیر عرفانی]] | ||
[[رده:تفاسیر]] | [[رده:تفاسیر]] | ||
[[رده:آثار ملاصدرا]] | [[رده:آثار ملاصدرا]] | ||
{{تفسیر قرآن}} | {{تفسیر قرآن}} | ||
نسخهٔ ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۲۲
 | |
| نویسنده | ملاصدرا |
| موضوع | تفسیر قرآن/ شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۷ |
| تصحيح | محمد خواجوى |
|
| |
«تفسیر القرآن الکریم» تألیف صدرالمتألهین شیرازی (م، ۱۰۵۰ ق)، تفسیری فلسفی و عرفانی از برخى سورههاى قرآن کریم به زبان عربی است. ملاصدرا یکی از منابع مهم فهم و پرده برداشتن از معانی قرآن را عقل میداند و با همین روش و نکته سنجیهای ژرفنگرانه به لطایف قرآن میپردازد و در سراسر تفسیر خود، اشارات ربانی و نکات عرفانی را مطرح میکند.
مؤلف
محمد بن ابراهیم صدرالدین شیرازى (۹۷۹-۱۰۵۰ ق)، معروف به صدرالمتألهین و ملاصدرا، فیلسوف بزرگ جهان اسلام و صاحب مکتب فلسفى «حکمت متعالیه» است. از اساتید بزرگ ایشان، شیخ بهایی، میرداماد و میرفندرسکی می باشند و فیض کاشانی و ملا عبدالرزاق لاهیجی از معروفترین شاگردان او هستند. مهمترین کتاب ملاصدرا «الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة» معروف به «اسفار اربعه» است که او نظام فلسفی خود را در آن تبیین کرد.
شیوه تفسیر
این تفسیر با ژرف نگرى عقلانى، ذوق عرفانى و نگرشى شیعى با عباراتى رسا، زیبا، روان و با توجه به آیات هم مضمون و استفاده از روایات تفسیرى نگارش یافته است. این اثر، تفسیرى است که مؤلف آن به ابعاد گوناگون قرآن پرداخته و به نکات ادبى، لغت شناسى، تاریخی، کلامى و اخلاقى اشاره کرده و هر بحث را در جایگاه خود به خوبى تقریر کرده است.
شیوه مفسر در ارائه مطالب چنین است که نخست به روش دیگر تفاسیر، معانى لغات، اعراب و اختلاف قرائتها را مى آورد. پس از آن، آراى عالمان فن و مفسران به نام را نقل مى کند و در پایان هر بخش، چنانچه خودِ او نظرى مستقل داشته باشد، با استدلال مى آورد.
از آنجا که تألیف تفسیر سوره های گوناگون در مدتی دستکم بیست سال از عمر شریف او طول کشیده، اختلافاتی در سبک و روش میان آنها دیده میشود: برخی مختصر و کوتاهاند و جز اندکی از روش مشهور مفسران فاصله نگرفته، و برخی مفصلترند و روش تفاسیر ذوقی را در پیش گرفته است.[۱]
ملاصدرا در موارد بسیار، براى تفسیر آیات، از دیگر آیات استفاده کرده؛ مثلاً، در تفسیر سوره حمد که مجموعاً هفت آیه دارد، بیش از صد بار به آیات دیگر استناد کرده است..
منابع تفسیر
- ملاصدرا در تفسیر خود در بحثهاى صرفى و نحوى و بیان معانی لغات و قرائتها و ذکر اقوال و آراء از تفاسیر مشهور، مانند مجمع البیان، بیضاوى استفاده کرده است و از تفسیر کشاف زمخشرى به ویژه در نکات ادبی و بلاغی استفادهٔ فراوان برده است.
- از تفسیر کبیر امام فخر رازی استفادهٔ فراوان برده و به نظر می رسد شیفتهٔ گفتههای وی ـ به ویژه در مسائل فلسفی و کلامی و عرفانی ـ بوده است.
- از تفسیر نیشابورى مخصوصاً در بخش عرفان ـ آنجا که بر تفسیر کبیر اضافه دارد ـ بهره گرفته است.[۲]
- ملاصدرا در مرحله دوم تفسیر قرآن، مطالبى از خود یا کسانى که آنها را «أهل الکشف و الإشارة» یا «أهل اللّه» نامیده، آورده است. این مطالب، مشتمل بر لطایف عرفانى و حکمىاند. در این مرحله، او از سخنان خواجه عبداللّه انصارى، بایزید بسطامى، جُنَید بغدادى، سهل تُستَرى و خصوصاً از غزالى، ابن عربى و شارحان آثار ابن عربى، مانند صدرالدین قونوى و قیصرى، استفاده کرده و آراى آنان را با لحنى ستایشآمیز نقل نموده است. از اشعار عرفانى مولوى و عطار و سنایى، که آنها را از حکیمان شمرده، نیز بهره گرفته است. ملاصدرا برخى اشعار فارسى خود را نیز در ضمن تفاسیرش آورده است.
- او به آرا و آثار فیلسوفان اسلامى و پیش از اسلام نیز توجه کرده و آنان را ستوده است. وى از رساله نیروزیه ابوعلى سینا، که او را استاد فیلسوفان مسلمان خوانده، مطالب فراوانى در تفسیر حروف مقطعه نقل کرده. همچنین از کتاب اثولوجیا، منسوب به ارسطو، مطالبى درباره نشئههاى سهگانه انسان نقل نموده و آن را با قرآن تطبیق داده است.
وضعیت چاپ کتاب
تفسیر ملاصدرا ابتدا به ترتیب سورههاى قرآن، تنظیم و در یک جلد، به کوشش شیخ احمد شیرازى به نام «تفسیر ملاصدرا» چاپ سنگى شد و پس از آن سه بار نیز این رسالهها در هفت مجلد به نام «التفسیر الکبیر» و «تفسیر القرآن الکریم» به چاپ رسیده است (چاپ اول: قم ۱۳۶۱ - ۱۳۶۴ش).
از تفسیر ملاصدرا تفسیر برخى از سورهها به فارسى ترجمه شده است. از جمله تفسیر سورههاى واقعه، جمعه، طارق، اعلى، زلزال و نور، توسط محمد خواجوى در چهار مجلد چاپ شده است (تهران ۱۳۶۳ش).
پانویس
منابع
- محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
- خواجوی، محمد، "مقدمه تفسیر ملا صدرا"، ص122
- اخوان صراف، زهرا، "تفسیر ملاصدرا و مقایسه ابعاد نقلی و عقلی و کشفی آن"، بینات 1385، شماره51
- ویکی نور.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
