ماه محرم: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←وقایع ماه محرم) |
(←تاریخ اسلام) |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱۲: | سطر ۱۲: | ||
==وقایع ماه محرم== | ==وقایع ماه محرم== | ||
| − | *[[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ ق]]. واقعه جانگداز [[روز عاشورا | + | ===تاریخ قبل اسلام=== |
| + | *حدود ۸۰ قرن قبل از هجرت. [[رحلت حضرت آدم علیه السلام|وفات "حضرت آدم علیه السلام"]] بنابر نقلی: '''[[2 محرم]]''' یا '''[[11 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۵۲۵۰ سال قبل از هجرت. [[خروج حضرت نوح علیه السلام از کشتی|خروج "حضرت نوح علیه السلام" از کشتى]]: '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۵۵۰ سال قبل از [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]]. به هلاکت رسیدن "[[نمرود]]": '''[[4 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۲۰۰ سال قبل از [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]]. آزاد شدن "[[حضرت یوسف علیه السلام|حضرت يوسف علیه السلام]]" از زندان: '''[[3 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۲ قرن قبل از هجرت. [[ملاقات حضرت یعقوب با حضرت یوسف در مصر|ملاقات "حضرت یعقوب" با "حضرت یوسف" علیهماالسلام در مصر]]: '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۱۲۰ سال قبل از هجرت. [[ولادت حضرت موسى علیه السلام]]: '''[[9 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۰۰۰ سال قبل از هجرت. [[عبور حضرت موسی علیه السلام از دریا|عبور "حضرت موسى علیه‌السلام" و بنی‌اسرائیل از دریا]]: '''[[5 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۰۰۰ سال قبل از هجرت. [[نزول عذاب بر بنی اسرائیل|نزول عذاب بر بنى اسرائیل]]: '''[[6 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۲۰۰۰سال قبل از [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]]. سخن گفتن [[خدا]] با "[[حضرت موسی]]" علیه‌السلام در [[طور سینا|کوه طور]] بنا بر روایات: '''[[7 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۱۴۰۰ سال قبل از [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]]. [[رهائی حضرت یونس علیه السلام از شکم ماهی|رهائى "حضرت یونس علیه السلام" از شکم ماهى]]: '''[[9 محرم]]''' | ||
| + | * حدود ۶۴۰ سال قبل از هجرت. [[ولادت حضرت مریم علیها السلام]]: '''[[9 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۵۹۰ سال قبل از هجرت. [[شهادت حضرت یحیی علیه السلام|شهادت "حضرت یحیی علیه السلام"]] (۳۰ یا ۳۳ م): '''[[6 محرم]]''' | ||
| + | *حدود ۶۲ سال قبل از هجرت. بیدار شدن "[[اصحاب کهف]]" از خواب ۳۰۹ ساله خود (حدود ۵۶۰ م): '''[[23 محرم]]''' | ||
| + | *[[عام الفیل]]. نزول عذاب بر "[[اصحاب فیل]]" (پیش از [[ولادت پیامبر اسلام]]): '''[[17 محرم]]''' | ||
| + | |||
| + | ===تاریخ اسلام=== | ||
| + | *[[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ ق]]. واقعه جانگداز [[روز عاشورا]] و شهادت "[[امام حسین علیه السلام|امام حسین علیه السلام]]" و یارانش در [[کربلا]]: '''[[10 محرم]]''' | ||
*۶۱ ق. [[روز تاسوعا]]، [[امتناع حضرت عباس از پذیرش امان نامه دشمن|امتناع "حضرت عباس" و برادرانش از پذیرش امان نامه دشمن]]، [[فرمان حمله به خیام امام حسین از سوی عمر بن سعد]]، [[خطابه امام حسین براى اصحاب در شب عاشورا|خطابه "امام حسین علیه السلام" براى اصحابش در شب عاشورا]] و [[سخنان حضرت زینب با امام حسین در شب عاشورا]]: '''[[9 محرم]]''' | *۶۱ ق. [[روز تاسوعا]]، [[امتناع حضرت عباس از پذیرش امان نامه دشمن|امتناع "حضرت عباس" و برادرانش از پذیرش امان نامه دشمن]]، [[فرمان حمله به خیام امام حسین از سوی عمر بن سعد]]، [[خطابه امام حسین براى اصحاب در شب عاشورا|خطابه "امام حسین علیه السلام" براى اصحابش در شب عاشورا]] و [[سخنان حضرت زینب با امام حسین در شب عاشورا]]: '''[[9 محرم]]''' | ||
| + | *۹۵ ق. [[شهادت امام سجاد علیه السلام|شهادت "امام سجاد علیه‌السلام"]] به دستور "[[ولید بن عبدالملک]]": '''[[12 محرم]]'''، '''[[18 محرم]]''' یا '''[[25 محرم]]''' | ||
| + | *۵۰ ق. [[مسموم شدن امام حسن علیه السلام|مسموم شدن "امام حسن علیه السلام"]]: '''[[19 محرم]]''' | ||
*۶۱ ق. [[ملاقات امام حسین علیه السلام با عمر بن سعد|ملاقات "امام حسین علیه السلام" با "عمر بن سعد"]]: '''[[8 محرم]]''' | *۶۱ ق. [[ملاقات امام حسین علیه السلام با عمر بن سعد|ملاقات "امام حسین علیه السلام" با "عمر بن سعد"]]: '''[[8 محرم]]''' | ||
*۶۱ ق. [[بستن آب بر سپاه امام حسین در کربلا|بستن آب بر سپاه "امام حسین علیه‌السلام" در کربلا]]: '''[[7 محرم]]''' | *۶۱ ق. [[بستن آب بر سپاه امام حسین در کربلا|بستن آب بر سپاه "امام حسین علیه‌السلام" در کربلا]]: '''[[7 محرم]]''' | ||
* ۶۱ ق. تکمیل لشکر "[[عمر بن سعد]]" برای جنگ با "[[امام حسین علیه السلام]]"، [[محاصره رود فرات در کربلا|اولین محاصره رود فرات در کربلا]] و [[دعوت حبیب بن مظاهر از بنی اسد برای یاری امام حسین|دعوت "حبیب بن مظاهر" از بنی اسد برای یاری "امام حسین علیه السلام"]]: '''[[6 محرم]]''' | * ۶۱ ق. تکمیل لشکر "[[عمر بن سعد]]" برای جنگ با "[[امام حسین علیه السلام]]"، [[محاصره رود فرات در کربلا|اولین محاصره رود فرات در کربلا]] و [[دعوت حبیب بن مظاهر از بنی اسد برای یاری امام حسین|دعوت "حبیب بن مظاهر" از بنی اسد برای یاری "امام حسین علیه السلام"]]: '''[[6 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. رسیدن سپاه "[[شبث بن ربعی|شبث بن ربعى]]" به [[کربلا]] و ممانعت سپاه "[[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]]" از حرکت مردم [[کوفه]] برای یاری "[[امام حسین علیه السلام|امام حسین علیه‌السلام]]": '''[[5 محرم]]''' | ||
| + | * ۶۱ ق. [[شهادت]] "[[قیس بن مسهر صیداوی]]" فرستاده "[[امام حسین علیه السلام]]" به [[کوفه]] و [[سخنرانی ابن زیاد علیه امام حسین علیه السلام در مسجد کوفه|تحریک مردم کوفه براى جنگ با "امام حسین علیه‌السلام" توسط "ابن زیاد"]]: '''[[4 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. خریداری قسمتی از زمین [[کربلا]] توسط "[[امام حسین علیه السلام|امام حسین علیه السلام]]" و [[ورود عمر بن سعد به کربلا|ورود "عمر بن سعد" به کربلا جهت جنگ با "امام حسین علیه السلام"]]: '''[[3 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. [[ورود امام حسین علیه السلام به کربلا|ورود "امام حسین علیه السلام" به كربلا]]: '''[[2 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. [[حرکت کاروان اسرا از کربلا|حرکت کاروان اسرای اهل بیت علیهم السلام از کربلا به کوفه]]: '''[[11 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. [[ورود اهل بیت علیهم السلام به کوفه|ورود کاروان اسرای کربلا به کوفه]] و به خاک سپاری [[شهدای کربلا]] (بنا به نقلی): '''[[12 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. آوردن اسیران کربلا در مجلس "عبیدالله بن زیاد": '''[[13 محرم]]''' | ||
| + | * ۶۱ ق. [[نامه ابن زیاد به یزید در مورد اسرای کربلا]]: '''[[14 محرم]]''' | ||
| + | * ۶۱ ق. فرستادن سرهای [[شهدای کربلا]] به سوی [[شام]]: '''[[15 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. حرکت کاروان اسرای کربلا از کوفه به شام: '''[[19 محرم]]''' | ||
| + | * ۶۱ ق. ورود [[اسرای اهل بیت علیهم السلام|اسیران کربلا]] به [[بعلبک]] از شهرهای [[لبنان]]: '''[[28 محرم]]''' | ||
| + | * ۶۱ ق. [[رسیدن کاروان اسرا به حوالی شام|رسیدن کاروان اسرای کربلا به حوالى شام]]: '''[[29 محرم]]''' | ||
| + | *۷ [[بعثت]]. [[محاصره بنی هاشم در شعب ابیطالب|محاصره "پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله" و بنی‌هاشم در شعب ابیطالب]]: '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۴ ق. آغاز [[سریه ابوسلمة بن عبدالأسد]]: '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۹ ق. [[فرمان پیامبر اسلام برای دریافت زکات|فرمان "پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله" برای دریافت زکات]]: '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۷ ق. [[دعوت جهانی پیامبر اسلام (ص)|دعوت جهانی "پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله"]]: '''[[3 محرم]]''' | ||
| + | *۶ ق. [[سریه عبدالله بن انیس|سریه "عبدالله بن انیس"]]: '''[[3 محرم]]''' | ||
| + | *۵ ق. آغاز [[غزوه ذات الرقاع]]، به روایتی: '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | *۶ ق. آغاز [[سریه قرطاء]]: '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | *۳ ق. وقوع [[غزوه کدر|غزوه قرارة الکُدر]]: '''[[15 محرم]]''' | ||
| + | *۷ ق. وقوع [[غزوه خیبر|غزوه خیبر]]: '''[[15 محرم]]''' | ||
| + | *۱۱ ق. [[ورود نمایندگان طایفه نخع به مدینه و پذیرش اسلام|ورود نمایندگان طایفه نخع به مدینه و پذیرش دین اسلام]]: '''[[15 محرم]]''' | ||
| + | * ۳۷ ق. متارکه جنگ در [[صفین]] بین "[[امام علی علیه السلام]]" و "[[معاویه]]" جهت صلح و شروع مجدد آن در ماه [[صفر]]: '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۳۷ ق. ورود "[[امام علی علیه السلام|امام علی علیه‌السلام]]" به [[صفین]] جهت نبرد با سپاه "[[معاویه]]": '''[[22 محرم]]''' | ||
| + | *۶۰ ق. [[نامه امام حسین علیه السلام براى اهل کوفه|نامه "امام حسین علیه السلام" براى اهل کوفه]]: '''[[3 محرم]]''' | ||
| + | * ۲۲۰ ق. احضار "[[امام جواد علیه السلام]]" به [[بغداد]] توسط "[[معتصم عباسی]]": '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | * ۲۰۰ ق. آغاز حرکت "[[امام رضا علیه السلام]]" از [[مدینه]] به [[مرو]]: '''[[15 محرم]]''' | ||
| + | *۲۲۰ ق. [[ورود امام جواد به بغداد به درخواست معتصم|ورود "امام جواد علیه‌السلام" به بغداد به درخواست "معتصم عباسی"]]: '''[[28 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. دفن پیکر "[[جون بن حوی]]" در [[کربلا]]: '''[[20 محرم]]''' | ||
| + | * ۳۶ ق. درگذشت "[[حذیفة بن یمان]]" صحابی و صاحب سرّ "[[پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله]]": '''[[28 محرم]]''' | ||
| + | *۶۷ ق. [[قتل عبیدالله بن زیاد توسط سپاهیان مختار ثقفی|هلاکت "عبیدالله بن زیاد" توسط "ابراهیم بن مالک اشتر"]]: '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | *۱۴ ق. [[واقعه مرج صفر در شام|واقعه "مرج صفر" در شام]]: '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۲۰ ق. فتح [[مصر]] به دست "[[عمرو بن عاص]]" در زمان "[[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]]": '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۲۴ ق. [[خلافت عثمان بن عفان|آغاز خلافت "عثمان بن عفان"]] خلیفه سوم: '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۸۱ ق. وفات "[[محمد بن حنفیه]]" فرزند "[[امام علی علیه السلام|امام علی علیه السلام]]": '''[[1 محرم]]''' | ||
| + | *۲۳ ق. آغاز خلافت "[[عثمان بن عفان]]" سومین خلیفه مسلمین با رای شورای شش‌نفره: '''[[3 محرم]]''' | ||
| + | *۱۴ ق. [[هجوم مسلمانان به دمشق در عصر خلیفه اول|هجوم مسلمانان به دمشق در عصر خلیفه اول]]: '''[[16 محرم]]''' | ||
| + | *۱۶ ق. [[تدوین تاریخ اسلامی در عصر خلیفه دوم|تعیین مبدأ تقویم اسلامی در عصر خلیفه دوم]]: '''[[16 محرم]]''' | ||
| + | *۶۲ ق. وفات "[[ام سلمه]]" همسر بزرگوار "[[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله]]": '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | *۴۰۶ ق. وفات "[[سید رضی]]" ادیب و محدث بزرگ [[شیعه]] و گردآورندۀ "[[نهج البلاغة|نهج‌البلاغه]]": '''[[6 محرم]]''' | ||
| + | *۱۴۶ ق. [[شهادت علی بن حسن مثلث در زندان منصور دوانقی|شهادت "علی بن حسن مثلث" در زندان "منصور دوانقی"]]: '''[[26 محرم]]''' | ||
| + | * ۷۲۶ ق. درگذشت "[[علامه حلی]]" فقیه و متکلم شیعه (۱۵ دی ۷۰۴ ش): '''[[21 محرم]]''' | ||
| + | *۱۳۲ ق. [[نبرد هواداران بنی عباس با سپاهیان اموی|جنگ هواداران بنی‌عباس با سپاهیان اموی]]: '''[[7 محرم]]''' | ||
| + | *۶۱ ق. شهادت "[[عبدالله بن عفیف ازدی]]" به دستور "[[عبیدالله بن زیاد|عبیدالله بن زیاد]]": '''[[13 محرم]]''' | ||
| + | *۲۳۷ ق. قیام "یعقوب لیث صفاری" علیه [[حکومت بنی عباس|عباسیان]] در سیستان: '''[[5 محرم]]''' | ||
| + | *۱۲۶۸ ق. عزل "[[امیر کبیر]]" از صدارت "ناصرالدین شاه": '''[[20 محرم]]''' | ||
| + | *۲۴۷ ق. به امارت رسیدن "یعقوب بن لیث صفاری" در [[سیستان]]: '''[[22 محرم]]''' | ||
| + | *۱۹۸ ق. [[کشته شدن امین عباسی به دست سپاهیان برادرش مأمون|کشته شدن "امین عباسی" به دست سپاهیان برادرش "مأمون"]]: '''[[25 محرم]]''' | ||
| + | *۶۴ ق. [[محاصره مکه و سنگ باران کعبه توسط سپاهیان یزید|محاصره مکه و سنگ باران کعبه توسط سپاهیان "یزید بن معاویه"]]: '''[[26 محرم]]''' | ||
| + | *۶۴ ق. [[ورود لشکر شام به مکه|وارد شدن لشکر شام به مکه]]: '''[[27 محرم]]''' | ||
| + | *۶۵۶ ق. کشته شدن "[[مستعصم]] عباسی" و تصرف شهر [[بغداد]] توسط سپاه مغول به فرمان "هلاكوخان" و انقراض [[بنی عباس]]: '''[[28 محرم]]''' | ||
| − | + | ===تاریخ معاصر=== | |
| − | + | *۱۴۰۵ ق. درگذشت "[[سید عبدالله موسوی شیرازی]]" از [[مرجعیت|مراجع تقلید]] شیعه در [[مشهد]] و از روحانیون فعال قبل از انقلاب در مخالفت با سیاست‌های ضد دینی و ضد ملی [[پهلوی]] اول و دوم (۵ مهر ۱۳۶۳ ش): '''[[1 محرم]]''' | |
| − | + | *۱۳۹۵ ق. پایان نگارش کتاب [[سیری در نهج البلاغه (کتاب) |سیری در نهج‌البلاغه]] نوشته شهید "[[مرتضی مطهری]]" (۲۵ دی ۱۳۵۳ ش): '''[[2 محرم]]''' | |
| − | + | * ۱۴۳۱ ق. درگذشت "[[حسینعلی منتظری نجف آبادی|حسینعلی منتظری]]" از [[مرجعيت|مراجع تقلید]] شیعه، اعضای شورای انقلاب اسلامی، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی و از شاگردان "[[آیت‌الله بروجردی]]" و "[[امام خمینی]]" (۲۹ آذر ۱۳۸۸ ش): '''[[3 محرم]]''' | |
| − | + | * ۱۳۵۸ ق. پایان نگارش کتاب شرح چهل حدیث نوشته "[[امام خمینی]]" (۵ اسفند ۱۳۱۷ ش): '''[[4 محرم]]''' | |
| − | + | *۱۳۸۳ ق سخنرانی "[[امام خمینی]]" در [[مدرسه فیضیه]] در اعتراض به سیاست‌های نظام حاکم بر [[ایران]] (۱۳ خرداد ۱۳۴۲ ش): '''[[10 محرم]]''' | |
| + | *۱۴۱۵ ق. انفجار بمب در [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم امام رضا علیه السلام]] (۳۰ خرداد ۱۳۷۳ ش): '''[[10 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۳۸۳ ق. بازداشت "[[امام خمینی]]" توسط نیروهای امنیتی حکومت پهلوی (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش): '''[[12 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۳۸۳ ق. قیام پانزده خرداد در [[ایران]] در اعتراض به دستگیری "امام خمینی" و کشته و مجروح شدن شماری از مردم (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش): '''[[12 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۴۰۲ ق. درگذشت "[[علامه طباطبائی]]" نویسنده [[تفسیر المیزان]] (۲۴ آبان ۱۳۶۰ ش): '''[[18 محرم]]''' | ||
| + | *۱۴۲۷ ق. تخریب [[حرم عسکریین|حرمین عسکریین]] علیهماالسلام در [[سامرا]] (۳ اسفند ۱۳۸۴ ش): '''[[23 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۴۴۶ ق. ترور "اسماعیل هنیه" رئيس دفتر سیاسی جنبش حماس در [[تهران]] توسط [[اسرائیل]] (۱۰ مرداد ۱۴۰۳ ش): '''[[25 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۴۰۰ ق. شهادت "[[شهید محمد مفتح|محمد مفتح]]" روحانی شیعه، از حامیان "[[امام خمینی]]" در انقلاب اسلامی ایران (۲۷ آذر ۱۳۵۸ ش): '''[[28 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۴۴۴ ق. درگذشت "[[محمدعلی ناصری]]" مجتهد شیعه و از استادان حوزه علمیه [[اصفهان]] (۴ شهریور ۱۴۰۱ ش): '''[[28 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۳۷۷ ق. درگذشت "[[سید جمال الدین گلپایگانی|سید جمال‌الدین گلپایگانی]]" از فقهای شیعه و اساتید حوزه علمیه [[نجف]] (۴ شهریور ۱۳۳۶ ش): '''[[29 محرم]]''' | ||
| + | * ۱۳۹۸ ق. قیام ۱۹ دی در قم (۱۹ دی ۱۳۵۶ ش): '''[[29 محرم]]''' | ||
==اعمال ماه محرم== | ==اعمال ماه محرم== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۱
| محرم ۱۴۴۶ در تقویم ایران | |||||
| شنبه | ۷ | ۱۴ | ۲۱ | ۲۸ | |
| یک‌شنبه | ۱ | ۸ | ۱۵ | ۲۲ | ۲۹ |
| دوشنبه | ۲ | ۹ | ۱۶ | ۲۳ | ۳۰ |
| سه‌شنبه | ۳ | ۱۰ | ۱۷ | ۲۴ | |
| چهارشنبه | ۴ | ۱۱ | ۱۸ | ۲۵ | |
| پنج‌شنبه | ۵ | ۱۲ | ۱۹ | ۲۶ | |
| جمعه | ۶ | ۱۳ | ۲۰ | ۲۷ | |
| دانشنامه تقویم | |||||
«ماه مُحرّم» نخستین ماه از ماه‌‌های قمری و یکی از ماه‌‌های حرام است و عرب جاهلی نیز جنگ در این ماه را حرام می‌‌دانست و ترک مخاصمه می‌‌کرد؛ لذا از آن زمان ماه محرم بدین اسم نامگذاری شد؛[۱] و روز اول محرم را اول سال قمری قرار دادند.[۲]
محتویات
محرم در مکتب شیعه
محرّم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام است. این ماه یادآور دلاورمردی‌‌های یاران باوفای ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام، و ماه پیروزی حق بر باطل است.
امام رضا علیه‌السلام در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت، حرمت این ماه نگاه داشته می‌‌شد و در آن نمی‌‌جنگیدند، ولی در این ماه، خون‌‌های ما را ریختند و حرمت ما را شکستند و فرزندان و زنان ما را اسیر کردند و خیمه‌‌ها را آتش زدند و غارت کردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه‌اش رعایت نکردند. همچنین از آن امام همام نقل شده است: «وقتی محرم فرامی‌‌رسید، پدرم خندان دیده نمی‌‌شد، حزن و اندوه تا پایان دهه اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود».[۳]
آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی در «المراقبات» نوشته است: «کودکانم را می‌‌دیدم که در دهه نخست ماه محرم غذا نمی‌‌خوردند و به نان خالی اکتفا می‌‌کردند کسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می‌‌کنم عشقی درونی آنان را برمی‌‌انگیخت».[۴]
به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دل‌ها را پر از غم می‌‌سازد و پیروان و شیفتگان امام حسین علیه‌السلام از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش کرده به یاد آن امام شهید به عزاداری می‌‌پردازند.[۵]
وقایع ماه محرم
تاریخ قبل اسلام
- حدود ۸۰ قرن قبل از هجرت. وفات "حضرت آدم علیه السلام" بنابر نقلی: 2 محرم یا 11 محرم
- حدود ۵۲۵۰ سال قبل از هجرت. خروج "حضرت نوح علیه السلام" از کشتى: 10 محرم
- حدود ۲۵۵۰ سال قبل از هجرت. به هلاکت رسیدن "نمرود": 4 محرم
- حدود ۲۲۰۰ سال قبل از هجرت. آزاد شدن "حضرت يوسف علیه السلام" از زندان: 3 محرم
- حدود ۲۲ قرن قبل از هجرت. ملاقات "حضرت یعقوب" با "حضرت یوسف" علیهماالسلام در مصر: 10 محرم
- حدود ۲۱۲۰ سال قبل از هجرت. ولادت حضرت موسى علیه السلام: 9 محرم
- حدود ۲۰۰۰ سال قبل از هجرت. عبور "حضرت موسى علیه‌السلام" و بنی‌اسرائیل از دریا: 5 محرم
- حدود ۲۰۰۰ سال قبل از هجرت. نزول عذاب بر بنى اسرائیل: 6 محرم
- حدود ۲۰۰۰سال قبل از هجرت. سخن گفتن خدا با "حضرت موسی" علیه‌السلام در کوه طور بنا بر روایات: 7 محرم
- حدود ۱۴۰۰ سال قبل از هجرت. رهائى "حضرت یونس علیه السلام" از شکم ماهى: 9 محرم
- حدود ۶۴۰ سال قبل از هجرت. ولادت حضرت مریم علیها السلام: 9 محرم
- حدود ۵۹۰ سال قبل از هجرت. شهادت "حضرت یحیی علیه السلام" (۳۰ یا ۳۳ م): 6 محرم
- حدود ۶۲ سال قبل از هجرت. بیدار شدن "اصحاب کهف" از خواب ۳۰۹ ساله خود (حدود ۵۶۰ م): 23 محرم
- عام الفیل. نزول عذاب بر "اصحاب فیل" (پیش از ولادت پیامبر اسلام): 17 محرم
تاریخ اسلام
- ۶۱ ق. واقعه جانگداز روز عاشورا و شهادت "امام حسین علیه السلام" و یارانش در کربلا: 10 محرم
- ۶۱ ق. روز تاسوعا، امتناع "حضرت عباس" و برادرانش از پذیرش امان نامه دشمن، فرمان حمله به خیام امام حسین از سوی عمر بن سعد، خطابه "امام حسین علیه السلام" براى اصحابش در شب عاشورا و سخنان حضرت زینب با امام حسین در شب عاشورا: 9 محرم
- ۹۵ ق. شهادت "امام سجاد علیه‌السلام" به دستور "ولید بن عبدالملک": 12 محرم، 18 محرم یا 25 محرم
- ۵۰ ق. مسموم شدن "امام حسن علیه السلام": 19 محرم
- ۶۱ ق. ملاقات "امام حسین علیه السلام" با "عمر بن سعد": 8 محرم
- ۶۱ ق. بستن آب بر سپاه "امام حسین علیه‌السلام" در کربلا: 7 محرم
- ۶۱ ق. تکمیل لشکر "عمر بن سعد" برای جنگ با "امام حسین علیه السلام"، اولین محاصره رود فرات در کربلا و دعوت "حبیب بن مظاهر" از بنی اسد برای یاری "امام حسین علیه السلام": 6 محرم
- ۶۱ ق. رسیدن سپاه "شبث بن ربعى" به کربلا و ممانعت سپاه "ابن زیاد" از حرکت مردم کوفه برای یاری "امام حسین علیه‌السلام": 5 محرم
- ۶۱ ق. شهادت "قیس بن مسهر صیداوی" فرستاده "امام حسین علیه السلام" به کوفه و تحریک مردم کوفه براى جنگ با "امام حسین علیه‌السلام" توسط "ابن زیاد": 4 محرم
- ۶۱ ق. خریداری قسمتی از زمین کربلا توسط "امام حسین علیه السلام" و ورود "عمر بن سعد" به کربلا جهت جنگ با "امام حسین علیه السلام": 3 محرم
- ۶۱ ق. ورود "امام حسین علیه السلام" به كربلا: 2 محرم
- ۶۱ ق. حرکت کاروان اسرای اهل بیت علیهم السلام از کربلا به کوفه: 11 محرم
- ۶۱ ق. ورود کاروان اسرای کربلا به کوفه و به خاک سپاری شهدای کربلا (بنا به نقلی): 12 محرم
- ۶۱ ق. آوردن اسیران کربلا در مجلس "عبیدالله بن زیاد": 13 محرم
- ۶۱ ق. نامه ابن زیاد به یزید در مورد اسرای کربلا: 14 محرم
- ۶۱ ق. فرستادن سرهای شهدای کربلا به سوی شام: 15 محرم
- ۶۱ ق. حرکت کاروان اسرای کربلا از کوفه به شام: 19 محرم
- ۶۱ ق. ورود اسیران کربلا به بعلبک از شهرهای لبنان: 28 محرم
- ۶۱ ق. رسیدن کاروان اسرای کربلا به حوالى شام: 29 محرم
- ۷ بعثت. محاصره "پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله" و بنی‌هاشم در شعب ابیطالب: 1 محرم
- ۴ ق. آغاز سریه ابوسلمة بن عبدالأسد: 1 محرم
- ۹ ق. فرمان "پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله" برای دریافت زکات: 1 محرم
- ۷ ق. دعوت جهانی "پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله": 3 محرم
- ۶ ق. سریه "عبدالله بن انیس": 3 محرم
- ۵ ق. آغاز غزوه ذات الرقاع، به روایتی: 10 محرم
- ۶ ق. آغاز سریه قرطاء: 10 محرم
- ۳ ق. وقوع غزوه قرارة الکُدر: 15 محرم
- ۷ ق. وقوع غزوه خیبر: 15 محرم
- ۱۱ ق. ورود نمایندگان طایفه نخع به مدینه و پذیرش دین اسلام: 15 محرم
- ۳۷ ق. متارکه جنگ در صفین بین "امام علی علیه السلام" و "معاویه" جهت صلح و شروع مجدد آن در ماه صفر: 1 محرم
- ۳۷ ق. ورود "امام علی علیه‌السلام" به صفین جهت نبرد با سپاه "معاویه": 22 محرم
- ۶۰ ق. نامه "امام حسین علیه السلام" براى اهل کوفه: 3 محرم
- ۲۲۰ ق. احضار "امام جواد علیه السلام" به بغداد توسط "معتصم عباسی": 1 محرم
- ۲۰۰ ق. آغاز حرکت "امام رضا علیه السلام" از مدینه به مرو: 15 محرم
- ۲۲۰ ق. ورود "امام جواد علیه‌السلام" به بغداد به درخواست "معتصم عباسی": 28 محرم
- ۶۱ ق. دفن پیکر "جون بن حوی" در کربلا: 20 محرم
- ۳۶ ق. درگذشت "حذیفة بن یمان" صحابی و صاحب سرّ "پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله": 28 محرم
- ۶۷ ق. هلاکت "عبیدالله بن زیاد" توسط "ابراهیم بن مالک اشتر": 10 محرم
- ۱۴ ق. واقعه "مرج صفر" در شام: 1 محرم
- ۲۰ ق. فتح مصر به دست "عمرو بن عاص" در زمان "خلیفه دوم": 1 محرم
- ۲۴ ق. آغاز خلافت "عثمان بن عفان" خلیفه سوم: 1 محرم
- ۸۱ ق. وفات "محمد بن حنفیه" فرزند "امام علی علیه السلام": 1 محرم
- ۲۳ ق. آغاز خلافت "عثمان بن عفان" سومین خلیفه مسلمین با رای شورای شش‌نفره: 3 محرم
- ۱۴ ق. هجوم مسلمانان به دمشق در عصر خلیفه اول: 16 محرم
- ۱۶ ق. تعیین مبدأ تقویم اسلامی در عصر خلیفه دوم: 16 محرم
- ۶۲ ق. وفات "ام سلمه" همسر بزرگوار "پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله": 10 محرم
- ۴۰۶ ق. وفات "سید رضی" ادیب و محدث بزرگ شیعه و گردآورندۀ "نهج‌البلاغه": 6 محرم
- ۱۴۶ ق. شهادت "علی بن حسن مثلث" در زندان "منصور دوانقی": 26 محرم
- ۷۲۶ ق. درگذشت "علامه حلی" فقیه و متکلم شیعه (۱۵ دی ۷۰۴ ش): 21 محرم
- ۱۳۲ ق. جنگ هواداران بنی‌عباس با سپاهیان اموی: 7 محرم
- ۶۱ ق. شهادت "عبدالله بن عفیف ازدی" به دستور "عبیدالله بن زیاد": 13 محرم
- ۲۳۷ ق. قیام "یعقوب لیث صفاری" علیه عباسیان در سیستان: 5 محرم
- ۱۲۶۸ ق. عزل "امیر کبیر" از صدارت "ناصرالدین شاه": 20 محرم
- ۲۴۷ ق. به امارت رسیدن "یعقوب بن لیث صفاری" در سیستان: 22 محرم
- ۱۹۸ ق. کشته شدن "امین عباسی" به دست سپاهیان برادرش "مأمون": 25 محرم
- ۶۴ ق. محاصره مکه و سنگ باران کعبه توسط سپاهیان "یزید بن معاویه": 26 محرم
- ۶۴ ق. وارد شدن لشکر شام به مکه: 27 محرم
- ۶۵۶ ق. کشته شدن "مستعصم عباسی" و تصرف شهر بغداد توسط سپاه مغول به فرمان "هلاكوخان" و انقراض بنی عباس: 28 محرم
تاریخ معاصر
- ۱۴۰۵ ق. درگذشت "سید عبدالله موسوی شیرازی" از مراجع تقلید شیعه در مشهد و از روحانیون فعال قبل از انقلاب در مخالفت با سیاست‌های ضد دینی و ضد ملی پهلوی اول و دوم (۵ مهر ۱۳۶۳ ش): 1 محرم
- ۱۳۹۵ ق. پایان نگارش کتاب سیری در نهج‌البلاغه نوشته شهید "مرتضی مطهری" (۲۵ دی ۱۳۵۳ ش): 2 محرم
- ۱۴۳۱ ق. درگذشت "حسینعلی منتظری" از مراجع تقلید شیعه، اعضای شورای انقلاب اسلامی، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی و از شاگردان "آیت‌الله بروجردی" و "امام خمینی" (۲۹ آذر ۱۳۸۸ ش): 3 محرم
- ۱۳۵۸ ق. پایان نگارش کتاب شرح چهل حدیث نوشته "امام خمینی" (۵ اسفند ۱۳۱۷ ش): 4 محرم
- ۱۳۸۳ ق سخنرانی "امام خمینی" در مدرسه فیضیه در اعتراض به سیاست‌های نظام حاکم بر ایران (۱۳ خرداد ۱۳۴۲ ش): 10 محرم
- ۱۴۱۵ ق. انفجار بمب در حرم امام رضا علیه السلام (۳۰ خرداد ۱۳۷۳ ش): 10 محرم
- ۱۳۸۳ ق. بازداشت "امام خمینی" توسط نیروهای امنیتی حکومت پهلوی (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش): 12 محرم
- ۱۳۸۳ ق. قیام پانزده خرداد در ایران در اعتراض به دستگیری "امام خمینی" و کشته و مجروح شدن شماری از مردم (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش): 12 محرم
- ۱۴۰۲ ق. درگذشت "علامه طباطبائی" نویسنده تفسیر المیزان (۲۴ آبان ۱۳۶۰ ش): 18 محرم
- ۱۴۲۷ ق. تخریب حرمین عسکریین علیهماالسلام در سامرا (۳ اسفند ۱۳۸۴ ش): 23 محرم
- ۱۴۴۶ ق. ترور "اسماعیل هنیه" رئيس دفتر سیاسی جنبش حماس در تهران توسط اسرائیل (۱۰ مرداد ۱۴۰۳ ش): 25 محرم
- ۱۴۰۰ ق. شهادت "محمد مفتح" روحانی شیعه، از حامیان "امام خمینی" در انقلاب اسلامی ایران (۲۷ آذر ۱۳۵۸ ش): 28 محرم
- ۱۴۴۴ ق. درگذشت "محمدعلی ناصری" مجتهد شیعه و از استادان حوزه علمیه اصفهان (۴ شهریور ۱۴۰۱ ش): 28 محرم
- ۱۳۷۷ ق. درگذشت "سید جمال‌الدین گلپایگانی" از فقهای شیعه و اساتید حوزه علمیه نجف (۴ شهریور ۱۳۳۶ ش): 29 محرم
- ۱۳۹۸ ق. قیام ۱۹ دی در قم (۱۹ دی ۱۳۵۶ ش): 29 محرم
اعمال ماه محرم
شب و روز اول محرم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف مفاتیح الجنان بیان شده است.
شب اول ماه محرم: اول: نماز؛ این شب، چند نماز دارد که یکی از آن‌ها به شرح ذیل است: دو رکعت، که در هر رکعت بعد از سوره حمد یازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیت است و کسی که این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر کار نیک مداومت داشته است».[۶] دوم: احیای این شب.[۷] سوم: نیایش و دعا.[۸]
روز اول محرم: اول محرم هر سال، اولین روز سال قمری است و از امام محمدباقر علیه‌السلام روایت شده است: «آن کس که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می‌‌کند، همان گونه که دعای حضرت زکریا علیه‌السلام را اجابت کرد».[۹] در این روز، دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد: «اللّهم انت الإله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلک فیها العصمة من الشیطان والقوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»[۱۰]
روز سوم محرم: از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است: «هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند».[۱۱] روز هفتم محرم نیز روزه گرفتن مستحب است.
شب عاشورا: اول: چند نماز برای این شب در روایات آمده است که یکی از آن‌ها چنین است: چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از سوره حمد، ۵۰ بار سوره توحید خوانده می‌‌شود. پس از پایان نماز ۷۰ بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اکبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلی العظیم» خوانده شود.[۱۲] دوم: احیای این شب کنار قبر امام حسین علیه‌السلام.[۱۳] سوم: دعا و نیایش.[۱۴]
روز عاشورا: اول: عزاداری بر امام حسین علیه‌السلام و شهدای کربلا؛ در این مورد از امام رضا علیه‌السلام نقل شده است: هر کس کار و کوشش را در این روز رها کند، خداوند خواسته‌‌هایش را برآورد و هر کس این روز را با حزن و اندوه سپری کند، خداوند قیامت را روز خوشحالی او قرار دهد.[۱۵] دوم: زیارت امام حسین علیه‌السلام.[۱۶] سوم: روزه‌گرفتن در این روز کراهت دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود.[۱۷] چهارم: آب دادن به زائران امام حسین علیه‌السلام.[۱۸] خواندن سوره توحید هزار مرتبه.[۱۹] پنجم: خواندن زیارت عاشورا.[۲۰] ششم: گفتن هزار بار ذکر «اللّهم العن قتلة الحسین علیه‌السلام».[۲۱]
روز بیست و یکم محرم: روزه این روز مطلوب است.[۲۲]
پانویس
- ↑ مصباح کفعمی، ص ۵۰۹.
- ↑ فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۵، جواد محدثی.
- ↑ وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۹۴، حدیث ۸.
- ↑ پیام‌آور عاشورا، مهاجرانی، ص ۱۱.
- ↑ بااندکی دخل و تصرف، فرهنگ عاشورا جواد محدثی، ص ۴۰۶.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۳؛ وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۹۴، حدیث ۱؛ مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶.
- ↑ مصباح المتهجد، ص ۷۸۳.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۴.
- ↑ عروة الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۳؛ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۷، حدیث ۳.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۴.
- ↑ عروة الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۲؛ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۸.
- ↑ همان، ص ۲۹۵، حدیث ۴ و ۵.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۰.
- ↑ همان، ص ۳۳۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۴۳، حدیث ۵.
- ↑ کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ و ۶.
- ↑ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۸، حدیث ۷.
- ↑ کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵.
- ↑ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۸.
- ↑ کامل الزیارات، ص ۱۷۴.
- ↑ مفاتیح الجنان، ص ۲۹۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۵، حدیث ۱.
منابع برای مطالعه بیشتر
