قاموس قرآن: إثم: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۳: سطر ۳:
 
«إِثم» در لغت به معنای گناه، خمر، قمار، کار حرام است ([[قاموس المحیط (کتاب)|قاموس]]) و یا نام کارهائی است که از [[ثواب]] باز می دارند ([[مفردات قرآن راغب (کتاب)|مفردات]]).  
 
«إِثم» در لغت به معنای گناه، خمر، قمار، کار حرام است ([[قاموس المحیط (کتاب)|قاموس]]) و یا نام کارهائی است که از [[ثواب]] باز می دارند ([[مفردات قرآن راغب (کتاب)|مفردات]]).  
  
بنظر می آید که معنی اصلی [[اثم]]، ضرر باشد، در [[قرآن]] می خوانیم {{متن قرآن|«یسْئَلُونَک عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیسِرِ قُلْ فِیهِمٰا إِثْمٌ کبِیرٌ وَ مَنٰافِعُ لِلنّٰاسِ وَ إِثْمُهُمٰا أَکبَرُ مِنْ نَفْعِهِمٰا»}}<ref>(بقره ۲۱۹)</ref> از تو از خمر و قمار می پرسند، بگو در آندو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است. از مقابلۀ اثم با منافع و اثمهما با نفعهما بدست می آید که معنی اصلی آن ضرر است زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است.  
+
بنظر می آید که معنی اصلی [[اثم]]، ضرر باشد، در [[قرآن]] می خوانیم {{متن قرآن|«يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا»}}<ref>(بقره ۲۱۹)</ref> از تو از خمر و قمار می پرسند، بگو در آندو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است. از مقابلۀ اثم با منافع و اثمهما با نفعهما بدست می آید که معنی اصلی آن ضرر است زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است.  
  
 
در [[المنار]] ذیل آیۀ فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد. در این صورت به گناه و [[قمار]] و [[خمر]] و مطلق کار [[حرام]] از آن جهت اثم گفته شده که ضرراند و از خیر باز می دارند.  
 
در [[المنار]] ذیل آیۀ فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد. در این صورت به گناه و [[قمار]] و [[خمر]] و مطلق کار [[حرام]] از آن جهت اثم گفته شده که ضرراند و از خیر باز می دارند.  
  
همچنین اثام در آیۀ {{متن قرآن|«یلْقَ أَثٰاماً»}}<ref>(فرقان ۶۸)</ref> بمعنی عذاب و عقوبت است، گویا بعذاب از آن جهت اثام اطلاق شده که مسبّب از اثم است و از باب تسمیۀ مسبّب باسم سبب است. آثم یعنی: گناهکار- بضرر افتاده: {{متن قرآن|«وَ مَنْ یکتُمْهٰا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ»}}<ref>(بقره ۲۸۳)</ref> هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است. اثیم صیغۀ مبالغه است {{متن قرآن|«وَیلٌ لِکلِّ أَفّٰاک أَثِیمٍ»}}<ref>(جاثیة ۷)</ref>. تأثیم نسبت دادن گناه بدیگری است {{متن قرآن|«لٰا یسْمَعُونَ فِیهٰا لَغْواً وَ لٰا تَأْثِیماً»}}<ref>(واقعه ۲۵)</ref> یعنی در بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه بیکدیگر نمی شنوند.  
+
همچنین اثام در آیۀ {{متن قرآن|«يَلْقَ أَثَامًا»}}<ref>(فرقان ۶۸)</ref> بمعنی عذاب و عقوبت است، گویا بعذاب از آن جهت اثام اطلاق شده که مسبّب از اثم است و از باب تسمیۀ مسبّب باسم سبب است. آثم یعنی: گناهکار- بضرر افتاده: {{متن قرآن|«وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ»}}<ref>(بقره ۲۸۳)</ref> هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است. اثیم صیغۀ مبالغه است {{متن قرآن|«وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ»}}<ref>(جاثیة ۷)</ref>. تأثیم نسبت دادن گناه بدیگری است {{متن قرآن|«لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا»}}<ref>(واقعه ۲۵)</ref> یعنی در بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه بیکدیگر نمی شنوند.  
  
 
==اثم در آیات قرآن==
 
==اثم در آیات قرآن==
 
'''إثْم:'''
 
'''إثْم:'''
  
*{{متن قرآن|«إِنَّما حَرَّمَ عَلَیکمُ الْمَیتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزیرِ وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَیرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَلا '''إِثْمَ''' عَلَیهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»}}.<ref>(بقره۱۷۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا  '''إِثْمَ'''عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>(بقره۱۷۳)</ref>
*{{متن قرآن|«فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَینَهُمْ فَلا '''إِثْمَ''' عَلَیهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»}}.<ref>(بقره۱۸۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا '''إِثْمَ''' عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>(بقره۱۸۲)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ اذْکرُوا اللَّهَ فی‌ أَیامٍ مَعْدُوداتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فی‌ یوْمَینِ فَلا '''إِثْمَ''' عَلَیهِ وَ مَنْ تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَیهِ لِمَنِ اتَّقى‌ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّکمْ إِلَیهِ تُحْشَرُونَ»}}.<ref>(بقره۲۰۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا '''إِثْمَ ''' عَلَيْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»}}.<ref>(بقره۲۰۳)</ref>
  
*{{متن قرآن|«فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما '''إِثْمُهُ''' عَلَى الَّذینَ یبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ»}}.<ref>(بقره۱۸۱)</ref>
+
*{{متن قرآن|«فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا '''إِثْمُهُ''' عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»}}.<ref>(بقره۱۸۱)</ref>
  
*{{متن قرآن|«یسْئَلُونَک عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیسِرِ قُلْ فیهِما '''إِثْمٌ''' کبیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکبَرُ مِنْ نَفْعِهِما وَ یسْئَلُونَک ما ذا ینْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ کذلِک یبَینُ اللَّهُ لَکمُ الْآیاتِ لَعَلَّکمْ تَتَفَکرُونَ»}}.<ref>(بقره۲۱۹)</ref>
+
*{{متن قرآن|«يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا '''إِثْمٌ''' كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ»}}.<ref>(بقره۲۱۹)</ref>
*{{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ '''إِثْمٌ''' وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یغْتَبْ بَعْضُکمْ بَعْضاً أَ یحِبُّ أَحَدُکمْ أَنْ یأْکلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیتاً فَکرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیمٌ»}}.<ref>(حجرات۱۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ '''إِثْمٌ ''' وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>(حجرات۱۲)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ لا یحْسَبَنَّ الَّذینَ کفَرُوا أَنَّما نُمْلی‌ لَهُمْ خَیرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلی‌ لَهُمْ لِیزْدادُوا '''إِثْماً''' وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ»}}.<ref>(آل عمران۱۷۸)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا  '''إِثْمًا''' وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ»}}.<ref>(آل عمران۱۷۸)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَکانَ زَوْجٍ وَ آتَیتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ '''إِثْماً''' مُبیناً»}}.<ref>(نساء۲۰)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>(نساء۲۰)</ref>
*{{متن قرآن|«إِنَّ اللَّهَ لا یغْفِرُ أَنْ یشْرَک بِهِ وَ یغْفِرُ ما دُونَ ذلِک لِمَنْ یشاءُ وَ مَنْ یشْرِک بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‌ '''إِثْماً''' عَظیماً»}}.<ref>(نساء۴۸)</ref>
+
*{{متن قرآن|«إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ '''إِثْمًا''' عَظِيمًا»}}.<ref>(نساء۴۸)</ref>
*{{متن قرآن|«انْظُرْ کیفَ یفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکذِبَ وَ کفى‌ بِهِ '''إِثْماً''' مُبیناً»}}.<ref>(نساء۵۰)</ref>
+
*{{متن قرآن|«انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَكَفَىٰ بِهِ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>(نساء۵۰)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ مَنْ یکسِبْ '''إِثْماً''' فَإِنَّما یکسِبُهُ عَلى‌ نَفْسِهِ وَ کانَ اللَّهُ عَلیماً حَکیماً»}}.<ref>(نساء۱۱۱)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَمَنْ يَكْسِبْ '''إِثْمًا''' فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا»}}.<ref>(نساء۱۱۱)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ مَنْ یکسِبْ خَطیئَةً أَوْ '''إِثْماً''' ثُمَّ یرْمِ بِهِ بَریئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ '''إِثْماً''' مُبیناً»}}.<ref>(نساء۱۱۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ '''إِثْمًا''' ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>(نساء۱۱۲)</ref>
*{{متن قرآن|«فَإِنْ عُثِرَ عَلى‌ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا '''إِثْماً''' فَآخَرانِ یقُومانِ مَقامَهُما مِنَ الَّذینَ اسْتَحَقَّ عَلَیهِمُ الْأَوْلَیانِ فَیقْسِمانِ بِاللَّهِ لَشَهادَتُنا أَحَقُّ مِنْ شَهادَتِهِما وَ مَا اعْتَدَینا إِنَّا إِذاً لَمِنَ الظَّالِمینَ»}}.<ref>(مائده۱۰۷)</ref>
+
*{{متن قرآن|«فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا '''إِثْمًا''' فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ»}}.<ref>(مائده۱۰۷)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ الَّذینَ یؤْذُونَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیرِ مَا اکتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ '''إِثْماً''' مُبیناً»}}.<ref>(احزاب۵۸)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَ '''إِثْمًا''' مُبِينًا»}}.<ref>(احزاب۵۸)</ref>
 
+
*{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى ''' الْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ»}}.<ref>(مائده۲)</ref>
*{{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللَّهِ وَ لاَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ لاَ الْهَدْی وَ لاَ الْقَلائِدَ وَ لاَ آمِّینَ الْبَیتَ الْحَرامَ یبْتَغُونَ فَضْلاً مِنْ رَبِّهِمْ وَ رِضْواناً وَ إِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا وَ لا یجْرِمَنَّکمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‌ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى '''الْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقابِ»}}.<ref>(مائده۲)</ref>
 
 
*{{متن قرآن|«ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکمْ وَ تُخْرِجُونَ فَریقاً مِنْکمْ مِنْ دِیارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَیهِمْ '''بِالْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ یأْتُوکمْ أُسارى‌ تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیکمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکتابِ وَ تَکفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یفْعَلُ ذلِک مِنْکمْ إِلاَّ خِزْی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یوْمَ الْقِیامَةِ یرَدُّونَ إِلى‌ أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»}}.<ref>(بقره۸۵)</ref>
 
*{{متن قرآن|«ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکمْ وَ تُخْرِجُونَ فَریقاً مِنْکمْ مِنْ دِیارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَیهِمْ '''بِالْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ یأْتُوکمْ أُسارى‌ تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیکمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکتابِ وَ تَکفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یفْعَلُ ذلِک مِنْکمْ إِلاَّ خِزْی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یوْمَ الْقِیامَةِ یرَدُّونَ إِلى‌ أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»}}.<ref>(بقره۸۵)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ لا تَأْکلُوا أَمْوالَکمْ بَینَکمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکامِ لِتَأْکلُوا فَریقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ '''بِالْإِثْمِ''' وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»}}.<ref>(بقره۱۸۸)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ '''بِالْإِثْمِ''' وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»}}.<ref>(بقره۱۸۸)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ إِذا قیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ '''بِالْإِثْمِ''' فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ»}}.<ref>(بقره۲۰۶)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ '''بِالْإِثْمِ''' فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ»}}.<ref>(بقره۲۰۶)</ref>
*{{متن قرآن|«أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى‌ ثُمَّ یعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ وَ یتَناجَوْنَ '''بِالْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِیةِ الرَّسُولِ وَ إِذا جاؤُک حَیوْک بِما لَمْ یحَیک بِهِ اللَّهُ وَ یقُولُونَ فی‌ أَنْفُسِهِمْ لَوْ لا یعَذِّبُنَا اللَّهُ بِما نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ یصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمَصیرُ»}}.<ref>(مجادله۸)</ref>
+
*{{متن قرآن|«أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَىٰ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ '''بِالْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ»}}.<ref>(مجادله۸)</ref>
*{{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا تَناجَیتُمْ فَلا تَتَناجَوْا '''بِالْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِیةِ الرَّسُولِ وَ تَناجَوْا بِالْبِرِّ وَ التَّقْوى‌ وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی إِلَیهِ تُحْشَرُونَ»}}.<ref>(مجادله۹)</ref>
+
*{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا '''بِالْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»}}.<ref>(مجادله۹)</ref>
  
*{{متن قرآن|«وَ تَرى‌ کثیراً مِنْهُمْ یسارِعُونَ فِی '''الْإِثْمِ''' وَ الْعُدْوانِ وَ أَکلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما کانُوا یعْمَلُونَ»}}.<ref>(مائده۶۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي '''الْإِثْمِ''' وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ»}}.<ref>(مائده۶۲)</ref>
*{{متن قرآن|«إِنَّ الَّذینَ جاؤُ بِالْإِفْک عُصْبَةٌ مِنْکمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکمْ بَلْ هُوَ خَیرٌ لَکمْ لِکلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکتَسَبَ مِنَ '''الْإِثْمِ''' وَ الَّذی تَوَلَّى کبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظیمٌ»}}.<ref>(نور۱۱)</ref>
+
*{{متن قرآن|«إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ '''الْإِثْمِ''' وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ»}}.<ref>(نور۱۱)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ الَّذینَ یجْتَنِبُونَ کبائِرَ '''الْإِثْمِ''' وَ الْفَواحِشَ وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ یغْفِرُونَ»}}.<ref>(شوری۳۷)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ '''الْإِثْمِ''' وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ»}}.<ref>(شوری۳۷)</ref>
*{{متن قرآن|«الَّذینَ یجْتَنِبُونَ کبائِرَ '''الْإِثْمِ''' وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّک واسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِکمْ إِذْ أَنْشَأَکمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ إِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فی‌ بُطُونِ أُمَّهاتِکمْ فَلا تُزَکوا أَنْفُسَکمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى‌»}}.<ref>(نجم۳۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ ''' الْإِثْمِ ''' وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ فَلَا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ»}}.<ref>(نجم۳۲)</ref>
  
*{{متن قرآن|«حُرِّمَتْ عَلَیکمُ الْمَیتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزیرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَیرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّیةُ وَ النَّطیحَةُ وَ ما أَکلَ السَّبُعُ إِلاَّ ما ذَکیتُمْ وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلامِ ذلِکمْ فِسْقٌ الْیوْمَ یئِسَ الَّذینَ کفَرُوا مِنْ دینِکمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی‌ وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً فَمَنِ اضْطُرَّ فی‌ مَخْمَصَةٍ غَیرَ مُتَجانِفٍ '''لِإِثْمٍ''' فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»}}.<ref>(مائده۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ  '''لِإِثْمٍ''' فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»}}.<ref>(مائده۳)</ref>
  
*{{متن قرآن|«إِنِّی أُریدُ أَنْ تَبُوءَ '''بِإِثْمی‌''' وَ '''إِثْمِک''' فَتَکونَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ وَ ذلِک جَزاءُ الظَّالِمینَ»}}.<ref>(مائده۲۹)</ref>
+
*{{متن قرآن|«إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ '''بِإِثْمِي''' وَ '''إِثْمِكَ''' فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ»}}.<ref>(مائده۲۹)</ref>
  
*{{متن قرآن|«لَوْ لا ینْهاهُمُ الرَّبَّانِیونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ '''الْإِثْمَ''' وَ أَکلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما کانُوا یصْنَعُونَ»}}.<ref>(مائده۶۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ '''الْإِثْمَ ''' وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ»}}.<ref>(مائده۶۳)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ ذَرُوا ظاهِرَ '''الْإِثْمِ''' وَ باطِنَهُ إِنَّ الَّذینَ یکسِبُونَ الْإِثْمَ سَیجْزَوْنَ بِما کانُوا یقْتَرِفُونَ»}}.<ref>(انعام۱۲۰)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَذَرُوا ظَاهِرَ '''الْإِثْمِ''' وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ»}}.<ref>(انعام۱۲۰)</ref>
*{{متن قرآن|«قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّی الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ '''الْإِثْمَ''' وَ الْبَغْی بِغَیرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِکوا بِاللَّهِ ما لَمْ ینَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ»}}.<ref>(اعراف۳۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَ '''الْإِثْمَ ''' وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ»}}.<ref>(اعراف۳۳)</ref>
  
 
'''أَثیمٍ:'''
 
'''أَثیمٍ:'''
  
*{{متن قرآن|«یمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ یرْبِی الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا یحِبُّ کلَّ کفَّارٍ '''أَثیمٍ'''»}}.<ref>(بقره۲۷۶)</ref>
+
*{{متن قرآن|«يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>(بقره۲۷۶)</ref>
*{{متن قرآن|«طَعامُ '''الْأَثیمِ'''»}}.<ref>(دخان۴۴)</ref>
+
*{{متن قرآن|«طَعَامُ '''الْأَثِيمِ'''»}}.<ref>(دخان۴۴)</ref>
*{{متن قرآن|«وَیلٌ لِکلِّ أَفَّاک '''أَثیمٍ'''»}}.<ref>(جاثیه۷)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>(جاثیه۷)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ ما یکذِّبُ بِهِ إِلاَّ کلُّ مُعْتَدٍ '''أَثیمٍ'''»}}.<ref>(مطففین۱۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>(مطففین۱۲)</ref>
*{{متن قرآن|«مَنَّاعٍ لِلْخَیرِ مُعْتَدٍ '''أَثیمٍ'''»}}.<ref>(قلم ۱۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>(قلم ۱۲)</ref>
*{{متن قرآن|«تَنَزَّلُ عَلى‌ کلِّ أَفَّاک '''أَثیمٍ'''»}}.<ref>(شعراء۲۲۲)</ref>
+
*{{متن قرآن|«تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ '''أَثِيمٍ'''»}}.<ref>(شعراء۲۲۲)</ref>
  
*{{متن قرآن|«وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذینَ یخْتانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یحِبُّ مَنْ کانَ خَوَّاناً '''أَثیماً'''»}}.<ref>(نساء۱۰۷)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَلَا تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّانًا '''أَثِيمًا'''»}}.<ref>(نساء۱۰۷)</ref>
  
 
'''آثِم:'''
 
'''آثِم:'''
  
*{{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا شَهادَةُ بَینِکمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکمُ الْمَوْتُ حینَ الْوَصِیةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْکمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَیرِکمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِی الْأَرْضِ فَأَصابَتْکمْ مُصیبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُما مِنْ بَعْدِ الصَّلاةِ فَیقْسِمانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لا نَشْتَری بِهِ ثَمَناً وَ لَوْ کانَ ذا قُرْبى‌ وَ لا نَکتُمُ شَهادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذاً لَمِنَ '''الْآثِمینَ'''»}}.<ref>(مائده۱۰۶)</ref>
+
*{{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ '''الْآثِمِينَ'''»}}.<ref>(مائده۱۰۶)</ref>
*{{متن قرآن|«فَاصْبِرْ لِحُکمِ رَبِّک وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ '''آثِماً''' أَوْ کفُوراً»}}.<ref>(انسان۲۴)</ref>
+
*{{متن قرآن|«فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ '''آثِمًا''' أَوْ كَفُورًا»}}.<ref>(انسان۲۴)</ref>
*{{متن قرآن|«وَ إِنْ کنْتُمْ عَلى‌ سَفَرٍ وَ لَمْ تَجِدُوا کاتِباً فَرِهانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُکمْ بَعْضاً فَلْیؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ أَمانَتَهُ وَ لْیتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَ لا تَکتُمُوا الشَّهادَةَ وَ مَنْ یکتُمْها فَإِنَّهُ '''آثِمٌ''' قَلْبُهُ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ عَلیمٌ»}}.<ref>(بقره۲۸۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَإِنْ كُنْتُمْ عَلَىٰ سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ '''آثِمٌ''' قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ»}}.<ref>(بقره۲۸۳)</ref>
  
 
'''أَثاماً:'''
 
'''أَثاماً:'''
  
*{{متن قرآن|«وَ الَّذینَ لا یدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا یقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتی‌ حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لا یزْنُونَ وَ مَنْ یفْعَلْ ذلِک یلْقَ '''أَثاماً'''»}}.<ref>(فرقان۶۸)</ref>
+
*{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ  '''أَثَامًا'''»}}.<ref>(فرقان۶۸)</ref>
  
 
'''تَأْثیمٌ:'''
 
'''تَأْثیمٌ:'''
  
*{{متن قرآن|«یتَنازَعُونَ فیها کأْساً لا لَغْوٌ فیها وَ لا '''تَأْثیمٌ'''»}}.<ref>(طور۲۳)</ref>
+
*{{متن قرآن|«يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَا لَغْوٌ فِيهَا وَلَا '''تَأْثِيمٌ'''»}}.<ref>(طور۲۳)</ref>
*{{متن قرآن|«لا یسْمَعُونَ فیها لَغْواً وَ لا '''تَأْثیماً'''»}}.<ref>(واقعه۲۵)</ref>
+
*{{متن قرآن|«لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا '''تَأْثِيمًا'''»}}.<ref>(واقعه۲۵)</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۳

«إِثم» در کتب لغت به معنی گناه، ضرر و کار حرام آمده است. این کلمه با سائر مشتقات آن ۴۸ بار در قرآن کریم بکار رفته است.

إِثم در لغت

«إِثم» در لغت به معنای گناه، خمر، قمار، کار حرام است (قاموس) و یا نام کارهائی است که از ثواب باز می دارند (مفردات).

بنظر می آید که معنی اصلی اثم، ضرر باشد، در قرآن می خوانیم «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا»[۱] از تو از خمر و قمار می پرسند، بگو در آندو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است. از مقابلۀ اثم با منافع و اثمهما با نفعهما بدست می آید که معنی اصلی آن ضرر است زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است.

در المنار ذیل آیۀ فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد. در این صورت به گناه و قمار و خمر و مطلق کار حرام از آن جهت اثم گفته شده که ضرراند و از خیر باز می دارند.

همچنین اثام در آیۀ «يَلْقَ أَثَامًا»[۲] بمعنی عذاب و عقوبت است، گویا بعذاب از آن جهت اثام اطلاق شده که مسبّب از اثم است و از باب تسمیۀ مسبّب باسم سبب است. آثم یعنی: گناهکار- بضرر افتاده: «وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ»[۳] هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است. اثیم صیغۀ مبالغه است «وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ»[۴]. تأثیم نسبت دادن گناه بدیگری است «لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا»[۵] یعنی در بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه بیکدیگر نمی شنوند.

اثم در آیات قرآن

إثْم:

  • «إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَعَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ».[۶]
  • «فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ».[۷]
  • «وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ وَمَنْ تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ».[۸]
  • «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ».[۹]
  • «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ».[۱۰]
  • «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ».[۱۱]
  • «وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ».[۱۲]
  • «وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۳]
  • «إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا عَظِيمًا».[۱۴]
  • «انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَكَفَىٰ بِهِ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۵]
  • «وَمَنْ يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا».[۱۶]
  • «وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۷]
  • «فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ».[۱۸]
  • «وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا».[۱۹]
  • «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ».[۲۰]
  • «ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکمْ وَ تُخْرِجُونَ فَریقاً مِنْکمْ مِنْ دِیارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَیهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ یأْتُوکمْ أُسارى‌ تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیکمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکتابِ وَ تَکفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یفْعَلُ ذلِک مِنْکمْ إِلاَّ خِزْی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یوْمَ الْقِیامَةِ یرَدُّونَ إِلى‌ أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ».[۲۱]
  • «وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ».[۲۲]
  • «وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ».[۲۳]
  • «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَىٰ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ».[۲۴]
  • «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ».[۲۵]
  • «وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ».[۲۶]
  • «إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ».[۲۷]
  • «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ».[۲۸]
  • «الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ فَلَا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ».[۲۹]
  • «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ».[۳۰]
  • «إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَ إِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ».[۳۱]
  • «لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ».[۳۲]
  • «وَذَرُوا ظَاهِرَ الْإِثْمِ وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ».[۳۳]
  • «قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَ الْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ».[۳۴]

أَثیمٍ:

  • «يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ».[۳۵]
  • «طَعَامُ الْأَثِيمِ».[۳۶]
  • «وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ».[۳۷]
  • «وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ».[۳۸]
  • «مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ».[۳۹]
  • «تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ».[۴۰]
  • «وَلَا تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّانًا أَثِيمًا».[۴۱]

آثِم:

  • «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ الْآثِمِينَ».[۴۲]
  • «فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا».[۴۳]
  • «وَإِنْ كُنْتُمْ عَلَىٰ سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَنْ يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ».[۴۴]

أَثاماً:

  • «وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ أَثَامًا».[۴۵]

تَأْثیمٌ:

  • «يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَا لَغْوٌ فِيهَا وَلَا تَأْثِيمٌ».[۴۶]
  • «لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا».[۴۷]

پانویس

  1. (بقره ۲۱۹)
  2. (فرقان ۶۸)
  3. (بقره ۲۸۳)
  4. (جاثیة ۷)
  5. (واقعه ۲۵)
  6. (بقره۱۷۳)
  7. (بقره۱۸۲)
  8. (بقره۲۰۳)
  9. (بقره۱۸۱)
  10. (بقره۲۱۹)
  11. (حجرات۱۲)
  12. (آل عمران۱۷۸)
  13. (نساء۲۰)
  14. (نساء۴۸)
  15. (نساء۵۰)
  16. (نساء۱۱۱)
  17. (نساء۱۱۲)
  18. (مائده۱۰۷)
  19. (احزاب۵۸)
  20. (مائده۲)
  21. (بقره۸۵)
  22. (بقره۱۸۸)
  23. (بقره۲۰۶)
  24. (مجادله۸)
  25. (مجادله۹)
  26. (مائده۶۲)
  27. (نور۱۱)
  28. (شوری۳۷)
  29. (نجم۳۲)
  30. (مائده۳)
  31. (مائده۲۹)
  32. (مائده۶۳)
  33. (انعام۱۲۰)
  34. (اعراف۳۳)
  35. (بقره۲۷۶)
  36. (دخان۴۴)
  37. (جاثیه۷)
  38. (مطففین۱۲)
  39. (قلم ۱۲)
  40. (شعراء۲۲۲)
  41. (نساء۱۰۷)
  42. (مائده۱۰۶)
  43. (انسان۲۴)
  44. (بقره۲۸۳)
  45. (فرقان۶۸)
  46. (طور۲۳)
  47. (واقعه۲۵)

منابع

  • قاموس قرآن، قرشی بنابی، علی اکبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۷.
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن