ولادت امام رضا علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(امامت و شهادت امام رضا علیه السلام)
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
{{تقویم|روز= 11 ذی القعده|سال= سال 148 هجری قمری}}  
+
{{تقویم|روز= 11 ذی القعده|سال= سال ۱۴۸ هجری قمری}}  
[[امام رضا علیه السلام]] بنا به قول مشهور در 11 [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] 148 هجری قمری و در [[مدینه]] به دنیا آمده اند. پدر آن حضرت [[امام موسی بن جعفر]] و مادرشان [[نجمه خاتون]] می باشد. نجمه خاتون، در مورد ولادت آن حضرت گوید: هنگامي که فرزندم رضا را به دنيا آوردم، پدرش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به من فرمود: او را بگير و خوب نگهدار زيرا او بقيه‌الله در زمين است.<ref> اثبات الهداة، ج 3، ص 233؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 90.</ref>
+
[[امام رضا]] علیه‌السلام، هشتمین امام [[شیعه|شیعیان]]، بنا به قول مشهور در ۱۱ [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] ۱۴۸ هجری قمری و در [[مدینه]] به دنیا آمده‌اند. پدر آن حضرت، [[امام موسی بن جعفر]] علیه‌السلام و مادرشان [[نجمه خاتون]] می‌باشد.  
 +
==تاریخ ولادت امام رضا علیه‌السلام==
 +
[[پرونده:8 (45).jpg|250px|thumb|left|بارگاه امام رضا علیه السلام]]
  
==تاریخ ولادت امام رضا علیه السلام==
+
گرچه برخی از مورخان و سیره‌نگاران تاریخ تولد [[امام رضا علیه السلام|امام رضا]] علیه السلام را در یازدهم [[ذی الحجه]] سال ۱۵۳ و برخی دیگر یازدهم [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] سال ۱۵۱ و یا سال ۱۵۳ قمری ذکر کرده‌اند، ولیکن معروف و مشهور میان علمای [[شیعه]]، یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمری، چند هفته پس از [[شهادت در راه خدا|شهادت]] جدش [[امام صادق علیه السلام|امام جعفرصادق]] علیه‌السلام می‌باشد.<ref> زندگانی چهارده معصوم، ص ۴۲۳؛ الارشاد، شیخ مفید، ص ۵۹۱؛ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۲۵۶.</ref>
  
گرچه برخي از مورخان و سيره‌نگاران تاريخ تولد آن حضرت را در يازدهم [[ذی الحجه]] سال 153 و برخي ديگر يازدهم ذي القعده سال 151 و يا سال 153 قمري ذكر كرده‌اند، وليكن معروف و مشهور ميان علما يازدهم [[ذی القعده]] سال 148 قمري، چند هفته پس از شهادت جدش [[امام صادق علیه السلام|امام جعفرصادق]] علیه‌السلام مي‌باشد.<ref> زندگاني چهارده معصوم، ص 423؛ الارشاد ([[شيخ مفيد]])، ص 591؛ [[منتهي الآمال]] ([[شیخ عباس قمی]]ج ص 256.</ref>
+
==پیشگویی ولادت امام رضا علیه‌السلام==
 +
تولد [[امام رضا]] علیه‌السلام را برخی از [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام پیش از وی، پیش‌گویی کرده و به آن بشارت داده بودند. از [[امام صادق]] علیه‌السلام در این باره [[احادیث]] چندی وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمی روایت کرد: مردی از اهالی طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وی فرمود: بزودی از صلب فرزندم [[امام کاظم|موسی]]، مردی به دنیا می‌آید که مورد خشنودی خداوند سبحان در آسمان و خرسندی بندگانش در زمین خواهد بود. در سرزمین شما از روی ستم و دشمنی مسموم و کشته می‌گردد و در همان جا غریبانه به خاک سپرده می شود. آگاه باش! هر کسی وی را در غربتش [[زیارت]] کند و بداند که او امام و پیشوای [[شیعه|شیعیان]] پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه می‌باشد، همانند کسی است که [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله را زیارت کرده باشد.<ref> اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳.</ref>
  
==مادر امام رضا علیه السلام==
+
==مادر امام رضا علیه‌السلام==
مادر آن حضرت [[نجمه خاتون]] می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب حضرت [[امام موسی بن جعفر علیه السلام]] گوید: روزی حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف مغرب زمین آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟ گفتم: نه  
+
مادر امام رضا علیه‌السلام [[نجمه خاتون]] می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب [[امام موسی بن جعفر علیه السلام|امام موسی بن جعفر]] علیه‌السلام گوید: روزی آن حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف [[مراکش|مغرب]] آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟ گفتم: نه. حضرت فرمود: چرا یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.
  
حضرت فرمود: چرا یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.  
+
حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او ۹ کنیز نشان داد، ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن. آن مرد گفت: دیگر ندارم. حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست. آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.  
  
حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او 9 کنیز نشان داد ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن.  
+
امام کاظم برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر! هشام می گوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمی گیرم. من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.  
  
آن مرد گفت: دیگر ندارم.  
+
آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟ گفتم: مردی از [[بنی هاشم]]. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم. گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمی دانم. گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم. زنی از [[اهل کتاب]] پرسید: این جاریه کیست که با تو می بینم؟ گفتم: او را برای خودم خریده ام. آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست، بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او می گروند.  
  
حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست.  
+
هشام می گوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.<ref>عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۸.</ref>
  
آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.
+
[[نجمه خاتون]] در مورد ولادت حضرت رضا می گوید: هنگامی که فرزندم را به دنیا آوردم، پدرش امام موسی‌کاظم به من فرمود: او را بگیر و خوب نگهدار زیرا او بقیةالله در زمین است.<ref> اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳؛ وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص ۹۰.</ref>
 
 
حضرت برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر!
 
 
 
هشام میگوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمیگیرم.
 
 
 
من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.
 
 
 
آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟
 
 
 
گفتم: مردی از [[بنی هاشم]]. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم.
 
 
 
گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمیدانم.
 
 
 
گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم، زنی از [[اهل کتاب]] پرسید: این جاریه کیست که با تو میبینم؟
 
 
 
گفتم: او را برای خودم خریده ام.
 
 
 
آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او میگروند.
 
 
 
هشام میگوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.<ref>عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۸.</ref>
 
 
 
از بعضی از روایات ظاهر میشود که نجمه خاتون در ابتدا کنیز مادر [[امام کاظم|حضرت موسی بن جعفر]]، [[حمیده خاتون]] بود و بعدا حمیده خاتون او را به آن حضرت بخشید.<ref>عیون اخبار الرضا، ج1، ص14.</ref> در روایتی به نقل از حمیده خاتون آمده است: وقتي که نجمه سلام الله علیها به خانه ما راه يافت، [[پيامبر اسلام]] سلام الله علیه را در عالم خواب ديدم که به من فرمود: «اي حميده! نجمه را به پسرت موسي علیه‌السلام ببخش که بزودي بهترين فرد روي زمين، از او متولد مي‌شود.» من به اين دستور عمل کردم، و نجمه را به فرزندم بخشیدم و او هنگامی که نجمه رضا علیه السلام را به دنيا آورد او را طاهره نامید.<ref>عیون اخبار الرضا، ج1، ص16 و 17.</ref>
 
 
 
با توجه به این روایات به نظر می‌رسد نجمه در ابتدا به عنوان کنیزی برای حمیده خاتون مادر امام کاظم علیه السلام خریداری شده بود. شاید به این دلیل که آن بانو مدتی در نزد مادر آن حضرت که از نظر دانش، پرهیزگاري و ایمان، بر همه ي زنان عصر خود پیشی  داشت و در مواردی [[امام صادق علیه السلام]] تعلیم زنان را به او ارجاع می داد<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.</ref>، به مسائل مختلف اسلامی و مسائل زناشویی آشنا گردد.
 
 
 
روایت شده است که حمیده خاتون به فرزند گرامی خود، حضرت موسی بن جعفر، عرض کرد: «پسرم، تکتم (نجمه) كنيزيست كه من تا بحال كنيزى بهتر  از او نديده‌‏ام و شك و شبهه ندارم كه اگر نسلى از براى او باشد بزودى خدا آن را ظاهر كند. و من او را بتو بخشيدم، پس سفارش كن نيكى كنند به او».<ref>عیون اخبار الرضا، ج1، ص14 و 15.</ref>
 
 
 
==ولادت امام رضا علیه السلام==
 
نجمه خاتون، در حدیثی گوید : هنگامي فرزندم رضا را به دنيا آوردم، پدرش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به من فرمود: او را بگير و خوب نگهدار زيرا او بقيه‌الله در زمين است.<ref> اثبات الهداة، ج ص 233؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 90.</ref>
 
 
 
شايان ذكر است كه از ميان [[ائمه اطهار|امامان]] معصوم عليهم‌السلام، چهار تن از آنان به نام "علي" ناميده شده‌اند و آنان عبارتند از امام اول ([[امام علی علیه السلام|علي بن ابي‌طالب]] علیه‌السلام)، امام چهارم ([[امام سجاد علیه السلام|علي بن الحسين]] علیه‌السلام)، امام هشتم ([[امام رضا علیه السلام|علي بن موسي الرضا]] علیه‌السلام) و امام دهم ([[امام هادی علیه السلام|علي‌النقي]] بن محمدتقي علیه‌السلام).
 
 
 
كنيه آن حضرت، ابوالحسن است و چون كنيه امام موسي بن جعفر علیه‌السلام نيز ابوالحسن بود، كنيه [[امام رضا]] علیه‌السلام را ابوالحسن ثاني مي‌گويند.
 
 
 
لقب‌هاي شريفش عبارتند از: رضا، صابر، رضي، وفي، فاضل و صديق. اما لقب "رضا" شهرت بيشتري دارد و آن حضرت را از اين جهت "رضا" ناميدند كه پسنديده خدا در آسمان و مورد خرسندي [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و [[ائمه اطهار]] علیهم‌السلام در زمين بود و دوستان و دشمنان به اتفاق از وي خشنود و راضي بودند. <ref> زندگاني چهارده معصوم (ترجمه [[اعلام الوري]])، ص 423.</ref>
 
 
 
==پیشگویی ولادت امام رضا علیه السلام توسط ائمه علیهم السلام==
 
تولد امام رضا علیه‌السلام را برخي از معصومان پيش از وي، پيش‌گويي كرده و به آن بشارت داده بودند. از [[امام صادق]] علیه‌السلام در اين باره [[احاديث]] چندي وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمي روايت كرد: مردي از اهالي طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وي فرمود: بزودي از صلب فرزندم [[امام کاظم|موسي]]، مردي به دنيا مي‌آيد كه مورد خشنودي خداوند سبحان در آسمان و خرسندي بندگانش در زمين خواهد بود. در سرزمين شما از روي ستم و دشمني مسموم و كشته مي‌گردد و در همان جا غريبانه به خاك سپرده مي شود.
 
 
 
آگاه باش! هر كسي وي را در غربتش [[زيارت]] كند و بداند كه او امام و پيشواي [[شیعه|شيعيان]] پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه مي‌باشد، همانند كسي است كه [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله را زيارت كرده باشد.<ref> اثبات الهداة، ج 3، ص 233.</ref>
 
 
 
==امامت و شهادت امام رضا علیه السلام==
 
[[پرونده:8 (45).jpg|250px|thumb|left|بارگاه [[امام رضا علیه السلام]]]]
 
امام رضا علیه‌السلام در 35 سالگي پس از شهادت پدرش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به مقام [[امامت]] شيعيان نايل آمد و در 55 سالگي در [[خلافت]] [[مأمون|مأمون عباسي]] و با توطئه وي در [[خراسان]] مسموم و در [[صفر]] سال 203 قمري به شهادت رسيد.
 
 
 
برای مطالعه بیشتر صفحه [[امام رضا علیه السلام]] را ببینید.
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
 
+
==مطالب مرتبط==
 +
*[[امام رضا علیه‌السلام]]
 +
* [[نجمه خاتون مادر امام رضا علیه السلام|نجمه خاتون مادر امام رضا علیه‌السلام]]
 
{{شناختنامه امام رضا (ع)}}
 
{{شناختنامه امام رضا (ع)}}
 
{{مناسبت های شیعه}}
 
{{مناسبت های شیعه}}
سطر ۷۳: سطر ۳۲:
 
[[رده:سال ۱۴۸ هجری قمری]]
 
[[رده:سال ۱۴۸ هجری قمری]]
 
[[رده:امام رضا علیه السلام]]
 
[[رده:امام رضا علیه السلام]]
 +
[[رده:تاریخ تشیع]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۵

تقویم هجری قمری

روز واقعه:11 ذی القعده
سال ۱۴۸ هجری قمری

امام رضا علیه‌السلام، هشتمین امام شیعیان، بنا به قول مشهور در ۱۱ ذی القعده ۱۴۸ هجری قمری و در مدینه به دنیا آمده‌اند. پدر آن حضرت، امام موسی بن جعفر علیه‌السلام و مادرشان نجمه خاتون می‌باشد.

تاریخ ولادت امام رضا علیه‌السلام

بارگاه امام رضا علیه السلام

گرچه برخی از مورخان و سیره‌نگاران تاریخ تولد امام رضا علیه السلام را در یازدهم ذی الحجه سال ۱۵۳ و برخی دیگر یازدهم ذی القعده سال ۱۵۱ و یا سال ۱۵۳ قمری ذکر کرده‌اند، ولیکن معروف و مشهور میان علمای شیعه، یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمری، چند هفته پس از شهادت جدش امام جعفرصادق علیه‌السلام می‌باشد.[۱]

پیشگویی ولادت امام رضا علیه‌السلام

تولد امام رضا علیه‌السلام را برخی از معصومین علیهم السلام پیش از وی، پیش‌گویی کرده و به آن بشارت داده بودند. از امام صادق علیه‌السلام در این باره احادیث چندی وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمی روایت کرد: مردی از اهالی طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وی فرمود: بزودی از صلب فرزندم موسی، مردی به دنیا می‌آید که مورد خشنودی خداوند سبحان در آسمان و خرسندی بندگانش در زمین خواهد بود. در سرزمین شما از روی ستم و دشمنی مسموم و کشته می‌گردد و در همان جا غریبانه به خاک سپرده می شود. آگاه باش! هر کسی وی را در غربتش زیارت کند و بداند که او امام و پیشوای شیعیان پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه می‌باشد، همانند کسی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله را زیارت کرده باشد.[۲]

مادر امام رضا علیه‌السلام

مادر امام رضا علیه‌السلام نجمه خاتون می باشد. هشام بن احمد یکی از اصحاب امام موسی بن جعفر علیه‌السلام گوید: روزی آن حضرت به من فرمود: آیا کسی از طرف مغرب آمده که بنده و کنیزی آورده باشد؟ گفتم: نه. حضرت فرمود: چرا یک نفر آمده، بیا نزد او برویم، پس سوار شدیم و رفتیم دیدیم مردی از اهل مغرب تعدادی بَرده و کنیز آورده.

حضرت به آن مرد فرمود: کنیزان خود را به ما نشان بده و او ۹ کنیز نشان داد، ولی حضرت هیچ کدام آنها را قبول نکرد و فرمود: به اینها حاجتی نیست، کنیز دیگری به ما عرضه کن. آن مرد گفت: دیگر ندارم. حضرت فرمود: چرا، کنیز دیگری هم نزد تو هست. آن مرد گفت: به خدا قسم فقط یک کنیز دیگر دارم که او مریض است. ولی هر چه کردند، او را نشان نداد.

امام کاظم برگشتند و فردا دوباره مرا نزد او فرستادند و فرمودند: برو و به هر قیمتی که آن کنیز را می فروشد، از او بخر! هشام می گوید: من آمدم و صاحب کنیز، قیمتی برای آن کنیز تعیین کرد و گفت کمتر نمی گیرم. من هم پول را دادم و آن کنیز را خریدم.

آن مرد پرسید: شخصی که دیروز همراه شما بود، کیست؟ گفتم: مردی از بنی هاشم. گفت از کدام دسته؟ گفتم: از بزرگان بنی هاشم. گفت: بیشتر بگو. گفتم: بیشتر نمی دانم. گفت: پس بشنو تا برایت بگویم، من این جاریه را از سرزمینهای دور مغرب زمین خریدم. زنی از اهل کتاب پرسید: این جاریه کیست که با تو می بینم؟ گفتم: او را برای خودم خریده ام. آن زن گفت: این کنیز هرگز سزاوار همچون تویی نیست، بلکه او باید در نزد بهترین فرد روی زمین باشد و به زودی از او پسری متولّد خواهد شد که شرق و غرب عالم به او می گروند.

هشام می گوید: من آن جاریه را نزد حضرت موسی بن جعفر علیه السلام آوردم و چندی نگذشت که از آن جاریه حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام متولد شد.[۳]

نجمه خاتون در مورد ولادت حضرت رضا می گوید: هنگامی که فرزندم را به دنیا آوردم، پدرش امام موسی‌کاظم به من فرمود: او را بگیر و خوب نگهدار زیرا او بقیةالله در زمین است.[۴]

پانویس

  1. زندگانی چهارده معصوم، ص ۴۲۳؛ الارشاد، شیخ مفید، ص ۵۹۱؛ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۲۵۶.
  2. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳.
  3. عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۸.
  4. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۲۳۳؛ وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص ۹۰.

مطالب مرتبط