تفسیر اثنی عشری (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
تفسير اثنا عشرى، تفسيرى است فارسى در 14 مجلد تا آخر سوره مرسلات، از تفاسير شيعه دوازده امامى، ساده و قابل فهم براى توده مخاطبانى كه با زبان عربى آشنايى ندارند. با جهت‌گيرى تحليلى، هدايتى و ارشادى و با رويكردى لغوى و روايى، كه جنبه روايى آن غلبه دارد.
+
{{مشخصات کتاب
اين تفسير خلاصه تفسيرى است كه مؤلف به شكل مفصل و حاوى 22 جزء قرآن قبلا نگاشته و فرصت تكميل آن را پيدا ننموده است.
 
  
==مقدمه تفسير==
+
|عنوان=
  
كتاب با پيش درآمدى در باب مقدمات تفسير مانند تعريف تفسير، تاويل و ترجمه و فرق ميان آنها، و بحثهاى روائى از قبيل، تمسك به قرآن، حاملين علم آن، منع تفسير به راى، سبب نزول، كيفيت نزول و اقسام آن، اعجاز قرآن، اسامى آن، ثواب قرائت، آداب قرائت و نوادرى در مطالب اعتقادى نسبت به قرآن از قبيل، قراء سبعه، عدد آيات و...، شروع مى‌گردد و سپس به تفسير مى‌پردازد.
+
|تصویر= [[پرونده:تفسير اثنا عشري.jpg|240px|وسط]]
  
==مصادر تفسير==
+
|نویسنده= سید حسین شاه عبدالعظیمی
  
مفسر محترم در تأليف اثر خود بر مصادر تفسيرى و روايى مختلفى اعتماد داشته كه برخى از آنها از اين قبيلند: در تفاسير: تبيان، مجمع البيان، برهان، نور الثقلين، صافى، منهج الصادقين، روح الجنان، عياشى و قمى و از منابع روائى: كافى، نهج البلاغة، بحار الانوار، عيون اخبار الرضا، معانى الاخبار، الغدير و برخى منابع روايى اهل سنت.
+
|موضوع= تفاسیر شیعه
  
==روش تفسير==
+
|زبان= فارسی
  
روش چينش مطالب بدين گونه است كه در آغاز سوره، اطلاعات كلى درباره آن را ارائه مى‌دهد كه عبارتند از: مكى، مدنى بودن، نام سوره و ترجيح آن نسبت به نامهاى ديگر، تعداد آيات، كلمات حروف، ترتيب نزول، فضيلت و ثواب تلاوت آن.
+
|تعداد جلد= ۱۴
  
تحقيقاتى درباره مفاهيم و معارف قرآنى دارد كه گاه جنبه خطابى يا ادبى دارد و گاه با زبان علمى و فلسفى بيان مى‌شود. پس از قرآن در فهم آيات از اخبار و احاديث خصوصا اخبار اهل البيت( ع) بدون ذكر سند و راوى حديث استفاده مى‌كند نقد و ارزيابى اقوال و طرح ديدگاه‌هاى تفسيرى و كلامى كمتر به چشم مى‌خورد.
+
|عنوان افزوده1=
  
مفسر در سير معمولى خود( ذكر آيه، ترجمه، تفسير كلمات و آيات، نقل روايات و نقل اقوال تفسيرى) تفسير آيه را به شكل تحليلى در معناى آيه بيان مى‌دارد، بدون اينكه متعرض بحثهاى مفصل لغوى و قرائت گردد. در اين باب به تدبر در قرآن و يافتن دعوت قرآنى و توجه به هدايت آن، اهتمام مى‌ورزد.
+
|افزوده1=
مباحث عقايدى را نيز بدون مطرح كردن اختلافات و ادله آن در حدّ بيان آيه، دنبال مى‌كند. در اين مباحث، ديدگاه شيعه دوازده امامى را در باب امامت، عصمت، صفات خداوند، جبر و اختيار و رؤيت خداوند، بدون خارج از شدن از دايره تفسير، و با استشهاد به روايات ائمه عليهم السلام، بيان مى‌دارد.
 
روش وى در مباحث فقهى نيز گذرا و در حدّ بيان احكام آيات است و به استدلال اقوال و ديدگاههاى مختلف نمى‌پردازد بلكه به بيان تفسيرى آيه، سبب نزول و روايات منقول از ائمه« عليهم السلام» در حكم فقهى آن، اكتفا مى‌نمايد.
 
  
نسبت به اسرائيليات و مطالبى كه چهره انبياء الهى و قرآن را مشوش مى‌كند، بنا را بر عدم نقل گذاشته و به كسانيكه اينگونه مطالب را نقل و مطرح مى‌نمايند، شديدا حمله مى‌كند و حق در آن مسئله را آشكار مى‌دارد.
+
|عنوان افزوده2=
  
به عنوان نمونه ذيل آيه 102 سوره بقره«و ما أنزل على الملكين ببابل هاروت و ماروت»منقولات از ابن عباس، سدى و كلبى را مطرح كرده، نقد مى‌نمايد و با روايات ائمه« عليهم السلام» عصمت ملائكه را اثبات مى‌كند. جلد 1 صفحه 217.
+
|افزوده2=
ايشان مطالب خود را در قالب تعابيرى چون، فوائد، تنبيه، تبصره، تحقيق، تنظيم و خاتمه بيان مى‌دارد.
 
  
==نسخه شناسى==
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39288/تفسير-اثنا-عشري تفسير اثنا عشری]
 +
}}
 +
'''«تفسیر اثنا عشرى»''' تألیف [[سید حسین شاه عبدالعظیمی|سید حسین حسینی شاه عبدالعظیمی]] (م، ۱۳۸۴ ق)، [[تفسیر قرآن|تفسیرى]] است در ۱۴ مجلد تا آخر [[سوره مرسلات]]، به زبان فارسى ساده و قابل فهم براى توده مخاطبانى که با زبان عربى آشنایى ندارند. این تفسیر با جهت‌گیرى هدایتى و ارشادى و با رویکردى لغوى و روایى، خلاصه تفسیرى است که مؤلف به شکل مفصل و حاوى ۲۲ جزء قرآن قبلا نگاشته و فرصت تکمیل آن را پیدا ننموده است.
  
اين اثر توسط شركت طبع كتاب تهران در سال 1334- 1339 ش، براى نخستين بار به چاپ رسيد. نگارش آن در سالهاى 1375- 1381 ق انجام گرفته و برخى مجلدات آن توسط انتشارات فراهانى در تهران به سال 1377 ق نشر يافته است. آن چاپ در 8 مجلد با قطع وزيرى و بالغ بر 5000 صفحه بوده است.
+
== مؤلف ==
نسخه حاضر در سال 1363 ش،( 1404 ه) در چهارده مجلد با قطع وزيرى توسط انتشارات ميقات به چاپ رسيده است.
+
[[سید حسین شاه عبدالعظیمی|سید حسین شاه عبدالعظیمى]] معروف به «اثنى عشرى» (۱۳۸۴-۱۳۱۸ ق)، مفسر و عالم مجاهد [[شیعه]] معاصر و از شاگردان عالمان بزرگی چون: [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت کوه کمری]] و [[سید محمدتقی خوانساری]] بود.  
  
فهرستى از مطالب كتاب بر اساس سوره‌هاى تفسير شده در جميع مجلدات، انتهاى جلد اول، راهنماى محققان خواهد بود. در اين نسخه آيات و روايات اعراب گذارى شده و مدارك و منابع اقوال و آدرس آيات در پاورقى آورده شده است. در جلد اول و دوم آن مقدماتى توسط مؤلف ارائه شده است.
+
از جمله فعالیتهای اجتماعی ایشان تأسیس هئیت اثنی عشری و تلاش در انکار [[بهائیت]] می باشد. اربعین حسینی (چهل حدیث)، اصول دین و [[تفسیر اثنی عشری (کتاب)|تفسیر اثنی عشری]]، از مهمترین آثار اوست.
  
==منابع مقاله==
+
==محتوا و روش تفسیر==
  
1- مقدمات مؤلف در جلد 1 و 2 و ساير مجلدات تفسير اثنا عشرى
+
کتاب با پیش درآمدى در باب مقدمات [[تفسیر قرآن|تفسیر]] مانند تعریف تفسیر، [[تأویل|تأویل]] و [[ترجمه قرآن|ترجمه]] و فرق میان آنها، و بحثهاى روائى از قبیل، تمسک به [[قرآن]]، حاملین علم آن، منع [[تفسیر به رأی]]، [[سبب نزول]]، کیفیت [[نزول قرآن|نزول]] و اقسام آن، [[اعجاز قرآن]]، اسامى آن، [[ثواب]] قرائت، آداب قرائت و نوادرى در مطالب اعتقادى نسبت به قرآن از قبیل، [[قراء سبعه]]، عدد آیات و...، شروع مى‌گردد و سپس به تفسیر مى‌پردازد.
  
2- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى به كوشش بهاء الدين خرمشاهى ج 1 ص 663 و ص 939
+
روش چینش مطالب بدین گونه است که در آغاز [[سوره]]، اطلاعات کلى درباره آن را ارائه مى‌دهد که عبارتند از: [[سوره های مکی و مدنی|مکى و مدنى]] بودن، نام سوره و ترجیح آن نسبت به نامهاى دیگر، تعداد [[آیه|آیات]]، کلمات حروف، [[ترتیب نزول سوره ها|ترتیب نزول]]، فضیلت و ثواب [[تلاوت قرآن|تلاوت]] آن.
  
3- المفسرون حياتهم و منهجهم سيد محمد على ايازى ص 257
+
تحقیقاتى درباره مفاهیم و معارف قرآنى دارد که گاه جنبه خطابى یا ادبى دارد و گاه با زبان علمى و [[فلسفه|فلسفى]] بیان مى‌شود. پس از قرآن، در فهم آیات، از اخبار و [[احادیث]] خصوصا اخبار [[اهل البیت|اهل البیت]] (ع) بدون ذکر [[سند حدیث|سند]] و راوى حدیث استفاده مى‌کند. نقد و ارزیابى اقوال و طرح دیدگاه‌هاى تفسیرى و کلامى کمتر به چشم مى‌خورد.
  
4- طبقات مفسران شيعه دكتر عقيقى بخشايشى ج 4 ص 405
+
مفسر در سیر معمولى خود (ذکر [[آیه|آیه]]، ترجمه، تفسیر کلمات و آیات، نقل روایات و نقل اقوال تفسیرى) تفسیر آیه را به شکل تحلیلى در معناى آیه بیان مى‌دارد، بدون اینکه متعرض بحثهاى مفصل لغوى و قرائت گردد. در این باب به [[تدبر در قرآن]] و یافتن دعوت قرآنى و توجه به هدایت آن، اهتمام مى‌ورزد.
  
5- آيينه دانشوران سيد عليرضا ريحان يزدى ص 516- 517 با مقدمه و تعليقات و اضافات ناصر باقرى بيدهندى
+
مباحث عقایدى را نیز بدون مطرح کردن اختلافات و ادله آن در حدّ بیان آیه، دنبال مى‌کند. در این مباحث، دیدگاه [[شیعه|شیعه]] دوازده امامى را در باب [[امامت]]، [[عصمت]]، [[اسماء و صفات الهی|صفات خداوند]]، [[جبر]] و [[اختیار|اختیار]] و رؤیت خداوند، بدون خارج از شدن از دایره تفسیر، و با استشهاد به روایات [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام، بیان مى‌دارد.
  
6- دائرة المعارف تشيع ج 4 صفحه 57
+
روش وى در مباحث [[فقه|فقهى]] نیز گذرا و در حدّ بیان [[احکام شرعی|احکام]] آیات است و به استدلال اقوال و دیدگاههاى مختلف نمى‌پردازد، بلکه به بیان تفسیرى آیه، [[سبب نزول]] و روایات منقول از ائمه علیهم السلام در حکم فقهى آن، اکتفا مى‌نماید.
  
==منبع==
+
نسبت به [[اسرائیلیات|اسرائیلیات]] و مطالبى که چهره انبیاء الهى و قرآن را مشوش مى‌کند، بنا را بر عدم نقل گذاشته و به کسانیکه اینگونه مطالب را نقل و مطرح مى‌نمایند، شدیدا حمله مى‌کند و حق در آن مسئله را آشکار مى‌دارد.
  
نرم افزار جامع التفتسیر ، بخش کتابشناسی
+
به عنوان نمونه ذیل آیه ۱۰۲ [[سوره بقره]] {{متن قرآن|«وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَکینِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ»}}، منقولات از [[ابن عباس]]، سدى و کلبى را مطرح کرده، نقد مى‌نماید و با روایات ائمه علیهم السلام، عصمت [[ملائکه]] را اثبات مى‌کند.
 +
 
 +
مرحوم [[سید حسین شاه عبدالعظیمی|حسین شاه عبدالعظیمی]] مطالب خود را در قالب تعابیرى چون، فوائد، تنبیه، تبصره، تحقیق، تنظیم و خاتمه بیان مى‌دارد.
 +
 
 +
==منابع و مصادر تفسیر==
 +
 
 +
مفسر محترم در تألیف اثر خود بر مصادر تفسیرى و روایى مختلفى اعتماد داشته که برخى از آنها عبارتند از: در تفاسیر: [[التبیان (کتاب)|التبیان]]، [[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]]، [[البرهان فی تفسیر القرآن (کتاب)|البرهان]]، [[نور الثقلین (کتاب)|نور الثقلین]]، [[تفسیر صافی (کتاب)|صافى]]، [[منهج الصادقین فی الزام المخالفین (کتاب)|منهج الصادقین]]، [[روض الجنان و روح الجنان (کتاب)|روح الجنان]]، [[تفسیر عیاشی (کتاب)|تفسیر عیاشى]] و [[تفسیر قمی (کتاب)|تفسیر قمى]] و از منابع روائى: [[الکافی (کتاب)|الکافى]]، [[نهج البلاغة]]، [[بحارالأنوار (کتاب)|بحار الانوار]]، [[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا]]، [[معانى الأخبار (کتاب)|معانى الاخبار]]، [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]] و برخى منابع روایى [[اهل سنت]].
 +
 
 +
==منابع ==
 +
 
 +
* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، به کوشش بهاء الدین خرمشاهى، ج ۱ ص ۶۶۳ و ص ۹۳۹.
 +
* المفسرون حیاتهم و منهجهم، سید محمد على ایازى، ص ۲۵۷.
 +
* طبقات مفسران شیعه، دکتر عقیقى بخشایشى، ج ۴ ص ۴۰۵.
 +
* آیینه دانشوران، سید علیرضا ریحان یزدى، ص ۵۱۶- ۵۱۷.
 +
* دائرة المعارف تشیع، ج ۴ ص ۵۷.
 +
{{تفسیر قرآن}}
 +
 
 +
[[رده: تفاسیر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۷

تفسير اثنا عشري.jpg
نویسنده سید حسین شاه عبدالعظیمی
موضوع تفاسیر شیعه
زبان فارسی
تعداد جلد ۱۴

تفسير اثنا عشری

«تفسیر اثنا عشرى» تألیف سید حسین حسینی شاه عبدالعظیمی (م، ۱۳۸۴ ق)، تفسیرى است در ۱۴ مجلد تا آخر سوره مرسلات، به زبان فارسى ساده و قابل فهم براى توده مخاطبانى که با زبان عربى آشنایى ندارند. این تفسیر با جهت‌گیرى هدایتى و ارشادى و با رویکردى لغوى و روایى، خلاصه تفسیرى است که مؤلف به شکل مفصل و حاوى ۲۲ جزء قرآن قبلا نگاشته و فرصت تکمیل آن را پیدا ننموده است.

مؤلف

سید حسین شاه عبدالعظیمى معروف به «اثنى عشرى» (۱۳۸۴-۱۳۱۸ ق)، مفسر و عالم مجاهد شیعه معاصر و از شاگردان عالمان بزرگی چون: شیخ عبدالکریم حائری، سید محمد حجت کوه کمری و سید محمدتقی خوانساری بود.

از جمله فعالیتهای اجتماعی ایشان تأسیس هئیت اثنی عشری و تلاش در انکار بهائیت می باشد. اربعین حسینی (چهل حدیث)، اصول دین و تفسیر اثنی عشری، از مهمترین آثار اوست.

محتوا و روش تفسیر

کتاب با پیش درآمدى در باب مقدمات تفسیر مانند تعریف تفسیر، تأویل و ترجمه و فرق میان آنها، و بحثهاى روائى از قبیل، تمسک به قرآن، حاملین علم آن، منع تفسیر به رأی، سبب نزول، کیفیت نزول و اقسام آن، اعجاز قرآن، اسامى آن، ثواب قرائت، آداب قرائت و نوادرى در مطالب اعتقادى نسبت به قرآن از قبیل، قراء سبعه، عدد آیات و...، شروع مى‌گردد و سپس به تفسیر مى‌پردازد.

روش چینش مطالب بدین گونه است که در آغاز سوره، اطلاعات کلى درباره آن را ارائه مى‌دهد که عبارتند از: مکى و مدنى بودن، نام سوره و ترجیح آن نسبت به نامهاى دیگر، تعداد آیات، کلمات حروف، ترتیب نزول، فضیلت و ثواب تلاوت آن.

تحقیقاتى درباره مفاهیم و معارف قرآنى دارد که گاه جنبه خطابى یا ادبى دارد و گاه با زبان علمى و فلسفى بیان مى‌شود. پس از قرآن، در فهم آیات، از اخبار و احادیث خصوصا اخبار اهل البیت (ع) بدون ذکر سند و راوى حدیث استفاده مى‌کند. نقد و ارزیابى اقوال و طرح دیدگاه‌هاى تفسیرى و کلامى کمتر به چشم مى‌خورد.

مفسر در سیر معمولى خود (ذکر آیه، ترجمه، تفسیر کلمات و آیات، نقل روایات و نقل اقوال تفسیرى) تفسیر آیه را به شکل تحلیلى در معناى آیه بیان مى‌دارد، بدون اینکه متعرض بحثهاى مفصل لغوى و قرائت گردد. در این باب به تدبر در قرآن و یافتن دعوت قرآنى و توجه به هدایت آن، اهتمام مى‌ورزد.

مباحث عقایدى را نیز بدون مطرح کردن اختلافات و ادله آن در حدّ بیان آیه، دنبال مى‌کند. در این مباحث، دیدگاه شیعه دوازده امامى را در باب امامت، عصمت، صفات خداوند، جبر و اختیار و رؤیت خداوند، بدون خارج از شدن از دایره تفسیر، و با استشهاد به روایات ائمه علیهم السلام، بیان مى‌دارد.

روش وى در مباحث فقهى نیز گذرا و در حدّ بیان احکام آیات است و به استدلال اقوال و دیدگاههاى مختلف نمى‌پردازد، بلکه به بیان تفسیرى آیه، سبب نزول و روایات منقول از ائمه علیهم السلام در حکم فقهى آن، اکتفا مى‌نماید.

نسبت به اسرائیلیات و مطالبى که چهره انبیاء الهى و قرآن را مشوش مى‌کند، بنا را بر عدم نقل گذاشته و به کسانیکه اینگونه مطالب را نقل و مطرح مى‌نمایند، شدیدا حمله مى‌کند و حق در آن مسئله را آشکار مى‌دارد.

به عنوان نمونه ذیل آیه ۱۰۲ سوره بقره «وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَکینِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ»، منقولات از ابن عباس، سدى و کلبى را مطرح کرده، نقد مى‌نماید و با روایات ائمه علیهم السلام، عصمت ملائکه را اثبات مى‌کند.

مرحوم حسین شاه عبدالعظیمی مطالب خود را در قالب تعابیرى چون، فوائد، تنبیه، تبصره، تحقیق، تنظیم و خاتمه بیان مى‌دارد.

منابع و مصادر تفسیر

مفسر محترم در تألیف اثر خود بر مصادر تفسیرى و روایى مختلفى اعتماد داشته که برخى از آنها عبارتند از: در تفاسیر: التبیان، مجمع البیان، البرهان، نور الثقلین، صافى، منهج الصادقین، روح الجنان، تفسیر عیاشى و تفسیر قمى و از منابع روائى: الکافى، نهج البلاغة، بحار الانوار، عیون اخبار الرضا، معانى الاخبار، الغدیر و برخى منابع روایى اهل سنت.

منابع

  • دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، به کوشش بهاء الدین خرمشاهى، ج ۱ ص ۶۶۳ و ص ۹۳۹.
  • المفسرون حیاتهم و منهجهم، سید محمد على ایازى، ص ۲۵۷.
  • طبقات مفسران شیعه، دکتر عقیقى بخشایشى، ج ۴ ص ۴۰۵.
  • آیینه دانشوران، سید علیرضا ریحان یزدى، ص ۵۱۶- ۵۱۷.
  • دائرة المعارف تشیع، ج ۴ ص ۵۷.
***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: