مقتل

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«مقتل» در لغت به معناى محل قتل است. یعنی جایى و زمینى که کسى در آنجا کشته شده باشد. همچنین به عضوى از بدن نیز گفته می شود که اگر تیر یا تیغى بر آنجا وارد آید، سبب قتل شخص مى‌ شود.[۱]

مقتل در اصطلاح به کتابهایی گفته می شود که به شرح ماجرای کربلا و مصیبت قتل امام حسین علیه السلام می پردازد. به انگیزه زنده نگهداشتن یاد حادثه عاشورا و شهداى کربلا، از صدر اسلام تاکنون، همواره کتاب هایى به عنوان ‌«مقتل‌» نوشته شده و مى ‌شود. شیخ آقا بزرگ‌ تهرانى بیش از هفتاد کتاب را با همین عنوان نام مى‌برد که به حادثه کربلا مربوط مى‌شود[۲] و «مقتل‌» اصبغ بن نباته (از یاران على علیه السلام) را اولین مقتلى مى‌ داند که نگاشته شده‌ است.[۳]

نام برخى از مقتلهاى معروف از این قرار است:

  • «مقتل ابى مخنف‌»: نوشته لوط بن یحیى بن سعید بن مخنف، معروف به ابومخنف که ‌درباره حوادث عاشوراست که با نام‌ «مقتل‌ الحسین و مصرع اهل بیته و اصحابه فى کربلا» در ۲۳۰ صفحه توسط مؤسسة الوفاء چاپ‌ شده است. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
  • «مقتل خوارزمى‌»: متن تاریخى مربوط به حوادث کربلاست، در دو جزء که توسط موفق بن احمد مکى خوارزمى (م، ۵۶۸) تالیف شده و اغلب مطالبش را از تاریخ‌ ابن اعثم (م، ۳۱۴) نقل کرده است.
  • «مقتل الحسین‌»: عبدالرزاق المقرم (م، ۱۳۹۱ ق در نجف) که درباره نهضت‌ حسینى‌ است و وقایع کربلا از خروج امام حسین‌ علیه السلام از مدینه تا حوادث پس از عاشورا را دربردارد.

کتاب هاى مقتل دیگرى هم معروف است، همچون: نفس المهموم، لهوف، منهاج الدموع، العیون العبرى، مثیر الاحزان، روضة الشهدا، اسرار الشهادة، منتهى الآمال.

پانویس

  1. (لغت‌نامه دهخدا)
  2. الذریعه، ج ۲۲، ص ۲۱ به بعد. همچنین در کتاب‌ «نگرشى به مرثیه‌سرایى در ایران‌» عبدالرضا افسرى کرمانى، ص ۱۳۷، بیش از شصت کتاب شعر و به نثر عنوان‌ «مقتل‌» را با نام گردآورندگان آنها آورده است.
  3. همان، ص ۲۳، شماره ۵۸۳۸.

منابع

پیوندهای مرتبط

مجموعه کامل کتابهای مقتل امام حسین علیه السلام ( متن، ترجمه و صوت)

11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها