الدعوات (کتاب)
 | |
| نویسنده | قطب الدین راوندی |
| موضوع | دعا/ احادیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقیق | مدرسة الامام المهدی |
|
| |
کتاب «سَلوة الحزین و تُحفة العلیل» معروف به «الدّعَوات»، تألیف قطب‌الدین راوندی (م، ۵۷۳ ق)، شامل روایات معصومین (علیهم‌السلام) در موضوع ادعیه و اذکار است. دعا و فضیلت و استجابت آن، سلامتی بدن و راه حفظ آن، فواید بیماری‌ها، و مرگ و دشواری‌های آن، از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب است.
محتویات
مؤلف
شیخ قطب‌الدین سعید بن هبةالله راوندى (م، ۵۷۳ ق)، محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و تاریخ دان بزرگ شیعه در قرن ششم هجرى و از شاگردان شیخ طبرسی است.
قطب الدین در آثار خود موضوعات متنوعى از علوم و معارف اسلامى را به بحث گرفته و در علوم تفسیر، فقه، حدیث، فلسفه، کلام، تاریخ و دیگر موضوعات نوشتارهاى فراوانى بر جاى نهاده است که معروفترین آنها «الخرائج و الجرائح» است. برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: سلوة الحزین، فقه القرآن، قصص الانبیاء، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة، تهافت الفلاسفه.
معرفی کتاب
نام مشهور کتاب، «الدعوات» و نام دیگر آن «سَلوَة الحزین» می‌باشد که مؤلف همین نام را برای کتاب برگزیده است. این کتاب را «الدعوات» می خوانند، چون مشتمل بر دعاهای مختلف در مناسبت های گوناگون است و «سلوة الحزین» می گویند، چون انسان غمگین را خرسند می کند و اندوه را از دل او می زداید.
این کتاب که اثر قطب راوندی عالم بزرگ و فقیه نامدار شیعه است، با موضوعات زیبا و متنی قابل اعتماد و صحیح می‌باشد. چرا که مؤلف از افراد مورد اعتماد بوده و روایات مورد وثوق و اطمینان را نقل کرده است و در هيچ‌يك از كتب متأخر و تراجم هم تضعيفى نسبت به مؤلف و كتاب او ديده نشده است. از این رو با وجود که اینکه نویسنده به ذکر اسناد روایات نپرداخته، اما بسیاری از علمای پس از او به این کتاب اعتماد داشته و مطالب آن را در کتاب‌های خود نقل کرده‌اند؛ از جمله: علامه مجلسی در بحارالانوار، محدث نوری در المستدرک، شیخ عبدالله بحرانی در عوالم، محدث بحرانی در الحدائق الناضره، نراقی در مستندالشیعه و شیخ انصاری در کتاب الطهارة از آن نقل کرده اند.
کتاب «سلوةالحزین» توسط حسین قهستانی، با عنوان «شفا بخش و مشکل گشا» ترجمه شده است.
محتوای کتاب
کتاب الدعوات، در یک مقدمه و چهار باب تدوین شده و هر باب مشتمل بر فصولی مى‌باشد. مقدمه در بیان مرض و ابتلاست؛ و احادیثی را شامل است که حکمت درد و گرفتاری برای انسان ها را بیان کرده اند. نخستین حدیث از امام صادق (علیه السلام) گویای این است که مؤمن هم به مصیبت و هم به بیماری، از خداوند اجر می گیرد.
- بخش اول شامل دو فصل است: فصل اول به اهمیت دعا و جایگاه آن در روایات اسلامی پرداخته؛ و فصل دوم به چگونگی دعا و آداب و اوقات استجابت آن می پردازد. ذیل این فصل دارای دو عنوان جداگانه الحاح و اصرار به دعا، و ذکر استجابت دعای امامین صادقین (علیهما السلام) می باشد.
- بخش دوم به صحت و سلامتی و آنچه به حفظ صحت مربوط است بیان شده و تلاش دارد خصالی را بشناساند که با وجود آنها آدمی از طب بی نیاز می شود. عافیت و سلامتی با کمک نماز و دعا، نمازهای پیامبر و ائمه(علیهم السلام)، تسبیح‌های پیامبر و ائمه(ع)، نمازهای ایام هفته، و تعویذهای ایام هفته از مطالب این بخش است. ذیل این بخش دو عنوان حالات عافیت و شکر به آن، و برشماری برخی از خوردنی ها و نوشیدنی ها و چگونگی تناول آمده است.
- بخش سوم به بیان بیماری و منافع دنیوی و اخروی آن می پردازد. فصلی نیز به بیان نماز بیمار؛ آداب عیادت و دعای نزد مریض اختصاص دارد. در فصلی به درمان با تربت پاک امام حسین (علیه السلام) و دعا و صدقه اشاره شده؛ و فصلی دیگر به آنچه که بر مریض مستحب است پرداخته؛ و در فصلی وصیت بیمار و نیز نوشته ای که با میت دفن می شود را بیان کرده است.
- بخش چهارم به مرگ و وحشت از آن پرداخته و دعاهای مختلف دفن و تلقین میت و ذکر قبر و حالات آن را در بر دارد. این بخش شامل فصلی با عنوان «تعازی» (یکدیگر را به صبر سفارش کردن) است.
منابع
- "سلوة الحزین (دعوات) از راوندی"، مجله افق حوزه، اسفند ۱۳۹۲، شماره ۳۸۶.
- نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، حافظ فرزانه، سایت اندیشه قم.
