آیه مباهله

آیه 61 سوره آل‌عمران که درباره «مُباهله» پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله با مسیحیان نجران نازل شده، به «آیه مُباهله» شهرت یافته است.

فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ

پس هر که با تو درباره او [عیسی] پس از آنکه بر تو [به واسطه وحی، نسبت به احوال وی] علم و آگاهی آمد، مجادله و ستیز کند، بگو: بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت کنیم؛ سپس یکدیگر را نفرین نماییم، پس لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

[3–61] (مشاهده آیه در سوره)

«مُباهله» به معنى تضرّع و زارى دو گروه مخالف يكديگر به درگاه خدا و تقاضاى لعنت و هلاكت براى طرف مقابل كه از نظر او اهل باطل است.

شیخ طوسى به نقل از ابن عباس و حسن بصری و قتادة گويد: اين آيات درباره وفد نجران نازل گرديد كه دو نفر آنان بنام سيد و عاقب به رسول خدا صلى الله علیه وآله گفتند: آيا ديده اى كه فرزندى بدون پدر متولد شود؟ بر اساس این آیه، وقتى مسیحیان نجران از روى لجاجت و عناد سخن رسول خدا صلى الله علیه وآله را درباره یگانگى آفریدگار و شخصیت حضرت عیسی علیه‌السلام نپذیرفتند، خداوند به پیامبر دستور داد كه آنان را براى نفرین بر ضد یكدیگر بخواند و هر دو گروه در برابر هم بایستند و از خدا بخواهند كه هر كس در این موضوع دروغ‌گو است، خداوند بر او غضب كند.

در روایات پرشمارى از شیعه و سنى آمده که پیامبر صلى الله علیه وآله در صبح روز مقرر آمد؛ در حالى كه امام حسین علیه السلام را در آغوش داشت و دست امام حسن علیه السلام را گرفته بود و حضرت فاطمه و امام على علیهماالسلام در پشت سر پیامبر حركت مى‌كردند. حضرت به آن‌ها گفت: وقتى من دعا كردم، شما آمین بگویید. وقتى بزرگ مسیحیان چنین دید (که پیامبر با اهل بيت خود آمده)، خطاب به همراهانش گفت: اى گروه نصارا! همانا صورت‌هایى را مى‌بینم كه اگر از خدا بخواهند كوه را از جاى بَركَند، مى‌كَنَد. مباهله نكنید كه نابود مى‌شوید؛ آنگاه آنان تسلیم پیامبر شدند و به پرداخت جزیه گردن نهادند.

واقعه مباهله، در بيست و چهارم يا بيست و پنجم ماه ذى‌الحجّه و در بيرون شهر مدينه بود كه اكنون داخل شهر قرار دارد و در آن محل، مسجدى به نام «مسجد الاجابة» -که تا مسجد النبى تقريباً حدود پانصد متر است- ساخته شده است.

منابع

• دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص399.
• نمونه بينات در شأن نزول آيات، محمدباقر محقق،‌ ص118.
• تفسیر نور، محسن قرائتی، ج1، ص528.

پیوندها

• مباهله

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن