ام البنین
فاطمه کلابیه معروف به «ام‌البنین»، همسر امام علی (علیه السلام) است. فرزندان او عباس، عبداللّه، جعفر و عثمان (علیهم السلام) هستند که هر چهار نفر در کربلا در رکاب امام حسین (علیه السلام) به شهادت رسیدند. آرامگاه وی در قبرستان بقیع در مدینه است.
محتویات
نسب
«حزام بن خالد بن ربيعة بن وحيد بن كعب بن عامر بن كلاب»[۱] پدر ام البنين است. او مردي شجاع، دلير، راستگو، دارای منطق قوی و اهل اكرام به ميهمان بود. و مادرش «ثمامه (يا ليلي) دختر سهيل بن عامر بن جعفر بن كلاب».[۲]
ازدواج با علی علیه‌السلام
علي بن ابي طالب علیه السلام پس از شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها، از برادر خود عقيل بن ابي طالب كه در علم «اَنساب» معروف بود خواست که زني را براي من اختيار كن كه از نسل دليرمردان عرب باشد تا با او ازدواج كنم و او برايش پسري شجاع و سواركار به دنيا آورد.[۳]
عقيل در پاسخ آن حضرت گفت: «با فاطمه كلابيه ازدواج كن زيرا در عرب شجاعتر از پدران و خاندان وي نيست»؛ و سپس در مورد جد مادريِ ام البنين، ابوبراء عامر بن مالك، كه در آن روز از جهت دلاوري و شجاعت كم نظير بود گفت: ابوبراء عامر بن مالك جد دوم فاطمه كلابيه از شجاعت در ميان قبايل عرب بي نظير است و كسي را شجاعتر از او جز حضرتت نمي شناسم، از اين رو او را بازي كننده با نیزه ها (مُلاعِبُ الاسِنَّة) مي نامند.[۴]
فرزندان ام‌البنین
ثمره زندگی مشترک ام البنین علیهاالسلام با حضرت علی علیه السلام، چهار پسر به نام های عباس، عبداللّه، جعفر و عثمان بود که به دلیل داشتن همین پسران، او را «ام البنین»، یعنی مادر پسران می خواندند. این نام را خود او بعد از گذشت مدتی از زندگی مشترک با امیرالمؤمنین علیه السلام، به ایشان پیشنهاد کرد، بدین خاطر که فرزندان حضرت زهرا علیهاالسلام با بردن نام او (فاطمه)، توسط پدرشان، به یاد مادر خویش، فاطمه زهرا علیهاالسلام نیفتند و در نتیجه، خاطرات گذشته، در ذهن آن ها تداعی نگردد و رنج بی مادری آن ها را آزار ندهد.
فرزندان ام البنین همگی در کربلا به شهادت رسیدند و نسل ایشان از طریق عُبیداللّه فرزند حضرت ابوالفضل علیه السلام ادامه یافت.
پس از واقعه کربلا
مورخان مي نويسند: پس از واقعه كربلا، بشير در مدينه ام البنين را ملاقات مي كند تا خبر شهادت فرزندانش را به او بدهد. ام البنين پس از ديدن وي مي گويد: از امام حسين علیه السلام مرا خبر بده. بشير مي گويد: عباس را كشتند. ام البنين بازمي گويد: از حسين علیه السلام مرا خبر بده و به همين ترتيب خبر شهادت هر چهار فرزند بزرگوارش را به او مي دهد. ام البنين با صبر و بصيرتي بي نظير مي گويد: «يا بشير اخبرني عن ابي عبداللّه الحسين علیه السلام؛ اولادي و من تحت الخضراء كلهم فداءٌ لابي عبداللّه الحسين علیه السلام؛ اي بشير خبر از (امام من) ابا عبداللّه الحسين بده فرزندان من و همه آن چه زير اين آسمان مينايي است فداي ابا عبدالله علیه السلام باد».
و آن‌گاه كه بشير خبر شهادت مولا و امام او، حسين بن علي علیه السلام را مي دهد، آهي كشيده و با دنيايي از غم و اندوه مي گويد: آه كه بندهاي(رگ‌هاي) قلبم را پاره‌پاره كردي.[۵]
وفات
وفات حضرت ام البنین علیهاالسلام را 13 جمادی الثانی سال 64 یا 70 قمری گزارش کرده‌اند.[۶] او در قبرستان بقيع در كنار سبط رسول خدا، امام حسن علیه السلام، و فاطمه بنت اسد به خاك سپرده شد.
زیارتنامه حضرت ام‌البنین
بخشی از زیارتنامه ام‌البنین علیهاالسلام:
- سلام بر تو ای همسر جانشین رسول اللّه؛ سلام بر تو که محبوب زهرایی؛ سلام بر تو ای مادر ماه های درخشان؛
- خدا و رسولش را گواه می گیرم که تو با اهدای فرزندانت و قربانی کردن آن ها در راه آرمان های حسین علیه السلام جهاد نمودی؛
- گواهی می دهم که تو یار و یاور امام علی بن ابی طالب علیه السلام در سختی ها، مشکلات و مصیبت ها بوده ای؛
- گواهی می دهم که به خوبی از عهده سرپرستی و نگهداری فرزندان زهرای اطهر علیهاالسلام و ادای امانت ایشان برآمدی؛
- تو در نزد خداوند از مقام و منزلت بالایی برخورداری؛ سلام بر تو و بر فرزندان شهیدت!
پانویس
- ↑ قمر بني هاشم، عبدالرزاق المقرم، ص 9.
- ↑ همان، ص 10.
- ↑ قمر بني هاشم، مقرم، ص 15.
- ↑ تنقيح المقال، علامه مامقاني، ج 3، ص 70 با ترجمه.
- ↑ تنقيح المقال، ج 3، ص 70 و منتهي الآمال، حاج شيخ عباس قمی، ص 226.
- ↑ ام البنین، دانشنامه حج و حرمین شریفین.
منابع
- ن ـ طيبي، ام البنین (س) مادر مهتاب، فرهنگ كوثر، شماره 21، تير 1377.
- ام البنین، دانشنامه حج و حرمین شریفین.
- راحله عطایی، ام البنین علیهاالسلام؛ بانوی مردآفرین، مجله گلبرگ، مرداد 1382، شماره 41، صفحه 50، در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی حوزه، بازیابی: 24 فروردین 1393.
