رد الشمس

بازگرداندن خورشید که از آن در عربی به رَدّ الشّمس تعبیر می شود دو مرتبه رخ داده است بار اول به دعای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و بار دوم توسط حضرت علی علیه السلام در زمان خلافت ایشان . بنابراین رد الشمس هم از معجزات پیامبر اسلام است (ص) و هم از کرامات امام علی علیه السلام.

شرح رويداد نخست رد الشمس

هاشم رسولی محلاتی در کتاب زندگانی محمد صلی الله علیه وآله این داستان را یکی از حوادث سال هفتم هجری دانسته و شرح آن را مطابق با نقل احقاق الحق از مشکل الآثار علامه طحاوی که او به سند خود از اسماء بنت عمیس روایت کرده است چنین می آورد:

روزی هنگام عصر رسول خدا(ص)سرش را در دامان علی(ع)نهاد و حالت وحی بر آن حضرت عارض شد و طول کشید تا غروب شد و علی نماز عصر نخوانده بود اما به احترام پیغمبر نتوانست از جا برخیزد و چون پیغمبر برخاست به علی(ع)فرمود: آیا نماز عصر خوانده ای؟عرض کرد: نه.

پیغمبر دعا کرده گفت:

«اللهم ان علیا کان فی طاعتک و طاعة رسولک فاردد علیه الشمس »

[پروردگارا علی(بنده تو)در راه اطاعت تو و فرمانبرداری رسول تو بوده پس خورشید را برای او بازگردان. ]اسماء گوید: در این وقت خورشید را دیدم که بازگشت و دیوارها را دوباره آفتاب گرفت تا علی(ع)وضو گرفت و نمازش را خواند، آن گاه غروب کرد.

کتاب احقاق الحق علاوه بر این نقل، داستان «ردالشمس » را از بيست نفر از بزرگان اهل سنت با اختلاف مختصرى از اسماء بنت عميس، ابورافع، ام سلمه، جابر، ابوسعيد خدرى، ابوهريره نقل نموده است

واقعه دوم ردالشمس

این واقعه پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله، هنگامى واقع شد كه حضرت على عليه السلام در بابل حضور داشت و مى خواست از فرات عبور كند. در اين هنگام، وقت نماز عصر فرا رسيد و آن حضرت بلافاصله به همراه گروهى از اصحاب خود نماز عصر را به جماعت خواند، ولى از آن جا كه بسيارى از ياران حضرت مشغول عبور دادن مركب ها و توشه خود از رود فرات بودند، نماز عصرشان قضا شد و از خواندن نماز جماعت با آن حضرت محروم ماندند.

اصحاب در اين خصوص با آن حضرت گفتگو كردند. حضرت على عليه السلام كه اصحاب خود را آن گونه نگران ديد، از خداوند متعال درخواست كرد تا خورشيد را به محل پيشين خود برگرداند تا همه اصحاب بتوانند نمازشان را در وقت خود بخوانند خداوند متعال دعاى او را اجابت كرد و خورشيد را در افق وقت عصر ظاهر گردانيد، آن هنگام كه مردم از سلام نماز فارغ شدند، خورشيد غروب كرد.

قضيه ردالشمس ممكن است براى برخى قابل هضم نباشد و بگويند چگونه ممكن است اين كره عظيم آسمانى از مسير گردش خود برگردد و...; اما بايد توجه داشته باشيم كه اين مسأله به صورت كرامت و اعجاز انجام گرفته است و روايات فراوانى در كتب اسلامى درباره وقوع چنين اعجازى نقل شده است كه در حد شهرت مى باشد.

معجزات ديگرى نيز از حضرت على عليه السلام نقل شده است; مانند زنده كردن مردگان، شفا دادن بيماران، خبر دادن از غيب، سخن گفتن با حيوانات، و... كه در اين مقام مجال بيان آن ها نيست.

منابع

• کتاب پرسمان علوی، مؤسسه آموزشى ـ پژوهشى مذاهب اسلامى با همكارى ستاد پاسخگويى به مسائل مستحدثه دينى(2 شهریور 1391)

• هاشم رسولی محلاتی، زندگانی محمد صلی الله علیه و آله

• احقاق الحق، سید نور الله مرعشی با تعلیقات سید شهاب الدین مرعشی