اثر (علم الحدیث): تفاوت بین نسخه‌ها
(پانویس ها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | + | «اَثَر» و «اثاره» در لغت به معنای نشان، علامت و بازمانده از یک شیء است.<ref>المعجم الوسیط، ج ۱، ص ۵.</ref> این کلمه در آیات [[قرآن]] نیز به همین معنا آمده است؛ به عنوان مثال می‌فرماید: {{متن قرآن|«إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَى وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ»}}.<ref>سوره یس، ۱۲.</ref> | |
| − | اما به گفته دانشمندان [[علوم حدیث|علم‌الحدیث]]، مفهوم اصطلاحی | + | اما به گفته دانشمندان [[علوم حدیث|علم‌الحدیث]]، مفهوم اصطلاحی «اثر» با مفهوم لغوی آن تفاوت چندانی ندارد؛ زیرا همان‌طور که اثر به معنای بقیه و بازمانده شیء است، در علم الحدیث نیز این کلمه بر بقایا و بازمانده اقوال و افعال منقول از [[پیامبر|پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) و سلف صالح اطلاق می‌شود و از این جهت با معنای لغوی آن مغایرت ندارد.<ref>علم الحدیث و درایه الحدیث، ص ۱۲.</ref> |
| − | برخی از دانشمندان مانند [[شیخ بهایی]] کلمه اثر را با [[حدیث]] مترادف دانسته‌اند و برخی نیز این دو کلمه را مباین هم | + | برخی از دانشمندان مانند [[شیخ بهایی]] کلمه اثر را با «[[حدیث]]» مترادف دانسته‌اند و برخی نیز این دو کلمه را مباین هم می‌دانند، به این معنا که: حدیث آن است که از پیامبر(ص) رسیده است اما اثر آن است که از [[صحابی]] و دیگران رسیده باشد. لکن [[شهید ثانی]] معتقد است که بین اثر و حدیث رابطه عموم و خصوص برقرار است، یعنی هر حدیث و روایتی قطعاً اثری از پیشینیان است، لکن هر اثر به دست آمده ضرورتا منقول از پیامبر(ص) و یا صحابه نیست و علی الظاهر این قول مقرون به صواب است.<ref>درایه، شهید ثانی، به نقل از: علم حدیث و نقش آن در شناخت و تهذیب حدیث، ص ۲۲.</ref> |
| − | ناگفته نماند نوعی از [[تفسیر قرآن]] را [[تفسیر | + | ناگفته نماند که نوعی از [[تفسیر قرآن]] را [[تفسیر مأثور]] یا تفسیر روایی گفته‌اند و آن تفسیر با کمک نقل و اثر است، اما در مورد ماده تفسیر اثری بین [[شیعه]] و [[اهل سنت]] اختلاف نظر وجود دارد، به این معنا که از نظر شیعه تنها حدیث پیامبر و [[امامان معصوم]](ع) در شمار مدارک تفسیر اثری می‌باشد، در حالی که اهل سنت آرای رسیده از سوی صحابه و در شرایطی بزرگان [[تابعین]] را نیز به عنوان مدارک تفسیر اثری قابل قبول دانسته‌اند.<ref>مناهل العرفان فی علوم القرآن، عبدالعظیم زرقانی، ج ۱، ص ۴۸۱.</ref> |
| − | == پانویس == | + | ==پانویس== |
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | == | + | ==منابع== |
| − | + | ||
| + | * اصطلاحات حدیثی، علیرضا کمالی، مجله معارف، اسفند ۱۳۸۶، شماره ۵۴. | ||
{{الگو:اصطلاحات حدیثی}} | {{الگو:اصطلاحات حدیثی}} | ||
{{حدیث}} | {{حدیث}} | ||
[[رده:اصطلاحات حدیثی]] | [[رده:اصطلاحات حدیثی]] | ||
نسخهٔ ۱۶ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۸
«اَثَر» و «اثاره» در لغت به معنای نشان، علامت و بازمانده از یک شیء است.[۱] این کلمه در آیات قرآن نیز به همین معنا آمده است؛ به عنوان مثال می‌فرماید: «إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَى وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ».[۲]
اما به گفته دانشمندان علم‌الحدیث، مفهوم اصطلاحی «اثر» با مفهوم لغوی آن تفاوت چندانی ندارد؛ زیرا همان‌طور که اثر به معنای بقیه و بازمانده شیء است، در علم الحدیث نیز این کلمه بر بقایا و بازمانده اقوال و افعال منقول از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) و سلف صالح اطلاق می‌شود و از این جهت با معنای لغوی آن مغایرت ندارد.[۳]
برخی از دانشمندان مانند شیخ بهایی کلمه اثر را با «حدیث» مترادف دانسته‌اند و برخی نیز این دو کلمه را مباین هم می‌دانند، به این معنا که: حدیث آن است که از پیامبر(ص) رسیده است اما اثر آن است که از صحابی و دیگران رسیده باشد. لکن شهید ثانی معتقد است که بین اثر و حدیث رابطه عموم و خصوص برقرار است، یعنی هر حدیث و روایتی قطعاً اثری از پیشینیان است، لکن هر اثر به دست آمده ضرورتا منقول از پیامبر(ص) و یا صحابه نیست و علی الظاهر این قول مقرون به صواب است.[۴]
ناگفته نماند که نوعی از تفسیر قرآن را تفسیر مأثور یا تفسیر روایی گفته‌اند و آن تفسیر با کمک نقل و اثر است، اما در مورد ماده تفسیر اثری بین شیعه و اهل سنت اختلاف نظر وجود دارد، به این معنا که از نظر شیعه تنها حدیث پیامبر و امامان معصوم(ع) در شمار مدارک تفسیر اثری می‌باشد، در حالی که اهل سنت آرای رسیده از سوی صحابه و در شرایطی بزرگان تابعین را نیز به عنوان مدارک تفسیر اثری قابل قبول دانسته‌اند.[۵]
پانویس
منابع
- اصطلاحات حدیثی، علیرضا کمالی، مجله معارف، اسفند ۱۳۸۶، شماره ۵۴.
